- امیدوارم این روشهای نئاندرتالی را «تخریب انقلابی» نامگذاری نکنند + مثلا پاسخ زاکانی
- تصویب ساخت ۱۰ شهرک جدید در کشور
- ادعای وجود پهنه چند کیلومتر ساطع کننده متان در جنوب تهران توسط ناسا + توضیحات شهرداری
- انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان تنها تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری صرفه اقتصادی دارد
- رد پای وزارت نیرو و منابع طبیعی در خسارت ناشی از سیلابهای کشور
- تا تخلفات عمده در ساخت و ساز شهر تهران را چه بگویید جناب اقراریان؟
- آیا واقعا با فساد مبارزه کرده اید؟ همه درآمدها را صرف هزینه‌های جاری میکنید!
جمعه ۳۱ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 April 19 
جمعی از صاحبان مشاغل سیار تهران خطاب به شورای شهر، جهت رعایت ملاحظات اجتماعی، خواستار به رسمیت شناختن مشاغل سیار با رویکرد شفاف و عدالت محور شدند.
شعار سال: 495 نفر از فعالان شهری،مدنی،متخصصان،دستفروشان و صاحبان ون‌کافه‌ها طی بیانیه‌ای خطاب به شورای شهر تهران خواهان اتخاذ رویکردی شفاف،مشارکتی و عدالت محور در رسمیت بخشی به مشاغل سیار شدند.
سازمان مردم‌نهاد مجمع حق بر شهر باهمستان،گروه شهر دیگر، مجله حوالی،انجمن توانمندسازی و پیشگیری آشنا، موسسه راویان شهرآفرین، زهرا رحیمی خامنه مدیرعامل جمعیت امداد دانشجویی_مردمی امام علی(ع)،افخم صباغ، مدیرعامل موسسه مهر و ماه، فیروزه صابر، مراد ثقفی،محمد شیخی،میترا عظیمی، یاشار سلطانی و سید امیر سیاح ازجمله امضاکنندگان این بیانیه هستند.
متن این بیانیه بدین شرح است:
اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران
دیرزمانی است که سیاست‌های مواجهه با مشاغل سیار علی‌الخصوص دست‌فروشی، مبتنی بر رویکرد ناکارآمد و دوره‌ای جمع‌آوری و پاک‌سازی است. این سیاست‌ها با بی‌ثبات‌سازی و ناامن سازی فعالیت‌های سیار مانع از پویایی این مشاغل به‌عنوان پدیده‌ای با قدمت طولانی از زیست شهری شده است. سیاست‌های مذکور علاوه بر پیامدهای ناگواری که برای صاحبان مشاغل سیار و خریداران آنان دارد، هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی هنگفتی نیز بر شهر و مدیریت شهری تحمیل کرده است.
امروزه برخلاف وعده مدیران شهری مبنی بر شناسنامه‌دار کردن دست‌فروشی، شاهد پیشروی سیاست‌های حذف دستفروشان از فضاهای شهری هستیم. به‌عنوان‌مثال دستفروشان محور ولیعصر برای دومین سال پیاپی و در شرایط سخت اقتصادی، بحران کرونا و کاهش شدید درآمدها با گسترده‌ترین و طولانی‌مدت‌ترین طرح‌های جمع‌آوری و منع بساط گستری مواجه‌اند.
فرایندی که صاحبان این مشاغل را در معرض خلعید و ممانعت مداوم از کسب‌وکار قرار داده است. این در حالی است که به‌موازات تشدید سیاست‌های حذف بساط گستری از معابر، شهرداری تهران با اتخاذ رویکردی دوگانه به دنبال پیشبرد لایحه بهره‌برداری از پیاده راه‌ها توسط کسبه و اصناف حوزه خوراکی و کسب درآمد از معابر شهری است.
مسئله‌ای که می‌تواند باعث افزایش شکاف‌های اجتماعی شود و از سویی این پیام نابرابر را منتقل کند که استفاده دستفروشان از پیاده‌رو سد معبر است اما بهره‌برداری صاحبان سرمایه از معابر شهری سد معبر تلقی نمی‌شود.
این لایحه حتی با اصلاح بندی که در آن به‌صراحت به حذف دستفروشان حکم داده است، بازهم به دلیل تشدید رقابت بین اصناف و دستفروشان و گسترش تنش برای سهم بری از پیاده‌رو موجبات حذف دستفروشان را فراهم خواهد کرد. حذفی که هم دستفروشان از آن متضرر خواهند شد، هم مشتریانِ آنان و هم پیاده پذیری و زیست پیاده آسیب خواهد دید.
شعارهای ساماندهی دستفروشان در اغلب مواقع به‌عنوان اسم رمزی برای تلطیف سیاست‌های مقابله جویانه در قبال دستفروشان عمل کرده است. مدیران شهری به‌موازات اجرای سیاست‌های پاک‌سازی ادعا می‌کنند که فضاهای مناسبی را برای «دستفروشان واقعی» تدارک دیده‌اند اما به گواه دستفروشان، فضاهای ساماندهی عموماً فضاهای محدود، رانتی، نامناسب، موقت و با غلبه رویکرد بازارچه‌ای بوده است.
به همین دلیل این فضاها هرگز از سوی دستفروشان مورد استقبال قرار نگرفته است و نیازهای معیشتی آنان را تأمین نکرده است.
ما بر این باوریم که سیاست‌های ساماندهی و رسمیت بخشی به مشاغل سیار بایستی بر چند امر مهم و مغفول مانده توجه نماید و فرایند رسمیت بخشی نباید به حذف بخش مهمی از متقاضیان آن منتهی شود:
1. ماهیت مشاغل سیار به‌گونه‌ای است که همواره امکانی برای ادغام و اشتغال گروه‌های به حاشیه رانده‌شده (نظیر مهاجران، معلولان، افراد فاقد کارت پایان خدمت، افراد دارای سوءپیشینه کیفری، فاقدان شناسنامه، اقلیت‌های مذهبی، صاحبان سبک‌های زندگی متفاوت، افراد کمتر برخوردار و ....) فراهم کرده است. ازاین‌رو سیاست‌های رسمیت بخشی و مکانیزم‌های حقوقی آن نباید به‌گونه‌ای طراحی شود که خود سبب‌ساز حذف این گروه‌ها شود. این امر به تشدید فقر و منازعات شهری منجر خواهد شد.
2. طرح‌های ساماندهی که تاکنون اجراشده است همواره از بالا و بدون مشارکت گروه هدف (صاحبان مشاغل سیار) پیاده‌سازی شده است درحالی‌که رسمیت بخشی به مشاغل سیار بایستی طی فرایندی مشارکتی و با تسهیل تشکل یابی دستفروشان و شاغلان سیار صورت گیرد.
3. این سیاست‌ها علی‌رغم اینکه بایستی شفاف، مشارکتی و عدالت محور باشد، نباید در دام رویکرد حداقلی و معطوف به شمول حداقلی متقاضیان بیفتد. رویکردی که معیارهای استحقاق سنجی افراد را محدود به تحت پوشش قرار گرفتن توسط نهادهای حمایتی رسمی قرار می‌دهد.
4.مشاغل سیار، مشاغلی مبتنی بر زیست طبیعی شهر و اقتصاد مکان مبنا هستند و ازاین‌رو صاحبان این مشاغل و مشتریان و بهره‌وران آن‌ها نباید به‌واسطه سیاست‌های ساماندهی از این مزایا محروم شوند و به حیات شهری آسیب وارد شود. درنتیجه باید به‌جز فضاهای بازارچه‌ای که تاکنون مدنظر مدیران شهری بوده است و امکان برپایی آن به گواه پژوهشهای شهری در تمام مناطق شهر تهران فراهم نیست، سایر فضاهای شهری مانند معابر، خیابان‌ها، میادین و پارک‌ها نیز برای تخصیص به مشاغل سیار با مدنظر قرار دادن تفسیر مرکز پژوهشهای مجلس از سد معبر در سال 93 امکان‌پذیر باشد تا نیاز شمار قابل‌توجه متقاضیان مشاغل سیار را پوشش دهند.
5. کمینه حضور در فضاها نباید به شکلی باشد که صاحبان مشاغل سیار را در وضعیت اضطرار و جابجایی مداوم قرار دهد. این امر با ذات فعالیت اقتصادی نیز در تضاد است.
6. نرخ بهای واگذاری فضاهای شهری به مشاغل سیار باید به شیوه حداقلی تعیین شود و مبتنی بر رویکرد حمایتی و نه نگاه کاسب‌کارانه باشد. ازاین‌رو هزینه‌های صاحبان مشاغل سیار، دستفروشان و خریداران آنان را نباید به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش دهد و در مقابل فایده‌ای متناسب برای بهره‌برداران به ارمغان نداشته باشد و موجب گردد که نیازهای مصرفی اقشار کم‌درآمد با چالش مواجه شود.
7. نرخ بهای تخصیص فضاهای شهری در صورت بالا بودن متقاضیان نباید با منطق مزایده تعیین شود بلکه بایستی با اولویت استحقاق سنجی شفاف و عادلانه تخصیص یابد.
بخش خصوصی نیز که ماهیتاً به دنبال کسب سود می‌باشد و شهرداری از آن به‌عنوان مکانیزمی برای کاهش هزینه‌ها، کسب درآمد و مسئولیت گریزی استفاده می‌کند نباید در این فرایند ورود کند. تجربه مشارکت بخش خصوصی در سال‌های اخیر در بازارچه‌ها نشان می‌دهد که این بخش عموماً عملکرد مناسب، شفاف و مسئولانه‌ای ندارد و به نگاه کاسب‌کارانه و رانتی دامن زده است. همچنین بایستی توجه داشت که ماهیت مشاغل سیار مبتنی بر خویش‌فرمایی است و از طریق پیمانکار و بخش خصوصی نبایست مناسبات شرکتی را بر آن برقرار ساخت.
8. یکی از ویژگی‌های مهم مشاغل سیار تکیه آن به زمان کاری منعطف است، درنتیجه نباید با برقراری محدودیت‌های زمانی به کارکرد طبیعی آن لطمه زد.
اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران
از سال 93 تاکنون فعالان مختلف ازجمله سازمان مردم‌نهاد مجمع حق بر شهر باهمستان ،انجمن دیده بان مدنی یکشهر، گروه دست آورد، انجمن جامعه شناسی ایران، موسسه مطالعاتی حامیان فردا، دستفروشان فعال و رسانه ها، تلاش هایی را برای رسمیت بخشی عادلانه و مشارکتی مشاغل سیار انجام داده اند که نتیجه این کوش‌شها به همراه تأثیرِ آزمون و خطاهای اقداماتِ شکست خورده یِ مدیریت شهری که منجر به بروز فجایعی تلخ چون قتل، ضرب و شتم، خودسوزی و خودکشیِ دستفروشان و صاحبان مشاغل سیار شده بود،
خود را تا حدی در گزارش «بررسی نحوه برخورد عوامل شهرداری با سد معبر و مشاغل دست‌فروشی (موضوع تبصره 1 ماده 55 قانون شهرداری)» مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در مهرماه 93 ، مصوبه «ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون» شورای اسلامی شهر تهران در بهمن 97، گزارش «سیاستگذاری هوشمندانه شهرداریها برای فروشندگان کم‌سرمایه و دستفروشان، گزارش نظارتی ماده «۱۶» قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار» مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در اردیبهشت 98 منعکس ساخته است.
این موارد می توانند نقاطی باشند برای گفتگوی اجتماعی میان فعالان مشاغل سیار، فعالان شهری، اجتماعی و مدنی با سیاستگذاران و مدیران شهری جهت پیشرفت در مسیر رسمیت بخشی به دست‌فروشی و سایر مشاغل سیار، مسیری که موفقیت در آن مشروط به رویکرد تعامل محور و عدالت مبنا از سوی شورای شهر و شهرداری تهران است.
اکنون اما نگرانی ها و ملاحظات مطروحه و اتفاقات رخ داده پس از تصویب مصوبه «ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون»، صاحبان مشاغل سیار و فعالان شهری، اجتماعی و مدنی را بر آن داشت تا دغدغه های خود را در این زمینه خطاب به اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران مطرح کنند.
اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران
از زمان تصویب مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون زمان زیادی سپری شده است و روند پیشرفت آن به کندی صورت پذیرفته است. با این حال همین نحوه جلسات تاکنون برگزار شده، بر ابهامات و نگرانی ها افزوده است.
نخست آنکه این جلسات شفاف نبوده اند و مباحث و تصمیمات آن به صورتی شفاف ارائه نشده اند که این مغایر با رویکرد و تعهد شورای شهر تهران به شفافیت است.
دوم آنکه طبق مصوبه «ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون» می بایست نماینده سازمان مردم‌نهاد مرتبط با معرفی کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورا در کمیته برنامه ریزی آن حضور یابد. طبق روال، معرفی نماینده ها (چه کارشناسان و چه اعضای شورا در ستادها، کمیته ها و کمیسیون های شهرداری و سایر ساختارهای نظارتی، تصمیم گیری و اجرایی) با مصوبه صحن علنی و ارائه آن در سامانه جامع مصوبات شورا صورت می پذیرد اما در این زمینه، نه در مورد نماینده سازمان مردم‌نهاد مرتبط، نه نماینده کمیسیون اجتماعی و فرهنگی و نه نماینده کمیسیون سلامت، خدمات شهری و محیط زیست این روند طی نشده است.
پرسش آن است که با توجه به برگزاری حداقل چهار جلسه از کمیته برنامه ریزی (مطابق اعلام مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل) آیا نماینده سازمان های مردم‌نهاد در این جلسات حضور دارد؟ این نماینده چه کسی است و از طرف کدام سازمان مردم‌نهاد و طی چه فرآیندی انتخاب شده است؟ این مسأله نگرانی عمیقی را در خصوص فقدان نظارت مدنی و عدم نمایندگی مطالبات صاحبان مشاغل سیار در این کمیته ایجاد کرده است.
موضوع سوم، نحوه تدوین دستورالعمل های ذیلِ این مصوبه است که بر عهده کمیته برنامه ریزی قرار دارد اما تهیه پیش نویس آن به شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل واگذار شده است که در این موضوع شائبه جدی تعارض منافع وجود دارد زیرا شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل از اجرای این دستورالعمل ها انتفاع مستقیم دارد و واگذاری سیاستگذاری به آن با اصل عدم تعارض منافع ناسازگار است.
همین موضوع موجب شده است که در دستورالعمل اخیر تهیه شده در مورد مشاغل سیار موتوری، به ملاحظات در زمینه فراگیری اجتماعی توجه نشود (لحاظ شرط سکونت 3 ساله در شهر تهران که در پیش نویس اولیه 5 سال بود، شرط مجوز کسب از اتحادیه مربوطه که نیازمند پیش شرط هایی همچون کارت پایان خدمت، گواهی عدم سو پیشینه و عدم اعتیاد است، استعلام های انتظامی و امنیتی، ارائه کارت ملی و شناسنامه).
از سویی علی‌رغم عنوان عام این دستورالعمل (دستورالعمل جامع مشاغل سیار و بی کانون موتوری) ظاهرا به جز ون ها، سایر اشکال مشاغل سیار موتوری مانند وانتی ها، اتوبوس های کتاب، موتور سه چرخه های فروشنده، لحاظ نشده اند.
همچنین علی‌رغم آنکه حذف واسطه (پیمانکاران بخش خصوصی) در قالب راهبر در دستورالعمل براساس جلسه کمیته برنامه ریزی توافق شده است اما شائبه اصرار شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل بر آن طبق اظهار نظر اخیر مدیرعامل آن وجود دارد که بیم بروز فساد می رود.
در شرایط حاضر یکی از نگرانی ها این است که در تعجیل برای اجرای این دستورالعمل، به دلیل وجود بندی مبنی بر برخورد با مشاغل سیار موتوری غیرمجاز (فاقد عقد قرارداد با شرکت ساماندهی)، مشاغل سیاری که در دستورالعمل مورد بررسی قرار نگرفته اند، مشمول برخورد قهری شوند.از طرفی مخدوش بودن فرایند های داوری، شکایت و نحوه رسیدگی به اختلافات و حضور تنها بخشی از ذینفعان در دستگاه نظارت بر طرح و عدم وجود نماینده ای که بتواند منافع صاحبان مشاغل سیار را پیگیری کند از مهمترین عللی است که می‌تواند اجرای منصفانه طرح را با چالش مواجه نماید.
اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران
ما نگرانیم که همین نواقص که در تدوین دستورالعمل مشاغل سیار موتوری به عمل آمد، در خصوص مشاغل سیار غیرموتوری نیز اتفاق افتد، به ویژه اینکه در مصوبه «ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون» متاسفانه به صورت اکید در مورد دست‌فروشی در مترو و اتوبوس، رویکرد ممانعت است بدون آنکه برای جایگزینی آن اندیشه شود.
این نگرانی از آن رو جدیت می یابد که تدوین «دستورالعمل جامع دست‌فروشی در تهران» نیز بر عهده شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل است و در متن مصوبه نیز گرایش هایی وجود دارد که می‌تواند با کج سلیقگی آن را به سمت رویکرد بازارچه‌ای و محدودیت ساعتی فروش در شب (شب بازار) سوق دهد که این با ماهیت دست‌فروشی مبنی بر پیوند آن با زیست طبیعی شهر، عقلانیت اقتصادی و رونق بخشی به حیات شهری مغایر است.
به ویژه اینکه خوانش نامناسب از دستورالعمل «ساماندهی دست‌فروشی»ِ سازمان شهرداریها و دهیاریهای وزارت کشور (اسفند 1398) می‌تواند به آن دامن بزند و این در حالی است که مطابق گزارش «بررسی نحوه برخورد عوامل شهرداری با سد معبر و مشاغل دست‌فروشی (موضوع تبصره 1 ماده 55 قانون شهرداری)» مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی (مهر 93) :«تا زمانی که دست‌فروشی و سد معبر کننده عملی که موجب وارد شدن خسارت به افراد می شود انجام ندهد و اقدام ایشان در راستای مصلحت (نیاز) عابران صورت گرفته باشد، منعی ندارد. بنابراین سد معبر و دست‌فروشی تا زمانی که در راستای نیاز مردم باشد و موجب خسارت برای افراد نگردد موجب ضمان و ممنوعیت تبصره 1 ماده 55 قانون شهرداری نمی گردد».
همچنین در صورت عدم توجه به ملاحظات اجتماعی در خصوص مشاغل سیار غیرموتوری تبعات آن بسیار گسترده تر از مشاغل سیار موتوری خواهد بود.
اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران
آیا قرار است که عملکرد مدیریت شهری در دو دوره شورای گذشته و فعلی در رابطه با دستفروشان تفاوتی نکند و حتی در این دوره علی‌رغم تشدید فشارهای اقتصادی بر جامعه و تنگناهای مالی در شهرداری و با وجود «مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون»، طرح‌های ممنوعیت بساط گستری شدیدتری به مرحله اجرا درآید؟ آیا قرار است صاحبان مشاغل سیار، شهروندان و فعالان شهری، اجتماعی و مدنی، تغییر را صرفا در قالب شعارها و نه عمل مشاهده کنند؟
فرصت چندانی تا پایان دوره شورای پنجم تهران باقی نیست و اکنون پرسش ما این است که آیا عزمی جدی برای تغییر عملی در راستای گشایش مسیر برای گذار کارآمد و عادلانه از اقتصاد غیر رسمی به اقتصاد رسمی (رسمیت بخشی به مشاغل سیار)، تحقق شهری برای همه و رویکرد شهر انسان محور ، خواهید داشت؟
در نهایت خواسته های امضاء کنندگان این بیانیه از اعضای شورای اسلامی شهر تهران و شهرداری تهران در زمینه مشاغل سیار بدین شرح است:
1- برگزاری شفاف جلسات کمیته برنامه ریزی مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون (حداقل انتشار صورتجلسات آن) و قرار دادن متن دستورالعمل و آیین نامه های اجرایی مربوطه پیش از تصویب نهایی و اجرا در سامانه شفافیت برای ارزیابی افکار عمومی و گروه‌های هدف
2- حضور نماینده سازمان های مردم‌نهاد مرتبط در کمیته برنامه ریزی مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون طی فرآیندی شفاف و براساس روال جاری معرفی نماینده ها از طرف شورای شهر و با نظرخواهی از فعالان مرتبط
3- تعلیق دستورالعمل مشاغل سیار موتوری تا بازنگری و اصلاح آن براساس لحاظ اصول فراگیری اجتماعی شمول انواع مشاغل سیار موتوری و حذف قطعی راهبر (در صورت اصرار بر اجرای طرح در یک پایلوت کوتاه مدت بایستی با لحاظ عدم اعمال بند برخورد با مشاغل سیار غیرمجاز صورت گیرد.)
4- حذف الزام به دریافت مجوز کسب از اتحادیه تا زمان تصویب رسته سیار در اتحادیه ها. همچنین در صورتی که شروط لازم برای جواز کسب از سوی اتحادیه های صنفی سختگیرانه باشد و با ماهیت مشاغل سیار در تعارض قرار گیرد، مکانیزم های دیگری نظیر تشکیل تعاونی و کسب مجوز بهره‌برداری صرفاً از شهرداری برای رسمیت بخشی به مشاغل سیار جایگزین شود.
5- کمیته ای با حضور نماینده سازمان بازرسی شهرداری، وزارت کار، معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران و نماینده سمن مربوطه جهت استحقاق سنجی تشکیل شود و معیارهای امتیاز دهی و اولویت بندی شفاف بهره‌برداران در جهت تقویت رویکرد عدالت محور را ارزیابی و تعیین نماید.
6- شورای شهر به وظیفه اش برای کمک به تشکیل تعاونی دستفروشان در راستای وظایف شورا مبنی بر کمک به تشکیل انواع انجمن های مردمی(ازجمله تعاونی ها) اقدام کند.
7- تغییر ترکیب و ساز و کار کمیته نظارت بر مشاغل سیار بدین صورت که مرجع رسیدگی به شکایات، کمیته برنامه ریزی مشاغل سیار و بی کانون تعیین شود و زیر نظر آن کمیته های نظارتی مناطق با ترکیب نماینده سازمان های مردم‌نهاد منطقه با معرفی ستاد حمایت و توان افزایی سازمان های مردم‌نهاد شورای اسلامی شهر تهران (با ترجیح سازمان مردم‌نهاد مرتبط)، نماینده مدیران محلات منطقه با معرفی ستاد ساماندهی مشارکتهای اجتماعی محلات شهر تهران (در صورت حفظ انجمن های شورایاری، نماینده شورایاران منطقه به انتخاب شورایاران منطقه)، نماینده مشاغل سیار (از طریق ساز و کار شناسایی و انتخاب از بین خود)، نماینده اصناف منطقه، تشکیل شود.
8- رد لایحه بهره‌برداری از پیاده‌روها به دلیل تعارض ساختاری با حقوق دستفروشان و مشتریان آن‌ها که علاوه بر آن به تضعیف زیست پیاده، حضور پذیری و تعاملات اجتماعی ناشی از آن هم منجر خواهد شد.
9- لغو اجرای هرگونه طرح منع بساط گستری تحت هر عنوان از «ساماندهی دستفروشان» تا زمانی که شیوه های عادلانه اجرایی و دستورالعمل متناسب با ویژگی‌های مشاغل سیار که در این بیانیه ذکر شد توسط کمیته برنامه ریزی ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون تصویب شود و پس از آن هم هرگونه تصمیم گیری در این زمینه بایستی در کمیته برنامه ریزی و براساس دستورالعمل های آن به عمل آید تا از اقدامات خودسرانه پرهیز شود.
