شعار سال: در حقوق ایران هیچ تمایز خاص و دقیقی میان مفهوم شورای عالی و شورای عادی وجود ندارد. آنچه که بدوا به ذهن متبادر می‌شود آن است که شورای عالی در راس مجموعه‌ای از شورا‌ها قرار دارد. استفاده از عبارت شورای عالی مختص حاکمیت و دولت بوده و بخش خصوصی و نهاد عمومی بشکل مستقل، مجاز به استفاده از این عبارت نمی‌باشد. از نظر وضعیت اداره و سلسله مراتب ساختی، الزاما مقام‌های حاکمیتی، رئیس جمهور، معاون اول وی و یا یکی از مقامات لشکری و کشوری در راس شورا‌های عالی قرار دارند.

اعضاء شورا‌های عالی عموما انتصابی هستند؛ چرا که نسبت به وظیفه و اهداف کلان کشوری که برای یک شورای عالی تعریف می­شود، باید اعضاء آن شورا دارای اختیارات کلان در سطح روسای قوای سه گانه، وزراء و همچنین فرماندهان طراز اول نظامی باشند. اما افراد انتخابی شورا‌های عالی را ناظران این شورا‌ها تشکیل میدهند که از باب وظیفه نظارتی مجلس شورای اسلامی این ناظران از بین نمایندگان مجلس انتخاب می­شوند؛ به این معنا که نسبت به موضوع شورا در کمیسیون‌های تخصصی مجلس، افرادی داوطلب نظارت در آن شورا می­ شوند و سپس این افراد جهت تصدی نظارت در شورا‌های عالی در صحن علنی مجلس به رای نمایندگان گذاشته می­شود.

بدلیل نبود تعریف صحیح و یکسان برای شورا‌های عالی از منظر قانونی، اجرایی و حتی سازمانی، شاهد عدم وفاق نظر و وحدت رویه برای تعریف دقیق، منطقی و قانونی جایگاه و وظایف این گونه شورا‌ها هستیم. پیامد چنین ابهاماتی این است که نه فرد یا دستگاه مشخصی به نمایندگان مردم در مجلس پاسخ‌گوی تصمیمات شورای عالی می‌شود و نه مجلس به‌عنوان قوه نظارتی نظام، امکان مطالبه از شورا‌های عالی را دارد.
برخی از شورا‌های عالی که نام شان به تناوب شنیده شده عبارتند از:

۱-شورای عالی انرژی
۲-شورای عالی آمار
۳-شورای عالی آب
۴-شورای عالی خرما
۵-شورای عالی هنر
۶-شورای عالی امنیت ملی
۷-شورای عالی انرژی اتمی
۸-شورای عالی پول و اعتبار
۹-شورای عالی فولاد
۱۰-شورای عالی طنز
۱۱-شورای عالی اقتصاد
۱۲-شورای عالی قرآن
۱۳-شورای عالی تصادفات
۱۴-شورای عالی صادرات
۱۵-شورای عالی حوزه‌های علمیه
۱۶-شورای عالی صنایع
۱۷-شورای عالی گمرک
۱۸-شورای عالی حفاظت محیط زیست
۱۹-شورای عالی صنایع دریایی
۲۰-شورای عالی استاندارد
۲۱-شورای عالی استانداری
۲۲-شورای عالی استان‌ها
۲۳-شورای عالی بیمه
۲۴-شورای عالی ثبت
۲۴-شورای عالی سپاه
۲۶-شورای عالی بورس
۲۶-شورای عالی اشتغال
۲۸-شورای عالی جوانان
۲۹-شورای عالی حج و زیارت
۳۰-شورای عالی انقلاب فرهنگی
۳۱-شورای عالی حفاظت آثار باستانی
۳۲-شورای عالی اقیانوس شناسی کشور
۳۳-شورای عالی شورای عالی زیست فناوری
۳۴-شورای عالی مناطق آزاد تجاری–صنعتی
۳۵-شورای عالی سازمان بنادر و کشتریانی
۳۶-شورای عالی نقشه‌برداری کشور
۳۷-شورای عالی هماهنگی ترابری
۳۸-شورای عالی صنعت دریانوردی
۳۹-شورای عالی فناوری اطلاعات
۴۰-شورای عالی فرهنگ و هنر
۴۱-شورای عالی عمران مرز‌ها
۴۲-شورای عالی بهداشت
۴۳-شورای عالی سلامت
۴۴-شورای عالی معادن
۴۵-شورای عالی اوقاف
۴۶-شورای عالی ورزش
۴۷-شورای عالی اداری
۴۸-شورای عالی بانک‌ها
۴۹-شورای عالی مالیاتی
۵۰-شورای عالی عشایری
۵۱-شورای عالی الکترونیک
۵۲-شورای عالی دفاع و امنیت
۵۳-شورای عالی اجرایی بهداشت
