شعار سال: ماجرا از اینجا شروع شد که با حساسیت مردم در فضای مجازی، خبری از قطع گسترده درختان در منطقه ارسباران معروف به بهشت گمشده آذربایجان منتشر شد و "قطع درختان منطقه ارسباران" به سوژه داغ فضای مجازی تبدیل شد. البته قطع درختان تنها به منطقه ارسباران محدود نمی‌شود و اگر اخبار سال جاری را بررسی کنیم شهر تبریز نیز از قطع درختان بی‌نصیب نماند. شاید مسئولان آذربایجان شرقی در ارتباط با قطع درختان واکنش‌هایی نشان دادند اما اگر قلع‌وقمع درختان تبریز را حاشیه حساب کنیم و ارسباران را متن، متن پر‌رنگ‌تر از حاشیه بود.

شنیدن قطع درختان در منطقه ارسباران آن‌قدر شوک سنگینی وارد آورد که به‌کل، این پدیده نامیمون و نامبارکی را که در تبریز هم رخ داده بود فراموش کردیم چون جنگل‌های ارسباران فقط مختص به یک منطقه نیست بلکه این موضوع به استان آذربایجان شرقی مربوط می‌شود. با وجود فشار افکار عمومی و رسانه‌ها در خصوص قطع درختان منطقه قره‌داغ، هنوز بازار خرید و فروش چوب داغ داغ است و می‌توان این‌گونه گفت که ارسباران از قطب تولید میوه به انبار یا بازار خرید و فروش چوب تبدیل شده است.

فشار افکار عمومی در ارتباط با قطع درختان در منطقه ارسباران به‌قدری بود که مسئولان واکنش نشان داده و یکی دو دستگاهی از خودروهای حامل درختان قطع‌شده را برای چند ساعتی توقیف کردند و نتیجه این شد بعد از چند ساعتی خودروها به راه خود ادامه دادند انگار نه جرمی اتفاق افتاده و نه مجرمی وجود دارد.

تَنفُّس جنگل‌های شمال کشور نَفسِ جنگل‌های ارسباران را بَند می‌آورد

مسئولان آذربایجان شرقی بر این باور هستند که درختان قطع‌شده با مجوز جهاد کشاورزی و در باغات صورت گرفته است و ابزار قانونی برای جلوگیری از قطع درختان در ملک شخصی وجود ندارد، ولی برخی از تصاویر نشان می‌دهد که در ملک شخصی درختان جنگلی چه می‌کند، نکند درخت بدون اجازه وارد زمین مردم می‌شود؟ برخی دیگر از مسئولان ما می‌گویند چون به جنگل‌های شمال کشور اجازه تنفس داده‌اند چوب‌بری‌ها برای تأمین نیازهای خودشان به جنگل‌های ارسباران روی آورده‌اند، شاید توجیهی بهتر از این را نشنیده باشید ولی وقتی می‌گویند چوب‌بری برای مدتی استراحت کنند یعنی باید دولت آستین بالا زده و برای تأمین معیشت چوب‌بران چاره‌ای کند.

تداوم روند قطع درختان، منطقه ارسباران را به کویر تبدیل می‌کند

قلی الله‌قلی‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در واکنش به قطع درختان در منطقه ارسباران اظهار داشت: گاهی در فضای مجازی اغراق می‌کنند اما نمی‌گویم که قطع درختان به‌کل وجود ندارد ولی این را هم قبول کنیم که ارسباران به‌شدت تخریب می‌شود و درختان را قطع می‌کنند اما این هم دلیلی نمی‌شود تا بگوییم درختان جنگلی از بین می‌روند.

وی با ابراز اینکه "بنده به‌شدت بر تخریب جنگل‌های ارسباران حساسیت دارم"، افزود: با همراهی دستگاه‌هایی همچون محیط زیست که بخش اعظمی از جنگل‌ها به‌لحاظ حفاظت‌شده بودن تحت مدیریت آن‌هاست، منابع طبیعی، دستگاه قضایی و فرمانداران اجازه نمی‌دهیم به جنگل‌های ارسباران تعرضی صورت گیرد. نماینده مردم کلیبر، خداآفرین و هوراند در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: تصاویر و فیلم‌های منتشرشده در فضای مجازی از قطع گسترده درختان و حمل آن از درختان باغات بوده که بعضاً هم سن این درختان به 200 تا 300 سال می‌رسد، آنها را قطع می‌کنند و شاید اگر به ریشه قضیه رجوع کنیم مسائل معیشتی و مادی ترغیب به قطع درختان می‌کند.

