ارزش کل سهامی که به دلیل متوقف بودن نماد بانک‌ها در بورس منجمد شده بیش از ۲۷ هزار میلیارد تومان یعنی حدود ۸ درصد ارزش کل بازار سرمایه است.
موضوع بسته شدن نماد بانک‌های بورسی به اواخر تیرماه که فصل برگزاری مجامع سالانه شرکت‌ها است باز می‌گردد؛ زیرا الزام بانک مرکزی به بانک‌ها مبنی بر رعایت استانداردهای بین‌المللی IFRS در تدوین صورت‌های مالی و اسناد حسابرسی بانک‌ها و مشروط شدن صدور مجوز برگزاری مجامع به ارائه صورت‌های جدید مالی و نیز تعلل بانک‌ها موجب توقف نماد آنها شد.
در واقع اصلاح استاندارد صورت‌های مالی شبکه بانکی باعث شده بانک‌هایی که پیش از آن سود شناسایی کرده بودند و قرار بود این سود میان سهامداران تقسیم شود، اکنون با زیان‌های میلیاردی مواجه شوند. هرچند در ابتدا لزوم رعایت استانداردهای جدید برای انتشار و تصویب صورت‌های مالی که از سوی بانک مرکزی مورد تأکید قرار گرفته بود، دلیل اصلی بازنشدن نماد بانک‌ها در بورس بود، ولی طی روزهای اخیر بانک مرکزی اعلام کرد که پس از اصلاحات انجام شده از نظر این بانک هیچ مانعی برای بازشدن نمادهای بانکی وجود ندارد. اما موضوع این است که تبدیل صورت‌های مالی سودده به زیان برخی بانک‌ها سورپرایزی است که علاوه بر سهامداران کل بازار و شاخص‌های آن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مقامات نهاد ناظر بازار سرمایه یعنی سازمان بورس به دنبال زمان و راهی برای کاهش خسارات احتمالی این موضوع هستند و به همین دلیل هنوز نمادهای بانکی متوقف مانده‌است.

اکنون، گذشت چند ماه از توقف این نمادها با وجود برگزاری مجمع عمومی اغلب بانک‌ها، موجب سرگردانی سهامداران شده است زیرا تا زمان بسته بودن نماد یک شرکت در بورس، مالکان امکان خرید و فروش سهام خود را ندارند.

شاپور محمدی رئیس سازمان بورس در گفت‌و‌گویی تلویزیونی بار دیگر علت بسته بودن نماد بانک‌ها در بازار سرمایه را به مباحث نظارتی بانک مرکزی مرتبط دانست و تأکید کرد که الزام بانک مرکزی مبنی بر تدوین صورت‌های مالی با استانداردهای بین‌المللی سبب توقف این نمادها شده است.
این در حالی است که بانک مرکزی اعلام کرده است که مدت‌هاست مجوز برگزاری مجامع بانک‌ها را صادر کرده و از نظر آن منعی در این خصوص وجود ندارد. موضوع الزام بانک‌ها به ارائه صورت‌های مالی خود در سال منتهی به اسفند 94 در قالب استانداردهای جدید، به مصوبه شورای پول و اعتبار در بهمن پارسال بازمی‌گردد که بانک‌ها ملزم شدند صورت‌های مالی ابلاغی بانک مرکزی را تدوین و به این بانک ارسال کنند.

بانک مرکزی به دلیل گشایش‌های بانکی ایجاد شده در فضای پسابرجام، رعایت الزامات و استانداردهای بین‌المللی بانکداری را از لوازم توسعه مراودات بین‌المللی بانکی می‌داند و با توجه به قطع ارتباط یک دهه‌ای بانک‌های ایرانی با نظام بانکداری جهان، بر رعایت این استانداردها اصرار دارد.

با وجوداین، سازمان حسابرسی در چند ماه گذشته، استانداردهای جدید حسابداری مورد نظر بانک مرکزی را نمی‌پذیرفت و همین اختلاف نظر سبب تأخیر در برگزاری مجامع عمومی بانک‌ها شد. البته این اختلافات طی ماه‌های گذشته و از طریق رایزنی سازمان حسابرسی و بانک مرکزی رفع شده است و اغلب بانک‌ها اعم از دولتی، خصوصی و خصولتی شده صورت‌های مالی خود را بر مبنای این استانداردها تدوین و مجامع خود را برگزار کردند.

بر اساس توضیحات بانک مرکزی، این نهاد ناظر پولی تاکنون مجوزهای لازم برای برگزاری مجامع عمومی بانک‌ها و مؤسساتی که صورت‌های مالی خود را بر مبنای استاندارد IFRS ارائه کرده‌اند، صادر کرده است و علت اینکه چند بانک انگشت‌شمار هنوز موفق به برگزاری مجمع خود نشده‌اند، به مشکل خود بانک بازمی‌گردد که تاکنون درخواست خود را به بانک مرکزی ارائه نکرده‌اند.