اسامی امضاکنندگان بیانیه مشاغل سیار
سازمان مردم‌نهاد مجمع حق بر شهر باهمستان 2- گروه شهر دیگر 3- مجله حوالی 4- موسسه راویان شهر آفرین 5- انجمن توانمندسازی و پیشگیری آشنا 6- زهرا رحیمی خامنه،مدیرعامل جمعیت امداد دانشجویی-مردمی امام علی(ع) 7- افخم صباغ ، فعال اجتماعی، مؤسسه مهر و ماه 8- یاشار سلطانی 9- زهرا محمدی نژاد، فعال اجتماعی، موسسه حامیان رشد و بالندگی 10- سیدامیر سیاح، پژوهشگر اقتصادی 11-ترانه یلدا،شهرساز و معمار 12- جواد رحیم پور، کارشناس اقتصاد شهری وبرنامه ریزی منطقه ای 13- مراد ثقفی 14- فیروزه صابر 15- میترا عظیمی، عضو هیئت علمی دانشگاه 16- ساناز افتخارزاده ، دبير کارگروه معماري و شهرسازي شورایاری منطقه ٢ شهرداري 17- محمد شیخی عضو هیئت علمی و مدیر مهندسین مشاور شهرساز 18- حمیده امکچی، شهرساز و برنامه ریز منطقه ای، کارشناس رسمی دادگستری، عضو نظام مهندسی19- محمدکریم آسایش،کنشگر، خبرنگار و پژوهشگر شهری 20- مریم ایثاری، پژوهشگر اجتماعی 21- بابک جهانبخش، دستفروش 22- نگار بزرگ‌زاده یزدی، پژوهشگر شهری 23- میثم سعادت، خبرنگار 24- عظیم عثمانیان، شهرساز 25- الدار صداقت‌پرست، معلم 26- شهرام اقبال‌زاده، مترجم و پژوهشگر ادبیات کودک 27- البرز زاهدی 28-مجید ابراهیم‌پور 29- سحر طالبی، جامعه‌شناس و پژوهشگر30- عادله آقایی، پژوهشگر شهری31 - علیرضا محمودی، شهرساز، خبرنگار، فعال سیاسی و اجتماعی 32- شهرزاد مهدوی، کنشگر شهری 33- میثم اهرابیان صدر، پژوهشگر اجتماعی 34- مریم واحدی، پژوهشگر اجتماعی 35- ابوالفضل حاجی‌زادگان، پژوهشگر اجتماعی 36- محمد ایران‌منش، مدرس دانشگاه و کنشگر اجتماعی 37-پویا امین لاری، پژوهشگر شهرسازی و کنشگر شهری 38- شکوفه حبیب‌زاده، روزنامه‌نگار 39- آیدین محمدی، پژوهشگر اجتماعی 40- صبا علویان، پژوهشگر حقوق 41- نسیم سلطان‌بیگی، روزنامه‌نگار 42- عماد قویدل 43- آساره کیانی 44- علیرضا افشاری، ویراستار 45- ملیحه شاه‌ولی، پژوهشگر و کنشگر مستقل شهری 46- حمید اقدمی، دستفروش خیابان ولیعصر، 47- فاطمه گلابی، پژوهشگر اجتماعی، 48- حبیب دانشور 49- محمدصادق یوسف‌زاده، پژوهشگر شهری 50- روزبه آقاجری، پژوهشگر اجتماعی 51- هستی بزرگ نیا، کارشناس حقوقی 52- آذین دیناروند 53- لیلا پاپلی، پژوهشگر 54- علیرضا نمازی خواه، کارشناسی جغرافیای کارتوگرافی 55- دلارام علی، پژوهشگر 56- مهدیس مولودی، ارشد فیزیک، طراح وب و سازنده ی زیورآلات مکرمه و دستفروش 57- سمیه قدوسی، پژوهشگر اجتماعی 58- نرگس ایمانی، پژوهشگر اجتماعی 59- فروغ فکری، روزنامه نگار 60- آناهیتا زینی وند، کنشگر اجتماعی و کارگردان ومنتقد تئاتر 61- مصیب حسن‌زاده 62- علی اکبر اسماعیل پور 63- طاهره جوركش، كارشناس اجتماعي سازمان نوسازي تهران 64- نیلوفر رسولی، پژوهشگر معماری و روزنامه‌نگار 65- مرجان میرغفاری، پژوهشگر اجتماعی و روزنامه‌نگار 66- کورش آصف وزیری 67- احسان عزت پور قدیم 68- مهناز علی‌خانی 69- مائده صدیقی 70- حانیه زارعی نمین، کارشناسی معماری 71- رحیم بهبودی فر، فیلمنامه نویس، کارگردان سینما، تدوین گر 72- وحید نیکخواه آزاد، فیلم‌نامه‌نویس، تهیه‌کننده و کارگردان 73- مژگان فرح آور مقدم،فیلمنامه نویس، کارگردان فیلم کوتاه و مستند ساز 74- محمد سالاری راد، پژوهشگر اجتماعی و اقتصادی 75- سپیده ابوذری، شهرساز 76- صبیح رهنما، کارشناسی ادبیات، بساط‌گستر 77- امین متین، نویسنده ، فیلمساز و مستند ساز 78- حمیدرضا سنایی فر، شهرساز 79- عظیم همتي، شهرساز 80- بهار مختاری دانش آموخته سیاستگذاری عمومی 81- عثمانیان شهرساز 82- گلشن - پوران اسماعيلى، فعال اجتماعى، كارشناسى ارشد معمارى 83- سمانه خبيري، شهرساز 84- علی نجاری کارشناس ارشد مکانیک 85- حمیدرضا دودانگه، شهرساز، تسهیلگر 86- کتایون نژاد هاشمی پژوهشگر و دانش آموخته مطالعات فرهنگی 87- مونا معافی، روانشناس، فعال اجتماعی 88- کامران گشنیزجانی، دانش آموخته جامعه شناسی 89- حسین عبیری گلپایگانی، فعال محیط زیست 90- رامین شایگان، صاحب برند کندی کافه 91- محمدرضا حیدری، کارشناس طراحی تجهیزات پالایشگاهی 92- فریبرز مسعودی، روزنامه نگار و پژوهشگر اقتصاد 93- سمیرا هاشمی، پژوهشگر شهری 94- سحر غفاری 95- محمدحسن کریمیان، پژوهشگر اجتماعی 96- سارا زارع، روزنامه‌نگار 97- سارا بگلو، کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی 98- طاهره شجاعی، کارشناس علوم‌تربیتی 99- امیرحسین درفشه، عکاس و فیلمساز 100- امیرحسین سادات، پژوهشگر اجتماعی 101- علیرضا مهیاری، معمار 102- سجاد عسگری، فعال میراث فرهنگی تهران 103- زهرا نقیبی، پژوهشگر 104- نسترن صارمی، پژوهشگر 105- محمد لطفی آذر، کارشناس ارشد حقوق بین الملل 106- حمیده عبدالهی، خبرنگار 107- زهرا افراز، دانش‌آموخته علوم اجتماعی 108- نورا حسینی، خبرنگار 109- فرشید ساکی، کنشگر محله ای و شهری 110- حسام خوش‌نیت، برنامه‌نویس 111- سپيده پيری، دكتري جامعه شناسي، روزنامه نگار 112- علیرضا خضری، کارشناس ارشد سازه، مدرس دانشگاه و فعال حوزه ساخت و ساز 113- طاهره رضایت، روزنامه‌نگار، دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی 114- فاطمه مقدسی، فعال مدنی و دانشجوی دکتری جامعه شناسی توسعه 115- علیرضا جلالی 116- هانیه بنی هاشمی، برنامه ریز شهری 117- مهناز مرادی دانش آموخته جامعه شناسی 118- محمدحسین حیدری، دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی، 119- سعید معنوی 120- امیر محسن تفضلی، روان‌سنج بالینی و روانشناس 121- امیرحسین رستمی، دانشجو‌کارشناسی ارشد 122- نوشا خوش بخت 123- حمید فراهانی 124- على بمانيان 125- محبوبه قاسمى، دبير سمن طبيعت ياران، شاخه خمينى شهر 126- شادناز عزيزي، بوم شناس اجتماعي 127- مهرنام روشن ضمیر 128- معصومه قاسمی 129- سحر درودیان، ارشد شهرسازی برنامه ریزی شهری منطقه ای 130- َ فروغ عزیزی، فعال اجتماعی 131- فائزه درخشانی 132- احسان رعنایی 133- زین‌العابدین سفرچی، پژوهشگر اجتماعی 134- نادیا اسکویی، کارشناس ارشد رفاه اجتماعی 135- نفیسه آزاد، پژوهشگر اجتماعی 136- مریم اسکویی 137- سیامک درودی آهی، معمار و شهرساز 138- لیلا ابراهیمیان، خبرنگار 139- نکیسا مساحی 140- سوگل دانائی، خبرنگار 141- امیرحسین میربهاری، فعال حوزه کودکان، عضو جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان 142- الهه زائریان، شهروند 143- پوریا جهانشاد، پژوهشگر شهر و مطالعات انتقادی هنر 144- نگار خرم نیک، معمار 145- پارسا امامدادی، برنامه نویس مستقل 146- هادی دهقانپور 147- صادق رشیدی فرد، مهندس معمار و فعال رسانه ای 148- ملیکا گرگانی 149- نسرین قوامی، پژوهشگر حوزه رفاه و تأمین اجتماعی 150- جمال نصر 151- مژگان بهارلو، مشاور تحصیلی آموزش و پرورش 152- محمدرضا(البرز) اسلامی 153- حمیدرضا شفیعی 154- بی تا برآهویی، مددکار اجتماعی 155- سحرحاتمی لحاقی 156- پیام احمدی، نقاش 157- فرناز ایزدی 158- سهیلا تقی نیا، کارشناس ارشد جمعیت 159- مهدی سلیمانی 160- هاله یگانه، کارگردان و تدوینگر 161- ندا شفیعی، دستفروش 162- مهدی الهیاری 163- احسان شکری، دستفروش 164- ترانه صادقیان نقاش نویسنده و مدرس 165- سارا رضایی، فعال اجتماعی و مهندس شیمی 166- زینب پزشکیان، فعال اجتماعی 167- مریم صیامی کارشناس ارشد رفاه اجتماعی 168- نوشین خاکی 169- سمیرا دماوندی 170- فاطمه فرخ زاده، كارشناسي ارشد جامعه شناسي 171- غلامحسین رئیسی، وکیل دادگستری 172- عارفه عرفاني، ليسانس شيمي 173- راحله بهرامی 174- ناهيد سلطان دوست 175- فرناز سرکاری، دانشجوی شهرسازی 176- اعظم فتحیان 177- هوشیار انصاری‌فر، نویسنده 178- رئوف عاشوری 179- ساناز تبری، پژوهشگر اجتماعی، انجمن توانمندسازی و پیشگیری آشنا 180- محمد برادران کاظمیان. فیلمساز 181- پدرام امیریان، دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی 182- علی تفرشی 183- علی فرامرزی، دانشجوی شهرسازی 184- سپیده سالاروند، پژوهشگر اجتماعی 185- پرنیان کردشاکری، برنامه ریز و پژوهشگر شهری 186- فاطمه فرودی پژوهشگر شهری و اجتماعی 187- آذردخت ایمانی، برنامه ریزی شهری 188- فانوس بهادروند ، مترجم ، شاعر ،نویسنده 189- محمد کریمی، علوم تربیتی 190- پدرام عسکرپور، دستفروش 191- ساناز فاتح_ پژوهشگر 192- هما امانی، عکاس 193- محمدمهدی نجفی‌خواه، دانش‌آموخته انسان‌شناسی 194- زهرا محبی، جامعه شناس 195- مهسا جهانبخش 196- زهرا اصغری 197- محمدرضا زینتی 198- سارا ثابت، پژوهشگر 199- سیدعلی اصغرزاده، سراینده، نویسنده، مترجم و منتقد ادبی 200- عليرضا آبيز، مترجم 201- حامد کاشانی 202- افشین بستانیان، دانش آموخته باستان شناسی 203- محدثه قزوینی، معلم 204- مائده رمضانی مبارکی، کارشناس علوم ارتباطات 205- پریا نیکان مهر، نوازنده خیابانی و ورزشکار 206- آرش علی‌خانی، کارشناس‌ارشد فیزیک، معلم و مؤلف 207- خالد کریمی، دانش آموخته مطالعات زنان 208- ریزان نقشبندی، طراحی شهری 209- مژده مددی کاهکش ، کارشناس علوم اقتصادی 210- عاطفه دورودیان، پژوهشگر و دانش‌آموختۀ جامعه‌شناسی 211- محمد کریمی کارشناس حقوق 212- الهام خطروشی، کارشناس علوم اقتصادی. 