شعار سال: باران‌های به نسبت شدید بار دیگر هم به سیل‌های خسارت‌بار و مرگباری تبدیل شدند تا نگرانی‌ها نسبت به آسیب‌پذیری ایران نسبت به سیل به شدت افزایش پیدا کند.
 
در همین رابطه روز گذشته نشست تخصصی «سیل و سیاست» با حضور چند نفر از محققین و استاندان در پنل مجازی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان برگزار شد و این اساتید و کارشناسان دلایل این بحران را در ایران تحلیل کردند.
 
فاصله علم و اجرا در ایران کم شود
 
مهدی معتق استاد داتشگاه لایپنیتز هانوفر آلمان و محقق مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان (GFZ) درباره وجود بستر سیاسی و قانونی برای مواجهه با سیل در ایران گفت: بستر وجود دارد ولی منظم نیست و به نوعی همگرایی محصول این بستر نیس . یک بی نظمی در تصمیم گیری‌ها وجود دارد به عبارت دیگر آشفتگی در سیاست گذاری و عدم هماهنگی بین ارگان ها قابل مشاهده است.
 
او افزود: من سیل را یک پدیده طبیعی و جزئئ از چرخه طبیعت می دانم ولی مشکلات توسعه ای در مناطق مختلف سبب می شود که این امر به یک حادثه تبدیل شود من هم معتقدم نقطه عزیمت باید معرفتی باشد و آن نقطه همان توسعه است باید جامعه را در برابر این پدیده قوی و قدرتمند کنیم.
 
این استاد دانشگاه در رابطه با فوری‌ترین اقدامات عملیاتی که برای کاهش شدت سیلاب باید انجام شود، گفت: گسترش سیستم هشدار سریع برای جامعه ، ترمیم کاربری های اراضی و نیز باز نگری در سیستم زه کشی و جمع آوری آبهای سطحی فوری‌ترین اقداماتی هستند که در مقابله با سیل باید انجام بشود.
 
معتق در پایان صحبت‌هایش گفت: باید فاصله بین علم و اجرا در ایران کاهش یابد و این عمل با افزایش تحقیق و پژوهش و گرانمایه کردن این فعالیت رخ می دهد.
 
اگر برنامه نباشد یک پدیده ساده به یک حادثه تبدیل می‌شود
 
مصطفی محقق، هماهنگ کننده ارشد مرکز سازمان ملل متحد برای توسعه مدیریت اطلاعات بلایا در آسیا و اقیانوسیه هم در این نشست آنلاین گفت: ما عادت محور هستیم نه استراتژی محور و آینده نگر و در ایران عادت محوری بر آینده نگری چیره است . دوم اینکه به تغییرات و چالش های بین المللی کمتر توجه می کنیم و آن را متعلق به خود نمی دانیم یا در اولویت قرار نمی گیرند سوم اینکه تفاوت چندانی بین قانون و سیاست گذاری قائل نیستیم در صورتی که قانون حداقل الزامات را می گوید ولی سیاست گذاری الزام حداکثری را بیان می کند و چهارم اینکه هنوز مشخص نیست که چه تفاوتی بین یک پدیده طبیعی و یک حادثه قائل هستیم.
 
او در رابطه با سوالی درباره تغییر ساختار مدیریت بحران گفت: برای پاسخ به این سئوال باید سیل را معنا کنیم آیا سیل یک پدیده طبیعی است که در طبیعت اتفاق می افتد یا اینکه یک حادثه است با خسارت بالا؟ این تفکیک برای پاسخ پرسش تان یک امر زیر بنایی است بعد که این تفکیک حاصل شد بنا بر آنچه مقصود ماست باید روش متناسب با آن را انجام داد و اجرا کرد از نظر کلی به نظر من نقطه عزیمت باید برنامه ریزی بلند مدت توسعه کشور باشد.
 
