نیمی از هواپیما‌های هما زمین گیر هستند؟

بنابر گزارش سازمان حسابرسی، تعداد ۵۵ فروند هواپیما، ناوگان این شرکت را تشکیل داده و در سال مورد اشاره ۲۸ فروند هواپیما زمین گیر بوده اند.

در یادداشت توضیحی ۳-۲-۱۳ علت زمین گیر بودن این حجم از هواپیماها، ناشی از تحریم‌های آمریکا، کمبود شدید نقدینگی و عدم امکان فراهم نمودن به موقع و سریع قطعات و الزامات اوورهال هواپیما‌ها بوده است.

همچنین در این گزارش تصریح شده است که تعداد ۲۸ فروند از هواپیما‌های خریداری شده این شرکت در قبال تسهیلات مالی دریافتی در رهن بانک‌ها است.

زمین گیر بودن هواپیمای تازه خریداری شده!

در اسناد صورت مالی این شرکت آمده است که که در سال ۱۳۹۸ سه فروند هواپیمای A-۳۱۹ خریداری شده است. همچنین در یادداشت مربوط به دارایی‌های این شرکت تعداد کل این نوع هواپیما ۳ فروند قید شده که نشان می‌دهد پیش از این چنین هواپیمایی در ناوگان هما حضور نداشته است.

اما در صورت‌های مالی همان سال و سال بعد از آن قید شده است که یکی از این هواپیما‌ها زمین گیر است. همچنین در لیست موجودی موتور‌های یدکی هواپیما‌های این شرکت نامی از موتور یدکی این نوع هواپیما ذکر نشده است در حالیکه به طور معمول هواپیما‌ها با موتور و قطعات یدکی خریداری می‌شود.

زیان ۳ هزار میلیاردی

صورت‌های مالی هما نشان می‌دهد که این شرکت در سال ۱۳۹۹ نشان دهنده زیان خالص ۳۴۰۰ میلیارد تومانی این شرکت است که در میان شرکت‌های دولتی آن را به صورت ویژه‌ای متمایز کرده است. اگرچه حدود ۱۶۵۰ میلیاردتومان از این زیان ناشی از هزینه‌های غیر عملیاتی است، اما زیان عملیاتی این شرکت نیز رقم قابل توجهی است. عمده‌ی هزینه‌های غیرعملیاتی این شرکت مربوط به بدهی تسهیلات ارزی آن به یک بانک و افزایش معادل ریالی بدهی‌ها به دلیل افزایش شدید قیمت ارز ذکر شده است.

 

هما سود و زیان

برای دستیابی به درک درستی از علت این زیان باید به سراغ یادداشت‌های توجیهی صورت‌های مالی این شرکت رفت.

بنابر سند شماره ۵ صورت مالی هما در سال ۱۳۹۹، این شرکت نسبت به سال ۱۳۹۸ با افت ۸۰۰ میلیاردی در درآمد‌های عملیاتی مواجه بوده است. در توضیح این مهم به تاثیرات شیوع کرونا و مصوبه سازمان هواپیمایی کشور مبنی بر فروش صندلی تا ۶۰ درصد ظرفیت هواپیما‌ها اشاره شده است. مصوبه‌ای که از زمان اعلام تا کنون همواره مورد نقد رسانه‌ها در زمینه پایبندی شرکت‌های مختلف به آن بوده است. صورت‌های مالی سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که تعداد مسافران پرواز‌های داخلی از حدود ۱.۷ میلیون نفر به حدود ۱.۵ میلیون نفر کاهش پیدا کرده است که موید یک کاهش ۱۳.۶ درصدی است یعنی اگرچه این شرکت کاهش درآمد‌های خود را به الزام فروش حداکثر ۶۰ درصد از ظرفیت خود مرتبط دانسته، اما تعداد مسافران داخلی آن تنها ۱۳.۶ درصد کاهش یافته است.

از سوی دیگر بنابرآنچه در گزارش حسابرسان آمده است، بیشترین تغییر در درآمد‌ها مربوط به سفر‌های خارجی است به گونه‌ای که تنها از قبل کنسل شدن سفر حج در سال ۱۳۹۹ حدود ۲۶۷ میلیارد تومان کاهش درامد نسبت به سال ۱۳۹۸ رخ داده است. همچنین تعداد مسافران پرواز‌های خارجی این شرکت با ۸۳ درصد کاهش از ۷۴۴ هزار نفر در سال ۱۳۹۸ به ۱۳۱ هزار نفر در سال ۱۳۹۹ کاهش یافته است.

