پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
کد خبر: ۵۹۸۰۷
تاریخ انتشار : ۳۱ فروردين ۱۳۹۶ - ۱۲:۱۶
نام قديم سيستان «زرنگا» يا «زرنگ» بود، كه پس از مهاجرت «سكاها» به طرف جنوب، و استقرارشان در اين منطقه در زمان فرهاد دوم اشكانی، به نام آنان «سكستان» نام گرفت.
شعار سال: شهر زرنگ در حال حاضر جزء افغانستان بوده و در محل آن روستای كوچكی به نام «نادعلی» قرار دارد. در نزديكی اين روستا، تل بزرگی است كه بر فراز آن، هنوز آثار خرابههای ارگ، قلعه و باروی آن ديده می شود. در تپه های بلوچستان نيز آثاری به دست آمده كه تاريخ اين سرزمين را به 3000 سال پيش از ميلاد می رساند. آن چه مسلم است، ‌كوروش کبير هنگام لشگركشی به هند، ‌مكران را نيز تصرف كرد. لفظ زرنگ، قديمی ترين نام سيستان و زاولستان است كه در كتيبه داريوش، «زرنگار» آمده است. به عقيده محققين «زرنگ»، «زريه»، «زريا» و «دريا» به زبان امروزی، همه يک مفهوم داشته و مراد از آن ها دريای «زره» يا «هامون» بوده است. نيم روز، ‌نام ديگر سيستان و به معنی جنوب است. بنای بيش تر سيستان را به پهلوانان اسطورهای ايران چون زال، سام و رستم نسبت می دهند و فردوسی نيز در شاهنامه، از گردان بلوچ سخن گفته است.

از سوی ديگر سرزمينی كه اكنون بلوچستان ناميده می شود، درگذشته به «مكا» و«مكه» شهرت داشته است. هم چنين از دير باز اين منطقه را «مكران» ناميدهاند كه به نظر می آيد تركيبی از دو واژه «اراينا يا ايرنيا» و «مكا» باشد كه در سانسكريت به معنی سرزمين باتلاق ها است. چرا كه در زمان قديم درسرزمين بلوچستان باتلاقهای بسياری وجود داشته است. كلمه بلوچستان نيز از زمانی به اين سرزمين اطلاق شد كه بلوچ ها در آن سكونت كردند. مورخين بنای سيستان را به گرشاسب يكی از نواده گان كيومرث نسبت دادهاند. سيستان در زمان هخامنشيان، منطقهای آباد بود. اين امر در كتيبه بيستون و كتيبه های تخت جمشيد كه سيستان را يكی از ممالک خاوری داريوش ذكر كردهاند، ‌منعكس شده است. سكاها در حدود 128 پيش از ميلاد، سيستان را به تصرف خود درآورده و در پهنه آن استقرار يافتهاند.

مکان های دیدنی و تاریخی

استان سیستان و بلوچستان از مکان های تاریخی و دیدنی زیادی برخوردار است. باغ های مركبات ايرانشهر، پارک تفتان، پارک جنگلی بمپور، پناهگاه حيات وحش، جنگل های نخل، انواع چشمه های آب گرم، رودخانه سرباز و تمساح های آن، غارتيس، غاركوه پيرک، كوه تفتان، گردشگاه های كشمان، گردشگاه ماليه گوربند، منطقه حفاظت شده بزمان و گل فشان های طبیعی استان از مهم ترین جاذبه های طبیعی سیستان و بلوچستان است. آتشكده كركوی، بنای امام زاده های متعدد، تپه های باستانی و با ارزش، شهرهای تاریخی، قلعه های باستانی، مسجدهایی با ارزش معماری بالا به همراه جاذبه های دیگرچون: صنایع دستی جذاب، موسیقی جالب وشنیدنی، مردمانی با فرهنگ ها و قومیت های مختلف از مهم ترین و جذاب ترین دیدنی های استان سیستان و بلوچستان است.

