شعار سال:  21 فروردین ماه، دستورالعملی با عنوان «راهنمای گام دوم مبارزه با کروناویروس، فاصله‌گذاری اجتماعی و الزامات سلامت محیط و کار در سالن‌های سینما، تئاتر و نمایش» در سایت «ستاد کشوری پیگیری و مراقبت ویروس کرونا» توسط معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منتشر شد که شرایط از سرگیری فعالیت این سالن‌ها را بیان می‌کرد. دستورالعملی عجیب و حتی غیر قابل اجرا که به سرعت با واکنش برخی از هنرمندان مواجه شد. گرچه لینک دانلود این آیین‌نامه پس از این واکنش‌ها غیرفعال و اعلام شد که تا اطلاع ثانوی خبری از بازگشایی سالن‌های سینما و تئاتر نیست اما این پرسش همچنان وجود دارد که چگونه چنین آیین‌نامه غیرکارشناسی‌ای تدوین و منتشر شده است؟
تقریبا 50 روز از اولین اطلاعیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره لغو تمامی فعالیت‌های فرهنگی و هنری در کشور به دلیل شیوع ویروس گرونا می‌گذرد. در این مدت متاسفانه تمامی کشور درگیر این ویروس بسیار مسری شده‌اند و با وجود همه خانه‌نشینی‌های اختیاری مردم باز هم افسار کرونا مهار نشد تا جایی که طرح فاصله‌گذاری اجتماعی به اجرا درآمد و بر مبنای آن تنها مشاغل ضروری اجازه فعالیت داشتند. اما حالا قرار است گام دوم این طرح عملی شود. از آنجا که قرار بر این بود تنها مرجع خبررسانی وزارت بهداشت باشد، آیین‌نامه‌های مرتبط نیز در سایت این وزارتخانه منتشر می‌شد. یکی از این آیین‌نامه‌ها روز 21 فروردین تحت عنوان «راهنمای گام دوم مبارزه با کروناویروس، فاصله‌گذاری اجتماعی و الزامات سلامت محیط و کار در سالن‌های سینما، تئاتر و نمایش» در سایت «ستاد کشوری پیگیری و مراقبت ویروس کرونا» منتشر شد. دستورالعملی که حتی مخاطبان تئاتر هم با خواندن آن به غیرکارشناسی بودن آن پی بردند. بخشی از مفاد این دستورالعمل چنین بود: «مسئولان نظارت بر سالن‌های نمایش موظفند درصورت مشاهده سرفه و عطسه، از تماشاچی درخواست کنند که سالن انتظار/نمایش/ سینما را ترک کند. ضروری است ظرفیت فروش بلیت، به نصف شرایط ظرفیت اسمی سالن کاهش یابد. کاهش مواجهه چهره به چهره کارکنان و استفاده حداکثری از تلفن، شبکه‌های اجتماعی. ضروری است مواجهه چهره به چهره بازیگران تئاتر با یکدیگر روی صحنه نمایش، اتاق‌های گریم، تعویض لباس و نظایر آن با حفظ رعایت حداقل فاصله یک متر انجام شود. درصورتی که مواجهه چهره به چهره ناگزیر باشد باید در حداقل زمان ممکن صورت پذیرفته و حداقل فاصله یک متر رعایت شود. استقرار و چیدمان مراجعان روی صندلی‌های سالن‌های انتظار/نمایش باید به گونه‌ای تنظیم شود که حداقل فاصله یک متر بین آن‌ها رعایت شود».
این راهنما یا به عبارت دیگر آیین‌نامه، تنها کمی پس از انتشار به شدت با واکنش اهالی تئاتر روبه‌رو شد. البته پس از این واکنش‌ها و طرح شایعه احتمال بازگشایی سینماها و تئاترها منطبق بر شرایط مذکور، مشاور وزیر بهداشت در گفت‌وگو با مهر ضمن تکذیب این شایعه بر ادامه تعطیلی کلیه مراکز فرهنگی و هنری تاکید کرد. جالب‌تر اما بی‌خبری وزارت ارشاد از این دستورالعمل بود. بنابه گزارش ایسنا مشخص شد مسئولان وزارت ارشاد هیچ اطلاعی از تهیه چنین دستورالعملی ندارند و می‌گفتند حتی آن را ندیده‌اند!