213- میلاد صفائی، دانشجوی برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی 214- علیرضا چمن‌زار، دانشجوی تعاون و رفاه اجتماعی 215- فرزانه نظری فعال اجتماعی _ فارغ الحصیل ارشد جامعه شناسی 216- حمیده سلطانی، مولف،مدرس و پژوهشگر 217- میلاد شاهی-فارغ التحصیل مدیریت شهری 218- فرشته ایثاری،کارشناسی ارشد،حوزه علوم انسانی 219- زهرا توحیدی، فعال سیاسی 220- سیمین میمندی فعال مدنی 221- حمیدرضا دارچینیان دانش آموخته جامعه شناسی و فعال حوزه شهری دبیر گروه جامعه شناسی معرفت 222- مریم قزلچه 223- مهسا طالبی دانشجوی علوم شناختی 224- سیدفاخر احمدی زاده، مهندس پلیمر 225- كارگاه چوب سبز 226- اسماعیل رجبی، کارشناس نقشه‌برداری 227- گلاله محسنی‌پور، دانشجوی نقاشی 228- نجم الدین مرادی، کارشناس ادبیات و دستفروش 229- ایلیا تهمتنی، کارشناس ارشد تصویرسازی 230- زارا امجديان، فعال اجتماعي 231- اشرف باغبان، کارشناس باستان شناسی 232- جواد حمیدی، دکتری عربی 233- محمد سلگی، کارشناس ارشد جامعه شناسی 234- ارغوان مساحی اسکویی 235- ريحانه اسكندرى 236- سردار شمس آوری، مدرس دانشگاه 237- شاهین شیرزادی، مدرس ادبیات 238- علی ثباتی 239- زهرا کاظم زاده، دانشجو 240- وحید آقاجانی 241- مونا اثنا عشری دستفروش 242- علی ملکی 243- یلدا زینعلی دانشجوی دکتری انسان شناسی 244- پریسا ملایان 245- فرزانه برزگر، دانشجو رفاه اجتماعی 246- فرهاد باقری 247- ناهید خاکی 248- بهناز کشاورز، ادبیات نمایشی 249- اروند پور حاجی زاده 250- حبیبه نعمت اله زاده 251- علی صفار دستگردی، معمار 252- محمد صادقیان، روان شناس 253- شهاب الدین قناطیر 254- مسعود میری 255- شمس آقاجانی 256- مهدی مظفری 257- سارا میرصادقی 258- نیلوفر نیک سار، معمار 259- حسن محمودی 260- حمیدرضا قوچانی 261- فرحناز ریحانی 262- كبري صادقي، مدرس زبان و ادبيات فارسي 263- نسیبه فتحی زاده 264- عبدالعلی عظیمی،شاعر و نویسنده و ویراستار 265- تینا نجفی، گرافیست 266- مریم کرباسی، کارشناسی حقوق و محیط زیست 267- لیلا شبانی، کارمند 268- یاسین نمکچیان 269- حسین عباسیان 270- نیما حقوقی، مدرس زبان فرانسه 271- زهرا ربانی، دانشجوی سیاستگذاری اجتماعی 272- مريم كريم بيگي، دانشجوي كارشناسي ارشد جامعه شناسي 273- میلاد زنگنه 274- اکبر قناعت زاده، نجار 275- آلاله بریمانی 276- آزاده بیداربخت 277- علی رحمانی، معمار و شهرساز 278- سیاوش شیرمحمدزاده 279- مجتبی کیانی 280- طیبه نجفی، مدرس 281- ارشیا نوری 282- هنگامه هومانی، مهندس متالورژی، کارشناسی ارشد روانشناسی صنعتی 283- امیر تهرانی، جامعه‌شناس 284- آیدین حلال‌زاده 285- حیاتقلی فرخ منش 286- آیه عطاپور، مدرس دانشگاه، کارشناس ارشد مهندسی معماری و مدیریت شهری، پژوهشگر 287- ایرج ضیایی 288- مهرناز عطاران، طراح شهری 289- کافه سیارِ ون گوک 290- بهاره کیائی 291- محسن هادی 292- فیروزه فیروزان 293- عطیه نیکوکار 294- رحیمه محمدفرد 295- ابوالفضل محبی صاحب کافه سیار جیپسی 296- طاهره ابوفاضلی 297- نواب میرزایی، طراح و برنامه ریز 298- ليلا آكسون، دبیر 299- حنا خواجوی، تصویرگر 300- بهنام اردلان، خواننده و فعال موسیقی 301- مرجان نمازی 302- نیما تقوی 303- حامد برازنده 304- شادی انصاری 305- میثم مهرنیا 306- حمید رضا شروه 307- علی وجدانی معمار و طراح شهری 308- صفرآبادی فراهانی، مددکار اجتماعی 309- نگار حسین زاده، دانشجوی ارشد مدیریت شهری 310- فرناز سلیمانی 311- مسعود امینیان 312- ناهید شمس 313- قاسم حسنی، فعال مبارزه با کار کودک 314- آمنه میرزایی 315- اکرم کاکاوند 316- مهران خدایاری 317- میثم معصومی پژهشگر 318- علیرضا امینیان 319- افسانه عظیم زاده. فعال لغو کار کودک، عضو جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان 320- حمیدهوشیار 321- فرهاد نوروزی 322- ابوالقاسم فرهنگ، بازنشسته 323- احسان توکلی نبوی، جامعه شناس 324- فریده جلالی 325- مهدی یزدی 326-علی نوری، دستفروش 327-فرهاد قنبری، دستفروش 328-هادی نوری، دستفروش 329-وحید جلالی فرد، دستفروش 330-محمد سلیمانی، دستفروش 331-محمد نوری، دستفروش 332- علی پاکزاد، دستفروش 333-حمید حاتمی، دستفروش 334-خلیل محمدی، دستفروش 335-محمد جباری، دستفروش 336-علی جلالی فر، دستفروش 337-میثم سوری، دستفروش 338-محمود قرنیه، دستفروش 339-مسعود سوری، دستفروش 340-محسن عسگر زاده، دستفروش 341-نیما باقری، دستفروش 342-ابوطالب نریمانی، دستفروش 343-علی یکتا فر، دستفروش 344-علی صادقی، دستفروش 345-منصور صادقی، دستفروش 346-مجتبی قاسمی، دستفروش 347-آرش آرمانی، دستفروش 348-فاطمه آرمانی، دستفروش 349-نادر دولتی، دستفروش 350-بهرام تهرانی، دستفروش 351-امید ولی زاده، دستفروش 352-رفیع ظائری، دستفروش 353-ادریس ظائری، دستفروش 354-ولی جان اسحاق زی، دستفروش 355-علیرضا علی زاده، دستفروش 356-وحید علیزاده، دستفروش 357-مسلم هاشمی، دستفروش 358-بهزاد علیزاده، دستفروش 359-بهزاد نجفی، دستفروش 360-مسعود عاسی، دستفروش 361-فهیم رحمانی، دستفروش 362-مسعود رحمانی، دستفروش 363-سعید ابراهیمی، دستفروش 364-گل آقا محمدی، دستفروش 365-منوچهر عزیزی، دستفروش 366-میلاد فلاح پور، دستفروش 367-فائزه سلامی میلانی، دستفروش 368-مرضیه انصاری، دستفروش 369-یاشار دلداری، دستفروش 370-امیر داوتچی، دستفروش 371-احسان دواتچی، دستفروش 372-نیکی ذبیحی، دستفروش 373-عباس میرزایی، دستفروش 374-حسین هوشیار، دستفروش 375-محمد اقدام، دستفروش 376-رضا کمالی، دستفروش 377-مهران حسینی، دستفروش 378-عباس صبوری، دستفروش 379-سمیه عزیزی، دستفروش 380-علیرضا جمشیدی، دستفروش 381-احمدی سفری، دستفروش 382-رامین محمدی، دستفروش 383-موسی پژوم، دستفروش 384-احسان نوری، دستفروش 385-بهمن نوری، دستفروش 386-حسین محمدی، دستفروش 387-حباری دلالی، دستفروش 388-فیروز دلالی، دستفروش 389-سیروس دلالی، دستفروش 390-محمد منصوی، دستفروش 391-علی یادگاری، دستفروش 392-رضا حاجی لو، دستفروش 393-عصمت صدرالدینی، دستفروش 394- جواد رضائیان حق، دستفروش 395-محمد رضا فلاح، دستفروش 396-امین الله هاشمی، دستفروش 397-فیروز رستمی، دستفروش 398-جاسم صلواتی، دستفروش 399-احمد قریشی، دستفروش 400-شایان جیلانی، دستفروش 401-محمد حسین کاظمی، دستفروش 402-فیروز حسینی، دستفروش 403-علی رسولی، دستفروش 404-یوسف آهنگری، دستفروش 405-ناصر اسیری، دستفروش 406-مریم عبدی، دستفروش 407-امیر خالقی، دستفروش 408-جمشید احمدی، دستفروش 409-صادق رحیمی ، دستفروش 410-محسن زارعی، دستفروش 411-مریم مقصودلو، دستفروش 412-علی رضا هاشمی مرضیه برونونی، دستفروش 413-احمد حبیبی، دستفروش 414-بهرام جلیلی، دستفروش 415-سالار برخوردار، دستفروش 416-مریم گل آور، دستفروش 417-عبدالرضا دواق، دستفروش 418-حسین امرالهی، دستفروش 419-رحمان ابراهیمی، دستفروش 420-حسین مهدوی، دستفروش 421-رضا افشار، دستفروش 422-سیاوش سادات، دستفروش 423-محمود عطایی، دستفروش 424-امام رضا محمدی، دستفروش 425-محمد موسوی، دستفروش 426-محمد مقصودی، دستفروش 427-فریبا صمت، دستفروش 428-اصغر محمدی، دستفروش 429-علیرضا نوروزی، دستفروش 430-ایمان نارویی، دستفروش 431-رضا صفایی، دستفروش 432-مجتبی سلطان آبادی، دستفروش 433-مهدی اسلام پناه، دستفروش 434-عبدالرضا صالمی، دستفروش 435-زهرا آقایی، دستفروش 436-میلاد علیزاده، دستفروش 437-الهام حسنی، دستفروش 438-سمیه برزنونی، دستفروش 439-نوید سهرابی، دستفروش 440-اردشیر عسکرپور، دستفروش 441-مراد علی رحیمی، دستفروش 442-مسعود حعفری، دستفروش 443-رضا نبی زاده، دستفروش 444-ابراهیم عید مجدی، دستفروش 445-علی احمدی قراوی، دستفروش 446-علی خاکسار، دستفروش 447-محمد جواد امیدواری، دستفروش 448-احسان قشقایی، دستفروش 449-مهدی بالازاده، دستفروش 450-مصیب سیدی، دستفروش 451-امید سروری، دستفروش 452-مجید عزیزی، دستفروش 453-مهرداد شعبانی، دستفروش 454-مریم محقق، دستفروش 455-یکتا دلیری، دستفروش 456-روئین عبدالستار، دستفروش 457-رضا فلاح، دستفروش 458-حامد محمودی، دستفروش 459-مرتضی وکیلیان، دستفروش 460-میلاد هواسی یکتا ، دستفروش 461-محمد سعید عزیزی، دستفروش 462-احمد نارویی، دستفروش 463-زمان حسن زاده، دستفروش 464-حسن عزیزی، دستفروش 465-جعفر مقصودی، دستفروش 466-حسن نوری، دستفروش 467-راضیه جزئی، دستفروش 468-رضا نظری، دستفروش 469-سید تقی موسوی، دستفروش 470-مصطفی رحیمی، دستفروش 471-علی درویشی، دستفروش 472-حوریه صدیق، دستفروش 473-هادی صادقی، دستفروش 474-حسین افتخاری، دستفروش 475-علیرضا احمدی، دستفروش 476-اژدر نقی زاده، دستفروش 477-قنبر علی رضایی، دستفروش 478-آرمین کریمی، دستفروش 479-مختار مرادپور، دستفروش 480-حسین کرمی زاده، دستفروش 481-حجت نوری، دستفروش 482-اسما صلدی، دستفروش 483-علی راستگو، دستفروش 484-حسین حسین زاده، دستفروش 485-یاسین کریمی، دستفروش 486-فاطمه فلاح پور، دستفروش 487-مهدی مهری، دستفروش 488-رضا خورشیدی، دستفروش 489-احمد محمدی، دستفروش 490- اوختای حسینی، دستفروش 491- مهسا اصفهانی، دستفروش 492- کبرا غلامی، دستفروش 493- علی اوحدی، صاحب ون‌کافه نبات 494- سینا روحانی 495- سحر صالحانی، معمار داخلی.
