شکی نیست که در جای جای کشور عزیز و پهناورمان، بزرگان و مشاهیر زیادی وجود دارد و خواهند داشت که منطقه ما از این امر مستثنی نیست.

از این رو نگارنده همیشه این سوال را به همراه خود دارد که چرا وقتی دیگران از ما می خواهند که چند تا از مشاهیر استنانتان را نام ببرید همیشه در جواب این سوال با تردید مواجهه می شویم.

آیا به راستی سرزمین ما از فقدان مشاهیر و بزرگان روبروست؟ همانگونه که در بالا اشاره شد مسلما اینگونه نیست. حال به نظر می رسد که جواب را باید در کم کاری و بی توجهی اهل قلم و متولیان فرهنگی استان دانست یا اگر اقداماتی صورت گرفته بیشتر در رابطه با حاشیه بوده نه خود متن.

البته در چند دهه اخیر تعدادی از پژوهشگران از منظر باستان شناسی، جمعیت شناسی و مردم شناسی، مطالعاتی در مورد کهگیلویه و ایلات آن انجام داده و همچنین برخی از افراد منطقه در مورد تاریخ آن تالیفاتی داشته اند.

این اقدامات، اگر چه بدون کاستی نبوده اند و بعضا دارای ایرادهای اساسی هستند، اما با این حال، چون در مجموع به روشن شدن وقایع کمک می کنند در خور تقدیرند.

بنابراین وقتی تاریخ این منطقه را ورق میزنم در لابلای تاریخ این استان کم نیستند کسانی که با اسم آنها برخورد می کنیم درست است در جغرافیای دیگری مشغول به کار و فعالیت علمی هستند ولی اصالت و نسب آنها به این دیار و جز مشاهیر این استان محسوب می شود که عبارتند از:

* پرفسور "سید علی ملک حسینی”

پرفسور "سید علی ملک حسینی” فرزند سید حبیب الله و نوه آیت الله سید صدر الدین ملک حسینی(آصدرا) در سال ۱۳۲۸ خورشیدی در روستای چشمه چنار شهرستان بویراحمد در یک خانواده مذهبی و روحانی متولد شد. وی دوران ابتدایی خود را در روستای مادوان و همچنین نوجوانی را در روستای گوشه امامزاده قاسم سپری نمود.

* دکتر ملک حسینی

پدر و اجدادش از علمای بزرگ منطقه و فعالین انقلابی بودند به گونه‌ای که قریب به چهارصد سال مرجعیت دینی مردم را به عهده داشتند. وی پس از پایان دوره متوسطه در شیراز به دانشسرای عشایری راه یافت.

دکتر”ملک حسینی” دوره فوق تخصصی جراحی عروق و پیوند کلیه را در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران گذراند و در همان سال به عنوان استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به تدریس مشغول شد. در سال ۱۳۶۹ جهت طی دوره فوق تخصصی پیوند کبد راهی آمریکا شد و پس از بازگشت به ایران تیم پیوند کبد را در بیمارستان نمازی شیراز تشکیل داد.

در اردیبهشت ماه ۱۳۷۲ نخستین پیوند کبد در ایران و خاورمیانه را از فرد زنده به زنده به انجام رساند و در دائرهالمعارف پزشکی به عنوان پدر پیوند کبد در ایران معرفی شد.

پرفسور ملک حسینی در طول عمر پر برکت خود دارای مسئولیتها، عضو هیئت و انجمن های پزشکی زیادی بودند که عبارتند از:

۱٫ ریاست بیمارستان شهید فقیهی (سعدی) شیراز

۲٫ معاونت آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز

۳٫ ریاست دانشگاه علوم پزشکی شیراز

۴٫ عضو هیئت ممتحنه بورد (دانشنامه) تخصصی جراحی کشور

۵٫ عضو هیئت امناء دانشگاه علوم پزشکی یاسوج

۶٫ عضو هیئت امناء دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج

۷٫ عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی ایران

۸٫ عضو انجمن پیوند اعضاء ایران

۹٫ عضو انجمن پیوند اعضاء خاور میانه

۱۰٫ عضو انجمن پیوند اعضاء اروپا

۱۱٫ رئیس انتخابی پیوند اعضاء خاور میانه برای چهار سال

۱۲٫ عضو هیئت امناء پژوهشی مخترعین و مکتشفین دفتر نهاد ریاست جمهوری اسلامی ایران

پرفسور سید”علی ملک‌حسینی” هم اکنون جراح و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ، از "چهره‌های ماندگار” و از اعضای اولیه کادر پزشکی بیمارستان دنا و یکی از پایه گذاران بیمارستان خیریه ابن سینا در شیراز می‌باشد.

* پرفسور "امین الله نیک اقبالی

پرفسور "امین الله نیک اقبالی” سال ۱۳۲۹ در شهرستان دنا (سی سخت) استان کهگیلویه و بویراحمد در یک خانواده بسیار فرهنگ دوست متولد شد. وی تحصیلات ابتدایی (۱۳۴۱) و راهنمایی را در سی سخت و دبیرستان را در مدرسه نمازی شیراز به اتمام رساند.

دکتر "نیک اقبالی "سال ۱۳۴۸ در رشته پزشکی دانشگاه شیراز پذیرفته به طوریکه به عنوان دانشجوی نمونه از این دانشگاه فارغ التحصیل شد. وی به پیشنهادآقای دکتر بائز زاده رئیس بخش جراحی چشم پزشکی وقت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در آزمون دستیاری پرفسور خدادوست شرکت و خوشبختانه قبول شد و نهایتا دوره تخصصی خود را در رشته چشم پزشکی با موفقیت در سال۱۳۶۰ به سرانجام رساند.

