شعار سال:از شیوع ویروس کووید-۱۹ در چین و نیزشیوع آن در کشورهای دیگر مدت زیادی نمی گذرد. اولین تجربه در مقابله با این ویروس را چین به اسم خود به ثبت رساند که مهمترین ویژگی این تجربه، قرنطینه شهر ووهان – محل پیدا شدن ویروس- و نظارت دقیق بر رعایت اصول بهداشتی توسط مردم و جلوگیری از گسترش بیماری در شهرهای دیگر بود، تجربه ای که باعث شد در زمان کمتر از ۳ ماه شیوع بیماری را در این کشور تقریبا به صفر رساند. این تجربه کشور چین در بسیاری از رسانه های دنیا مورد توجه رسانه ای قرار گرفت، به گونه ای که پس از ورود ویروس به کشورهای دیگر بلافاصله موضوع قرنطینه شهرها که بیماری در آن ها شیوع یافته بود مورد تاکید برخی سیاستمداران و رسانه ها قرار گرفت و شرایط اجرائی شدن آن بررسی شد.

اما در ایران وضعیت به گونه ای دیگر تعریف شد؛ بی توجهی به این تجربه و در نظر نگرفتن تاکیدات پزشکان و برخی کارشناسان مسائل بهداشتی و نیز برخی مدیران در خصوص قرنطینه، اما سیاست دیگری در پیش گرفته شد؛ سیاست کنترل ویروس از طریق کمپین #در_خانه_بمانیم، در کنار این کمپین مراکز آموزشی نیز تعطیل شدند، اما ادارات، بانک ها و بسیاری از سازمان ها و نهادها علیرغم تاکید بر اینکه مردم کارهای خود را از طریق مجازی و غیر حضوری انجام دهند، به فعالیت های حضوری خود تا روزهای پایانی سال ادامه دادند. در روزهای آخر اسفند۹۸ تصور بر این بود که مردم در تعطیلات نوروزی رعایت می کنند و در منزل می مانند، اما آمار نهادهای مرتبط نشان داد که بر خلاف تصور، ۵۰ درصد سفرهای نوروزی به اقصی نقاط کشور انجام شد و به همین دلیل با موج انتشار ویروس در شهرهای مختلف روبرو شدیم.

اگر به اخبار روزهای پایانی سال ۹۸ تا هفته اول تعطیلات نوروزی ۹۹ نگاهی مجدد بیاندازیم، متوجه می شویم که دولتمردان می توانستند با بهره گیری از نظر کارشناسان و اتخاذ راهبردهایی مناسب از گسترش این ویروس در سطحی وسیع جلوگیری کنند، اما چنین نشد. حتی رسانه ها نیز واکاوی دقیق و اثرگذاری را در خصوص شرایط پیش آمده نداشتند، شاید آن ها هم تصور می کردند که کمپین ماندن در خانه کاملا عمل می کند، اما چنین نشد.

نگارنده این سطور آنچه که در دو هفته اخیر اتفاق افتاد و نتیجه بی تدبیری برخی مدیران اجرایی بود و باعث شد تا شیوع این ویروس به سرتاسر کشور کشیده شود را #گردش_اجتماعی ویروس کرونا نام می نهد؛ یعنی با اتخاذ سیاست ها و راهبردهایی نه چندان مقتدرانه اجازه دادیم تا حدود ۸ میلیون نفر با سفرهای نوروزی خود شرایط خاصی را در کشور رقم بزنند، به دیگر معنی اولا با #قرنطینه هیچ شهری موافقت نشد، درثانی حتی از #مسافرت_های_نوروزی مردم در هفته اول تعطیلات با جدیت جلوگیری نشد تا این #ویروس_ناشناخته_اجنبی با خیال راحت از یک شهر به شهر دیگر سفر کند و گردش اجتماعی خود را کامل تا بر آمار مبتلایان و فوت شدگان روز به روز بیافزاید.

حال که در آغاز هفته دوم تعطیلات نوروز قرار گرفته ایم، دولت تصمیم به اجرای سیاست #فاصله_گذاری_اجتماعی گرفته است که آن هم به معنی قرنطینه نیست؛ جلوگیری از ورود خودروها به شهرهای دیگر و جریمه ۵۰۰هزارتومانی خاطیان. با اتخاذ این سیاست آیا تغییری در وضعیت مبتلایان و تعداد آن ها پیش خواهد آمد؟ پاسخ به این سوال مشکل است، اما بیایید و از منظری دیگر به این موضوع بپردازیم، منظر رسانه ای؛ رسانه ها را در دنیای مدرن کنونی در کنار سه رکن مقننه، قضائیه و مجریه، رکن چهارم می نامند که #قوه_ناظر بر جامعه و حکومت است. این رکن بر عملکرد دولت و حاکمیت نظارت دارد و نیز جامعه را رصد کرده تا با کالبد شکافی آن، دولتمردان را نسبت به آنچه که در جامعه می گذرد؛ آگاه سازند.

با این نگاه باید پرسید که رسانه های داخلی در موضوع جلوگیری از شیوع کرونا تا چه اندازه توانستند به موضوع برخورد جدی دولت و مسئولان با مقابله با این بیماری بپردازند به گونه ای که در تصمیم سازی دولت و دستگاه های مختلف اثرگذار باشند تا در نهایت تصمیماتی اتخاذ شود که از #گردش_اجتماعی این ویروس در فاصله زمانی اول اسفند ۹۸ تا هفته اول فروردین ۹۹ جلوگیری شود؟ به اعتقاد من و برخی دیگر از کارشناسان رسانه ای، رسانه ها در این مدت عمق مساله را نیافتند که اگر به آن پی می بردند، می توانستند با ترسیم واقعی شرایط در تصمیم گیری دولت نقش موثرتری ایفا کنند.

حال که در این ۴۰ روز که از شیوع ویروس به تمامی شهرها می گذرد و دولت مصمم به اجرای سیاست #فاصله_گذاری_اجتماعی است، رسانه ها و بخصوص #صداوسیما باید نقاط قوت و ضعف طرح را واکاوی کرده تا با کالبد شکافی دقیق آن، زمینه ساز اجرای درست این طرح شوند، در غیر اینصورت تغییر چندانی را در وضعیت پیش آمده مشاهده نخواهیم کرد.

شعار سال،با اندکی تخلیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری شفقنا، تاریخ 9 فروردین 1399، کد خبر:494119، www.media.shafaqna.com