شعارسال: طغیان آفات، نوسانات محسوس دمایی، کاهش شدید منابع آبی، توفان شن و بروز پدیده ریزگرد‌ها یکی از مشکلات بزرگ و البته تهدید کننده حیات بشر در شرق استان کرمان بخصوص در شهرستان‌های ریگان و فهرج است.

بروز توفان‌های پیاپی شن و ریزگرد‌ها حدود بیش از نیمی از سال اهالی شرق استان بخصوص ریگان و فهرج را گرفتار خود کرده و مهمترین حق حیات همان تنفس هوای سالم را از بشر گرفته است.

حال اگر توفان شن اهالی شرق استان کرمان را به کام خود فرو نبرد، نخل‌های استوار این مناطق را به عنوان راه معاش و حیات اهالی، چون دیوی خون آشام در دل خود مدفون می‌کند چنانچه تاکنون بیش از هزاران هکتار از مناطق ریگان و نخلستان‌ها در شن‌های روان مدفون شده اند.

امین باقری فرماندار ریگان می‌گوید: گرد و غبار و توفان شن ۱۶ روستای این شهرستان را خالی از سکنه کرده و خسارت‌های میلیاردی به زیرساخت‌های ریگان وارد کرده است.

هرچند ریگان بعد از خوزستان دومین نقطه کشور در زمینه بروز گرد و غبار و وجود کانون‌های بحران فرسایش بادی است، اما آنطور که باید توجهی به مناطق شرق استان کرمان در راستای کاهش ریزگرد‌ها و توفان شن نشده است.

پر واضح است، بیش از یک میلیون و ۳۵۰ هزار هکتار از مجموع ۲ میلیون و ۱۳۳ هزار هکتار مساحت شرق استان بیابان و در مجموع ۶۳ درصد این شهرستان‌ها بیابانی است و ۹۷۰ هزار هکتار از بیابان‌های شرق استان کرمان تحت فرسایش بادی قرار دارد و ۲۵۳ هزار هکتار نیز کانون‌های بحرانی حساس و فرسایش بادی به شمار می‌رود که تاسیسات شهری، روستایی، راه‌ها و سایر زیرساخت‌ها را تهدید می‌کند.

۴۳۰ هزار هکتار کانون‌های بحرانی در استان کرمان وجود دارد که ۶۰ درصد کانون‌های بحرانی حساس به فرسایش بادی در چهار شهرستان شرقی استان از جمله ریگان قرار دارد و این مهم حساسیت پرداختن به مهار ریزگرد‌ها و توفان شن را در این منطقه دوچندان می‌کند.

هر چند کار تثبیت شن‌های روان در شرق استان کرمان از سال ۱۳۶۰ آغاز شده، ولی تاکنون به دلایل زیاد از جمله مشکل تامین مالی به اتمام نرسیده است.

وزیر جهاد کشاورزی نیز که چندی قبل به ریگان سفر کرد گفت: طرح تثبیت شن‌های روان با حمایت دولت و مجلس شورای اسلامی در این شهرستان اجرا می‌شود.

خشکسالی‌های پیاپی و از بین رفتن پوشش گیاهی زمین با وجود توفان شدید و باد‌های موسمی و ۱۲۰ روزه در شرق استان کرمان موجب حرکت شن‌های روان و بروز پدیده ریزگرد‌ها در شهرستان‌های ریگان، فهرج و نرماشیر به عنوان کانون بحران فرسایش بادی استان کرمان شده است.

منشا ریزگرد‌ها در ریگان بیابان‌های اطراف این شهرستان است و مسئولان برای رفع این معضل تاکنون اقدامات زیادی در زمینه مهار ریزگرد‌ها از جمله مالچ پاشی، کشت نهال و ایجاد بادشکن انجام داده اند که به دلیل افزایش کانون‌های بحرانی در ریگان و البته شرق استان کرمان ناکافی است.

ریگان به عنوان شهرستانی که بیش از ۱۰ سال دست نوازش باران گونه نخل‌های این منطقه نوازش نداده حالا چشم به راه همت مسئولان است.

فرماندار ریگان گفت: توفان سالانه بیش از یکصدمیلیارد ریال خسارت به زیرساخت‌های این شهرستان وارد می‌کند.

امین باقری افزود: ریگان نیمی از سال دچار توفان است که این امر مشکلاتی برای اهالی این شهرستان به وجود آورده است.

وی با اشاره به ناکافی بودن اعتبارات در زمینه مهار گرد و غبار در این شهرستان افزود: نهالکاری، مالچ پاشی و اجرای طرح‌های بین المللی در راستای مهار ریزگرد‌ها و گرد و غبار در این شهرستان در حال انجام است، اما به دلیل از بین رفتن پوشش گیاهی ناکافی است.