نژاد، زبان، دين:

ساكنان بلوچستان از نژاد آريايى هستند زبان غالب مردم بلوچى است كه از نظر ريشه با زبان اشكانيان مشابهت دارد. دين اسلام و مذهب حنفى اكثريت دارد. البته در آدرس های دیگر در مورد تارخ قوم بلوچ سخن های بیشتری گفته شده است. علایق مذهبی مردم بسیار بالاست و بزرگترین مساجد اهل سنت ایران در آن قرار دارند.

بزرگترین شهر بلوچستان در قسمت ایرانی آن است. بطور کلی زاهدان یکی از کلانشهرهای بزرگ ایران است که به سرعت رشد می کند.

دکتر نوری عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه سیستان و بلوچستان در این باره اظهار داشت؛ زاهدان از شمال به کویر لوت و زابل از مشرق به مرزهای افغانستان و پاکستان از جنوب به شهرستان خاش و سراوان و ایرانشهر و از مغرب به شهرستان بم محدود می گردد.

وی بیان کرد: این شهر دارای سه بخش به نامهای مرکزی میرجاوه و نصرت آباد و 6 دهستان به نامهای انده، لادیز، شورو، حرمک، کورین، حومه، است. سه نقطه شهری آن زاهدان میرجاوه و نصرت آباد هستند. از نقاط توریستی و دیدنی آن منطقه لادیز متعلق به دوره پارینه سنگی قلعه لادیز غار و آبشار لادیز پارک ملت زاهدان مجتمع تفریحی براسان باغ خانواده موزه مردم شناسی کتابخانه پروفسور کامبوزیا ساختمانهای قدیمی پست و دادگستری با معماری سبک هندی مسجد مکی بزرگترین مسجد اهل سنت در ایران مسجد جامع و مساجد ریبای دیگرچهارراه رسولی و دیگر نقاط دیدنی هستند.

وی ادامه داد: چابهار جنوبی ترين شهرستان بلوچستان است كه در فاصله 756 كيلو متري زاهدان قرار دارد. اين شهر در زمانهای قديم " تيس" نام داشته كه در حال حاضر خرابه هاي آن در 5 كيلو متري چابهار امروزي به جاي مانده است. بندر تيس در آن ايام اهميت و اعتبار فراوان داشت و يكي از مراكز مهم تجاري كرانه هاي درياي عمان بود،اينک بندرچابهار اهميت سوق الجيشي ممتازي دارد و در حال حاضر يكي از مناطق آزاد تجاري ايران محسوب مي شود.

نوری گفت: چابهار یکی از دیدنی ترین مناطق بلوچستان است. سواحل زیبای دریای عمان و دریای بزرگ اسکله شهید بهشتی پزم گواتر گل فشان در کهیر جنگل های حرا که گویی درختان سر بر آورده از آب هستند مقبره سید غلامرسول درخت کهن سال مکرزن غار تیس مقبره های باستانی چابهار که به چند هزار سال قبل تعلق دارند و کتیبه های کهن این شهر قلعه قدیمی تیس قلعه پرتغالی ها و نقاط دیدنی و سیاحتی بسیار فراوان دیگر.

وی در خصوص پوشش گیاهی چابهار افزود: جنگل ها و بیشه های دریایی همانند سایر نقاط مشابه طبیعت چابهار در کنار دریا و بین دریا تا ساحل بسیار دیدنی است جنگل های دریایی در محل ریختن رودخانه ها به دریا یا مناطق دلتا بوجود می آیند این جنگل ها در هنگام مد و بالا آمدن آب دریا همچون درختان بیرون زده از اب هستند و در هنگام جزر تنه آنها نیز از آب بیرون می آید و منظره دلپذیری بوجود می آورد جنگل های حرا در چابهار بیش از 200 هکتار وسعت دارند. این جنگل ها در حدود 150 کیلومتری شهر چابهار در گواتر هستند.