سازمان مردم‌نهاد مجمع حق بر شهر باهمستان،گروه شهر دیگر، مجله حوالی،انجمن توانمندسازی و پیشگیری آشنا، موسسه راویان شهرآفرین، زهرا رحیمی خامنه مدیرعامل جمعیت امداد دانشجویی_مردمی امام علی(ع)،افخم صباغ، مدیرعامل موسسه مهر و ماه، فیروزه صابر، مراد ثقفی،محمد شیخی،میترا عظیمی، یاشار سلطانی و سید امیر سیاح ازجمله امضاکنندگان این بیانیه هستند.
متن این بیانیه بدین شرح است:
اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران
دیرزمانی است که سیاست‌های مواجهه با مشاغل سیار علی‌الخصوص دست‌فروشی، مبتنی بر رویکرد ناکارآمد و دوره‌ای جمع‌آوری و پاک‌سازی است. این سیاست‌ها با بی‌ثبات‌سازی و ناامن سازی فعالیت‌های سیار مانع از پویایی این مشاغل به‌عنوان پدیده‌ای با قدمت طولانی از زیست شهری شده است. سیاست‌های مذکور علاوه بر پیامدهای ناگواری که برای صاحبان مشاغل سیار و خریداران آنان دارد، هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی هنگفتی نیز بر شهر و مدیریت شهری تحمیل کرده است.
امروزه برخلاف وعده مدیران شهری مبنی بر شناسنامه‌دار کردن دست‌فروشی، شاهد پیشروی سیاست‌های حذف دستفروشان از فضاهای شهری هستیم. به‌عنوان‌مثال دستفروشان محور ولیعصر برای دومین سال پیاپی و در شرایط سخت اقتصادی، بحران کرونا و کاهش شدید درآمدها با گسترده‌ترین و طولانی‌مدت‌ترین طرح‌های جمع‌آوری و منع بساط گستری مواجه‌اند.
فرایندی که صاحبان این مشاغل را در معرض خلعید و ممانعت مداوم از کسب‌وکار قرار داده است. این در حالی است که به‌موازات تشدید سیاست‌های حذف بساط گستری از معابر، شهرداری تهران با اتخاذ رویکردی دوگانه به دنبال پیشبرد لایحه بهره‌برداری از پیاده راه‌ها توسط کسبه و اصناف حوزه خوراکی و کسب درآمد از معابر شهری است.
مسئله‌ای که می‌تواند باعث افزایش شکاف‌های اجتماعی شود و از سویی این پیام نابرابر را منتقل کند که استفاده دستفروشان از پیاده‌رو سد معبر است اما بهره‌برداری صاحبان سرمایه از معابر شهری سد معبر تلقی نمی‌شود.
این لایحه حتی با اصلاح بندی که در آن به‌صراحت به حذف دستفروشان حکم داده است، بازهم به دلیل تشدید رقابت بین اصناف و دستفروشان و گسترش تنش برای سهم بری از پیاده‌رو موجبات حذف دستفروشان را فراهم خواهد کرد. حذفی که هم دستفروشان از آن متضرر خواهند شد، هم مشتریانِ آنان و هم پیاده پذیری و زیست پیاده آسیب خواهد دید.
شعارهای ساماندهی دستفروشان در اغلب مواقع به‌عنوان اسم رمزی برای تلطیف سیاست‌های مقابله جویانه در قبال دستفروشان عمل کرده است. مدیران شهری به‌موازات اجرای سیاست‌های پاک‌سازی ادعا می‌کنند که فضاهای مناسبی را برای «دستفروشان واقعی» تدارک دیده‌اند اما به گواه دستفروشان، فضاهای ساماندهی عموماً فضاهای محدود، رانتی، نامناسب، موقت و با غلبه رویکرد بازارچه‌ای بوده است.
به همین دلیل این فضاها هرگز از سوی دستفروشان مورد استقبال قرار نگرفته است و نیازهای معیشتی آنان را تأمین نکرده است.
ما بر این باوریم که سیاست‌های ساماندهی و رسمیت بخشی به مشاغل سیار بایستی بر چند امر مهم و مغفول مانده توجه نماید و فرایند رسمیت بخشی نباید به حذف بخش مهمی از متقاضیان آن منتهی شود:
1. ماهیت مشاغل سیار به‌گونه‌ای است که همواره امکانی برای ادغام و اشتغال گروه‌های به حاشیه رانده‌شده (نظیر مهاجران، معلولان، افراد فاقد کارت پایان خدمت، افراد دارای سوءپیشینه کیفری، فاقدان شناسنامه، اقلیت‌های مذهبی، صاحبان سبک‌های زندگی متفاوت، افراد کمتر برخوردار و ....) فراهم کرده است. ازاین‌رو سیاست‌های رسمیت بخشی و مکانیزم‌های حقوقی آن نباید به‌گونه‌ای طراحی شود که خود سبب‌ساز حذف این گروه‌ها شود. این امر به تشدید فقر و منازعات شهری منجر خواهد شد.
2. طرح‌های ساماندهی که تاکنون اجراشده است همواره از بالا و بدون مشارکت گروه هدف (صاحبان مشاغل سیار) پیاده‌سازی شده است درحالی‌که رسمیت بخشی به مشاغل سیار بایستی طی فرایندی مشارکتی و با تسهیل تشکل یابی دستفروشان و شاغلان سیار صورت گیرد.
3. این سیاست‌ها علی‌رغم اینکه بایستی شفاف، مشارکتی و عدالت محور باشد، نباید در دام رویکرد حداقلی و معطوف به شمول حداقلی متقاضیان بیفتد. رویکردی که معیارهای استحقاق سنجی افراد را محدود به تحت پوشش قرار گرفتن توسط نهادهای حمایتی رسمی قرار می‌دهد.
4.مشاغل سیار، مشاغلی مبتنی بر زیست طبیعی شهر و اقتصاد مکان مبنا هستند و ازاین‌رو صاحبان این مشاغل و مشتریان و بهره‌وران آن‌ها نباید به‌واسطه سیاست‌های ساماندهی از این مزایا محروم شوند و به حیات شهری آسیب وارد شود. درنتیجه باید به‌جز فضاهای بازارچه‌ای که تاکنون مدنظر مدیران شهری بوده است و امکان برپایی آن به گواه پژوهشهای شهری در تمام مناطق شهر تهران فراهم نیست، سایر فضاهای شهری مانند معابر، خیابان‌ها، میادین و پارک‌ها نیز برای تخصیص به مشاغل سیار با مدنظر قرار دادن تفسیر مرکز پژوهشهای مجلس از سد معبر در سال 93 امکان‌پذیر باشد تا نیاز شمار قابل‌توجه متقاضیان مشاغل سیار را پوشش دهند.
5. کمینه حضور در فضاها نباید به شکلی باشد که صاحبان مشاغل سیار را در وضعیت اضطرار و جابجایی مداوم قرار دهد. این امر با ذات فعالیت اقتصادی نیز در تضاد است.
6. نرخ بهای واگذاری فضاهای شهری به مشاغل سیار باید به شیوه حداقلی تعیین شود و مبتنی بر رویکرد حمایتی و نه نگاه کاسب‌کارانه باشد. ازاین‌رو هزینه‌های صاحبان مشاغل سیار، دستفروشان و خریداران آنان را نباید به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش دهد و در مقابل فایده‌ای متناسب برای بهره‌برداران به ارمغان نداشته باشد و موجب گردد که نیازهای مصرفی اقشار کم‌درآمد با چالش مواجه شود.
7. نرخ بهای تخصیص فضاهای شهری در صورت بالا بودن متقاضیان نباید با منطق مزایده تعیین شود بلکه بایستی با اولویت استحقاق سنجی شفاف و عادلانه تخصیص یابد.
بخش خصوصی نیز که ماهیتاً به دنبال کسب سود می‌باشد و شهرداری از آن به‌عنوان مکانیزمی برای کاهش هزینه‌ها، کسب درآمد و مسئولیت گریزی استفاده می‌کند نباید در این فرایند ورود کند. تجربه مشارکت بخش خصوصی در سال‌های اخیر در بازارچه‌ها نشان می‌دهد که این بخش عموماً عملکرد مناسب، شفاف و مسئولانه‌ای ندارد و به نگاه کاسب‌کارانه و رانتی دامن زده است. همچنین بایستی توجه داشت که ماهیت مشاغل سیار مبتنی بر خویش‌فرمایی است و از طریق پیمانکار و بخش خصوصی نبایست مناسبات شرکتی را بر آن برقرار ساخت.
8. یکی از ویژگی‌های مهم مشاغل سیار تکیه آن به زمان کاری منعطف است، درنتیجه نباید با برقراری محدودیت‌های زمانی به کارکرد طبیعی آن لطمه زد.
اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران
از سال 93 تاکنون فعالان مختلف ازجمله سازمان مردم‌نهاد مجمع حق بر شهر باهمستان ،انجمن دیده بان مدنی یکشهر، گروه دست آورد، انجمن جامعه شناسی ایران، موسسه مطالعاتی حامیان فردا، دستفروشان فعال و رسانه ها، تلاش هایی را برای رسمیت بخشی عادلانه و مشارکتی مشاغل سیار انجام داده اند که نتیجه این کوش‌شها به همراه تأثیرِ آزمون و خطاهای اقداماتِ شکست خورده یِ مدیریت شهری که منجر به بروز فجایعی تلخ چون قتل، ضرب و شتم، خودسوزی و خودکشیِ دستفروشان و صاحبان مشاغل سیار شده بود،
خود را تا حدی در گزارش «بررسی نحوه برخورد عوامل شهرداری با سد معبر و مشاغل دست‌فروشی (موضوع تبصره 1 ماده 55 قانون شهرداری)» مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در مهرماه 93 ، مصوبه «ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون» شورای اسلامی شهر تهران در بهمن 97، گزارش «سیاستگذاری هوشمندانه شهرداریها برای فروشندگان کم‌سرمایه و دستفروشان، گزارش نظارتی ماده «۱۶» قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار» مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در اردیبهشت 98 منعکس ساخته است.
این موارد می توانند نقاطی باشند برای گفتگوی اجتماعی میان فعالان مشاغل سیار، فعالان شهری، اجتماعی و مدنی با سیاستگذاران و مدیران شهری جهت پیشرفت در مسیر رسمیت بخشی به دست‌فروشی و سایر مشاغل سیار، مسیری که موفقیت در آن مشروط به رویکرد تعامل محور و عدالت مبنا از سوی شورای شهر و شهرداری تهران است.
اکنون اما نگرانی ها و ملاحظات مطروحه و اتفاقات رخ داده پس از تصویب مصوبه «ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون»، صاحبان مشاغل سیار و فعالان شهری، اجتماعی و مدنی را بر آن داشت تا دغدغه های خود را در این زمینه خطاب به اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران مطرح کنند.
اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران
از زمان تصویب مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون زمان زیادی سپری شده است و روند پیشرفت آن به کندی صورت پذیرفته است. با این حال همین نحوه جلسات تاکنون برگزار شده، بر ابهامات و نگرانی ها افزوده است.
نخست آنکه این جلسات شفاف نبوده اند و مباحث و تصمیمات آن به صورتی شفاف ارائه نشده اند که این مغایر با رویکرد و تعهد شورای شهر تهران به شفافیت است.