فرماندار ریگان تصریح کرد: کاهش نزولات جوی موجب افزایش کانون‌های بحرانی این شهرستان و در نهایت افزایش گرد و غبار شده است.

باقری عنوان کرد: بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار کانون بحران فرسایش بادی خطرناک در این شهرستان وجود دارد که موجب تشدید گرد و غبار می‌شود.

وی ادامه داد: تاکنون گرد و غبار و توفان شن ۱۶ روستای ریگان را خالی از سکنه و ۱۵۰ روستا را در محاصره شن‌های روان قرار داده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان نیز گفت: ۴.۷ دهم میلیون هکتار معادل ۷۲ درصد از اراضی بیابانی این استان تحت تاثیر فرسایش بادی قرار دارد که نکته‌ای قابل تامل است.

مهدی رجبی زاده افزود: ۳۲ میلیون هکتار از اراضی کشور و ۶ و نیم میلیون هکتار از اراضی استان کرمان بیابانی است.

وی اظهار داشت: ۲۰ درصد بیابان‌های کشور در استان کرمان واقع است و ۷۲ درصد از عرصه‌های بیابانی استان کرمان تحت تاثیر فرسایش بادی قرار دارد.

رجبی زاده با تاکید بر اینکه مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی در استان خوزستان ۷۰۰ هزار هکتار است، تصریح کرد: استان کرمان بیشترین مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی را دارد.

وی اظهار داشت: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان حدود ۵۰ سال فعالیت‌های مقابله‌ای با پدیده بیابانزایی را در دستور کار خود داده و در همین راستا سال گذشته پنج هزار هکتار عملیات نهال کاری در این استان انجام شده که حدود ۲ هزار هکتار از این مقدار در شرق استان بوده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان تصریح کرد: ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار اراضی شنزار طی سال گذشته در شهرستان‌های ریگان و نرماشیر مالچ پاشی شده و ادامه این عملیات نیز در سه هزار هکتار در شرق استان اجرا می‌شود.

وی افزود: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری به عنوان حافظ منابع طبیعی تمام تلاش خود را با امکانات و اعتبارات موجود برای حفظ عرصه‌های منابع طبیعی انجام می‌دهد.

رجبی زاده ادامه داد: میانگین بارندگی بر اساس میانگین دراز مدت در استان کرمان ۱۲۵ میلیمتر در حالی که این مقدار در کشور ۲۴۰ میلیمتر است لذا کرمان نصف میانگین بارندگی کشور را دارد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان گفت: بهره برداری از منابع آبی، منابع طبیعی و ... در اقلیم‌های خشک و فراخشک باید سازگار با اقلیم و به گونه‌ای باشد که تعادل زیست محیطی حفظ شود.

رجبی زاده با اشاره به تخریب‌های زیست محیطی و برداشت‌های بی رویه از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی طی ۴۰ سال گذشته گفت: تعادل بهره برداری از منابع در استان کرمان و کشور بهم خورده است.

وی با بیان اینکه بحران‌های تغییر اقلیم که جهان را در بر گرفته، کشور ایران و کرمان را نیز متاثر کرده است ادامه داد: این مهم موجب شده برخی از پارامتر‌های اقلیمی تغییر کند و تاثیرش در محیط زیست آشکار شود.

به گفته رجبی زاده در استان کرمان با پدیده کمی بارش مواجه هستیم که نتیجه آن و تشدید بروز پدیده گرد و غبار است.

وی تصریح کرد: کاهش بارندگی، رویش و زادآوری گیاهان مرتعی را کاهش می‌دهد در نتیجه خاک از نظر غنای پوشش ضعیف و عاری از پوشش گیاهی می‌شود لذا با وزش باد، گرد و غبار در هوا مشاهده می‌شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان اظهار داشت: حدود ۳۰ درصد پدیده گرد و غبار در استان کرمان و سایر نقاط کشور ناشی از تخریب‌های بشری و بهره برداری بی رویه از منابع آبی است و حدود ۷۰ درصد این مقدار ناشی از پدیده‌های اقلیمی است.

رجبی زاده معتقد است با شرایط کمبود بارش‌ها در کرمان در آینده تعداد روز‌های غبار آلود بیش از مقدار کنونی خواهد بود.

وی گفت: برای حفاظت از کانون‌های زیستی باید عملیات حفاظتی، احیای منابع طبیعی و جلوگیری از تخریب و بهره برداری بی رویه از منابع در دستور کار قرار گیرد.

ریگان تا مرکز استان کرمان ۲۸۵ کیلومتر فاصله دارد.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار: 25دی1397 ، کدخبر: 6797885: www.yjc.ir