شعار سال : ترانه بنی یعقوب از خبرنگاران روزنامه ایران در گزارشی از مدل شدن قربانیان اسید پاشی خبر داده بود. او که خود عضو انجمن حمایت از قربانیان اسید پاشی است، درباره دلیل انتخاب نوشتن چنین گزارشی به شفقنا رسانه توضیح می دهد: حدود ده سال است که بر روی اسید پاشی کار می کنم و گزارش های متعددی از روایت زندگی آنها تا فعالیت شان در انجمن نوشتم. یکی از اتفاقات مثبت که در راستای  فعالیت های انجمن هم بود، مدل شدن قربانیان اسید پاشی بود و این نوع فعالیت در همه جای دنیا هست. در واقع قربانیان برای اینکه در انزوا نمانند در فعالیت های اجتماعی از آنها استفاده می کنند. از طرفی دیگر چون دو نفر از همین افراد، از اعضای انجمن بودند، سعی کردم با آنها مصاحبه بگیرم  و احساس آنها را درباره این فعالیت بازتاب دهم.

زهرا رفیعی، خبرنگار حوزه محیط‌زیست روزنامه همشهری هم که گزارشش درباره وقف دماوند موضوع داغ رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بود و پیگیری آن تبدیل به یک مطالبه مردمی از رسانه‌ها شد، به شفقنا رسانه می‌گوید: سوژه وقف دماوند اتفاقی کشف شد. به عبارتی خبر رسید که اراضی منتهی به قله دماوند ثبت ملی و برایشان پلاک صادرشده است. با این حال در میانه مصاحبه مشخص شد که یکی از این پلاک‌های ثبتی از دامنه تا قله در اختیار اوقاف است و این سوژه شد و درباره آن بیشتر نوشتیم. از آنجایی که انفال جزو وقف ناشدنی‌ترین‌ها است، موردتوجه قرار گرفت. ضمن اینکه دماوند برای همه ایرانی‌ها یک نماد ارزشمند است و برای مردم جای تعجب داشت که چگونه از دامنه تا قله وقف می‌شود. این حساسیت‌ها سبب شد تا پلاک‌های ۶۸، ۶۹، ۳۵ و ۳۷ هم توسط سایر خبرنگاران کشف شود که در اختیار اوقاف است. روز اول در اوج ناباوری بارها از مصاحبه‌شونده پرسیدم که مطمئن هستید یک یازدهم پلاک‌ها در اختیار اوقاف است و ایشان هر بار تأیید می‌کردند. خیالم زمانی راحت‌تر شد که خبرگزاری اسکان نیوز اسناد را منتشر کرد و با توجه به اختلافات طرفین، ماجرا پیچیده‌تر شد و متأسفانه همچنان حل‌نشده است.

حوزه محیط زیست نیازمند خبرنگار سمج و به روز است

با این حال خبرنگاران در پرداختن به سوژه‌های خود با چه مشکلاتی روبه‌رو هستند؟ رفیعی با اشاره به سختی‌های حوزه محیط‌زیست پاسخ می‌دهد: در حوزه محیط‌زیست تنوع موضوعاتی که باید درباره آن‌ها اطلاع‌رسانی کرد خیلی زیاد است و نیازمند پشتکار بالایی برای پیگیری آن‌ها هستیم. اگرچه ذات رسانه پیگیری موضوعات مهم است ولی در این حوزه نیازمند خبرنگاری با پشتکار و سماجت بالا، کارشناس و به‌روز هستیم. خوشبختانه موضوعات محیط‌زیست جزو مطالبه مردمی شده است و مسئولیت ما خیلی سنگین‌تر است. از طرفی به عقیده من بعد از اقتصاد، محیط‌زیست تخصصی‌ترین حوزه‌ای است که می‌توان درباره آن مطلب نوشت. یعنی بدون شناخت و اطلاعات کامل نمی‌توانید درباره مسائل محیط زیستی اظهارنظر کنید.

خلأ تمهیدات لازم برای روزنامه نگاران در زمان بحران یک موضوع مهم است

بنی یعقوب درباره این مسئله نگاه کلی تری دارد و به سختی ها و مشکلات عموم روزنامه نگاران علاوه بر حوزه خود اشاره می کند و می گوید:روزنامه نگاری هم مثل دیگر مشاغل،  سختی های خاص خود را دارد. از مهم ترین سختی های حوزه ما دستمزد پایین است با اینکه  کار ما بسیار پرخطر و با استرس زیاد همراه  است اما متاسفانه حقوق ما کم است یا به حق و حقوق ما توجه کافی نمی شود. مثلا در همین ایام کرونایی، بسیاری از خبرنگاران حوزه اجتماعی مجبور شدند که در این شرایط سخت کار کنند یا بدون داشتن تجهیزات و پروتکل های کافی و لازم به بیمارستان ها بروند. خب همین مسأله که می خواهیم صدای مردم باشیم و  باید مراقب خود هم باشیم، کار را برای ما سخت می کند.