دوم آنکه طبق مصوبه «ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون» می بایست نماینده سازمان مردم‌نهاد مرتبط با معرفی کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورا در کمیته برنامه ریزی آن حضور یابد. طبق روال، معرفی نماینده ها (چه کارشناسان و چه اعضای شورا در ستادها، کمیته ها و کمیسیون های شهرداری و سایر ساختارهای نظارتی، تصمیم گیری و اجرایی) با مصوبه صحن علنی و ارائه آن در سامانه جامع مصوبات شورا صورت می پذیرد اما در این زمینه، نه در مورد نماینده سازمان مردم‌نهاد مرتبط، نه نماینده کمیسیون اجتماعی و فرهنگی و نه نماینده کمیسیون سلامت، خدمات شهری و محیط زیست این روند طی نشده است.
پرسش آن است که با توجه به برگزاری حداقل چهار جلسه از کمیته برنامه ریزی (مطابق اعلام مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل) آیا نماینده سازمان های مردم‌نهاد در این جلسات حضور دارد؟ این نماینده چه کسی است و از طرف کدام سازمان مردم‌نهاد و طی چه فرآیندی انتخاب شده است؟ این مسأله نگرانی عمیقی را در خصوص فقدان نظارت مدنی و عدم نمایندگی مطالبات صاحبان مشاغل سیار در این کمیته ایجاد کرده است.
موضوع سوم، نحوه تدوین دستورالعمل های ذیلِ این مصوبه است که بر عهده کمیته برنامه ریزی قرار دارد اما تهیه پیش نویس آن به شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل واگذار شده است که در این موضوع شائبه جدی تعارض منافع وجود دارد زیرا شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل از اجرای این دستورالعمل ها انتفاع مستقیم دارد و واگذاری سیاستگذاری به آن با اصل عدم تعارض منافع ناسازگار است.
همین موضوع موجب شده است که در دستورالعمل اخیر تهیه شده در مورد مشاغل سیار موتوری، به ملاحظات در زمینه فراگیری اجتماعی توجه نشود (لحاظ شرط سکونت 3 ساله در شهر تهران که در پیش نویس اولیه 5 سال بود، شرط مجوز کسب از اتحادیه مربوطه که نیازمند پیش شرط هایی همچون کارت پایان خدمت، گواهی عدم سو پیشینه و عدم اعتیاد است، استعلام های انتظامی و امنیتی، ارائه کارت ملی و شناسنامه).
از سویی علی‌رغم عنوان عام این دستورالعمل (دستورالعمل جامع مشاغل سیار و بی کانون موتوری) ظاهرا به جز ون ها، سایر اشکال مشاغل سیار موتوری مانند وانتی ها، اتوبوس های کتاب، موتور سه چرخه های فروشنده، لحاظ نشده اند.
همچنین علی‌رغم آنکه حذف واسطه (پیمانکاران بخش خصوصی) در قالب راهبر در دستورالعمل براساس جلسه کمیته برنامه ریزی توافق شده است اما شائبه اصرار شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل بر آن طبق اظهار نظر اخیر مدیرعامل آن وجود دارد که بیم بروز فساد می رود.
در شرایط حاضر یکی از نگرانی ها این است که در تعجیل برای اجرای این دستورالعمل، به دلیل وجود بندی مبنی بر برخورد با مشاغل سیار موتوری غیرمجاز (فاقد عقد قرارداد با شرکت ساماندهی)، مشاغل سیاری که در دستورالعمل مورد بررسی قرار نگرفته اند، مشمول برخورد قهری شوند.از طرفی مخدوش بودن فرایند های داوری، شکایت و نحوه رسیدگی به اختلافات و حضور تنها بخشی از ذینفعان در دستگاه نظارت بر طرح و عدم وجود نماینده ای که بتواند منافع صاحبان مشاغل سیار را پیگیری کند از مهمترین عللی است که می‌تواند اجرای منصفانه طرح را با چالش مواجه نماید.
اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران
ما نگرانیم که همین نواقص که در تدوین دستورالعمل مشاغل سیار موتوری به عمل آمد، در خصوص مشاغل سیار غیرموتوری نیز اتفاق افتد، به ویژه اینکه در مصوبه «ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون» متاسفانه به صورت اکید در مورد دست‌فروشی در مترو و اتوبوس، رویکرد ممانعت است بدون آنکه برای جایگزینی آن اندیشه شود.
این نگرانی از آن رو جدیت می یابد که تدوین «دستورالعمل جامع دست‌فروشی در تهران» نیز بر عهده شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل است و در متن مصوبه نیز گرایش هایی وجود دارد که می‌تواند با کج سلیقگی آن را به سمت رویکرد بازارچه‌ای و محدودیت ساعتی فروش در شب (شب بازار) سوق دهد که این با ماهیت دست‌فروشی مبنی بر پیوند آن با زیست طبیعی شهر، عقلانیت اقتصادی و رونق بخشی به حیات شهری مغایر است.
به ویژه اینکه خوانش نامناسب از دستورالعمل «ساماندهی دست‌فروشی»ِ سازمان شهرداریها و دهیاریهای وزارت کشور (اسفند 1398) می‌تواند به آن دامن بزند و این در حالی است که مطابق گزارش «بررسی نحوه برخورد عوامل شهرداری با سد معبر و مشاغل دست‌فروشی (موضوع تبصره 1 ماده 55 قانون شهرداری)» مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی (مهر 93) :«تا زمانی که دست‌فروشی و سد معبر کننده عملی که موجب وارد شدن خسارت به افراد می شود انجام ندهد و اقدام ایشان در راستای مصلحت (نیاز) عابران صورت گرفته باشد، منعی ندارد. بنابراین سد معبر و دست‌فروشی تا زمانی که در راستای نیاز مردم باشد و موجب خسارت برای افراد نگردد موجب ضمان و ممنوعیت تبصره 1 ماده 55 قانون شهرداری نمی گردد».
همچنین در صورت عدم توجه به ملاحظات اجتماعی در خصوص مشاغل سیار غیرموتوری تبعات آن بسیار گسترده تر از مشاغل سیار موتوری خواهد بود.
اعضای محترم شورای اسلامی شهر تهران
آیا قرار است که عملکرد مدیریت شهری در دو دوره شورای گذشته و فعلی در رابطه با دستفروشان تفاوتی نکند و حتی در این دوره علی‌رغم تشدید فشارهای اقتصادی بر جامعه و تنگناهای مالی در شهرداری و با وجود «مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون»، طرح‌های ممنوعیت بساط گستری شدیدتری به مرحله اجرا درآید؟ آیا قرار است صاحبان مشاغل سیار، شهروندان و فعالان شهری، اجتماعی و مدنی، تغییر را صرفا در قالب شعارها و نه عمل مشاهده کنند؟
فرصت چندانی تا پایان دوره شورای پنجم تهران باقی نیست و اکنون پرسش ما این است که آیا عزمی جدی برای تغییر عملی در راستای گشایش مسیر برای گذار کارآمد و عادلانه از اقتصاد غیر رسمی به اقتصاد رسمی (رسمیت بخشی به مشاغل سیار)، تحقق شهری برای همه و رویکرد شهر انسان محور ، خواهید داشت؟
در نهایت خواسته های امضاء کنندگان این بیانیه از اعضای شورای اسلامی شهر تهران و شهرداری تهران در زمینه مشاغل سیار بدین شرح است:
1- برگزاری شفاف جلسات کمیته برنامه ریزی مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون (حداقل انتشار صورتجلسات آن) و قرار دادن متن دستورالعمل و آیین نامه های اجرایی مربوطه پیش از تصویب نهایی و اجرا در سامانه شفافیت برای ارزیابی افکار عمومی و گروه‌های هدف
2- حضور نماینده سازمان های مردم‌نهاد مرتبط در کمیته برنامه ریزی مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون طی فرآیندی شفاف و براساس روال جاری معرفی نماینده ها از طرف شورای شهر و با نظرخواهی از فعالان مرتبط
3- تعلیق دستورالعمل مشاغل سیار موتوری تا بازنگری و اصلاح آن براساس لحاظ اصول فراگیری اجتماعی شمول انواع مشاغل سیار موتوری و حذف قطعی راهبر (در صورت اصرار بر اجرای طرح در یک پایلوت کوتاه مدت بایستی با لحاظ عدم اعمال بند برخورد با مشاغل سیار غیرمجاز صورت گیرد.)
4- حذف الزام به دریافت مجوز کسب از اتحادیه تا زمان تصویب رسته سیار در اتحادیه ها. همچنین در صورتی که شروط لازم برای جواز کسب از سوی اتحادیه های صنفی سختگیرانه باشد و با ماهیت مشاغل سیار در تعارض قرار گیرد، مکانیزم های دیگری نظیر تشکیل تعاونی و کسب مجوز بهره‌برداری صرفاً از شهرداری برای رسمیت بخشی به مشاغل سیار جایگزین شود.
5- کمیته ای با حضور نماینده سازمان بازرسی شهرداری، وزارت کار، معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران و نماینده سمن مربوطه جهت استحقاق سنجی تشکیل شود و معیارهای امتیاز دهی و اولویت بندی شفاف بهره‌برداران در جهت تقویت رویکرد عدالت محور را ارزیابی و تعیین نماید.
6- شورای شهر به وظیفه اش برای کمک به تشکیل تعاونی دستفروشان در راستای وظایف شورا مبنی بر کمک به تشکیل انواع انجمن های مردمی(ازجمله تعاونی ها) اقدام کند.
7- تغییر ترکیب و ساز و کار کمیته نظارت بر مشاغل سیار بدین صورت که مرجع رسیدگی به شکایات، کمیته برنامه ریزی مشاغل سیار و بی کانون تعیین شود و زیر نظر آن کمیته های نظارتی مناطق با ترکیب نماینده سازمان های مردم‌نهاد منطقه با معرفی ستاد حمایت و توان افزایی سازمان های مردم‌نهاد شورای اسلامی شهر تهران (با ترجیح سازمان مردم‌نهاد مرتبط)، نماینده مدیران محلات منطقه با معرفی ستاد ساماندهی مشارکتهای اجتماعی محلات شهر تهران (در صورت حفظ انجمن های شورایاری، نماینده شورایاران منطقه به انتخاب شورایاران منطقه)، نماینده مشاغل سیار (از طریق ساز و کار شناسایی و انتخاب از بین خود)، نماینده اصناف منطقه، تشکیل شود.
8- رد لایحه بهره‌برداری از پیاده‌روها به دلیل تعارض ساختاری با حقوق دستفروشان و مشتریان آن‌ها که علاوه بر آن به تضعیف زیست پیاده، حضور پذیری و تعاملات اجتماعی ناشی از آن هم منجر خواهد شد.
9- لغو اجرای هرگونه طرح منع بساط گستری تحت هر عنوان از «ساماندهی دستفروشان» تا زمانی که شیوه های عادلانه اجرایی و دستورالعمل متناسب با ویژگی‌های مشاغل سیار که در این بیانیه ذکر شد توسط کمیته برنامه ریزی ساماندهی مشاغل سیار و بی کانون تصویب شود و پس از آن هم هرگونه تصمیم گیری در این زمینه بایستی در کمیته برنامه ریزی و براساس دستورالعمل های آن به عمل آید تا از اقدامات خودسرانه پرهیز شود.