محقق توضیح داد: باز هم می گویم تمرکز من بر موضوع توسعه است و من از این منظر به این رخداد نگاه می کنم زمانی که برنامه نداشته باشیم یک پدیده ساده می تواند به یک حادثه تبدیل شود . برای داشتن برنامه در چنین پدیده ای باید چند بخشی عمل کرد یعنی بین علم  و اقدام با سیاست گذاری درست، پلی و ارتباطی منطقی و مطلوب ایجاد کرد و متاسفانه این پل هنوز ساخته نشده و مورد توجه قرار نگرفته است به همین جهت می بینیم که کارآیی لازم را نداریم چون تاثیر گذاری جامعه علمی در این زمینه مشهود نیست سیاست گذاری یعنی ایجاد وفاق و توافق داخلی در جامعه به عبارت دیگر توافق ملت و دولت و وحدت نظر برای رسیدن به نقطه ای در آینده است. یعنی بدانیم که الان کجا هستیم؟ به کجا می خواهیم برویم؟ از کدام مسیر برویم؟ چگونه برویم؟ چه ابزاری نیاز داریم؟
 
بسترهای قانونی کارآمد نیستند
 
راضیه امامی، تحلیلگر دفتر هیئت دولت و دبیر کمیته سیاست و تنظیم‌گری انجمن علوم سیاسی ایران، در این نشست درباره قوانین مقابله با سیل در ایران گفت: در ایران بستر های قانونی وجود دارد اما کارآمد نیستند وجود انبوه قوانین ، مقررات ، آئین نامه ها و بخشنامه ها در کنار فقدان نظم و هماهنگی و جهت گیری سبب شده که ما ملغمه ای از قوانین داشته باشیم بدون آنکه بتوانیم به نتیجه مطلوب برسیم.
 
او ادامه داد: متاسفانه ما در سطح مسئله شناسی نمی توانیم به یک اجماع منطقی برسیم نه فقط در سیلاب و بحران بلکه در دیگر بخش ها هم این معضل قابل مشاهده است نحوه قانون گذاری ما متاسفانه این است که قصد داریم ایده های خودرا پیاده کنیم نه شناخت واقعی مسئله . در واقع بزرگترین مسئله و شاید مشکل ما این است که ذهنیات مشترک نداریم . برای اتخاذ روش درست و مطلوب و راهکار بهینه باید ابتدا آن مسئله را خوب بشناسیم که متاسفانه در ایران فعال وجود ندارد.
 
امامی با اشاره به این که نقطه شروع باید اصلاح فرایند سیاست‌گذاری باشد، گفت: توجه به ظرفیت سازی در حوزه اداری و مدیریتی چرا که مشکلی که در موضوع سیل و سیلاب وجود دارد در سایر حوزه ها نیز قابل لمس است.
 
داده پهنه سیلاب ایران وجود ندارد
 
هوشنگ جزی، دبیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، در این نشست تخصصی گفت: ما باید بین بستر سیاسی و بستر قانونی یک تمایز قائل شویم اگر به عوامل اصلی سیل که عبارتند ازکاربری اراضی ، پوشش گیاهی ، حفاظت از رودخانه ها و مسیل ها و در نهایت خاک و حفاظت از آن نگاهی بیاندازیم متوجه می شویم که در طی ۵ سال اخیر ما قوانینی در خصوص این عوامل داریم که هر قانون منتج به یک سازمان و ارگان می شود ولی همکاری بین این سازمان‌ها یعنی تعاملات بین سازمانی مشخص نیست ما فقدان برنامه ریزی مشترک داریم چرا که نظام برنامه ریزی ما بر پایه برنامه ریزی بخشی و جزیره ای است.
 
او ادامه داد: من معتقدم که نقطه عزیمت روش است نه معرفتی چون تفاهمی در شناخت مسئله فعال وجود ندارد ولی پدیده ای مانند سیل هر ساله در حال وقوع است دو روش وجود دارد اول اینکه پیشگیری و کنترل کنیم، که البته در این زمینه ضعف هایی داریم داده های اطالعاتی مناسب نداریم و حتی صاحب روش هم نیستیم دوم مدیریت بحران است، که در این مقوله هم تفاوت معنا داری با کشورهای موفق در مهار بحران های طبیعی داریم تفاوت معنا دار این است که در زمان بحران هم سازمان مدیریت بحران در سطح ملی خود نمایی نمی کند و همه سازمان ها تحت امر این نهاد قرار نمی گیرند ما الان داده ای تحت عنوان پهنه سیلاب در ایران نداریم همچنین کارهایی در زمینه سخت افزاری در مهار سیل صورت گرفته اما به نظر می رسد که ناکافی است.
 
دبیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها ادامه داد: من معتقدم می بایست حوضه های آبریز را دسته بندی کرده و برای هر شش حوضه داخلی ، شش برنامه و نقشه مدیریتی داشته باشیم.

 
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری  خبرآنلاین، تاریخ انتشار:  24 آذر  1399  ، کدخبر: 1466129، www.khabaronline.ir