شعارسال: جمعی از انجمنهای مردمنهاد محیط زیست و میراثفرهنگی، انجمنهای علمی و اعضای هیاتعلمی دانشگاههای کشور با صدور نامه ای خطاب به رییس جمهور، وزرا و روسای سازمان های مربوطه و مسوولان و مردم قزوین، از آنها خواستند تا در برابر تغییر کاربری باغستان سنتی قزوین این سرمایه ملی که از پس ِ بیش از هزار سال به دست نسل حاضر سپرده شده و شایسته توجه ملی است سکوت نکرده و در برابر احداث پل قدس، زیرگذر افراطی میدان خلیج فارس، بزرگراه طبقاتی امامرضا و تخریب و تغییر کاربری منطقه تاریخی "مصلای باران" و قانونی کردن این تغییر کاربری که برخی اخیرا به دنبال آن هستند، واکنش نشان داده و جلوی آنرا بگیرند.
امضاکنندگان این نامه تاکید کرده اند:« به دفعات درخواست کردهایم که منطقه تاریخی "مصلای باران"، محل برگزاری آیین تاریخی و منحصربهفرد اهالی این شهر یعنی آیین "پنجاهبهدر" که هزار و یک نکته فرهنگی-اجتماعی افتخارآمیز دارد، با تغییر کاربری نباید نابود شود. باغات مصلا را با خاک یکسان کرده و اینک در حال قانونی کردن تغییر کاربری آناند.»
در بخش دیگری از این نامه آمده است:« باغستان میراث ملی است؛ سیل-بند است و با تکیه بر دانش بومی پخش سیلاب، وسیع ترین آبخوان منطقه است؛ باغستان پشتوانه شکلگیری و ادامه حیات دشت حاصلخیز قزوین است و حفظ و احیای آن، مانع از ادامه فرونشست دشت خواهد شد. باغستان دارای یکی از مرغوب ترین نمونههای خاک کشاورزی در کشور است و بر سر راه کانون تولید ریزگرد منطقه قرار گرفته و نابودی آن موجب هجوم ریزگردها تا مرکز خواهد شد.
باغستان مهم ترین و وسیع ترین ظرفیت اکولوژیک استان و منطقه و ریههای تنفسی شهر است که محصولات محلی و سنتی قزوین، شامل بادام و پسته و انگور را در خود جای داده است و از مرغوبترین انواع جهانی است و با توجه به شیوهی "داشت"، محصول سالم محسوب میشود. باغستان هزاران درخت 300 تا هزارساله را در خود جای داده است که به تنش خشکی مقاوم هستند؛ باغستان ژرم پلاسم غنی بادام، پسته و انگور را در خود جای داده است و به این اعتبار ذخیرهگاه ژنتیکی تلقی میشود.»
متن کامل این نامه در ادامه می آید.
رییس محترم جمهور
وزیر محترم جهاد کشاورزی
وزیر محترم راه و شهرسازی
وزیر محترم میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
وزیر محترم کشور
رئیس محترم سازمان حفاظت محیط زیست
استاندار محترم قزوین
مردم شریف قزوین
و همه کسانی که دل در گرو بقای این سرزمین دارید
نزدیک به 5 سال از زمانی میگذرد که به همراه جمع کثیری از مردم شهر تاریخی قزوین، در اسفندماه 1393، نامهای را به استاندار وقت تقدیم کردیم و هشدار دادیم که احداث "پل قدس"، بخشهای قابل ملاحظهای از بهترین و پرآبترین محلهای باغستان سنتی و تاریخی قزوین را که افتخاری جهانی است و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، به ورطه نابودی میکشد. پل مذکور را ساختند. بیش از 4 سال از زمانی میگذرد که زیرگذر افراطی میدان خلیج فارس احداث میشد و از مراجع استانی و کشوری درخواست رسیدگی کردیم. زیرگذر با آن میدان عظیم احداث شد و خاک بینظیر و بهترین درختان پسته جهان، قربانی شدند و راه ورود باغداران و مردم شهر به باغستان در آن منطقه سد شد.
بیش از 3 سال از تاریخی میگذرد که در ابتدای احداث بزرگراه طبقاتی امام رضا، هشدار و نامه به تمامی نهادهای مسئول ارسال کردیم که این بزرگراه مشکلات ترافیکی را حل نمیکند، بافت تاریخی را از باغستان جدا میکند، منظر باغستان را تخریب میکند، پیوند ارگانیک بافت تاریخی را با باغستان تاریخی که در امتداد حیات یکدیگرند، پاره می کند. بزرگراه طبقاتی را هم ساختند.
