شعار سال:روز گذشته وزیر جدید نفت نشستی با کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی پیرامون موضوع تامین گاز زمستان و مصرف گاز نیروگاه‌ها داشت، آنگونه که خود اوجی  به آن اشاره کرده است به توجه به کمبود ۲۵ درصدی ذخایر و مخازن سوخت مایع نیروگاه‌ها به‌نسبت سال ۱۳۹۹ ظاهرا پیش‌بینی شده در زمستان امسال هم با مشکل کمبود گاز مواجه شویم.
 
اما سوالی که در این میان مطرح می‌شود  این است که چرا کشوری که دومین ذخایر بزرگ گاز در جهان را زیر پا دارد با چنین مشکلاتی موجه شده است؟ ، به گونه ای  که حالا تامین سوخت زمستانی تبدیل شده به  اولویت فوری وزیر جدید نفت.

به گفته کارشناسان یکی از مهمترین دلایل کاهش تولید گاز عدم توجه و سرمایه‌گذاری  در میادین گازی است، زیرا به موازات برداشت، به تدریج منابع دچار افت بازدهی می‌شوند و سرانجام کار به جایی می‌کشد که تنها با فناوری‌های جدید و البته تزریق سرمایه، می‌توان سطح پیشین تولیدات در این میادین را حفظ کرد و حالا برآوردها نشان می‌دهد که تنها برای حفظ سطوح کنونی تولید در میادین گازی ایران در پارس جنوبی، نیاز به سرمایه‌گذاری ۳۰ تا ۵۰ میلیارد دلاری وجود دارد و اگر حفظ سطوح کنونی تولید در میادین نفتی هم مد نظر باشد، ایران در مجموع به حدود ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید نیاز دارد تا بتواند مثلا به اندازه ۱۰ سال پیش نفت و گاز تولید کند،اما برای کشوری که در سال ۱۳۹۹ تنها حدود ۵ میلیارد دلار نفت صادر کرده و انبوهی از ابربحران‌های اقتصادی را هم با خود یدک می‌کشد، سرمایه‌گذاری چنین ارقامی بسیار دور از ذهن است.

حالا اما در حال حاضرمیادین نفت و گاز ایران وارد نیمه دوم عمر خود شده‌اند و برای حفظ سطوح کنونی تولید، حدود ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه می‌خواهند، سرمایه ای  که می‌شد حتی با توجه به موقع به بحث صادارت گاز و قراردادهای سفت و محکم با همین کشورهای همسایه خواستار گاز کشور تامین شود، همان قرادادهایی که تمام دلسوزان حوزه و رسانه‌ها روزانه از دولت میخواستند که جدی گرفته بشوند و فرصت سوزی نشود که شد آنچه نباید می‌شد و حالا ایران به خواربارفروشی شبیه نیست که فروش یا درآمدش کم شده باشد، بلکه به خواربارفروشی بدل شده که نمی‌تواند با کالاهای مغازه‌اش، حتی شکم خودش و خانواده‌اش را سیر نگه دارد.

ترس بعدی اما جایی دیگر است و آن این است که مبادا باز هم همان راه حل ترسناک سال‌های پیش برای این کمبود  گاز در نظر گرفته شود، یعنی مازوت سوزی! در واقع نگرانی وجود دارد که کمبود گاز، نیروگاه‌ها را به سمت مصرف بیشتر نفت کوره یا همان مازوت هدایت کند و زمستانی با آلودگی بالای هوا را به ارمغان بیاورد، درست همان وضعیتی که در زمستانهای پیشین تجربه کردیم.

جالبتر اینجاست که  چالش مصرف مازوت از سال ۱۳۹۹ در ایران شدت گرفت، یعنی درست از زمانی که مازوت صادراتی ایران روی دستش باد کرد، یعنی وقتی که «نهاد بین‌المللی کشتی‌رانی» (IMO) تردد کشتی‌هایی که از مازوت با گوگرد بالا در سوخت استفاده می‌کنند را ممنوع اعلام کرد؛ تا پیش از این ممنوعیت، از مجموع تولید ۴۵۰ هزار بشکه مازوت، روزانه تا ۳۰۰ هزار بشکه صادر می‌شد، اما از سال گذشته و با اعمال قوانین کنوانسیون بین‌المللی، کشورهای متقاضی مازوت ایران ریزش کردند و ایران تصمیم گرفت ان را در آسمان خودش بسوزاند!

نکته عجیب‌تر اینکه با اوج‌گیری آلودگی هوا در شهرهای ایران در زمستان سال ۱۳۹۹، استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها ابتدا تکذیب شد و کار حتی به شکایت از یکی از اعضای شورای شهر تهران رسید که موضوع را رسانه‌ای کرده بود. بعد اما گفتند که چاره‌ای نبوده است و تحریم‌ها ما را به این وضع انداخته‌اند.

حالا می‌گویند اگر افزایش تولید و مصرف بهینه داشته باشیم این امکان را داریم که بیش از ۱۰۰ میلیارد متر مکعب صادر کنیم، اما اگر همین روند مصرف ادامه پیدا کند باتوجه به افت تولید پارس‌جنوبی و کاهش تولید گاز همراه نفت، تداوم تحریم و عدم امکان جذب سرمایه و تکنولوژی جدید، طی ۵ سال آینده تراز گاز منفی می‌شود و دچار مشکل خواهیم شد و حتی مجبور به واردات هم می‌شویم، حال باید دید وزیر تازه نفس چه برنامه ای  برای این معضل بزرگ و حیاتی در نظر خواهد گرفت و امید است این بار کسی صدای متخصصان و دلواپسان حوزه نفت و انرژی را بشنود و به دنبال یک راه حل عملی و برنامه جامع و درست برای حل معضلات صنعت نفت و انرژی علی الخصوص بحث حیاتی تولید و صادارات گاز و احیای میادین گازی باشد.
 


شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی نفتی ها ، تاریخ انتشار:  15شهریور1400، کدخبر: 41245،www.naftiha.ir