۵۴-شورای عالی طرح‌های انقلاب
۵۵-شورای عالی برنامه ریزی کشوری پیشگیری از عفونت HIV
۵۶-شورای عالی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی
۵۷-شورای عالی هماهنگی صادرات خدمات فنی و مهندسی
۵۸-شورای عالی نظارت بر دفتر خدمات حقوقی بین المللی
۵۹-شورای عالی حمایت از انقلاب اسلامی مردم فلسطین
۶۰-شورای عالی ستاد مبارزه با قاچاق و مواد مخدر
۶۱-شورای عالی گسترش و نوسازی صنایع ایران
۶۲-شورای عالی صندوق توسعه کشاورزی ایران
۶۳-شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری
۶۴-شورای عالی توسعه صادرات غیر نفتی
۶۵-شورای عالی اطلاعات و جهانگردی
۶۶-شورای عالی ایرانگردی و جهانگردی
۶۷-شورای عالی خاک
۶۸-شورای عالی برنامه ریزی
۶۹-شورای عالی اطلاع رسانی
۷۰-شورای عالی سرمایه گذاری
۷۱-شورای عالی تامین اجتماعی
۷۲-شورای عالی شرکت‌های دولتی
۷۳-شورای عالی هواپیمایی کشوری
۷۴-شورای عالی کمیته ملی المپیک
۷۵-شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی
۷۶-شورای عالی اجرای سیاست‌های اصل ۴۴،
۷۷-شورای عالی شرکت ملی نفت ایران
۷۸-شورای عالی فرهنگ و آموزش عالی
۷۹-شورای عالی پشتیبانی سواد آموزی
۸۰-شورای عالی موسیقی صدا و سیما
۸۱-شورای عالی انفورماتیک کشور
۸۲-شورای عالی آموزش و پرورش
۸۳-شورای عالی توسعه قضایی
۸۴-شورای عالی فضایی
۸۵-شورای عالی تهیه کنندگان
۸۶-شورای عالی پژوهش‌های علمی کشور
۸۷-شورای عالی کمیسیون ملی آیسسکو
۸۸-شورای عالی بررسی و تعیین الگوی مصرف
۸۹-شورای عالی هماهنگی ترافیک شهر‌های کشور
۹۰-شورای عالی هماهنگی آموزش فنی و حرفه‌ای
۹۱-شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
۹۲-شورای عالی فضای مجازی
۹۳-شورای عالی نظارت و بازرسی
۹۴-شورای عالی مبارزه با جرم پولشویی
۹۵-شورای عالی قطب‌های علوم پزشکی
۹۶-شورای عالی استیناف فدراسیون فوتبال
۹۷-شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور
۹۸-شورای عالی امنیت فضای تبادل اطلاعات
۹۹-شورای عالی شهرسازی و معماری
۱۰۰-شورای عالی آموزش‌های علمی – کاربردی
۱۰۱-شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا
۱۰۲-شورای عالی پیشگیری از تخریب و تصرف اراضی و منابع طبیعی

۱ - شورای عالی آب / رئیس جمهور / قانون تشکیل وزارت جهاد کشاورزی (مجلس) در سال ۷۹ / آذر ۹۳،
۲- شورای عالی اداری / رئیس جمهور / قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (مجلس) در سال ۷۹/ تشکیل منظم.
۳ - شورای اقتصاد / رئیس جمهور / قانون برنامه و بودجه (مجلس شورای ملی) در سال ۵۱/ تشکیل منظم.
۴- شورای عالی اقیانوس شناسی کشور / وزیر راه و شهرسازی / قانون تشکیل شورای عالی اقیانوس شناسی کشور (مجلس) در سال ۷۰ / -.
۵- شورای عالی استاندارد / رئیس جمهور / قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (مجلس) در سال ۷۱ /
اسفند ۹۳.
۶ - شورای عالی استان‌ها / انتخابی /قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شورا‌های اسلامی کشور و انتخاب شهرداران (مجلس) در سال ۷۵/
تشکیل منظم.
۷- شورای عالی اشتغال / رئیس جمهور / قانون تشکیل شورای عالی اشتغال (مجلس) در سال ۷۷ / آذر ۹۳.
۸- شورای عالی اطلاع رسانی / رئیس جمهور / آئین‌نامه شورای عالی اطلاع رسانی (شورای عالی انقلاب فرهنگی) در سال ۷۷ / -.