او با انتقاد از بی توجهی مدیران رسانه به خبرنگاران بخش اجتماعی برای تهیه گزارش های میدانی درباره کرونا بیان می کند: متاسفانه خبرنگاران بخش اجتماعی وقتی در حال تهیه گزارش های میدانی هستند، باید به بیمارستان ها و یا به میان مردم بروند، در حالیکه هیچ دستورالعمل خاصی برای حفاظت از جان خود ندارند. به نظرم رسانه ها باید به خبرنگارانشان لباس ایزوله یا ماسک مناسب دهند. کار خبرنگاران در حد کادر درمان پر ریسک است برای همین حمایت رسانه ها از خبرنگاران ضرورت دارد. کرونا این درس را به ما داد که در مواقع بحران، باید تمهیدات خاصی برای قشر خبرنگار در نظر گرفته شود.

دورهمی های مدیران رسانه و روزنامه نگاران باید بیشتر شود

بنی یعقوب برای بهتر شدن جامعه روزنامه نگاران چندین پیشنهاد دارد و می گوید: متاسفانه ما روزنامه نگاران خیلی کم با هم در ارتباط هستیم. شاید نبود انجمن قوی یا ارتباطات صنفی کافی باعث شده تا از مشکلات یکدیگر بی خبر باشیم. در واقع آنقدر که ما از مشکلات مردم و جامعه حرف می‌زنیم، شاید درباره مسائل و مشکلات خودمان صحبت نمی کنیم. برای بهتر شدن جامعه روزنامه نگاران، باید بیشتر دور هم جمع شویم و بیشتر با هم صحبت کنیم و تعامل داشته باشیم، به ویژه مدیران روزنامه ها. وقتی بحرانی مثل کرونا پیش می آید، بسیاری از ما خبرنگاران واقعاً گیج می شویم که باید چه کاری انجام دهیم. برای همین ارتباط مدیران رسانه و خبرنگاران با یکدیگر اهمیت زیادی دارد تا منجر به تدوین آیین نامه ها و دستورالعمل های خاص برای زمان بحران شود تا وضعیت روزنامه نگاری بهتر شود.

نیازمند کارتیمی در روزنامه نگاری هستیم

رفیعی با تأکید بر اینکه جای روزنامه‌نگاری تخصصی در کشور ما خالی است، می‌گوید: روزنامه‌نگاری در کشور ما تخصصی نیست و تعداد کمی از روزنامه‌نگاران سال‌های طولانی در یک حوزه ماندگار و کارشناس حوزه خودشان شدند. مثلاً در حوزه محیط‌زیست اسدالله افلاکی و مژگان جمشیدی یک کارشناس روزنامه‌نگار محسوب می‌شوند، چون سال‌ها در این حوزه فعالیت می‌کنند. طبیعتاً وقتی کارشناس روزنامه‌نگار کم داشته باشیم نتیجه این می‌شود که مسئولان هرچه بگویند روزنامه‌نگار دقیقاً همان را می‌نویسد و نمی‌تواند عملکردشان را به چالش بکشد. علاوه بر آن جای کار تیمی در روزنامه‌نگاری خالی است. منظورم از کار تیمی، همکاری خبرنگاران یک حوزه در همه رسانه‌ها است. یعنی کاری که مجموعه روزنامه‌نگاران حوزه محیط‌زیست، مجموعه روزنامه‌نگاران حوزه اجتماعی و… می‌توانند انجام دهند تا موضوعی به سرانجام برسد و مطالبه‌ای پاسخ داده شود. یعنی در اینجا سوژه و مطالبه جمعی مهم است نه رقابت یک رسانه در پرداختن به آن.

رفیعی در پایان  سوژه آق مشهد را هم جزو سوژه‌های مهم و کشف کردنی در روزنامه همشهری می‌داند که همانند سوژه وقف دماوند وسط یک مصاحبه، خبرنگار می‌فهمید و سرنخ را می‌گیرد تا به اصل ماجرا برسد.

شعار سال ، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت شفقنا ، تاریخ انتشار 16 مرداد 99 ، کد خبر : 502243 ، media.shafaqna.com