بیش از یکونیم سال از روزی میگذرد که چشمان حیرتزده ما پلی را دید که در نهایت بیاحترامی به طبیعت و فرهنگ و تاریخ این دیار، به سمت انبوهی از درختان سرشار از شکوفه پیش میرفت و مقابل درخت پسته 200 ساله باغستان متوقف شده بود و میرفت تا او را از سر راه بردارد. به شورایعالی شهرسازی و معماری گزارش دادیم و دستور توقف موقت صادر شد. دستوری که این روزها در مسیر تصمیم نهایی، نگرانی ما را برانگیخته است.
به دفعات درخواست و تاکید کردهایم که منطقه تاریخی «مصلای باران»، محل برگزاری آیین تاریخی و منحصربهفرد اهالی این شهر یعنی آیین "پنجاهبهدر" که هزار و یک نکته فرهنگی-اجتماعی افتخارآمیز دارد، با تغییر کاربری نباید نابود شود. باغات مصلا را با خاک یکسان کردند و اینک در حال قانونی کردن تغییر کاربری آناند.
در تمامی این سال ها اعلام کردهایم که باغستان، تنها و تنها بر گرده باغداران و باغبانان شریف و زحمتکش و استوار این شهر ایستاده است. این آخرین نسل انسانهایی که این عرصه را به قیمت عمر خویش و پایمردی در تولید و اشتغال نگاه داشتهاند، مشکل آب دارند. حقابه باغستان با توسعه بالادست ضایع میشود و برای پروژههای زینتی و پارکها و باغموزهها مصرف میشود. امنیت باغستان حتی در بخشهای متصل به شهر تأمین نیست.
باغداران باغستان به دلیل اینکه روستانشین نیستند از بسیاری از حمایتهای مادی و معنوی سازمان جهاد کشاورزی بیبهره بودهاند و این درحالی است که باغداری در باغستان از دیگر عرصههای کشاورزی دشوارتر است.
باغستان از پیگیریهای علمی و مدیریتی جهادکشاورزی کمبهره و از تخصیص دائمی حتی بخش کوچکی از شبکه آبرسانی طالقان جهت احیا بیبهره بوده است.
باغستان نیاز به طرح حفظ و احیا دارد. علیرغم حدود 15 سال حضور مشاور باغستان در شهرداری، نتیجه مثبت و عملی به نفع باغستان و باغداران حاصل نشده است. ساخت و ساز و تبدیل باغستان به مسکونی و تجاری یا در قالب طرح های فریبنده نظیر پارک باغ، باغ انگلیسی، ژاپنی و ایتالیایی (طرح مشاورین آورث) ادامه دارد.
باغستان میراث ملی است؛ باغستان سیل-بند است؛ باغستان با تکیه بر دانش بومی پخش سیلاب، وسیع ترین آبخوان منطقه است؛ باغستان پشتوانه شکلگیری و ادامه حیات دشت حاصلخیز قزوین است و حفظ و احیای باغستان، مانع از ادامه فرونشست دشت خواهد شد؛ باغستان دارای یکی از مرغوب ترین نمونههای خاک کشاورزی در کشور را داراست؛ باغستان بر سر راه کانون تولید ریزگرد منطقه قرار گرفته است و نابودی آن موجب هجوم ریزگردها تا مرکز خواهد شد؛ باغستان مهمترین و وسیع ترین ظرفیت اکولوژیک استان ومنطقه و ریههای تنفسی شهر است؛ باغستان محصولات محلی و سنتی قزوین، شامل بادام و پسته و انگور را در خود جای داده است که از مرغوبترین انواع جهانی است و با توجه به شیوهی «داشت»، محصول سالم محسوب میشود؛ باغستان هزاران درخت 300 تا هزارساله را در خود جای داده است که به تنش خشکی مقاوم هستند؛ باغستان ژرم پلاسم غنی بادام، پسته و انگور را در خود جای داده است و به این اعتبار ذخیرهگاه ژنتیکی تلقی میشود.
منظر فرهنگی باغستان به ثبت ملی رسیده است. منظر فرهنگی یعنی تمامی اجزا در ارتباط با یکدیگر و در پیوند با شهر. یعنی درخت و خاک و باغدار و باغبان و مناسبات اجتماعی و حقوقی و مراسم و محصول.
ما انجمنهای مردمنهاد محیطزیست و میراثفرهنگی، انجمنهای علمی و اعضای هیاتعلمی دانشگاههای کشور، تقاضا داریم مطالبات زیر را مورد توجه قرار داده و اجابت فرمایید:
1. توقف کامل باقیمانده رینگ ماشینرو که در بخش های زیادی به باغستان تجاوز میکند و ارتباط شهر و باغستان را بطور کل قطع میکند.