* دکتر نیک اقبالی

پرفسور نیک اقبالی در طول دوران خدمت خود، خدمات ارزنده و مهمی در حوزه پزشکی داشته اند که شامل:

راه اندازی و ایجاد تجهیزات بخش چشم پزشکی بیمارستانهای استان کهگیلویه و بویراحمد به خصوص شهرستانهای یاسوج، گچساران و دهدشت، راه اندازی و فعال کردن بخش چشم پزشکی مدرن دانشگاه شیراز به توصیه دکتر ملک زاده رئیس وقت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بعد از رفتن پرفسور خدادوست و دکتر اشرف زاده، راه اندازی بخش چشم پزشکی بیمارستان حضرت رسول (ص) تهران، جراح شبکه و آموزش کادر پزشکی بیمارستان شهید لبافی نژاد، راه اندازی بخش چشم پزشکی بیمارستان خاتم الانبیاء تهران، فعالیت در بیمارستان ۵۰۴ ارتش به عنوان تنها افسر وظیفه در سال ۱۳۶۲تا ۱۳۶۲ و … می باشد.

دکتر نیک اقبالی در حال حاضر فوق تخصص چشم پزشکی (شبکیه) ، از بهترین شاگردان دکتر "خدادوست (پدر چشم پزشکی ایران)، رئیس انجمن چشم پزشکی ایران، عضو هئیت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و یکی از بهترین چشم پزشکان حال حاضر کشور و از مفاخر استان است.

وی فرزند مرحوم ملا حبیب الله نیک اقبالی از نخستین معلمان سی سخت و همچنین اولین چشم پزشک تاریخ یا به نوعی از ایشان می توان به عنوان پدر چشم پزشکی استان کهگیلویه و بویراحمد نام برد.

* دکتر رضا چمن

دکتر چمن در سال ۱۳۴۸ در روستای مندان از توابع پشته زیلایی کهگیلویه بزرگ متولد شد.

وی دوران ابتدایی و راهنمای خود را در زادگاهش و مقطع دبیرستان را با کسب عنوان دانش آموز ممتاز سه استان کهگیلویه و بویراحمد، فارس و بوشهر در آزمون ورودی دبیرستان دانشگاه شیراز قبول شد. ایشان سال ۱۳۶۷ در رشته پزشگی پذیرفته شد و در سال ۱۳۷۴ از دانشگاه علوم پزشکی شیراز فارغ التحصیل و همچنین بعد از آن در سال ۱۳۷۸ موفق به اخذ ارشد مدیریت سلامت عمومی( MPH ) دانشگاه تهران شد.

دکتر چمن سال ۱۳۸۷ در رشته اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران تخصص خود را با موفقیت و با رتبه اول بورد تخصصی به پایان رساند و در حال حاضر با درجه دانشیاری رئیس و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج است.

* دکتر چمن

وی دارای ۷۵ مقاله ملی و بین المللی، پنج سال پژوهشگر برتر و نمونه در دانشگاههای مختلف کشور،۵۰ سخنرانی علمی در کنگره های ملی و بین المللی و مولف و مترجم چندین جلد کتاب که مهم ترین این آثار عبارتنداز:

۱- ﺍﻭﻟﻮﻳﺖ ﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻡ ﺳﻼﻣﺖ- Priorities in Health – از انتشارات بانک جهانی(ترجمه).

۲- شرحی بر اولویت های نظام سلامت در جمهوری اسلامی ایران(تألیف).

۳- فلج اطفال، گام های نهایی/ همه با هم- Polio, Final Steps; All together – از انتشارات WHO(ترجمه).

۴- ﻧﻘﺸﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﻋﻠﻤﻲ ﺳﻼﻣﺖ دانشگاه علوم پزشکی شاهرود(تألیف).

۵ – سیمای سلامت و جمعیت در ایران- ۱۳۸۹(تالیف، کمیته علمی).

۶- ﺳﻴﻤﺎﻱ ﺳﻼﻣﺖ استان کهگیلویه و بویراحمد (تألیف).

۷- نقشه تحول نظام سلامت، مبتنی بر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت(تالیف).

۸- اپیدمیولوژی بیماری های شایع واگیر و غیرواگیر( تألیف).

از دیگر افتخارات دکتر چمن: اهداء چندین جوایز و لوح تقدیر از مسئولین دولتی و وزارت بهداشت، عضو پیوسته و عضو هیئت رئیسه انجمن علمی اپیدمیولوژی ایران، عضو هیئت مؤسس مرکز تحقیقات سرطان کودکان تهران، عضو هیئت موسس مرکز تحقیقات علوم رفتاری سلامت شاهرود، عضو نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، عضو کمیته علمی بنیاد نخبگان استان، عضو انجمن مفاخر استان، برگزیده ملی حامی سلامت، صاحب فرآیند برتر جشنواره آموزشی شهید مطهری و… می باشد.

البته ایشان مسوولیت های گوناگون در سطوح مختلف در دانشگاه های علوم پزشکی کشور داشته… اما با عنایت به موارد مذکور، بعد علمی و پژوهشی دکتر چمن خیلی پررنگ تر از بعد اجرایی اش است و ایشان را در کشور بیشتر به عنوان یک چهره علمی می شناسند. البته دکتر چمن در حوزه اجرایی هم کارنامه قابل قبولی تاکنون از خود ارائه داده است.