بازگشایی نمادها را پیگیری می‌کنیم
شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در این باره گفته است: من به هیچ وجه اعتقاد ندارم که نمادها زیاد بسته بماند اما ممکن است جایی ابهام معامله‌ای وجود داشته باشد که آنجا بسته بودن نماد به صلاح است. از طرفی گاه اتفاق افتاده که نمادهایی باز شده و نسبت به بازشدنش اعتراض وجود داشته بنابراین این یک موضوع دوسویه است و این نیست که همیشه باز کردن نماد موضوع خوبی باشد.

وی بسته بودن نماد بانک‌ها در بازار سرمایه را در راستای وظیفه نظارتی بانک مرکزی دانست و گفت: بانک مرکزی در راستای وظیفه نظارتی خود، نکاتی را در این رابطه مدنظر داشته است که البته در این رابطه مکاتباتی با مقامات مرتبط از جمله بانک مرکزی صورت گرفته که با تعیین تکلیفی که با بانک مرکزی خواهیم کرد بازگشایی آنها را پیگیری می‌کنیم.

تأثیر بازگشایی نمادهای بانکی بر بازار
دراین خصوص محمد جمالی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به اینکه به یک باره اعلام سود برخی بانک‌ها به زیان تبدیل شده است، گفت: به اعتقاد من مقصر اصلی دراین ماجرا بانک مرکزی است، چرا که نظارتی را که باید در طول سالیان گذشته انجام می‌شد به یک باره اجرایی کرده و باعث سردرگمی بازار و سهامداران شده است.

وی با اشاره به اینکه در مجموع اقدام بانک مرکزی برای شفاف‌سازی و واقعی‌سازی صورت‌های مالی بانک‌ها در آینده به نفع کشور خواهد بود، افزود: اما برای جلوگیری از شوکی که این اقدام به بازار وارد کرده و خواهد کرد این نهاد باید با ترتیبات دیگری این کار را انجام می‌داد.

وی ادامه داد: دراین مسأله سهامداران خرد بیشترین آسیب را متحمل خواهند شد. در حالی که آنها براساس صورت‌های مالی و تأیید شده قبلی اقدام به خرید سهام بانک‌ها کرده‌اند و اکنون با تغییر یک باره صورت‌های مالی این سهامداران خرد هستند که بدون تقصیر زیان می‌کنند.

جمالی در پاسخ به این سؤال که اصلاح صورت‌های مالی بانک‌ها چه تأثیری در بازار سرمایه می‌گذارد، اظهارکرد: به طور قطع این اتفاق پس از بازگشایی نمادهای بانکی باعث اصلاح شاخص بورس و فاصله گرفتن سهامداران از سهام‌های بانکی می‌شود. این کارشناس بورس اضافه کرد: به نظر می‌رسد سازمان بورس نیز اکنون نگران این تأثیر منفی بر کل بازار است و البته کار خاصی هم نمی‌تواند انجام دهد.

جمالی در پایان گفت: هم‌اکنون نماد بانک‌های ملت، صادرات، تجارت، پارسیان، دی، گردشگری، اقتصادنوین، پست بانک، ایران زمین و سرمایه به دلیل موضوع اصلاح صورت‌های مالی همچنان متوقف مانده است. البته از میان این بانک‌ها تنها برخی بانک‌ها مانند ملت، صادرات و تجارت زیانده شده‌اند و برخی هنوز سودده باقی مانده‌اند.

سرمایه‌ای که فریز شده است
بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از 27 هزار میلیارد تومان به‌دلیل توقف نمادهای بانکی، هم‌اکنون منجمد شده است. این رقم در مقایسه با ارزش 325هزار میلیارد تومانی بورس تهران، بیش از 8 درصد از ارزش کل بازار سهام است. از این‌رو با توجه به حجم چشمگیر سهام نمادهای بانکی و تعداد سهام شناور آنها در برخی نمادهای آن، می‌توان گفت که بخش قابل توجهی از نقدینگی سرمایه‌گذاران در سهام نمادهای بانکی فریز شده و قابلیت چرخش در دیگر بخش‌های بازار سهام را ندارد. این موضوع علاوه بر اینکه یک درصد از نقدینگی کل بازار سهام را معلق کرده است، ریسک خرید اوراق نمادهای بانکی را نیز افزایش خواهد داد. به عبارت دیگر در صورت بازگشایی نمادهای گروه بانکی، اگر بانک مرکزی مؤسسات پولی و بانکی را حمایت نکند، سودهای سهام بانکی به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.


با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار 7 آذر 1395، شماره انتشار: 6369 شماره صفحه: 5