وی خاطرنشان کرد: گل فشان در 90 کیلومتری شهر کنارک و منطقه کهیر قبل از روستای تنگ تپه های بسیار جالبی وجود دارد یکی از این تپه ها همانند آتشفشانی از گل عمل می کند تپه های دیگر نیز در گذشته چنین بوده اند دهانه این گل فشان در حدود چند سانتی متر بوده و در هر 10 الی 15 دقیقه 3 الی 5 لیتر گل را توام با لرزش زمین به دهانه پرتاب کرده و این گل بر روی شیب موجود می لغزد که منظره ای زیبا و دیدنی است.

عضو هیات علمی دانشگاه بیان کرد: مقبره سید علامرسول که از بزرگان عهد تیموری است در شرق شهرستان چابهار قرار دارد.

زابل

شهرستان زابل با مساحتی حدود 15 هزارو 197 کیلومتر مربع و تاریخی کهن، زادگاه کیقباد، کیکاوس و رستم دستان و مرکز سیستان بوده است.

نام قدیمی آن ناصر آباد یا نصیر آباد بوده که در زمان پهلوی زابل نام گرفت.

فاصله این شهرستان تا پایتخت هزارو 435 کیلومتر وتا مرکز استان 205 کیلومتر است.

شهر سوخته

این شهر بزرگ شناسنامه پر افتخار سیستان و اولین و بزرگترین استقرار شهر نشینی در شرق فلات ایران است که با توجه به بررسی های به عمل آمده کمتر ابزار جنگ در آن کشف شده و مردم در صلح و آرامش زندگی می کرده اند.

گورستان شهر سوخته با 25 هکتار وسعت و40 هزار گور به عنوان یکی از وسیع ترین گورستان های قبل از تاریخ، کمک زیادی به پژوهش در روند شکل گیری تمدن حاشیه هیرمند و نوع اعتقادات ساکنان آن می کند.

بر مبنای یافته‌ های باستان شناسان شهر سوخته 151هکتار وسعت دارد و بقایای آن نشان می‌ دهد که این شهر دارای، سه بخش اصلی و سه بخش فرعی است که عبارتند از: منطقه بزرگ مرکزی شامل بخش های مسکونی شرقی، مرکزی و بناهای یادمانی، منطقه صنعتی شمال غربی و بخش جنوبی یا منطقه گورستان.

اشیاء سفالی اصلی ‌ترین موادی هستند که تقریبا در همه گورها وجود دارند.

در کنار این دسته از اشیاء، هدایای دیگری ساخته شده از سنگ، چوب، پارچه و انواع مهر در قبور دیده می ‌شود.

در یک تقسیم بندی کلی، اشیاء پیدا شده در قبرهای شهر سوخته عبارتند از: اشیاء زینتی، اشیاء آیینی، اشیاء مربوط به پیشه‌ ها، اشیاء مورد استفاده در زندگانی روزمره و مواد غذایی.

یک نمونه شاخص و بی نظیر کشف شده از این بنای تاریخی، چشم مصنوعی است که بررسی ‌های انسان شناسانه نشان داده به احتمال بسیار زیاد این چشم متعلق به زنی دارای سنی بین 28 تا 33 سال بوده است.

کوه خواجه

کوه خواجه به صورت برجستگی سیاه رنگ در فاصله 30 کیلومتری جنوب غربی شهر زابل و در میان دریاچه هامون به طرز شگفت انگیزی خود نمایی می کند.

آثار کوه خواجه یا در حقیقت سلسله آثار موجود بر روی این کوه که در میان دریاچه هامون قرار گرفته، شامل یک بنای وسیع و آتشکده درون آن دو قلعه خشتی بقایای راه قدیمی و حصارهای مختلف چند زیارتگاه مربوط به دوران اسلامی و تعداد بی شماری قبور سنگی است.

این کوه دارای قداست چند هزار ساله است که از دوران مختلف تاریخی بر روی آن آثاری بر جای مانده ودر شاهنامه نیز به نام کوه سپند به آن اشاره شده است.

آثار معماری کوه خواجه را می توان قلعه ای بزرگ یا شهری کوچک دانست که حداقل در دوره مشخص پارتی و ساسانی ویک دوره اسلامی مورد استفاده قرار گرفته است.