۹- شورای عالی آمار / معاون نظارت راهبردی رئیس جمهور/ قانون مرکز آمار ایران (مجلس شورای ملی) در سال ۵۳ / خرداد ۹۴.
۱۰- شورای عالی امنیت فضای تبادل اطلاعات کشور / معاون اول رئیس جمهور / مصوبه تشکیل شورای عالی امنیت فضای تبادل اطلاعات کشور (هیئت دولت) در سال ۸۲ / -.
۱۱- شورای عالی امنیت ملی / رئیس جمهور / اصل ۱۷۶ قانون اساسی در سال ۶۸ / تشکیل منظم.
۱۲- شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور / رئیس جمهور / مصوبه تشکیل شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور (هیئت دولت) در سال ۸۲ / -.
۱۳- شورای عالی آموزش و پرورش / رئیس جمهور/ لایحه قانونی راجع به تشکیل شورای عالی آموزش وپرورش (شورای عالی انقلاب) در سال ۵۸ / تشکیل منظم.
۱۴- شورای عالی انقلاب فرهنگی / رئیس جمهور / فرمان حضرت امام (ره) در سال‌های ۵۹ و ۶۳ / تشکیل منظم.
۱۵- شورای عالی انفورماتیک کشور / معاون نظارت راهبردی رئیس جمهور / لایحه قانونی تشکیل شورای عالی انفورماتیک کشور (شورای انقلاب) در سال ۵۹ / -.
۱۶- شورای عالی انرژی / رئیس جمهور / قانون اصلاح مواد (۲) و (۴) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و تشکیل شورای عالی انرژی کشور (مجلس) در سال ۸۱ / اسفند ۹۲.
۱۷- شورای عالی بورس / وزیر اقتصاد /قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مجلس) در سال ۸۴ / تشکیل منظم.
۱۸- شورای عالی بیمه/ رئیس کل بیمه مرکزی ایران / قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری (مجلس شورای ملی) در سال ۵۰ /
تشکیل منظم.
۱۹- شورای عالی بیمه خدمات درمانی / وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی / قانون بیمه همگانی خدمات درمانی کشور (مجلس) در سال ۷۳ / -.
۲۰ - شورای عالی پشتیبانی نهضت سوادآموزی / رئیس جمهور /اردیبهشت ۹۳ / -.
۲۱- شورای پول و اعتبار / رئیس کل بانک مرکزی / قانون بانکی و پولی کشور (مجلس شورای ملی) در سال ۳۹/ تشکیل منظم.
۲۲- شورای عالی توسعه صادرات غیرنفتی / رئیس جمهور / تصویب نامه در خصوص تشکیل شورای عالی توسعه صادرات غیرنفتی (هیئت دولت) در سال ۹۳ / اردیبهشت ۹۴.
۲۳- شورای عالی توسعه قضایی / رئیس قوه قضائیه / اساسنامه شورای عالی قضایی (داخلی قوه) در سال ۸۱ / -.
۲۴- شورای عالی حج و زیارت / رئیس جمهور / لایحه قانونی تشکیل سازمان حج و زیارت (شورای انقلاب) در سال ۵۸/ اردیبهشت ۹۴.
۲۵- شورای عالی جوانان / رئیس جمهور / اهداف، سیاست‌ها و وظایف و اساسنامه شورای عالی جوانان (شورای عالی انقلاب فرهنگی) در سال ۷۱ / شهریور ۹۳.
۲۶- شورای عالی حفاظت محیط زیست / رئیس جمهور / قانون اصلاح قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست (مجلس) در سال ۷۱ / دی ۹۳.
۲۷- شورای عالی راهبردی مرکز ملی مطالعات جهانی شدن / رئیس جمهور /شورای عالی اداری در سال ۸۲ / -.
۲۸- شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی/ رئیس جمهور / قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی (مجلس) درسال ۸۳ / اسفند ۹۳.
۲۹- شورای عالی سلامت و امنیت غذایی / رئیس جمهور / قانون برنامه چهارم و پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (مجلس) در سال ۸۳ و ۸۹ / -.
۳۰- شورای عالی شهرسازی و معماری ایران/ وزیر راه و شهرسازی / قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران (مجلس شورای ملی) در سال ۵۱ / تشکیل منظم.
۳۱- شورای عالی صنایع دریایی کشور / رئیس جمهور / قانون توسعه و حمایت از صنایع دریایی (مجلس) در سال ۸۷/ آبان ۹۲.
۳۲- شورای عالی فضای مجازی / رئیس جمهور /فرمان مقام معظم رهبری در سال ۹۰ / /اسفند ۹۳.