اسامی امضاکنندگان بیانیه مشاغل سیار
سازمان مردم‌نهاد مجمع حق بر شهر باهمستان 2- گروه شهر دیگر 3- مجله حوالی 4- موسسه راویان شهر آفرین 5- انجمن توانمندسازی و پیشگیری آشنا 6- زهرا رحیمی خامنه،مدیرعامل جمعیت امداد دانشجویی-مردمی امام علی(ع) 7- افخم صباغ ، فعال اجتماعی، مؤسسه مهر و ماه 8- یاشار سلطانی 9- زهرا محمدی نژاد، فعال اجتماعی، موسسه حامیان رشد و بالندگی 10- سیدامیر سیاح، پژوهشگر اقتصادی 11-ترانه یلدا،شهرساز و معمار 12- جواد رحیم پور، کارشناس اقتصاد شهری وبرنامه ریزی منطقه ای 13- مراد ثقفی 14- فیروزه صابر 15- میترا عظیمی، عضو هیئت علمی دانشگاه 16- ساناز افتخارزاده ، دبير کارگروه معماري و شهرسازي شورایاری منطقه ٢ شهرداري 17- محمد شیخی عضو هیئت علمی و مدیر مهندسین مشاور شهرساز 18- حمیده امکچی، شهرساز و برنامه ریز منطقه ای، کارشناس رسمی دادگستری، عضو نظام مهندسی19- محمدکریم آسایش،کنشگر، خبرنگار و پژوهشگر شهری 20- مریم ایثاری، پژوهشگر اجتماعی 21- بابک جهانبخش، دستفروش 22- نگار بزرگ‌زاده یزدی، پژوهشگر شهری 23- میثم سعادت، خبرنگار 24- عظیم عثمانیان، شهرساز 25- الدار صداقت‌پرست، معلم 26- شهرام اقبال‌زاده، مترجم و پژوهشگر ادبیات کودک 27- البرز زاهدی 28-مجید ابراهیم‌پور 29- سحر طالبی، جامعه‌شناس و پژوهشگر30- عادله آقایی، پژوهشگر شهری31 - علیرضا محمودی، شهرساز، خبرنگار، فعال سیاسی و اجتماعی 32- شهرزاد مهدوی، کنشگر شهری 33- میثم اهرابیان صدر، پژوهشگر اجتماعی 34- مریم واحدی، پژوهشگر اجتماعی 35- ابوالفضل حاجی‌زادگان، پژوهشگر اجتماعی 36- محمد ایران‌منش، مدرس دانشگاه و کنشگر اجتماعی 37-پویا امین لاری، پژوهشگر شهرسازی و کنشگر شهری 38- شکوفه حبیب‌زاده، روزنامه‌نگار 39- آیدین محمدی، پژوهشگر اجتماعی 40- صبا علویان، پژوهشگر حقوق 41- نسیم سلطان‌بیگی، روزنامه‌نگار 42- عماد قویدل 43- آساره کیانی 44- علیرضا افشاری، ویراستار 45- ملیحه شاه‌ولی، پژوهشگر و کنشگر مستقل شهری 46- حمید اقدمی، دستفروش خیابان ولیعصر، 47- فاطمه گلابی، پژوهشگر اجتماعی، 48- حبیب دانشور 49- محمدصادق یوسف‌زاده، پژوهشگر شهری 50- روزبه آقاجری، پژوهشگر اجتماعی 51- هستی بزرگ نیا، کارشناس حقوقی 52- آذین دیناروند 53- لیلا پاپلی، پژوهشگر 54- علیرضا نمازی خواه، کارشناسی جغرافیای کارتوگرافی 55- دلارام علی، پژوهشگر 56- مهدیس مولودی، ارشد فیزیک، طراح وب و سازنده ی زیورآلات مکرمه و دستفروش 57- سمیه قدوسی، پژوهشگر اجتماعی 58- نرگس ایمانی، پژوهشگر اجتماعی 59- فروغ فکری، روزنامه نگار 60- آناهیتا زینی وند، کنشگر اجتماعی و کارگردان ومنتقد تئاتر 61- مصیب حسن‌زاده 62- علی اکبر اسماعیل پور 63- طاهره جوركش، كارشناس اجتماعي سازمان نوسازي تهران 64- نیلوفر رسولی، پژوهشگر معماری و روزنامه‌نگار 65- مرجان میرغفاری، پژوهشگر اجتماعی و روزنامه‌نگار 66- کورش آصف وزیری 67- احسان عزت پور قدیم 68- مهناز علی‌خانی 69- مائده صدیقی 70- حانیه زارعی نمین، کارشناسی معماری 71- رحیم بهبودی فر، فیلمنامه نویس، کارگردان سینما، تدوین گر 72- وحید نیکخواه آزاد، فیلم‌نامه‌نویس، تهیه‌کننده و کارگردان 73- مژگان فرح آور مقدم،فیلمنامه نویس، کارگردان فیلم کوتاه و مستند ساز 74- محمد سالاری راد، پژوهشگر اجتماعی و اقتصادی 75- سپیده ابوذری، شهرساز 76- صبیح رهنما، کارشناسی ادبیات، بساط‌گستر 77- امین متین، نویسنده ، فیلمساز و مستند ساز 78- حمیدرضا سنایی فر، شهرساز 79- عظیم همتي، شهرساز 80- بهار مختاری دانش آموخته سیاستگذاری عمومی 81- عثمانیان شهرساز 82- گلشن - پوران اسماعيلى، فعال اجتماعى، كارشناسى ارشد معمارى 83- سمانه خبيري، شهرساز 84- علی نجاری کارشناس ارشد مکانیک 85- حمیدرضا دودانگه، شهرساز، تسهیلگر 86- کتایون نژاد هاشمی پژوهشگر و دانش آموخته مطالعات فرهنگی 87- مونا معافی، روانشناس، فعال اجتماعی 88- کامران گشنیزجانی، دانش آموخته جامعه شناسی 89- حسین عبیری گلپایگانی، فعال محیط زیست 90- رامین شایگان، صاحب برند کندی کافه 91- محمدرضا حیدری، کارشناس طراحی تجهیزات پالایشگاهی 92- فریبرز مسعودی، روزنامه نگار و پژوهشگر اقتصاد 93- سمیرا هاشمی، پژوهشگر شهری 94- سحر غفاری 95- محمدحسن کریمیان، پژوهشگر اجتماعی 96- سارا زارع، روزنامه‌نگار 97- سارا بگلو، کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی 98- طاهره شجاعی، کارشناس علوم‌تربیتی 99- امیرحسین درفشه، عکاس و فیلمساز 100- امیرحسین سادات، پژوهشگر اجتماعی 101- علیرضا مهیاری، معمار 102- سجاد عسگری، فعال میراث فرهنگی تهران 103- زهرا نقیبی، پژوهشگر 104- نسترن صارمی، پژوهشگر 105- محمد لطفی آذر، کارشناس ارشد حقوق بین الملل 106- حمیده عبدالهی، خبرنگار 107- زهرا افراز، دانش‌آموخته علوم اجتماعی 108- نورا حسینی، خبرنگار 109- فرشید ساکی، کنشگر محله ای و شهری 110- حسام خوش‌نیت، برنامه‌نویس 111- سپيده پيری، دكتري جامعه شناسي، روزنامه نگار 112- علیرضا خضری، کارشناس ارشد سازه، مدرس دانشگاه و فعال حوزه ساخت و ساز 113- طاهره رضایت، روزنامه‌نگار، دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی 114- فاطمه مقدسی، فعال مدنی و دانشجوی دکتری جامعه شناسی توسعه 115- علیرضا جلالی 116- هانیه بنی هاشمی، برنامه ریز شهری 117- مهناز مرادی دانش آموخته جامعه شناسی 118- محمدحسین حیدری، دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی، 119- سعید معنوی 120- امیر محسن تفضلی، روان‌سنج بالینی و روانشناس 121- امیرحسین رستمی، دانشجو‌کارشناسی ارشد 122- نوشا خوش بخت 123- حمید فراهانی 124- على بمانيان 125- محبوبه قاسمى، دبير سمن طبيعت ياران، شاخه خمينى شهر 126- شادناز عزيزي، بوم شناس اجتماعي 127- مهرنام روشن ضمیر 128- معصومه قاسمی 129- سحر درودیان، ارشد شهرسازی برنامه ریزی شهری منطقه ای 130- َ فروغ عزیزی، فعال اجتماعی 131- فائزه درخشانی 132- احسان رعنایی 133- زین‌العابدین سفرچی، پژوهشگر اجتماعی 134- نادیا اسکویی، کارشناس ارشد رفاه اجتماعی 135- نفیسه آزاد، پژوهشگر اجتماعی 136- مریم اسکویی 137- سیامک درودی آهی، معمار و شهرساز 138- لیلا ابراهیمیان، خبرنگار 139- نکیسا مساحی 140- سوگل دانائی، خبرنگار 141- امیرحسین میربهاری، فعال حوزه کودکان، عضو جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان 142- الهه زائریان، شهروند 143- پوریا جهانشاد، پژوهشگر شهر و مطالعات انتقادی هنر 144- نگار خرم نیک، معمار 145- پارسا امامدادی، برنامه نویس مستقل 146- هادی دهقانپور 147- صادق رشیدی فرد، مهندس معمار و فعال رسانه ای 148- ملیکا گرگانی 149- نسرین قوامی، پژوهشگر حوزه رفاه و تأمین اجتماعی 150- جمال نصر 151- مژگان بهارلو، مشاور تحصیلی آموزش و پرورش 152- محمدرضا(البرز) اسلامی 153- حمیدرضا شفیعی 154- بی تا برآهویی، مددکار اجتماعی 155- سحرحاتمی لحاقی 156- پیام احمدی، نقاش 157- فرناز ایزدی 158- سهیلا تقی نیا، کارشناس ارشد جمعیت 159- مهدی سلیمانی 160- هاله یگانه، کارگردان و تدوینگر 161- ندا شفیعی، دستفروش 162- مهدی الهیاری 163- احسان شکری، دستفروش 164- ترانه صادقیان نقاش نویسنده و مدرس 165- سارا رضایی، فعال اجتماعی و مهندس شیمی 166- زینب پزشکیان، فعال اجتماعی 167- مریم صیامی کارشناس ارشد رفاه اجتماعی 168- نوشین خاکی 169- سمیرا دماوندی 170- فاطمه فرخ زاده، كارشناسي ارشد جامعه شناسي 171- غلامحسین رئیسی، وکیل دادگستری 172- عارفه عرفاني، ليسانس شيمي 173- راحله بهرامی 174- ناهيد سلطان دوست 175- فرناز سرکاری، دانشجوی شهرسازی 176- اعظم فتحیان 177- هوشیار انصاری‌فر، نویسنده 178- رئوف عاشوری 179- ساناز تبری، پژوهشگر اجتماعی، انجمن توانمندسازی و پیشگیری آشنا 180- محمد برادران کاظمیان. فیلمساز 181- پدرام امیریان، دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق عمومی 182- علی تفرشی 183- علی فرامرزی، دانشجوی شهرسازی 184- سپیده سالاروند، پژوهشگر اجتماعی 185- پرنیان کردشاکری، برنامه ریز و پژوهشگر شهری 186- فاطمه فرودی پژوهشگر شهری و اجتماعی 187- آذردخت ایمانی، برنامه ریزی شهری 188- فانوس بهادروند ، مترجم ، شاعر ،نویسنده 189- محمد کریمی، علوم تربیتی 190- پدرام عسکرپور، دستفروش 191- ساناز فاتح_ پژوهشگر 192- هما امانی، عکاس 193- محمدمهدی نجفی‌خواه، دانش‌آموخته انسان‌شناسی 194- زهرا محبی، جامعه شناس 195- مهسا جهانبخش 196- زهرا اصغری 197- محمدرضا زینتی 198- سارا ثابت، پژوهشگر 199- سیدعلی اصغرزاده، سراینده، نویسنده، مترجم و منتقد ادبی 200- عليرضا آبيز، مترجم 201- حامد کاشانی 202- افشین بستانیان، دانش آموخته باستان شناسی 203- محدثه قزوینی، معلم 204- مائده رمضانی مبارکی، کارشناس علوم ارتباطات 205- پریا نیکان مهر، نوازنده خیابانی و ورزشکار 206- آرش علی‌خانی، کارشناس‌ارشد فیزیک، معلم و مؤلف 207- خالد کریمی، دانش آموخته مطالعات زنان 208- ریزان نقشبندی، طراحی شهری 209- مژده مددی کاهکش ، کارشناس علوم اقتصادی 210- عاطفه دورودیان، پژوهشگر و دانش‌آموختۀ جامعه‌شناسی 211- محمد کریمی کارشناس حقوق 212- الهام خطروشی، کارشناس علوم اقتصادی. 