شعارسال: همزمان با آغاز محدودیت‌های جدید کرونایی از اول آذر، قرار است دولت بسته کمک معیشتی جدیدی به یک سوم جامعه پرداخت کند. یارانه ۱۰۰ هزار تومانی بسته معیشتی دولت برای عبور راحت‌تر از محدودیت‌های جدید کرونایی است که قرار است به یک سوم جامعه برای چهار ماه پرداخت شود. در شرایطی که اوضاع اقتصادی بسیار نامناسب است و بحران کرونا نیز مزید بر علت شده تصمیم دولت مبنی بر پرداخت کمک ۱۰۰ هزار تومانی در هر ماه چگونه می‌تواند هزینه‌های این گروه هدف را که از کم درآمدترین اقشار جامعه هستند پوشش دهد. این سوالی است که هم از سوی کارشناسان اقتصادی و مردمی مطرح می‌شود که قرار است این کمک هزینه را دریافت کنند. البته نحوه شناسایی و انتخاب این یک سوم نیز مورد سوال است که آیا دولت از بانک اطلاعاتی مناسبی برای تحت پوشش قرار دادن یک سوم جامعه استفاده کرده است.
شایلی قرائی

حسن روحانی، رئیس جمهور در جلسه هیئت دولت در رابطه با جزئیات این طرح گفت: همزمان با اجرای تعطیلات از اول آبان ماه، فشار اقتصادی به مردم زیاد می‌شود، در این بین افرادی که حقوق ثابت نمی‌گیرند دچار مشکل می‌شوند. بر این اساس به یک سوم جامعه برای چهار ماه یک بسته کمک معیشتی اعطا خواهد شد. به گفته رئیس جمهور بسته کمک معیشتی دولت به یک سوم جامعه اعطا می‌شود. همچنین افرادی که مشمول این کمک خواهند شد در ماه آذر، دی، بهمن و اسفند ماهانه به ازای هر نفر، ۱۰۰ هزار تومان دریافت خواهند کرد. بر این اساس اگر جامعه هدف این بسته معیشتی یارانه بگیران باشند، حدود ۸ میلیون نفر مشمول آن خواهند شد و اگر کل ایرانیان در این طرح در نظر گرفته شوند، ۲۶ میلیون نفر، این بسته کمک معیشتی را دریافت خواهند کرد.

اعلام این تصمیم در آستانه اجرای طرح تعطیلی دو هفته‌ای برای مهار کرونا صورت می‌گیرد که نگرانی‌ها درباره تعطیلی کسب‌وکار شهروندان و تضعیف بیشتر معاش آن‌ها را افزایش داده است. شماری از مردم در شبکه‌های اجتماعی ارزش پایین این بسته معیشتی را زیر سوال برده و از رئیس جمهور پرسیده‌اند چه‌طور می‌توان زندگی یک ماه را با این مبلغ مدیریت کرد.

از سوی دیگر، کاربران رفتار دوگانه و «یک بام و دو هوا» از سوی مقام‌های دولت در زمینه پرداخت اعانه به مردم را مورد انتقاد قرار داده‌اند. کاربری این موضوع را به اظهارات روز سه‌شنبه محمدباقر نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه، ارجاع داد که در نامه‌ای به رییس مجلس اشاره کرده بود مردم به‌جای «اعانه و یارانه» از مدیران «رفع تحریم» می‌خواهند. وی پرسیده است: «این کمک‌های معیشتی هیات دولت، اعانه محسوب می‌شود یا خیر؟»

مسکن دولت برای گذر از بحران

هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی

به طور قطع یقین در موضوع یارانه‌ها هر اظهارنظری باید با لحاظ چند پیش فرض انجام شود. یک اینکه کرونا به مشاغل مختلف بخصوص دهک‌های کم درآمد آسیب‌های جدی وارد کرده است. دوم اینکه دولت توان مالی جبران تمام خسارت‌های وارده به خانوار‌ها را ندارد. سوم اینکه هیچ کس نمی‌داند که این ویروس کرونا تا چه زمانی همراه ما خواهد بود. حال با توجه به این فرضیات، دولت متناسب با توانمندی خود می‌تواند به دهک‌های کم درآمد کمک کند. کمک ۱۰۰ هزار تومانی در ماه مبلغ ناچیزی است برای جبران هزینه‌های خانوار‌هایی که شغل خود را در این بحران از دست داده اند. اما این یارانه می‌تواند حداقل بخشی از نیاز ضروری خانوار‌ها را جبران کند. به طور یقین با این مبلغ مشکلات حل نخواهد شد، ولی باید بدانیم که جامعه هدف دولت، همان جامعه هدفی است که از یارانه بنزین و معیشت استقاده می‌کنند. یعنی امروز بخشی از خانوار‌های تحت پوشش نهاد‌های امدادی یا حمایتی از منابع مختلف یارانه دریافت می‌کنند. گرچه جمع دریافتی آن‌ها نمی‌تواند مشکلات اساسی آن‌ها را حل کند، اما این فقط برای مقطع گذار از وضعیت کرونا در نظر گرفته شده است.

به طور کلی برای کاستن از آسیب‌های اقتصادی ناشی از کرونا باید یک تقسیم بندی درست از جامعه هدف داشت. طبیعتا بخشی از جامعه که کارکنان دولت، بازنشستگان دولت، کسانی که تحت پوشش نهاد‌های امدادی هستند و… که حقوق بگیر هستند، در این مقطع زمانی مشکلی نخواهند داشت، زیرا درآمد آنان با ماه‌های قبل فرقی ندارد. جمعیت این گروه البته کم هم نیست. در واقع بخشی از جامعه در جریان شیوع کرونا بیشتر متضرر می‌شود که کسب و کار روزمره دارند مثلا کارگران و دستفروشان. اتفاقا این قشر ضعیف‌ترین قشر جامعه است و باید برای حمایت از آنان فکری کرد. در جریان هدفمندی یارانه‌ها اقشار دهک‌های پردرآمد و کم درآمد شناسایی شده‌اند. از آنجایی که دهک‌های پردرآمد از پس اداره امور خود در این ماه‌ها برخواهند آمد، می‌توان برای حمایت از دهک‌های کم درآمد به صورت نقدی کمک‌هایی در نظر گرفت.

از طرفی دیگر فروشگاه‌ها یا بنگاه‌های بزرگ اقتصادی که معمولا کسب و کار آنان رونق داشت نیز در این مقطع زمانی آن گردش مالی همیشگی را نخواهند داشت و متضرر می‌شوند. به عبارتی در اینکه بخشی از اقتصاد متضرر می‌شود تردیدی نیست، اما یک واقعیت را باید در نظر داشت که اکنون سلامت مردم در اولویت قرار دارد. یعنی باید سلامت مردم را مبنا قرار داد و روشن است که حفظ آن یک قیمت و هزینه دارد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از کسب و کار نیوز، تاریخ انتشار: ۲۹ آبان ۱۳۹۹، www.kasbokarnews.ir