در این میان تا پیش از تکذیب بازگشایی سالن‌های نمایش، گروه‌هایی که نمایش‌هایشان در میانه اجرا به دلیل شیوع کرونا متوقف شده، شاید بیشترین استرس را متحمل شدند چون به نظر می‌رسید این‌ها اولین گروه‌هایی باشند که قربانی اقدامات غیرکارشناسی شده می‌شوند. آرش فلاحت‌پیشه، کارگردان نمایش «پنهان‌خانه پنج‌در» که نمایشش از 24 بهمن در تالار مولوی روی صحنه رفت و به دلیل «کرونا» مجبور شد ادامه نمایشش را به زمانی دیگر موکول کند، معتقد است صدمه این جریان شاید برای گروه‌هایی که شرایط مشابهی با گروه او دارند، غیرقابل جبران باشد. او به «ابتکار» می‌گوید: گروه‌های نمایشی برای روی صحنه بردن نمایش، زحمت فراوانی می‌کشند. وقتی در نمایشی که شناخته شده است و تماشاگر و مخاطب از آن استقبال کرده، به هر دلیلی توقفی ایجاد شود، صدمات جبران‌ناپذیری به بار خواهد آورد. در آبان ماه نیز که اینترنت برای مدتی قطع شده بود، گروه‌های تئاتر بسیار متضرر شدند. متاسفانه هر اتفاقی از این دست که رخ می‌دهد، اولین حوزه‌های آسیب‌پذیر، بخش‌های فرهنگ و هنر هستند.
کارگردان «پنهان‌خانه پنج‌در» که مانند بسیاری از گروه‌های نمایشی، از سرانجام چگونگی دوباره روی صحنه رفتن نمایشش سردرگم‌ است، درباره آیین‌نامه‌ای که وزارت بهداشت آن را منتشر کرده بود، گفت: متاسفانه به نظر می‌رسد متولیان وزارت بهداشت و حتی برخی از مسئولان وزارت ارشاد چندان مخاطب تئاتر نبوده‌اند که نمی‌دانند سازوکارش چگونه است. گریم کردن از فاصله یک‌متری، تنها پر شدن نیمی از ظرفیت سالن یا بیرون کردن کسی که سرفه می‌کند، نشان‌دهنده همین امر است. متاسفانه هیچ وقت اراده‌ای وجود نداشته تا این شناخت را هم بالا ببرد. این را از تولیدات صدا و سیما و دیدگاهی که به مردم درمورد هنرمندان القا می‌کند هم می‌توان فهمید. وقتی نه در صدا و سیما و نه در آموزش و پرورش به این مسائل نمی‌پردازند وقوع چنین برخوردهایی خیلی هم عجیب نیست!
او معتقد است بازگشایی سالن‌های نمایش نباید به هر قیمتی صورت بگیرد. فلاحت‌پیشه می‌گوید: تئاتر در مواجهه با مخاطب معنا می‌گیرد. وقتی قرار باشد سالن‌ها باز شوند اما مردم همچنان گرفتار مشکلات باشند و به حضور در سالن‌های نمایش اعتماد نداشته باشند، چه اتفاقی می‌افتد؟ این شرایط با مرگ تدریجی تئاتر تفاوتی ندارد. ما ترجیح می‌دهیم سالن‌ها پس از یک جشن عمومی بازگشایی شوند تا اعتماد مردم هم برای حضور در سالن‌های نمایش جلب شود.
فلاحت‌پیشه درباره انتظاراتش از وزارت ارشاد می‌گوید: وقتی گروه‌هایی که سال گذشته این موقع روی صحنه رفته‌اند اما هنوز کمک‌هزینه‌شان را دریافت نکرده‌اند ما چه بگوییم؟ ما همیشه امیدواریم و مطالباتی داریم اما اتفاقات به گونه دیگری رقم می‌خورند. ما انتظار داریم برای گروه‌هایی که اجرایشان متوقف شده امکانی فراهم شود که در شرایط درست روی صحنه بروند نه اینکه مانند آنچه در این راهنما گفته شد تحت فشار و با نصف ظرفیت مجبور به اجرا شوند. کمک‌هزینه‌های بیشتری به این گروه‌ها اختصاص پیدا کند چون بسیار بیشتر متضرر شده‌اند و زودتر آن را دریافت کنند تا بتوانند دوباره فعالیت کنند.
او در پایان افزود: می‌گویند کرونا باعث شده انسان‌ها بازنگری دوباره‌ای به خود و تفکرات‌شان داشته باشند و یک رنسانس درونی در آن‌ها اتفاق بیفتد. امیدوارم این تحول و دگرگونی اندیشه در مسئولان هم اتفاق بیفتد و از این به بعد رویکردشان را نسبت به جامعه و حوزه فعالیت‌شان تغییر دهند. بخشی از این جامعه، هنرمندان و اهالی تئاتر هستند. امیدوارم مسئولان اطراف‌شان را بهتر ببینند.
گرچه بازگشایی سالن‌های تئاتر تکذیب شد اما باید امیدوار باشیم که اگر تصمیمی در این خصوص گرفته شد، با مشورت اهالی تئاتر و مسئولان ذی‌ربط باشد تا پیکر نحیف تئاتر بیش از این آسیب نبیند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ابتکار، تاریخ انتشار 23 فروردین 99، شماره: 154242