الله‌قلی‌زاده گفت: با این روند فعلی که قطع درختان پیش می‌رود جنگل‌های ارسباران معروف به بهشت گمشده آذربایجان طول نمی‌کشد به کویر تبدیل می‌شود و تا جایی که من اطلاع دارم درختان مثمر باغات را قطع می‌کنند و از نظر قانونی نیز که بتواند مانع از قطع درختان باغی در منطقه ارسباران شود وجود ندارد.

وی بابیان اینکه توصیه‌ها و نصیحت‌ها تا به حال نتوانسته مانع از قطع گسترده درختان در منطقه ارسباران شود، افزود: شاید نتوانیم به‌کلی روند قطع درختان منطقه را متوقف کنیم اما حداقل با راهکار می‌توانیم روند فعلی را که تهدیدی بزرگ برای منطقه ارسباران محسوب می‌شود کندتر کنیم.

نماینده مردم کلیبر، خداآفرین و هوراند در مجلس در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه بر اساس نظر کارشناسان برخی از تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد درختان جنگلی ارسباران هم در این میان قطع می‌شود نظر شما دراین‌باره چیست؟ گفت: همان‌طور که عرض کردم در بین درختان قطع‌شده مثمر و غیر مثمر وجود دارد و چون منطقه ما جنگلی است می‌تواند در باغات درختان جنگلی نیز وجود داشته باشد ولی این دلیل نمی‌شود تا سکوت کنیم. الله‌قلی‌زاده در ادامه با تأکید بر اینکه اجازه نخواهیم داد کسی جرأت قطع درختان جنگلی را پیدا کند، خاطرنشان کرد: وقتی می‌گوییم ارسباران بهشت گمشده آذربایجان است چطور این منطقه بهشت شده یقیناً اگر درختی وجود نداشته باشد نمی‌توانیم بگوییم بهشت آذربایجان و غیر از این در صورت تداوم قطع درختان، ارسباران با کویر تفاوتی نخواهد داشت.

وی یادآور شد: تحمل مشکلات معیشتی و اقتصادی را قبول داریم که سخت است اما حداقل منافع منطقه بی‌نظیر و بکر ارسباران را به منافع شخصی نفروشیم، بنده نمی‌توانم جمله‌ای قابل وصف برای این اقدام بگویم و از رسانه‌ها انتظار می‌رود تا با فرهنگ‌سازی و همراهی با مسئولان مانع تخریب جنگل‌ها و سرسبزی ارسباران شوند.

تنها درختان باغی به دلیل بی‌ثمر بودن قطع می‌شود

رسول خدابخش فرماندار شهرستان کلیبر به برخی اخبار در خصوص قطع درختان جنگل ارسبارانِ محدوده این شهرستان اشاره کرد و گفت: بنا بر اعلام منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کلیبر با توجه به نظارت شدیدی که در این خصوص انجام می‌گیرد درختان این منطقه در حفاظت کامل قرار دارند و تا به امروز درختی قطع نشده است.

وی افزود: کلیه الواری که از این منطقه حمل می‌شود عمدتاً مربوط به درختان درجه 3 باغات است که به دلیل بی‌ثمر بودن و عدم باردهی قطع می‌گردد که آن‌هم با نظر منابع طبیعی و جهاد کشاورزی در صورت جایگزینی با نهال جدید انجام می‌گیرد.

درختان قطع‌شده در منطقه ارسباران درختان جنگلی نیستند

داور نامدار، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی در خصوص قطع درختان منطقه ارسباران می‌گوید؛ از زمانی که تصاویر قطع گسترده درختان در فضای مجازی منتشر شده پیگیر بودیم و در این زمینه هر مستنداتی را جمع‌آوری کرده‌ایم.