شاخص ترین و قدیمی ترین بنا از مجموعه بناهای کوه خواجه، کهن دژ است که در دامنه شرقی کوه مستقر می باشد و با نام های مختلفی از جمله قلعه رستم و قلعه کافرون نیز شناخته می شود.

این بنا با معماری منحصر به فرد و وسعتی بیش از چهار متر مربع از بزرگترین بناهای خشتی باقی مانده از دوران پیش از اسلام در ایران است.

نقاشی های دیواری که در ایران کمتر دیده شده نیز در این بنای عظیم خود نمایی می کرده که در حال حاضر تنها آثار و بقایای آن در نقاط مختلف قلعه به چشم می خورد.

روستای قلعه نو

درزمان قاجار شکل روستاهای سیستان دفاعی بوده و از آنجا که قبل از تاسیس این روستا در نزدیکی آن روستایی به اسم قلعه کهنه وجود داشت و برخی ساکنان آن به این روستا مهاجرت کرده اند به این دلیل نام آن را قلعه نو گذاشتند.

این روستا با بافت معماری سنتی سیستانی در شهرستان زهک واقع شده است.

دهانه غلامان

در واقع بقایای شهری عظیم از روزگار هخامنشیان است.

این شهر از جهات گوناگون دارای اهمیت است، از یک سو تنها شهر خشت و گلی روزگار هخامنشیان به شمار می رود که بر خلاف سایر شهرهای این دوره نشانگر زندگی پادشاهان و کاخ های مربوط به آن ها است و از طرف دیگر بدون برنامه ریزی رشد نکرده بلکه احداث شهر با نقشه و برنامه ریزی مدون صورت پذیرفته است.

این شهر در دو کیلومتری روستای قلعه نو از توابع شهرستان زهک واقع شده است.

آئین مردم دهانه غلامان یکی از آئین های مشترک ایرانی هندی منطقه بوده که به خاطر تسامح مذهبی هخامنشیان توانسته به موجودیت خود در سیستان ادامه دهد.

شهر دهانه غلامان با همان سرعتی که به وجود آمده از بین رفته است و عدم وجود هر گونه شیء و خالی بودن محوطه های حفاری شده از بقایای سکونت، نشان دهنده تخلیه شهر با نظم و ترتیب بوده است و در نتیجه نمی توان عاملی خارجی چون جنگ و یا آتش سوزی را در تخلیه و ترک آن دخیل دانست.

آتشگاه

آتشگاه یا آتشکده در غرب روستای خمک در حدود هشت کیلومتری تپه شهرستان بر روی لبه شمالی یک برجستگی بزرگ گلی و در میان زمین های باتلاقی سیستان و در جهت جنوب شرقی به شمال غربی قرار گرفته است.

آثار برخی از اتاق ها با سقف گنبدی شامل زنجیره ای از بناهای بزرگ و کوچک است که بخش هایی از آنها باقی مانده و به نظر می رسد یکی از ساختمان های بنایی مهم بوده است.

سفال های پراکنده در سطح این محوطه شبیه سفال های تپه شهرستان و کوه خواجه است و وضعیت، شکل و پلان ساختمان ها نشان می دهد واقعا آتشکده ای از دوران ساسانی وجود داشته و نام امروزی آن یادگاری بسیار کهن از کاربرد اصلی این محوطه بوده است.

چاه نیمه

در شهرستان زهک، در فاصله 50 کیلومتری جنوب شرقی شهر زابل و در کنار روستای قلعه نو چاله های طبیعی بزرگی وجود دارد که آب مازاد رودخانه هیرمند بوسیله کانالی به آن سرازیر می شود وگنجایش این مخازن 700میلیون متر مکعب است که به صورت دریاچه مصنوعی درآمده است.

چاه نیمه آب شرب سیستان و قسمتی از آب کشاورزی را در مواقع بی آبی تامین می کند.

