چنان در فضای رانت و رانت جویی رشد کرده اند که بنوعی خدا را هم بنده نبودند. تعارض منافع شدید، اهمال، رانت طلبی و رانت جویی افراطی، پاسخگو نبودن، زیر بار مسئولیت نرفتن، کم توجهی به کیفیت محصولات تولیدی، ادعاهای شعار گونه و فریب افکار عمومی، کم تعهدی به وعدهها و مسئولیتها و ریخت و پاش غیر متعارف و کم توجهی به انضباط مالی، سلیقه گرایی و ابتلا به روز مره گی، باز با جان و مال شهروندان بشکل مستمر و با وجود اثبات ناکارآمدی و خطرآفرین بودن محصولات تولیدی و مواردی همانند، برخی از کمترین اتهامهایی است که متوجه مدیران خودرو سازی است و شاید با نگاه حداکثری بتوان مسئله را بشکل غیر مستقیم به فساد فی الارض هم ارتباط داد. خودرو ساز ایرانی وظایف جاری خود رو انجام دهد کافی است. نیاز به خودکفایی پیش کش. اما از منظر دیگر، از دوره تولید سمند ادعای خودکفایی صد در صدی و در خصوصا برخی از خودروها، ادعای ۹۲-۹۸ درصدی شده است، باید مدعیان را دادگاهی کنیم.
شعار سال: پس از این سخنان، تلاش برای حل مشکل البته فزونی گرفت. تولیدکنندگان خودرو از راهاندازی کارگروه افزایش کیفیت ملی سخن گفتند و برخی نیز از این گفتند که نیروهای خارجی به استخدام صنعت داخلی در بیاید. در این میان یکی از راهحلهای همیشگی ورود نهادهای نظامی به صنعت خودروسازی است.
استدلال این گروه بر آن است که، چون ایران در بخش موشکی و نظامی پیشرفت کرده، بنابراین باید همین تجربه را به بخش خودروسازی وارد کرد؛ چنانچه خود رئیس جمهور نیز در یکی از سخنانش اینگونه گفته است: «میگویند چرا موشک میسازید، اما در خودروسازی مشکل دارید؛ جوابش مشخص است، چون ما تکنولوژی صنعت موشکی را در صنعت خودروسازی سرازیر نکردیم.»
هرچند سردار رمضان شریف اعلام کرده ورود به خودروسازی از ماموریتهای سپاه نیست، با این حال مقایسههای موجود میان خودروسازان و موشکسازان، این احتمال را بالا برده که نهادهای نظامی همچون ارتش و سپاه به خودروسازی نیز وارد شوند؛ بنابراین یکی از سوالات موجود این است که موشک سازان میتوانند خودروساز هم بشوند؟
برخی کارشناسان معتقدند مقایسه دو صنعت اساسا امری اشتباه است؛ چه اینکه صنعت موشکسازی کاملا انحصاری است، اما صنعت خودروسازی فضایی کاملا رقابتی دارد. ضمن اینکه موشک استفاده عمومی ندارد و توسط مردم استفاده نمیشود که بتوانند درباره کیفیت آن نظر بدهند، اما مردم به صورت مداوم درباره کیفیت خودرو نظر میدهند. نکته دیگر که این مقایسه را به خطا میبرد، این است که موشک هیچگاه با نمونه خارجی خود مقایسه نمیشود که افکار عمومی بتوانند کیفیت آنها را ارزیابی کنند.
مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی همین موضوع را بررسی کرده که این مقایسه تا چه ادندازه درست است و اساسا مشکل خودروسازی ایران چیست. او میگوید: یکی از مهمترین دلایلی که باعث بیکیفیت شدن خودروهای ایرانی شده، حمایتهای بیحد و اندازه دولت دولت از صنعت خودروسازی است که باعث معلول شدن این صنعت شده است.
اعتقاد دارم به صورت غیرمنطقی، غیرعلمی و تحت تاثیر جهل و به اسم خودکفایی از صنعت خودروسازی حمایت شده و هزینه آن را مردم میدهند و انحصاری شدن این صنعت باعث تضییع شدن حق مردم شده است.
او میگوید شرایط کنونی اینگونه است که قدرت انتخاب را از مردم گرفته و آنها را محدود کردیم و تا انتقاد میکنیم، میگویند عدهای بیکار میشوند و سریعا بحث اشتغال را به میان میآورند. این موضوع هم مهم است، اما راه حل دارد؛ مثلا زمانی که خودروساز خارجی در کشور بود و خدمات پس از فروش که ارائه میکرد، باعث شده بود اشتغال بیشتری ایجاد شود. در دهه ۴۰ وقتی پیکان را تولید میکردیم، کره جنوبی دوچرخه هم تولید نمیکرد، اما امروز سومین تولید کننده دنیا است، زیرا آنها رقابت و سرمایهگذاری خارجی داشتند. یکی از دلایلی که فضای کسب و کار در ایران برای خودروسازی مناسب نیست به این دلیل است که شفافیت در این صنعت وجود ندارد و رقابتی هم وجود ندارد و متاسفانه انحصار هم وجود دارد.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از گسترش، تاریخ انتشار:۲۰ بهمن ۱۴۰۰، کدخبر: ۲۴۰۹۴۵، www.gostaresh.news