۳۳- شورای عالی قرآن / معاون ارتباطات مردمی دفتر مقام معظم رهبری / فرمان مقام معظم رهبری در سال ۷۰ / -.
۳۴- شورای عالی فضایی / رئیس جمهور /قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (مجلس) در سال ۸۳ / اسفند ۸۹.
۳۵- شورای فرهنگ عمومی کشور / وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی / (شورای عالی انقلاب فرهنگی) در سال ۶۴/ تشکیل منظم.
۳۶- شورای عالی فناوری اطلاعات / رئیس جمهور / قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (مجلس) در سال ۸۳ / اسفند ۹۳.
۳۷- شورای عالی فنی / معاون نظارت راهبردی رئیس جمهور / لایحه قانونی راجع به اصلاح تبصره ۸۰ قانون بودجه سال ۱۳۵۶کل کشور (شورای انقلاب) در سال ۵۸ / -.
۳۸- شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) / رئیس جمهور / قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت‌علوم، تحقیقات و فناوری (مجلس) در سال ۸۳ / دی ۹۳.
۳۹- شورای عالی کار/ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی / قانون کار (مجلس) در سال ۶۹/ اسفند ۹۳.
۴۰- شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی / منصوب از طرف وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی / اساسنامه شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی (شورای عالی انقلاب فرهنگی) در سال ۶۶ / -.
۴۱- شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران / رئیس جمهور / بهمن ۹۳.
۴۲- شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری / رئیس جمهور / قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری (مجلس) در سال ۸۲/ -.
۴۳ - شورای عالی نقشه برداری / معاون نظارت راهبردی رئیس جمهور / مصوبه وظایف و اختیارات شورای عالی نقشه برداری کشور و همچنین اعضای شورا (هیئت دولت) در سال ۶۱/ بهمن ۹۳.
۴۴- شورای عالی نظارت و بازرسی قوه قضائیه / رئیس قوه قضائیه / دستورالعمل تشکیل این شورا (داخلی قوه) در سال ۸۶/ -.
۴۵- شورای عالی هماهنگی ترابری کشور / وزیر راه و شهرسازی / آیین نامه ترکیب شورای عالی هماهنگی ترابری کشور و وظایف و اختیارات شورا (مجلس شورای ملی) در سال ۵۳ / خرداد ۹۴.
۴۶- شورای عالی هماهنگی ترافیک شهر‌های کشور / معاون وزیر کشور / قانون تاسیس شورای‌عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور (مجلس) در سال ۷۲ / تشکیل منظم. (سایت شفافیت ایران- حجت میان آبادی)

در خصوص چیستی شورا‌های عالی چه ازنظر حقوقی و قانونی و چه ازنظر علمی و دانشگاهی، ضعف‌های اساسی در کشور وجود دارد. متاسفانه تعداد زیادی شورا با کارکرد‌های یکسان وجود دارند که این امر موجب موازی کاری و اتلاف منابع عمومی و بودجه شده است. مفهوم نهاد‌های شورایی مختص به اصلاح شورا یا شورای عالی نمی‌شود. بسیاری از نهاد‌هایی که با عناوینی مانند کمیسیون، هیات، کمیته، ستاد، کارگروه و ... در نظام حکمرانی کشور وجود دارند، از لحاظ کارکردی شباهت زیادی با شورا‌ها دارند و این امر خود باعث گسترده‌تر و پیچیده‌تر شدن موضوع نهاد‌های شورایی در نظام حکمرانی شده است. عدم شفافیت دقیق مرز حقوقی واژه‌های مذکور نیز خود مزید بر پیچیدگی و آشفتگی ساختار و چینش نظام‌های شورایی در کشور می‌شود. نکته مهم دیگر ابهام اساسی در خصوص کارکرد و نقش نهاد‌های شورایی در نظام حکمرانی است. تشکیل نهاد‌های شورایی و گسترش آن در کشور متاسفانه با برنامه و هدفمند صورت نگرفته و بیشتر برای حل برخی از مشکلاتی مانند ناهماهنگی، عدم قابلیت اجرا، نبود انسجام و ... ایجاد شده اند. نقشه کلان شورا‌های عالی به همراه کارکرد‌ها و نقش‌های آن‌ها به صورت نظام‌مند وجود ندارد و این باعث شده است شورا‌های زیادی با کارکرد‌های موازی و همپوشانی ماموریتی وجودداشته باشند.

اختصاصی پایگاه تحلیلی خبری شعار سال، برگرفته از منابع گوناگون