مجتمع بزرگ فرهنگی و پژوهشی چاه نیمه که بیش از 500 هکتار وسعت دارد، زمینه های کاربردی، پژوهشی وتحقیق را برای استادان ودانشجویان فراهم آورده است.

این مجتمع که در فهرست بزرگترین اردوگاه های فرهنگی کشور قراردارد با دارا بودن سواحل زیبا، فضای مشجر، نهالستان ها، مزارع، باغات زیتون، پسته، نخلستان، موزه تاریخ طبیعی، پرورش حیوانات غیر مرسوم از جمله شتر مرغ، گلخانه های گل، گیاهان زیتونی، مکان تفریحی جذاب و باغ وحش متنوع از گونه های جانوری همه ساله در ایام عید نوروز پذیرای ده ها هزار نفر است.

رودخانه هیرمند

رود بزرگ هیرمند از رودهای پرآب شرق فلات ایران وآسیا به شمار می رود که سالانه میلیاردها متر مکعب آب در آن جریان می یابد وطول آن هزارو100 کیلومتر است.

این رود درازترین رود واقع بین سند وفرات محسوب می شود.

دریاچه هامون

این پهنه وسیع شامل دریاچه ها، برکه ها، نیزارها و مراتعی که به تناوب تمام یا بخشی از آن به وسیله آب گرفته شده است زیستگاه انواع پرنده های مهاجر از جمله فلامینگو، پلیکان، درنا، کفچه، نوک، انواع اردک، غاز، قو، چنگر(چور) و تاووسک است.

دریاچه هامون از مناطق بسیار زیبا ودیدنی در شرق ایران است که قداست خاصی در نزد زرتشتیان دارد

خاش

شهرستان خاش 12 درصد خاک بلوچستان را تشکیل داده و تا زاهدان 176 کیلومتر فاصله دارد. مهمترین دهستانهای آن عبارتند از سنگان نازیل کارواندر افضل آباد کوشه تمندان گوهر شهر ده قلعه و اسکل آباد.

خاش خوش آب و هواترین نقطه بلوچستان بوده و زمین های کشاورزی بسیار حاصلخیزی دارد. گرچه تاریخ اسکان مردم در خاش به قبل از اسلام می رسد ولی نقطه شهری خاش در زمان نادر شاه افشار اهمیت بیشتری یافت.

نقاط دیدنی شهر خاش عبارتند از: کوه تفتان یا کوه چهل تن بزرگترین آتفشان نیمه فعال ایران با ارتفاع 4042 مترکه در فاصله 50 کیلومتری شمال شرق خاش واقع شده است و گاز و بخار از دهانه آن متصاعد می شود که در اطراف دهانه مقادیر زیادی گوگرد وجود دارد و سالانه بیش از 20000 ورزشکار از آن صعود می کنند. دریاچه زیبا و دیدنی سر دریا در بالای قله تفتان قلعه حیدر آباد و کمال آباد و قلعه ناصری مناره مسجد جامع خاش مسجد جامع اهل سنت قبرستان چند هزار ساله هفتاد ملا درخت کهنسال سرو سنگان(میر عمر) درخت کهنسال روستای دهپابید چشمه آبگرم تفتان و دره های سرسبز و زیبای آن چون تمین سنگان تمندان خلبند روپس و.. قلعه میر رضایی در نازیل و نقاط دیدنی بسیار دیگر.

سراوان

سراوان در شرق و مرکز بلوچستان قرار دارد فاصله آن تا زاهدان بیش از 320 کیلومتر است و یکی از معروفترین شهر های گذشته منطقه می باشد.

آب و هوای آن بسیار گرم بوده و خاک آن دارای مقدار زیادی رس است که موجب شده تا در گذشته و حال صنعت سفالگری و کاشی تزئینی در روستاهای آن رونق زیادی داشته باشد. از جمله روستاهای پیشرو در سفالگری کلپورگان است که سفال آن به نقلط بسیاری صادر می گردیده است. نقاط باستانی بسیاری در این شهر یافت شده اند از آن جمله خزانه مهتاب کلاتک اپسیچ تپه های باستانی میر مراد و سید عمر قلعه سب قلعه کنت روستاهای تاریخی گشت و مدرسه قدیمی آن روستای کوه ون کوهک نقش های بر روی سنگ در دره نگاران و مهرگان کشتگان باغات نخیل و چشمه های زبیای آهوران. یکی از قدیمی ترین نقاط سروان جالق است.

