شعار سال: عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه در نشست خبری خود به مناسبت اولین سالگرد اجرایی شدن برجام، اظهارات کاملا متناقضی درباره رفع تحریم‌های بانکی و دسترسی به پول نفت بیان کرد.

این مقام وزارت امور خارجه با اشاره به گشایش‌های ایجاد شده در حوزه های انرژی، حمل و نقل و پولی و بانکی اظهار کرد: «خوشبختانه درآمدهای حاصل از فروش نفت امروز قابل وصول است. 29 میلیارد دلار از فروش نفت در یک سال گذشته درآمد داشته ایم که همه این‌ها قابل وصول است.»

در حالی که عراقچی مدعی است دسترسی به 29 میلیارد دلار درآمد فروش نفت، کاملا مهیا است، اما او در همین نشست خبری گفته است: هنوز شرایط بانکی ما به حالت عادی برنگشته است.

وی با اشاره به رفع تحریم‌ها در حوزه‌های مالی و بانکی با بیان به اینکه در این حوزه هنوز شرایط بانکی ما به حالت عادی برنگشته است،‌ اظهار کرد: علت‌های متعددی برای این مسأله وجود دارد که تقریباً هیچ کدام به برجام مربوط نیست. مهمترین مانع تحریم‌های بانکی تحریم‌های اولیه آمریکا است که بعد از انقلاب اعمال شده است اما در برجام به آنها پرداخته نشده است و ماهم نگفتیم که برداشته می‌شود. ما فقط در مذاکرات هسته‌ای پیرامون همین موضوع صحبت کردیم. اما راه‌های جایگزین مشروع و قانونی وجود دارد که می‌توانیم بدون استفاده از سیستم مالی آمریکا نقل و انتقالات‌مان را انجام دهیم. مهم این است که در هر پروژه باید مسیر بانکی خودش را پیدا کنیم. همان‌طور که در رابطه با قرارداد ایرباس و بوئینگ کانال بانکی خاص خودش ایجاد شد. همچنین در رابطه با قرارداد پژو که حدود 600 میلیون یورو است کانالی مالی و بانکی ایجاد شد.

وی ادامه داد: موانع دیگر از جمله قوانین پولشویی، مقابله با منابع مالی تروریست‌ها از جمله داعش و القاعده باعث شده در 10 سال گذشته قواعد انضباطی پیچیده وضع شود و بانک‌های ما به خاطر تحریم‌ها از این فضا دور بودند اما حالا به تدریج در حال به روز شدن هستند.

عراقچی گفت: دوستان بانکی مطرح می‌کنند اگرچه مشکلات بانکی هنوز هست اما هیچ کجا در بن‌بست نیستیم. در هر حال به طور کلی در حوزه بانکی و مالی در وضعیت خوبی قرار داریم.

بخش اخیر اظهارات عراقچی، مؤید گلایه‌های همیشگی فعالان اقتصادی درباره عدم لغو تحریم‌های بانکی است. برخلاف تبلیغات مسئولان دولتی، تجار و بازرگانان در یک سال اخیر و حتی در شرایط فعلی هم معتقدند سازوکار استفاده از مراودات بانکی بین‌المللی هنوز به شرایط عادی بازنگشته و آنها همچنان مجبور به استفاده از صرافی‌ها برای نقل و انتقال پول هستند. همین مسئله هم سبب گرانی دلار در بازار آزاد شده و دولت از کنترل آن عاجز مانده است.

از سوی دیگر، ناتوانی بانک مرکزی در تک‌نرخی کردن ارز با وجود گذشت یک سال از اجرای برجام هم از سوی معاون ارزی بانک مرکزی به عادی نشدن مراودات بانکی ربط داده شده است.

تمامی این حقایق بیانگر آن است که به علت تداوم تحریم‌های دلاری، هنوز بانک مرکزی قادر به دسترسی به پول نفت کشورمان نیست و همچون دوران تحریم و قبل از برجام، این پول‌ها بلوکه می‌شود و ایران فقط می‌تواند از کشورهای خریدار نفت، کالا وارد و با پول نفت،‌ تهاتر کند.

نکته مهم تناقض سخنان عراقچی در همین موضوع، نهفته است. او مدعی است درآمدهای حاصل از فروش نفت امروز قابل وصول است و رقم آن را 29 میلیارد دلار عنوان کرده است.

اکنون این سوال مطرح است که اگر طبق ادعای عراقچی، تحریم‌های بانکی رفع شده و ایران قادر به جابجایی ارقام هنگفت چند ده میلیارد دلاری درآمدهای نفتی است، پس اساسا نباید هیچ مانع و گره بانکی دیگری باقی مانده باشد. چون مهمترین و اثرگذارترین تحریم علیه کشورمان، بلوکه شدن پول نفت بود. اکنون اگر طبق ادعای عراقچی، این تحریم رفع شده و «درآمدهای حاصل از فروش نفت امروز قابل وصول است»، پس نباید برای مبادلات بانکی کوچکتر فعالان اقتصادی که ارقام آن چند میلیون دلاری است، مشکلی باشد.

این در حالی است که خود عراقچی در ادامه نشست خبری‌اش، به تداوم این تحریم‌ها اعتراف کرده و آن را به مسائل غیربرجام ربط داده است.

در هر حال، اگر نقل و انتقال 29 میلیارد دلار درآمد نفت برای ایران تسهیل شده بود و بانک مرکزی به این پول دسترسی داشت، اکنون مطمئنا نرخ ارز تک‌نرخی شده بود. ضمن آن که مبادلات بانکی خرد فعالان اقتصادی نیز بدون هرگونه مشکلی در جریان بود و دیگر کسی از ادامه مشکلات بانکی سخن نمی‌گفت.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از پایگاه خبری-تحلیلی مشرق، تاریخ انتشار 27دی 1395، کد مطلب: 679166: www.mashreghnews.ir