خراسان جنوبی به عنوان استانی با اقلیم گرم و خشک از سال‌ها پیش چشم انتظار باران و روزهای خوش بهاری برای روستاییان بود.

۲۰ سال خشکسالی در استان آمار تکان‌دهنده‌ای نسبت به وضعیت قنوات و چاه‌های آبی استان را بیان می‌کرد به گونه‌ای که بهمن ماه سال گذشته گزارش مسئولان حاکی از خشک شدن ۳۰ درصد قنات‌های استان بود. خشکسالی و بی آبی نه تنها جمعیت بسیاری از گونه‌ها اعم از زنبور را کاهش داد بلکه بسیاری از روستاهای استان را در جست و جوی آب روانه شهرها و دیگر استان‌ها کرد.

طبق آمار مسئولان در دو سال گذشته، موج مهاجرت از روستاهای خراسان جنوبی به دلیل محرومیت‌ها و مشکلاتی که خشکسالی آن را تشدید کرده به هزار و ۷۰۰ نفر رسید چراکه روستاییان دیگر امیدی به ماندگاری در روستاها نداشته و تنها راه نجات را در مهاجرت جست و جو کردند.

در تعدادی از روستاها هم آب وجود ندارد و مردم بسیاری از روزها را چشم به راه تانکرهای آب رسانی هستند تا گرمای تابستان را با جرعه‌ای از آن کاهش دهند.
باران بهاری هم مرهم نشد

اگرچه در فروردین ماه امسال موجی از بارش‌ها سراسر خراسان جنوبی را فرا گرفت و برخی از نقاط را به زیر آب برد اما باز هم قصه پرغصه ۲۶ دشت ممنوعه و بحرانی استان به‌جاست و هنوز هم قریب به ۴۲۰ روستای استان با تانکر آبرسانی می‌شوند.

هرچند با بارش فروردین ماه برخی از قنات‌های استان جانی دوباره گرفتند اما هنوز قریب به دو هزار رشته قنات در انتظار شوکی برای احیا هستند. هنوز هم آثار خشکسالی‌های چندین ساله بر پیکره برخی از روستاها چنگ انداخته است و آنچنان زخم‌هایی کاری بر جای گذاشته که باران بهاری هم آن را مرهم نمی‌شود.

اگرچه دست باران‌های بهاری سال جاری و اسفند ماه سال گذشته، پای رونق و امید را به مراتع باز کرد اما دامداران و کشاورزان نباید به امید روزهایی روشن اقدام به چرای بیش از حد کنند. چراکه ضعف خاک و بوته‌ها رمقی برای مقابله با رد پای دام‌ها ندارد.

آبرسانی به ۴۲۰ روستا

مدیر شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی بیان کرد: به دنبال بارندگی‌های سال جاری برخی از قنوات شادابی به دست آورد اما تأثیر چندانی بر ماندگاری وضعیت نداشت.

مهدی صفوی نژاد اظهار کرد: اگرچه ۱۸ روستا از چرخه آبرسانی سیار خارج شده اما مقطعی بوده و نمی‌توانیم ادعا کنیم که در تیرماه نیاز به آبرسانی ندارند.

وی با بیان بیان اینکه این روستاها بعد از چهار ماه دوباره به چرخه آبرسانی افزوده می‌شوند، افزود: در حال حاضر حداقل به ۴۲۰ روستا آبرسانی سیار می‌شود.
۲ هزار رشته قنات نیازمند احیا

مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه در حال حاضر شش هزار و ۲۵۲ رشته قنات در استان وجود دارد، افزود: از این تعداد دو هزار و ۵۰۰ رشته قنات در بارندگی‌های سال جاری جانی دوباره گرفته و دو هزار رشته قنات نیازمند مرمت و احیا است.

محمد حسن غلامی از افزایش اعتبار سال جاری در راستای احیای قنوات خبر داد و افزود: طبق بررسی‌های انجام شده اعتبار سال جاری ۱۳ میلیارد و ۷۷۰ میلیون تومان است.

وی با اشاره به خشکسالی‌های چند ساله در استان بیان کرد: قنات با محیط سازگار بوده و میزان آب دهی آن در خشکسالی و ترسالی متغیر است اما چاه در زمان خشکسالی خشک می‌شود.

بنا به گفته غلامی در حال حاضر سه هزار و ۲۹۹ حلقه چاه در خراسان جنوبی وجود داشته که از این تعداد هزار و ۹۸۰ حلقه چاه کشاورزی است.

سطح کانون‌های فرسایش بادی به تمام شهرستان‌ها رسید

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی هم  بیان کرد: تا قبل از بارندگی‌های فصلی، پیش بینی ایجاد کانون‌های جدید فرسایش بادی در ۱۵ منطقه را داشتیم.

علیرضا نصرآبادی از وجود ۲۹ کانون بحرانی فرسایش بادی در استان خبر داد و بیان کرد: به دنبال بارش‌ها و رشد رویش‌ها حداقل مناطق جدید کانون فرسایش بادی را نداریم.

وی بیان کرد: پیش بینی می‌شود در سال جاری قریب به ۱۸ میلیارد تومان برای مقابله با بیابان داشته باشیم.
نصرآبادی با بیان اینکه کانون‌های فرسایش بادی را در همه شهرستان‌ها داریم، افزود: در گذشته تعداد مشخصی در شهرستان‌های بیابانی مانند بشرویه، نهبندان، زیرکوه و طبس غالب بودند اما در حال حاضر در تمام شهرستان‌ها این کانون‌ها را داریم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اظهار کرد: تمرکز عملیات بیابان زدایی به تناسب کانون‌های بحرانی خواهد بود.

جبران کسری مخزن در کوتاه مدت امکان پذیر نیست

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی هم با بیان اینکه کسری مخزن انباشته سنگینی داریم لذا جبران آن در کوتاه مدت امکان پذیر نیست افزود: با بارندگی‌های ابتدای امسال امیدواریم کسری مخزن در پایان سال جاری به حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب برسد.

حسین امامی بیان کرد: پیش بینی شده طی پنج سال آینده یعنی تا پایان برنامه ششم توسعه کسری مخازن خراسان جنوبی را به صفر برسانیم.

وی از وجود ۲۶ دشت ممنوعه و بحرانی در استان خبر داد و افزود: در حال حاضر از ۴۰ محدوده مطالعاتی آب در دشت‌های استان در حال انجام است.

امامی با اشاره به وضعیت چاه‌های استان بیان کرد: برخی از چاه‌ها دچار محدودیت آبی شده‌اند که با کف شکنی و تغییر برداشت، وضعیت شأن را به ثبات رسانده‌ایم.

اگرچه با بارندگی‌های سال جاری رونق به برخی از روستاها پا گذاشت اما خراسان جنوبی داغدار ۲۰ سال خشکسالی بوده که زخم‌های چندین ساله با این حجم بارندگی‌ها مرهم نمی‌شود و همچنان چشم انتظار اعتبار مقابله با پدیده خشکسالی هستیم.