علت سهم بالای پرواز‌های خارجی از درآمد‌های عملیاتی این شرکت در یادداشت ۵-۵ اینگونه ذکر شده که نرخ برابری ارز دلار برای محاسبه قیمت‌های بلیط پرواز‌های خارجی تعیین و در حساب‌ها منظور گردیده است یعنی افزایش نرخ ارز هم منجر به افزایش درآمد‌های شرکت شده است، موجب جهش هزینه‌های آن نیز شده است. صورت‌های مالی نشان میدهد که در دوره زمانی ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ سود این شرکت ابتدا کاهش و سپس به زیان تبدیل شده است.

 

هزینه‌های هما چیست؟

اگرچه در سال‌های پیش از سال ۱۳۹۹ درآمد‌های عملیاتی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران از هزینه‌های عملیاتی آن بیشتر بوده است، اما نسبت سهم فاکتور‌های مختلف در هزینه تمام سال‌ها تقریبا یکسان بوده است.

اسناد مالی این شرکت نشان می‌دهد که حدود ۳۰ درصد از بهای تمام شده درآمد‌های عملیاتی به حقوق و مزایای کارکنان اختصاص دارد که در بین شرکت‌های دولتی یکی از کمترین سهم‌ها است. اما از سوی دیگر هزینه‌های مربوط به هندلینگ هواپیما، مسافر و بار و همچنین هزینه‌های لندینگ، پارکینگ، روشنایی و عبور از فضا به دلیل آنچه که افزایش نرخ ارز خوانده شده، با جهش‌های قابل توجهی مواجه شده است به گونه‌ای که ۲۸ درصد از هزینه‌های عملیاتی را تشکیل داده اند.

در این سال‌ها پاسکاری نام هما در لیست شرکت‌های در اولویت واگذاری عمدتا به اسم نیروی انسانی مازاد و ضررده بودن خطوط هوایی شکل گرفته در صورتی که صورت‌های مالی تاثیر شگرف افزایش نرخ ارز و هزینه‌های جانبی در ضررده بودن این شرکت به همراه تحریم‌ها و زمین گیر شدن بسیاری از هواپیما‌های آن دارد.

ترکیش ایرلاینز با دارا بودن ۳۸۶ هواپیما دارای ۳۷.۶۷۰ کارمند است. هواپیمایی قطر با ۲۳۳ فروند هواپیما ۵۰,۱۱۰ کارمند و هواپیمایی اتحاد امارات ۸۹ هواپیما حدود ۱۳,۵۰۰ کارمند در اختیار دارد لذا تناسب میزان کارمند‌ها با تعداد هواپیما‌ها در ایرلاین‌های منطقه حاکی از ازدیاد نیروی انسانی در این شرکت نیست، اگرچه تعداد کارکنان فعال این شرکت در مقایسه با تعداد بازنشستگان آن دارای نسبت تقریبا برابری است که مطابق نظر کارشناسان این نسبت در حالت نرمال بیش از ۴ باشد.

از سوی دیگر گزارش‌های مالی سال ۱۴۰۰ این شرکت و سایر شرکت‌های دولتی در ماه‌های اخیر منتشر شده اند که به زودی مشروح عملکرد این شرکت‌ها در سال ۱۴۰۰ نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

(برای مشاهده بخش اول گزارش اینجا کلیک کنید)

(برای مشاهده بخش دوم گزارش اینجا کلیک کنید)

(برای مشاهده بخش سوم گزارش اینجا کلیک کنید)

(برای مشاهده بخش چهارم گزارش اینجا کلیک کنید)

(برای مشاهده بخش پنجم گزارش اینجا کلیک کنید)

(برای مشاهده بخش ششم گزارش اینجا کلیک کنید)

(برای مشاهده بخش هفتم گزارش اینجا کلیک کنید)

(برای مشاهده بخش هشتم گزارش اینجا کلیک کنید)

(برای مشاهده بخش نهم گزارش اینجا کلیک کنید)