213- میلاد صفائی، دانشجوی برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی 214- علیرضا چمن‌زار، دانشجوی تعاون و رفاه اجتماعی 215- فرزانه نظری فعال اجتماعی _ فارغ الحصیل ارشد جامعه شناسی 216- حمیده سلطانی، مولف،مدرس و پژوهشگر 217- میلاد شاهی-فارغ التحصیل مدیریت شهری 218- فرشته ایثاری،کارشناسی ارشد،حوزه علوم انسانی 219- زهرا توحیدی، فعال سیاسی 220- سیمین میمندی فعال مدنی 221- حمیدرضا دارچینیان دانش آموخته جامعه شناسی و فعال حوزه شهری دبیر گروه جامعه شناسی معرفت 222- مریم قزلچه 223- مهسا طالبی دانشجوی علوم شناختی 224- سیدفاخر احمدی زاده، مهندس پلیمر 225- كارگاه چوب سبز 226- اسماعیل رجبی، کارشناس نقشه‌برداری 227- گلاله محسنی‌پور، دانشجوی نقاشی 228- نجم الدین مرادی، کارشناس ادبیات و دستفروش 229- ایلیا تهمتنی، کارشناس ارشد تصویرسازی 230- زارا امجديان، فعال اجتماعي 231- اشرف باغبان، کارشناس باستان شناسی 232- جواد حمیدی، دکتری عربی 233- محمد سلگی، کارشناس ارشد جامعه شناسی 234- ارغوان مساحی اسکویی 235- ريحانه اسكندرى 236- سردار شمس آوری، مدرس دانشگاه 237- شاهین شیرزادی، مدرس ادبیات 238- علی ثباتی 239- زهرا کاظم زاده، دانشجو 240- وحید آقاجانی 241- مونا اثنا عشری دستفروش 242- علی ملکی 243- یلدا زینعلی دانشجوی دکتری انسان شناسی 244- پریسا ملایان 245- فرزانه برزگر، دانشجو رفاه اجتماعی 246- فرهاد باقری 247- ناهید خاکی 248- بهناز کشاورز، ادبیات نمایشی 249- اروند پور حاجی زاده 250- حبیبه نعمت اله زاده 251- علی صفار دستگردی، معمار 252- محمد صادقیان، روان شناس 253- شهاب الدین قناطیر 254- مسعود میری 255- شمس آقاجانی 256- مهدی مظفری 257- سارا میرصادقی 258- نیلوفر نیک سار، معمار 259- حسن محمودی 260- حمیدرضا قوچانی 261- فرحناز ریحانی 262- كبري صادقي، مدرس زبان و ادبيات فارسي 263- نسیبه فتحی زاده 264- عبدالعلی عظیمی،شاعر و نویسنده و ویراستار 265- تینا نجفی، گرافیست 266- مریم کرباسی، کارشناسی حقوق و محیط زیست 267- لیلا شبانی، کارمند 268- یاسین نمکچیان 269- حسین عباسیان 270- نیما حقوقی، مدرس زبان فرانسه 271- زهرا ربانی، دانشجوی سیاستگذاری اجتماعی 272- مريم كريم بيگي، دانشجوي كارشناسي ارشد جامعه شناسي 273- میلاد زنگنه 274- اکبر قناعت زاده، نجار 275- آلاله بریمانی 276- آزاده بیداربخت 277- علی رحمانی، معمار و شهرساز 278- سیاوش شیرمحمدزاده 279- مجتبی کیانی 280- طیبه نجفی، مدرس 281- ارشیا نوری 282- هنگامه هومانی، مهندس متالورژی، کارشناسی ارشد روانشناسی صنعتی 283- امیر تهرانی، جامعه‌شناس 284- آیدین حلال‌زاده 285- حیاتقلی فرخ منش 286- آیه عطاپور، مدرس دانشگاه، کارشناس ارشد مهندسی معماری و مدیریت شهری، پژوهشگر 287- ایرج ضیایی 288- مهرناز عطاران، طراح شهری 289- کافه سیارِ ون گوک 290- بهاره کیائی 291- محسن هادی 292- فیروزه فیروزان 293- عطیه نیکوکار 294- رحیمه محمدفرد 295- ابوالفضل محبی صاحب کافه سیار جیپسی 296- طاهره ابوفاضلی 297- نواب میرزایی، طراح و برنامه ریز 298- ليلا آكسون، دبیر 299- حنا خواجوی، تصویرگر 300- بهنام اردلان، خواننده و فعال موسیقی 301- مرجان نمازی 302- نیما تقوی 303- حامد برازنده 304- شادی انصاری 305- میثم مهرنیا 306- حمید رضا شروه 307- علی وجدانی معمار و طراح شهری 308- صفرآبادی فراهانی، مددکار اجتماعی 309- نگار حسین زاده، دانشجوی ارشد مدیریت شهری 310- فرناز سلیمانی 311- مسعود امینیان 312- ناهید شمس 313- قاسم حسنی، فعال مبارزه با کار کودک 314- آمنه میرزایی 315- اکرم کاکاوند 316- مهران خدایاری 317- میثم معصومی پژهشگر 318- علیرضا امینیان 319- افسانه عظیم زاده. فعال لغو کار کودک، عضو جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان 320- حمیدهوشیار 321- فرهاد نوروزی 322- ابوالقاسم فرهنگ، بازنشسته 323- احسان توکلی نبوی، جامعه شناس 324- فریده جلالی 325- مهدی یزدی 326-علی نوری، دستفروش 327-فرهاد قنبری، دستفروش 328-هادی نوری، دستفروش 329-وحید جلالی فرد، دستفروش 330-محمد سلیمانی، دستفروش 331-محمد نوری، دستفروش 332- علی پاکزاد، دستفروش 333-حمید حاتمی، دستفروش 334-خلیل محمدی، دستفروش 335-محمد جباری، دستفروش 336-علی جلالی فر، دستفروش 337-میثم سوری، دستفروش 338-محمود قرنیه، دستفروش 339-مسعود سوری، دستفروش 340-محسن عسگر زاده، دستفروش 341-نیما باقری، دستفروش 342-ابوطالب نریمانی، دستفروش 343-علی یکتا فر، دستفروش 344-علی صادقی، دستفروش 345-منصور صادقی، دستفروش 346-مجتبی قاسمی، دستفروش 347-آرش آرمانی، دستفروش 348-فاطمه آرمانی، دستفروش 349-نادر دولتی، دستفروش 350-بهرام تهرانی، دستفروش 351-امید ولی زاده، دستفروش 352-رفیع ظائری، دستفروش 353-ادریس ظائری، دستفروش 354-ولی جان اسحاق زی، دستفروش 355-علیرضا علی زاده، دستفروش 356-وحید علیزاده، دستفروش 357-مسلم هاشمی، دستفروش 358-بهزاد علیزاده، دستفروش 359-بهزاد نجفی، دستفروش 360-مسعود عاسی، دستفروش 361-فهیم رحمانی، دستفروش 362-مسعود رحمانی، دستفروش 363-سعید ابراهیمی، دستفروش 364-گل آقا محمدی، دستفروش 365-منوچهر عزیزی، دستفروش 366-میلاد فلاح پور، دستفروش 367-فائزه سلامی میلانی، دستفروش 368-مرضیه انصاری، دستفروش 369-یاشار دلداری، دستفروش 370-امیر داوتچی، دستفروش 371-احسان دواتچی، دستفروش 372-نیکی ذبیحی، دستفروش 373-عباس میرزایی، دستفروش 374-حسین هوشیار، دستفروش 375-محمد اقدام، دستفروش 376-رضا کمالی، دستفروش 377-مهران حسینی، دستفروش 378-عباس صبوری، دستفروش 379-سمیه عزیزی، دستفروش 380-علیرضا جمشیدی، دستفروش 381-احمدی سفری، دستفروش 382-رامین محمدی، دستفروش 383-موسی پژوم، دستفروش 384-احسان نوری، دستفروش 385-بهمن نوری، دستفروش 386-حسین محمدی، دستفروش 387-حباری دلالی، دستفروش 388-فیروز دلالی، دستفروش 389-سیروس دلالی، دستفروش 390-محمد منصوی، دستفروش 391-علی یادگاری، دستفروش 392-رضا حاجی لو، دستفروش 393-عصمت صدرالدینی، دستفروش 394- جواد رضائیان حق، دستفروش 395-محمد رضا فلاح، دستفروش 396-امین الله هاشمی، دستفروش 397-فیروز رستمی، دستفروش 398-جاسم صلواتی، دستفروش 399-احمد قریشی، دستفروش 400-شایان جیلانی، دستفروش 401-محمد حسین کاظمی، دستفروش 402-فیروز حسینی، دستفروش 403-علی رسولی، دستفروش 404-یوسف آهنگری، دستفروش 405-ناصر اسیری، دستفروش 406-مریم عبدی، دستفروش 407-امیر خالقی، دستفروش 408-جمشید احمدی، دستفروش 409-صادق رحیمی ، دستفروش 410-محسن زارعی، دستفروش 411-مریم مقصودلو، دستفروش 412-علی رضا هاشمی مرضیه برونونی، دستفروش 413-احمد حبیبی، دستفروش 414-بهرام جلیلی، دستفروش 415-سالار برخوردار، دستفروش 416-مریم گل آور، دستفروش 417-عبدالرضا دواق، دستفروش 418-حسین امرالهی، دستفروش 419-رحمان ابراهیمی، دستفروش 420-حسین مهدوی، دستفروش 421-رضا افشار، دستفروش 422-سیاوش سادات، دستفروش 423-محمود عطایی، دستفروش 424-امام رضا محمدی، دستفروش 425-محمد موسوی، دستفروش 426-محمد مقصودی، دستفروش 427-فریبا صمت، دستفروش 428-اصغر محمدی، دستفروش 429-علیرضا نوروزی، دستفروش 430-ایمان نارویی، دستفروش 431-رضا صفایی، دستفروش 432-مجتبی سلطان آبادی، دستفروش 433-مهدی اسلام پناه، دستفروش 434-عبدالرضا صالمی، دستفروش 435-زهرا آقایی، دستفروش 436-میلاد علیزاده، دستفروش 437-الهام حسنی، دستفروش 438-سمیه برزنونی، دستفروش 439-نوید سهرابی، دستفروش 440-اردشیر عسکرپور، دستفروش 441-مراد علی رحیمی، دستفروش 442-مسعود حعفری، دستفروش 443-رضا نبی زاده، دستفروش 444-ابراهیم عید مجدی، دستفروش 445-علی احمدی قراوی، دستفروش 446-علی خاکسار، دستفروش 447-محمد جواد امیدواری، دستفروش 448-احسان قشقایی، دستفروش 449-مهدی بالازاده، دستفروش 450-مصیب سیدی، دستفروش 451-امید سروری، دستفروش 452-مجید عزیزی، دستفروش 453-مهرداد شعبانی، دستفروش 454-مریم محقق، دستفروش 455-یکتا دلیری، دستفروش 456-روئین عبدالستار، دستفروش 457-رضا فلاح، دستفروش 458-حامد محمودی، دستفروش 459-مرتضی وکیلیان، دستفروش 460-میلاد هواسی یکتا ، دستفروش 461-محمد سعید عزیزی، دستفروش 462-احمد نارویی، دستفروش 463-زمان حسن زاده، دستفروش 464-حسن عزیزی، دستفروش 465-جعفر مقصودی، دستفروش 466-حسن نوری، دستفروش 467-راضیه جزئی، دستفروش 468-رضا نظری، دستفروش 469-سید تقی موسوی، دستفروش 470-مصطفی رحیمی، دستفروش 471-علی درویشی، دستفروش 472-حوریه صدیق، دستفروش 473-هادی صادقی، دستفروش 474-حسین افتخاری، دستفروش 475-علیرضا احمدی، دستفروش 476-اژدر نقی زاده، دستفروش 477-قنبر علی رضایی، دستفروش 478-آرمین کریمی، دستفروش 479-مختار مرادپور، دستفروش 480-حسین کرمی زاده، دستفروش 481-حجت نوری، دستفروش 482-اسما صلدی، دستفروش 483-علی راستگو، دستفروش 484-حسین حسین زاده، دستفروش 485-یاسین کریمی، دستفروش 486-فاطمه فلاح پور، دستفروش 487-مهدی مهری، دستفروش 488-رضا خورشیدی، دستفروش 489-احمد محمدی، دستفروش 490- اوختای حسینی، دستفروش 491- مهسا اصفهانی، دستفروش 492- کبرا غلامی، دستفروش 493- علی اوحدی، صاحب ون‌کافه نبات 494- سینا روحانی 495- سحر صالحانی، معمار داخلی.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی اسکان، تاریخ انتشار: 11 شهریور 1399، کد خبر: 29768، www. eskannews.com
برگزیده ها