شعار سال: با فرارسیدن عید نوروز همه اقوام ایرانیبا برپایی مراسم‌ و جشن‌های خاص خود روزهای خوش و ایام سرزندگی را نوید می‌دهندو در این میان کُردها که جزو اقواماصیل و نجیب ایران و ساکن در بخش غربی کشور عزیزمان هستند و از مرزبانان غیور محسوب می‌شوند، همواره میزبانان خوبی برای میهمانان از سایر نقاط کشور بوده‌اند.

میهمان‌نوازی گرچه فصل مشترک همه ایرانیان است، ولیدر آن سوی مرزها و در کشور برادر عراق، کردها نوع خاصی از مهمان‌نوازی را برگرفته از آداب و رسوم ایرانی متجلی می‌کنند. این مهمان‌نوازی از آن رو خاص تلقی می‌شود که کردهای عراق همواره و در دوره‌های حکومت‌های قبلی از وضعیت خفقان حاکم رنج می‌بردند و حتی در ایام نوروز نمی‌توانستند شادی و خوشحالی خود را به‌طور آشکارا و با آداب و رسوم خاص ابراز کنند.

ناظم دباغ، رئیس دفتر اقلیم کردستان عراق در ایران به بررسی آداب و رسومکردهای عراق در ایام نوروز پرداخته است که در زیر مشاهده می‌کنید:

ایران و اقلیم کردستان عراق از لحاظ آداب و رسوم ایام نوروز چه اشتراکات فرهنگی با یگدیگر دارند؟

دباغ: ما کردها همچون مردم ایران عید نوروز را عید میهنی و ملی محسوب می‌‌کنیم ودر اقلیم کردستان عراق مراسم‌ خاصی برگزار می‌شود. تا جایی که سن من اجازه می‌دهد و در خاطرم هست، در قدیم شب‌ها بعد از غروب بالای کوه، تپه یا پشت بام می‌رفتیم و آتش درست می‌کردیم؛ این سنتی بود که ما به یاد همان آتشی که کاوه روشن کرده بود برپا می‌کردیم. البته این نکته قابل توجه است که ما در گذشته آزادی کاملی برای برگزاریجشن‌های ملی و میهنی خود نداشتیم و به همین دلیلمردم در خیابان‌ها به یکدیگر تبریک می‌گفتند،برخی‌ها غذای مخصوص نوروز درست می‌کردند و به دیدار یکدیگر می‌رفتند.

یکی دیگر از موارد اشتراک فرهنگی،انجام مراسم و بازی خاصی به یادبازی ضحاک و کاوه است. ما در این مراسم سیاه‌بازی می‌کنیم، با نواختن آهنگ جشن می‌گیریم و همانند آنچه در کتب تاریخی مذکور است، بازی می‌کنیم.

کردها معتقدند سنت برگزاری نوروز به ضحاک، اسطوره ایرانی و پادشاه ستمگری که مغز جوانان را به خورد ماران سر دوشش می‌داد، برمی‌گردد. آهنگری با نام کاوه که همه فرزندانش، به جز یکی از آن‌ها، قربانی اشتهای سیری‌ناپذیر مارهای ضحاک شده بودند، گروهی از مردم روستایش را گرد هم می‌آورد و قصد جان شاه ستمگر را می‌کند. پس از پیروزی بر ضحاک ماردوش، کاوه بر فراز کوهی چندین مشعل می‌افروزد تا به مردم روستا پیام دهد که اکنون آزاد و ایمن‌اند.

این خفقان و جلوگیری حکومت‌ها از برگزاری آداب و رسوم کردها تا چه زمانی ادامه داشت؟ آیا اکنون نیز چنین فضای حاکم است؟

دباغ:نه؛ دیگر چنین فضایی حاکم نیست. درواقع قیام مردمعلیه حکومت‌های قبلی که نمی‌گذاشتند مردم عید نوروز را جشن بگیرند باعث شد تا این مراسم‌ شکل دیگری به خود بگیردو اکنون در روزهای عید همه مردم جمع می‌شوند،به تفرجگاه‌ها می‌روند و هر کس با امکاناتی که در اختیار دارد غذا درست می‌کند و به تفریح می‌پردازند و برخی اوقات با خواندن آهنگ و رقص عید نوروز را زنده نگه می‌دارند.

کردها بیشتر به کدام مکان‌های تفریحی می‌روند؟

دباغ: فرقی ندارد؛ هر کس در شهر خود مراسم و آداب و رسوم را انجام می‌دهد ولی برخی‌ها هم هستند که در فرصت چهار روزه تعطیلات نوروز به زیارت می‌روند. شهر خاصی مد نظر نیست ولی مردم به شهرستان‌های اقلیم سفر و با خانواده‌های خود دیدار می‌کنند به همین مناسبت نوروز هر فرد با همه امکاناتی که در اختیار دارد خود را می‌آراید و زن و مرد لباس‌های سنتی می‌پوشند.

آیا امسال منع تردد خاصی در مرزهای ایران و اقلیم کردستان وجود دارد؟

دباغ: درحال حاضر هیچ مشکلی برای تردد و دیدار میان کردهای ایران و عراق وجود ندارد و مرزها باز است، ولی در حکومت‌های قبلی محدودیت وجود داشت و مردم نمی‌توانستند آشکارا جشن بگیرند و با خانواده‌های خود دیدار کنند.

در ایام عید نوروز کجا می‌روید؟ چه غذاهای خاصی در این ایام طبخ می‌شود؟

دباغ: اگر فرصتی باشد ایام عید برای دیدار بستگان و اقوام به اقلیم کردستان بازمی‌گردم و روزهای معمولی نیز در دفتر کارم هستم. ما معمولا دلمه با برگ مو داریم برگ چغندر و بادمجان و گوجه و کدو می‌پزیم ولی اگر برگ مو باشد بیشتر از این مورد استفاده می‌کنیم، زیرابرگ مو بیشتر در مناطق گرمسیری به عمل می‌آید و طبعاً در ایام نوروز امکان برداشت برگ مو وجود دارد ولی در کل غذای خاصی برای این ایام وجود ندارد.

آیا مناسبتی شبیه سیزده به‌در در ایران، در اقلیم کردستان نیز وجود دارد؟

دباغ: کردهای عراق چنین رسمی ندارند ولی در طرف ایرانی این موضوع مشاهده می‌شود که کردها روز ۱۳ فروردین به دامن طبیعت می‌روند و به تفریحات سالم می‌پردازند. جشن نوروز بیشتر به فرهنگ ایرانی مربوط می‌شود ولی بر روی آهنگ‌های کردی نیز تأثیر گذاشته و باعث شده در این زمینه آهنگ‌های متنوعی تولید و پخش شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ 29 اسفند 97، کد مطلب: 369290: www.ana.ir