ایرانشهر

ایرانشهر قدیمی ترین شهر بلوچستان و بزرگترین شهر منطقه مکران و پایتخت قدیم آن بوده است.

بمپور

اين ناحيه در 22 كيلو متري غرب ايرانشهر قرار گرقته است. رود خانه با اهميت بمپوركه ازكوه هاي شمال شرقي ايرانشهر(ايرندگان ودامن) سر چشمه مي گيرد،از جنوب بمپوربه طرف غرب جريان مي يابد ودر انتها به هامون جازموريان میریزد.

بمــــــــپور ناحيه ي جلگه اي است كه 510 متر ازسطح در يا ارتفاع دارد و ارتفاعاتي در حدود 1700 متر زمــــينهاي جنوبي آن را پوشانده است. آب و هواي آن به طور كلي گرم و نسبتا مرطوب است که از مراكز عمده‌ صادرات خـــــرما، تره بار وغلات محسوب مي شود.

نقاط دیدنی ایرانشهر عبارتند از: قلعه ناصری مربوط به زمان قاجاریه قلعه دوست محمد خان کوه بزمان آبگرم بزمان گل مورتی گز شاهان هامون جازموریان تپه های بمپور متعلق به عهد ساسانی قلعه دامن قلعه چهل دختر قلعه اسپیدز محل کشته شدن اشرف افغان در بین راه دلگان و بزمان و باغات و کشتزارهای وسیع این شهر.

نیکشهر

این شهر دارای سه نقطه شهری به نام های نیکشهر قصرقند و فنوج است فاصله شهر نیکشر با زاهدان680 کیلومتر می باشد یکی از نقاط دیدنی بلوچستان بشمار می آید. این شهرستان از نظر آب و هوایی گرم وخشک بوده و دارای درجه حرارت متوسط 25 درجه بالای صفر در روز است قلعه قدیمی نیکشهر قلعه چهل دختران قلعه قدیمی قصرقند درخت انجیر معابد و مکرزن و نپه های ماقبل تاریخ نیکشر از نقاط به یاد ماندنی آن به شمار می روند.

سرباز

سرباز از زیباترین نقاط دیدنی ایران زمین به شمار می رود که در امتداد رود بزرگ سرباز قرار داشته و محصولات ان از خرما گرفته تا برنج دارای تنوع بسیاری است. رودخانه سرباز زیست گاه یکی از عجیب ترین حیوانات حیات وحش یعنی تمساح پوزه کوتاه است. به گفته کارشناسان این تمساح بازمانده تمساح های مربوط به دوره مزوزوئیک یعنی حدود 225 الی 265 میلیون سال قبل است. این حیوان در طی 65 میلیون سال گذشته هیچ تغییری در ظاهر نداشته است. تمساح پوزه کوتاه دارای پوزه ای پهن با 19 دندان در بالا و 15 دندان در پایین است. پاها ی تمساح کوتاه و دارای 5 انگشت با ناخن های بلند است. رنگ آن زیتونی مایل به قهوه ای است. بزرگترین آنها به 5 متر طول هم رسیده است اما به طور نرمال طولی حدود 2 متر دارند. منطقه زیست آنها باهو کلات اکنون به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام گریده است. این تمساحها که در زبان محلی به آنها گاندو گفته می شود بسیار کمرو و ترسو بوده در عین حال بسیار زیرک هستند. معمولا شبها به شکار می روند. غذای اصلی آنها پرندگان و پستانداران حول رودخانه می باشند ولی سابقه حمله به انسانها نیز وجود دارد.

با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: 7 اسفند 1391، کد مطلب: 31903، www.sb.isna.ir

اخبار مرتبط
خواندنیها و دانستنیها
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین