شعار سال: همه چیز از توییت‌های روز دوشنبه ۲۶ خرداد در شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های خبری شروع شد، این بار موضوع شایعه استعفای «سعید نمکی» وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بود. پس از آن یکی از خبرگزاری‌ها هم در کنار منتشرکنندگان شایعات به تصاویری از هیات دولت و ستاد مقابله با کرونا تکیه کرده و غیبت دو جلسه‌ای نمکی را نشانه انصراف او از هیات دولت ارزیابی کردو حتی از مراسم خداحافظی او با معاونان وزارت خانه نوشت.

شایعه استعفای نمکی از همان روز‌های نخست شیوع کرونا در کشور یعنی اسفندماه ۹۸ سه بار به صورت متناوب منتشر و بعد هم تکذیب شد. دلایل استعفا هم گستره‌ای از اختلاف با رییس جمهوری و رییس دفترش بر سر کرونا، اعتراض به تصمیماتی، چون بازگشت طرح ترافیک و بازگشایی مشاغل تا گمانه زنی‌ها درباره تمرکز وی بر فعالیت‌های انتخاباتی پراکنده بود.

دولت به طور میانگین هر ماه با یک مورد شایعه در ابعاد مختلف و درباره وزرا و اعضایش روبرو بوده است اکنون، اما شرایط کشور به ویژه در حوزه بهداشت و درمان با توجه به بحران کرونا به گونه‌ای است که چنین شایعاتی می‌تواند امنیت روانی جامعه را تهدید کند و سازندگان و پردازندگان چنین حاشیه‌هایی در خوشبینانه‌ترین حالت آگاه نیستند و در بدبینانه‌ترین تحلیل به دنبال جوسازی‌های سیاسی برای تحت تاثیر قرار دادن عملکرد دولت هستند.

همه تکذیب کردند

وزیر بهداشت با شدت گرفتن شایعات در صفحه اینستاگرام خود نوشت: موضوع استعفای بنده صحت ندارد و من استعفایی تقدیم هیات دولت نکرده‌ام. طی روز‌های گذشته بیشترین وقت خود را صرف برنامه‌ریزی برای کاهش موارد ابتلا و پیشگیری از شیوع مجدد کرونا در استان‌ها کرده‌ام و رسیدگی به مشکلات استانی دلیل کاهش حضور بنده در جلسات هیأت دولت بوده است.»

«علی ربیعی» سخنگوی دولت هم در همان نخستین ساعات شدت گرفتن این شایعه با تکذیب آن نوشت: «همین چند دقیقه پیش با دکتر نمکی صحبت کردم و صبح فردا نیز جلسه‌ای با ایشان در دفترشان خواهم داشت».

«محمود واعظی» رییس دفتر رییس جمهوری هم حاشیه‌سازی‌ها در شرایط کنونی کشور را خلاف مصالح ملی دانست و نوشت: «سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نه استعفا داده، نه قهر کرده و نه اختلافی با هیچ یک از اعضای دولت دارد.»

«علیرضا معزی» معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رییس جمهوری هم در توییتی یادآور شد: «در همزمانی سهمگین تحریم و کرونا، تمام دولت در تکاپو است و در این نبرد تمام عیار، وزیر بهداشت از مردان صف اول است. فشار به اندازه‌ی کافی حداکثری هست که جایی برای جنگ روانی و شایعه‌سازی باقی نماند. دکتر نمکی در جلسه‌ی امروز ستاد هماهنگی  اقتصادی دولت.

دولت درک شرایط می‌خواهد

تنوع و جنس دغدغه‌هایی که دولت دوم روحانی از شیوع کرونا در ایران همزمان با تحریم‌های شدید آمریکا با آن دست و پنجه نرم می‌کند قابل قیاس با هیچ یک از دولت‌های پیش از خود نیست و حتی در دوران جنگ هم شرایط کشور به سبب همدلی‌ میان مسوولان و حمایت‌های مردم و رهبری به دشواری اکنون نبوده است. دولت روحانی در حالی با بحران کرونا روبروست که این پاندمی مرموز بسیاری از کشور‌های توسعه یافته با مشکلات اقتصادی اندک را هم تحت تاثیر قرار داده و معیشت مردم را دچار اختلال کرده است. در ایران این روز‌ها که بسته‌های تحریمی آمریکا هر روز و هر هفته جامع‌تر از قبل می‌شود، اداره کشور دشوارترین کار ممکن خواهد بود. این دشواری زمانی مضاعف می‌شود که بخشی از تمرکز و توان دولت صرف پاسخ‌گویی به انتقادات غیرعقلایی و سیاسی، شایعه‌های بی‌اساس و یا حاشیه‌های بی‌شمار شود.

با این همه، اما آنگونه که رییس دولت اظهار می‌کند حتی با وجود تکثر حاشیه‌سازی‌ها علیه قوه مجریه این نهاد ذره‌ای از مسوولیت خود در اداره امور کشور کوتاه نخواهد آمد. حجت الاسلام «حسن روحانی» روز سه شنبه در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت تاکید کرد که برخی انتقاد‌های غیرمنصفانه و حاشیه‌پردازی‌ها‌ نمی‌تواند دولت را از مسیر اصلی که خدمت صادقانه به مردم و حل مشکلات آن‌ها و مبارزه جدی با تحریم است، دور کند.»

آمریکای ترامپ  از زمان استقرار،  قرارداد‌های بین المللی بسیاری را کنار گذاشته که برجام یکی از آن‌هاست. در این سال‌ها بسیاری از محور‌های دیپلماتیک و الزامات عرف بین الملل زیر سوال رفت، بسیاری از مناطق جهان تحت تاثیر زیاده خواهی‌های آمریکا قرار گرفتند. ایران هم از اثرات این رفتار‌های نامتعارف در امان نماند و از اردیبهشت سال ۹۷ با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها زندگی ایرانیان با دشواری بسیاری همراه شد.

صفر شدن صادرات نفت ایران و تحریم‌های متنوع در همه بخش‌های اقتصادی به اندازه کافی تامین معیشت و توسعه را دشوار کرده بود که کرونا از راه رسید و بر سختی کار دولت افزود. اینک با نادیده گفتن این دو بحران توامان انتقادات و هجمه ها، شایعه‌ها و حاشیه‌ها و کارشکنی‌ها در مسیر اجرای برنامه‌های دولت موجب شده است که سخنگوی این قوه بگوید: «تحریم را نمی‌گویند و نمی‌گویند شما درآمد ارزیتان امسال چقدر بوده و چگونه کالای اساسی مردم را تامین کردید و زندگی مردم را نگه داشتید.»

تامین دارو و امکانات مورد نیاز بیمارستان‌ها و بیماران برای مقابله با کرونا، تامین مایحتاج زندگی مردم از اقلام خوراکی تا نیاز‌های تفریحی و بهداشتی، مقابله با افزایش افسارگسیخته قیمت‌های کالا‌ها و مسکن و حمل و نقل، مقابله با سناریو‌های آمریکا برای تهدید و تحریم بیشتر، ارتباط با همسایگان و شرکای اقتصادی برای کاستن از بار تحریم‌های فلج کننده مهم‌ترین مسوولیت‌های دولت در یک سال باقی مانده است.

جامعه ایرانی امروز با شدیدترین تحریم‌های ظالمانه مواجه است با این حال کمتر کسی است که از میزان تاثیرگذاری این تحریم‌ها بر شئون مختلف جامعه سخن بگوید و این موضوع چنان که باید،  تبیین نشده است.

شاید یکی از دلایل این امر گزاره چند سال قبل مقامات وقت باشد که "تحریم‌ها اثری بر ایران ندارد" و یا تعابیر شاذی که درباره قطعنامه‌های تحریمی استفاده می‌کردند. این گزاره‌ها و ادبیات آن قدر در اذهان جا افتاده که کمتر کسی باور می‌کند تحریم‌ها تار و پود اقتصاد ایران را تحت فشار قرار داده است. احتمالا رسوب همین تفکر در اذهان تحلیلگران اقتصادی عمدتا منتقد دولت است که معمولا در محاسبات خود این مولفه را مد نظر قرار نمی‌دهند.

با این توصیفات حتی بر فرض اگر وزیری هم در پی استعفاست یا اختلاف نظری هم میان مسوولان در اجرای تصمیمات وجود دارد یا انتقاداتی هم به عملکرد قوه مجریه وارد است، رسانه‌ای شدن توام با دروغ این رویداد‌های فرضی، اما طبیعی، تقطیع و سلیقه‌ای شدن خبر‌های مربوط به آن ها، تحلیل‌های غیرمنصفانه نه تنها کمکی به بهبود اوضاع نمی‌کند بلکه بار روانی سنگینی را هم بر دوش ملت و دولت در شرایط سخت کرونایی می‌افزاید.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار ۲۸ خرداد ۹۹، کد خبر: ۸۳۸۲۴۲۸۰، www.irna.ir