وی افزود: درختان قطع‌شده عمدتاً از درختانی غیرمثمر یا پوسیده هستند که نمی‌توان آن‌ها را درختانی جنگلی خواند این در حالی است که منطقه ارسباران برای منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی حساسیت ویژه‌ای دارد و بر طبق همین حساسیت‌ها نظارت بر جنگل‌های ارسباران جهت جلوگیری از هرگونه تخریب تشدید شده است. نامدار ادامه داد: هیچ‌گونه مجوزی برای قطع درختان جنگلی در منطقه قره‌داغ صادر نشده و تنها جهاد کشاورزی مجوزی که صادر کرده برای باغات درجه سه و پایین‌تر بوده آن‌هم دلیل پوسیدگی و عدم بهره‌وری و باردهی دارد. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی بابیان اینکه امسال برداشت و قطع درختان در جنگل‌های شمال کشور داده نشده و کارگاه‌های چوب‌بری برای تأمین چوب مورد نیاز به دیگر مناطق کشور می‌رود که منطقه ارسباران از این امر مستثنی نیست.

وی خاطرنشان کرد: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی به لحاظ حساسیت‌ها بر حفظ جنگل‌های ارسباران اشراف و نظارت کاملی دارد که بر همین اساس نظارت‌ها را تشدید کردیم تا کسی جرأت سوءاستفاده پیدا نکند.

درختی از درختان جنگلی در جنگل‌های ارسباران قطع نشده است

داود قاسم‌زاده، مدیر روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در واکنش به قطع درختان در منطقه ارسباران می‌گوید؛ تصاویر منتشر شده از درختان قطع‌شده در ارسباران مربوط به درختان باغات است. وی بابیان اینکه درختی از درختان جنگلی در جنگل‌های ارسباران قطع نشده است، افزود: اگر کسی مدعی است درخت جنگلی قطع‌شده مستندات خود را ارائه دهد.

استاندار آذربایجان شرقی راساً اجازه خروج خودروهای حامل درختان قطع‌شده از استان را ندهد

منطقه الموت استان قزوین نیز از هجوم سوداگران درختان بی‌نصیب نبود و دود تنفس جنگل‌های شمال کشور به چشم الموت هم رفت ولی رسانه‌های محلی منطقه الموت اعلام کردند استاندار قزوین گفته است خودروهای حامل درختان قطع‌شده اجازه خروج از منطقه را ندارند، امید می‌رود استاندار آذربایجان شرقی با در نظر گرفتن موقعیت منطقه ارسباران دستورات این‌چنین صادر کنند. وسعت جنگل‌های ارسباران 164000 هکتار بوده که از این وسعت 148000 هکتار به عنوان جنگل حمایتی و حفاظتی گزارش شده است.

گونه‌های گیاهی ارسباران شامل؛ بلوط اوری، بلوط سفید، ممرز، کرب، کرکو، کیکم، سرخدار، بارانک، گیلاس وحشی، آردوج، بنه، تیس، ملچ، اوجا، ذغال اخته، قره غات، ال، پر و ... است. میانگین بارندگی در جنگل‌های ارسباران حدود 300 تا 450 میلی‌متر گزارش شده است. ارسباران به دلیل شرایط اقلیمی خاص آب و هوایی، دارای 1072 گونه گیاهی و 97 گونه چوبی گزارش شده است که این منطقه حفاظت شده با 78560 هکتار که حدود 56 درصد این ناحیه را شامل می‌شود و جزء یکی از نه ذخیره‌گاه بیوسفر ایران است.

ارسباران از نظر تنوع زیستی بسیار متنوع بوده و یگانه زیستگاه یکی از نادرترین پرندگان دنیا به نام سیاه خروس است. از دیگر گونه‌های جانوری می‌توان به خرس قهوه‌ای، پلنگ، سیاه گوش، گراز، شوکا، کل و بز، کبک دری، کبک چیل، قرقاول و... اشاره کرد. جنگل‌های ارسباران با 164 هزار هکتار وسعت در محدوده کوه های قره داغ و رودخانه ارس قرار گرفته است. ارسباران منطقه وسیعی است که دارای 900 هزار هکتار وسعت بوده و از دو بخش ارسباران شمالی و جنوبی تشکیل می‌شود.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار 6 دی 97، کد مطلب: 1908558، www.tasnimnews.com