اولین نشانه‌های اختلاف داخلی در حوزه اقتصادی در دولت دوازدهم از جلسه رئیس جمهور با اقتصاددانان آشکار شد. جلسه دولت با اقتصاددانان طرفدار اقتصاد آزاد انجام گرفت و نکته جالب جلسه این بود که «مسعود نیلی» در این جلسه حضور نداشت. مسئول شاخص دیگری که در این جلسه حضور نداشت، «اسحاق جهانگیری» معاون اول روحانی بود.

«سهراب دل انگیزان»، یکی از اقتصاددان حاضر در جلسه رئیس جمهور با اقتصاددانان در این باره گفت: « ما خودمان هم در جلسه گفتیم ای کاش همه دوستان و همکاران ما حضور داشتند اما تنوعی که در اطراف دور میز می شد دید تنوع خوبی بود، حتما آقای رئیس جمهور نظرات آقای نیلی را شنیده‌اند و لازم نیست که در این گونه جلسه‌ای حضور داشته باشد. این جلسه قطعا یک فتح الباب است زیرا در این دو جلسه نمی توان راهکار خوبی ارائه داد و بحث های تخصصی باید مطرح شود.»

به جز نیلی « حسین راغفر» و «فرشاد مومنی» دو اقتصاددان اصلاح‌طلب هم در این جلسه حضور نداشتند.

برخی از افراد مطلع در همان زمان مطرح می کردند نیلی در این جلسه حضور نداشت، چرا که میخواهد به فضای رسانه ای کشور القا کند که دیگر در دولت نیست. اتفاقا مطرح شد که روحانی در این جلسه بیان کرده که به نیلی چند پست پیشنهاد داده شد که ایشان نپذیرفتند و گفته‌اند حل مسائل اقتصاد ایران راهکار سیاسی دارد!

او که تا دیروز دولت‌های نهم و دهم را به بی‌توجهی به آموزه‌های علم اقتصاد متهم می‌کرد حالا که وارد دولت‌های یازدهم و دوازدهم شده چرا با دولت متبوعش به‌خاطر این بی‌توجهی‌ها برخورد نمی‌کند؟!

اعلام دلار 4200 تومانی نمونه‌ای آشکار درباره تصمیمات اشتباه و بی‌توجهی به آموز‌ه‌های اقتصاد است که مسعود نیلی دراین‌باره تا آن زمان هیچ واکنشی نشان نداده بود.

استعفای نیلی از دولت همه گمانه زنی‌ها را به واقعیت تبدیل کرد

پس از مدتی نیلی از سمت خود استعفا داد تا همه گمانه زنی ها به واقعیت تبدیل شود. البته وی سعی کرد استعفای خود از دولت را نه به سبب تصمیمات دولت در سایه مشورت وی بلکه به سبب مسائل شخصی عنوان کند.

مشاور مستعفی روحانی در این باره توضیح داد: «دستیار سابق رئیس جمهور در امور اقتصادی: راستش در طول دولت یازدهم به دفعات تصمیم به خروج از دولت گرفتم. همسرم همیشه به من توصیه می‌کرد که اگر معتقدی که مشکلات کور به این اندازه جدی است و حتی مختصری هم می‌توانی موثر باشی ادامه بده. جمعه‌ها که گاهی به اتفاق بیرون می‌رفتیم، باب درد و دل را باز می‌کردم و از مسائل و مشکلات می گفتم و معمولا غر می‌زدم که خسته شدم و می‌خواهم هرچه زودتر خارج شوم. اما او معتقد بود اگر این امکان وجود دارد، نباید از دولت خارج شد. در این شرایط به شدت احساس فشار می‌کردم. اما از شما چه پنهان ایشان در دولت دوازدهم از همان ابتدا به من توصیه می‌کرد که مشخص است نمی‌توانی موثر باشی و بهتر است به کارهای دانشگاهی برگردی.»

حمله نیلی به اقتصاددانان نهادگرا حاوی پیامی قابل تامل

مسعود نیلی در ادامه با نگارش یک مقاله اقتصادی با حمله به اقتصاددانان نهادگرا سعی کرده حساب خود را از دولت جدا کند.

«غلامحسین حسنتاش»، تحلیلگر مسائل اقتصادی در همین رابطه مطرح کرد: دکتر نیلی در مقاله اخیر خود که به اقتصاددانان نهادگرا حمله کرده بود، سعی کرده به نوعی از خود دفاع دیپلماتیک کند. از آنجا که ایشان در اذهان بسیاری، محور تصمیمات اقتصادی دولت یازدهم و دوازدهم شناخته می‌شوند، در این مقاله بدون برخورد صریح با دولت سعی کرده‌اند نشان دهند که حتی نظرات ایشان هم مورد توجه و پذیرش دولت نبوده است. همچنین ایشان به‌ نوعی سعی کرده‌اند حساب خود را از اقتصاددانان نئوکلاسیک خط‌دهنده به دولت‌های نهم و دهم جدا کنند.

اظهارات نیلی پس از استعفا از دولت

دستیار سابق رئیس جمهور در امور اقتصادی پس از اینکه از دولت استعفا داد و استعفای وی توسط رئیس جمهور مورد موفقت قرار گرفت سعی کرد خود را از تصمیمات اقتصادی که در دولت اتفاق افتاده مبرا بداند: «یک بار به آقای رئیس جمهور گفتم ببینید وقتی تورم پایین آمده، شما در تمام طول دولت یازدهم شاید فقط 10 جلسه درباره قیمت گذاری کالاها خودتان گذاشته‌اید. یعنی فکر کنید در 400 جلسه دولت در طول چهار سال و همین مقدار نشست ستاد اقتصادی دولت کمتر از 10 جلسه به قیمت گذاری اختصاص داده است. چرا؟ چون اصلا قیمت گذاری موضوعیتی نداشت. وقتی تورم در حال پایین آمدن بود، قیمت گذاری برای چه؟ حالا شما ببینید وقتی تورم افزایش پیدا کرده شرایط از نظر مداخلات دولت به چه صورت در آمده. پس متوجه می‌شویم کاهش تورم چقدر مهم است.»

وی در سخنانی دیگر افزود: «بدون شک دولت دوازدهم فرصتی دست نیافتنی برای چند اصلاح ساختار بود و تحلیل من این است که شاید بعد از این دولت دیگر مجال اصلاح ساختاری در اقتصاد ایران فراهم نشود. چون معتقدم ظرفیت اجتماعی برای اصلاحات اقتصادی به شدت افول کرده است. مردم می‌گویند چند دهه است این شعارها تکرار می‌شود و در نهایت هم به نتیجه نرسیده است.»

حمله روحانی و آشنا به مشاوران اقتصادی

بعد از روشن شدن خسارت چند ده میلیارد دلاری دلار 4200 تومانی، هر یک از مسئولان از رئیس جمهور گرفته تا مشاوران او،‌ تک تک از تصمیم درباره دلار 4200 تومانی اعلام برائت میکنند!‌

رئیس جمهور در سخنانی به برخی از اقتصاددانان به شدت انتقاد کرد. این موضوع سبب شد تا رسانه‌ها این تحلیل را داشته باشند که دولت سعی می کند موضوع دلار 4200 تومانی و تک نرخی کردن دلار که در عمل به دونرخی شدن دلار و عدم توانایی دولت به مدیریت ارزی کشور انجامید، به گردن تصمیم برخی از اقتصاددانان از جمله «مسعود نیلی» بیندازند. موضوعی که اسحاق جهانگیری آنرا اعلام کرد و دلاری که با نام وی در رسانه‌ها و میان مردم معروف شد.

در همین زمینه، روزنامه ابتکار در سرمقاله خود نوشت: «در جلسه فروردین‌ماه دولت، تصمیمی را به اتفاق آراء اتخاذ کردیم که بر مبنای آن همه اقتصاددانان و مشاوران اقتصادی معتقد بودند ارز باید در کشور تک‌نرخی شود و اعلام کردند که باید قیمت ارز را ۴۲۰۰ تومان اعلام کنیم.»؛ این بخشی از سخنان حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان طی دو روز گذشته است که حالا بعد از گذشت چند ماه نسبت به تلاطم‌های ارزی واکنش صریح نشان می‌دهد. اظهار نظری که به نظر می‌رسد بیش از آنکه یک توضیح منطقی برای تصمیمی اشتباه باشد، به نوعی از سر باز کردن رفتاری غیرکارشناسی از سوی دولت است. در وهله اول باید پرسید کدام اقتصاددانی در دولت مورد مشاوره قرار گرفته است که نمی‌دانسته تک نرخی کردن ارز آن هم در شرایط بحرانی بازاری که فاقد ساختار قاعده‌مند است، تنها با صدور یک دستور اجرایی نخواهد شد؟

هفته نامه تجارت فردا نیز با انتقاد از رویکرد جدید رئیس جمهور در قبال اقتصاددانان نوشت: انتظار می‌رفت دیدار مهرماه رئیس جمهور با اقتصاددانان سرآغاز همکاری روحانی با اقتصاددانان باشد و به کار گرفتن آموزه‌های اقتصادی در حل مشکلات. اما درست از همان جلسه روحانی شمشیر را علیه اقتصاددانان از رو بسته و وقت و بی‌وقت به آنان و علم اقتصاد می‌تازد.

«حسام الدین آشنا»، مشاور رئیس جمهور در امور فرهنگی که اغلب اظهارات جنجالی دارد اعلام کرد که تنها مخالف دلار 4200 تومانی شخص رئیس جمهور بوده و باقی اعضای دولت موافق اعلام نرخ 4200 تومان برای دلار بوده‌اند.

اما روز گذشته بعد از افشای خبر موافقت مسعود نیلی با دلار 4200 تومانی، مسعود نیلی در اطلاعیه ای که نخستین بار از سایت و کانال روزنامه دنیای اقتصاد منتشر شد، با حمله محترمانه به اظهارات رئیس جمهور و مشاور فرهنگی اش،‌از آنها درخواسته فایل صوتی جلسه دلار 4200 تومانی را منتشر کنند تا معلوم شود چه کسی راست و چه کسانی دروغ میگویند!

نیلی و نهاوندیان با تصمیمات اشتباه اقتصاد کشور را به اینجا کشاندند

اگر چه بین روحانی و برخی نزدیکانش و نیلی دعوایی برای انداختن مشکلات کشور به گردن یکدیگر در گرفته است اما اقتصاددانان هر دو گروه را موجب ایجاد این مشکلات می دانند. چرا هر تصمیم که دولت گرفته باشد همه اعضا چه مشاوران و چه دولتی که در این حوزه تصمیم را اتخاذ و اجرا کرده در این موارد مشکل ایجاد کرده است.

در همین رابطه، پرویز حسابی، عضو اتاق بازرگانی گفت: « آقایان نیلی و نهاوندیان از زمان آقای احمدی‌نژاد به اتاق بازرگانی مراجعه می‌کردند و همان موقع یک گروهی شدند که با عملکردشان کشور را به اینجا که امروز شاهدش هستیم رساندند و تصمیمات اشتباهی را گرفتند.»

وی افزود: «من اعتقاد دارم دلار ۳ هزار و ۲۰۰ تومانی با فشار عده‌ای چند برابر شد. در کل می‌توان گفت که آقای نیلی مجبور بود که استعفا بدهد و برود زیرا ماندن بیشتر ایشان در دولت باعث می‌شد تا هم آبروی خودش و هم آبروی دیگران برود.»

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از پایگاه اطلاع رسانی راه دانا ، تاریخ انتشار: 1 دی 1397 ، کدخبر: 1438230 ، www.dana.ir