2. اختصاص بودجه باقیمانده طرحهای راهسازی از جمله رینگ، کمربند شرق، و مسیر نسیم شمال به احداث رینگ بیرون باغستان سنتی که در طرح جامع شهرستان دیده شده است و تکمیل بودجه از محل بودجه ملی.
3. توقف هرگونه تعریض و توسعه در محور نسیم شمال(جاده گاز) و بازگرداندن این جاده به باغستان بعنوان مسیر اختصاصی باغداران و مسیر گردشگری
4. توقف تخریب، تغییر کاربری و ساختوساز در محدوده ثبتی باغستان سنتی و توقف تبدیل باغستان که خود در جهان یگانه و بی نظیر است به کاربری های فضای سبز، نظیر پارک یا موزه یا باغ انگلیسی و ایتالیایی و ایرانی که با فلسفه و هویت و کارکرد باغستان در تعارض هستند و از مصادیق تخریب هستند.
5. توقف طرحهای توسعه بالادست باغستان که به حقابه باغستان تجاوز میکنند. بویژه توسعه منطقه گردشگری باراجین شامل سافاریپارک و مجتمعهای تجاری و اقامتی که جملگی آببَر هستند و 900 هكتار از باغستان را تهدید به نابودی میکنند.
6. توقف جادهسازی در حریم و بستر رودخانهها و بویژه رودخانه باراجین که موجب تخریب مسیل شده و علاوه بر خطر سیل، آبرسانی به باغستان را مختل میکند. ما خواستار آن هستیم که شرکت آبمنطقهای استان، مستندات مجوز جادهسازی در بستر رودخانه باراجین و مستندات محل تامین آب مجموعه گردشگری باراجین را ارائه کند.
7. تدوین طرح جامع حفاظت و احیاء باغستان سنتی قزوین با محوریت حضور باغداران و رفع موانع تولید.
8. تشکیل کمیته باغستان در سازمان جهاد کشاورزی با حضور معاونتهای مرتبط و به ریاست رئیس سازمان، جهت بررسی مشکلات باغداری در باغستان و کمکهای مدیریتی و تسهیلگری.
9. تسهیلگری وزارت محترم کشاورزی جهت جذب سرمایهگذار در راستای ارتقاء اقتصاد باغستان به روشهای پیشنهاد شده در طرحهای موجود و تقویت زنجیره ارزش محصولات باغی از باغستان تا بازار
10. ثبت باغستان سنتی قزوین بهعنوان ذخیرهگاه زیستکره و طبقه 5 از طبقه IUCN و ثبت آن به عنوان میراث کشاورزی
11. اجرای طرحهای عدالت در توسعه، نظیر انتقال حق توسعه، بامحوریت حضور و مالکیت باغداران
12. مدیریت باغستان بر محوریت باغداران با تکیه بر احیاء مدیریت سنتی باغستان با سازوکارهای مشارکتی و توقف دخالت شهرداری در جهت اخلال در سیستم مدیریت سنتی مشارکتی (دخویی) باغستان سنتی
13. با توجه به خشکسالیها و پیدایش کاربریهای رقیب در طول دهههای اخیر و برداشتهای بالادست: تامین آب پایدار از منابع رودخانهها، چاهها و کانال انتقال آب طالقان و پساب تصفیه شده شهر قزوین، بهویژه جهت تأمین آب نهال کاریهای ضروری در پهنههایی که باید احیا شوند.
باغستان سرمایه ملی است که از پس بیش از هزار سال به دست نسل حاضر سپرده شده است. باغستان، شایسته توجه ملی است. مسئولیت ماست که آن را سالم به دست نسل آینده بسپاریم و زندگی در این منطقه را برای آیندگان ناممکن و مصیبتبار نکنیم.
امضاکنندگان:
انجمن توسعه حیات شهر (انجمن تخصصی باغستان سنتی قزوین)
کانون پویش توسعه پایدار شهر قزوین
جنبش سبز باغستان سنتی قزوین
انجمن آسمان آبی استان قزوین
انجمن پاسداشت از آیینها و مشاهیر سرزمین کهن
انجمن جامعهشناسی ایران، دفتر قزوین
انجمن رفتگران طبیعت
انجمن شهروندیار کاسپین
انجمن فرهنگ قزوین (افق)
انجمن کودک و محیطزیست
انجمن معماری و احیای بافت های تاریخی
کانون طبیعت و اندیشه
کانون همیاران محیطزیست و میراث طبیعی الموت(هما)
گروه محیطزیستی سبز ماسال گیلان
گروه سیاهجنگل ماسال گیلان
انجمن علمی سیستمهای سطوح آبگیر باران ایران
سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت اسکان نیوز، تاریخ انتشار: 7آبان1398 ، کدخبر: 23490: eskannews.com