شعار سال: آن ها حيات قله شاهوار را به‌عنوان سرمنشأ تمدن چندهزارساله شاهرود مي‌دانند که مسولان بايد براي نجات آن اقدام کنند. تشکيل زنجيره انساني توسط کوهنوردان، طبيعت‌دوستان و جمعي از اهالي منطقه، خواستار نجات اين طبيعت بکر اين منطقه شده‌اند. شاهوار اين روزها به‌جاي تماشاي لباس‌هاي رنگارنگ کوهنوردان، کاميون‌هاي حاوي سنگ بوکسيت را نظاره مي‌کند که ذره‌ذره شيره جان کوه را مي‌مکد. اين کوه‌تراشي در ارتفاعات سه‌هزار متري، بدون توجه به ملاحظات زيست‌محيطي انجام مي‌شود. همين موضوع فعالان محيط‌زيست بسياري در اقصي‌نقاط کشور و ازجمله در شاهرود را واداشت که با تشکيل زنجيره انساني، براي زخم‌هاي شاهوار مرهم شوند و همچنين از يک فاجعه ملي جلوگيري کنند. معدن بوکسيت با برداشت‌هاي سه‌هزارتني از کوه شاهوار، به قتلگاه درختان اُرس بدل شده و معدنکاران بدون توجه به ميراث هزارساله پوشش گياهي ارزشمند منطقه، درختان را زير نخاله‌ و شن‌هاي معدن دفن مي‌کنند و از‌سوي‌ديگر، اين فعاليت‌هاي معدني، آلودگي آب و سرچشمه‌هاي منطقه را نيز دربردارد که اگر فکري براي آن نشود، دير يا زود شاهوار و طبيعت بکر آن براي هميشه از بين خواهد رفت. عمليات بهره‌برداري از معدن بوکسيت در دامنه‌هاي شاهوار شاهرود از سال ۹۲ با هدف تأمين نياز کارخانه آلوميناي ايران آغاز شد و اکنون پس از چهار سال تخريب‌هاي گسترده‌اي را در منطقه ايجاد کرده است.

ملاحظات زيست‌محيطي شاهوار پيگيري مي‌شود

مديرکل محيط‌ زيست استان سمنان درباره پايش زيست‌محيطي منطقه شاهوار به مهر مي‌گويد: اخطارها و تخلفات برداشت معدن بدون ملاحظات زيست‌محيطي را به سازمان صنايع و معادن منعکس و اعلام کرديم، اين واحد داراي مشکلاتي است و پيگير هستيم تا معضلات را رفع کنيم. کارشناسان آب‌وخاک براي آزمايش ميزان آلودگي به منطقه اعزام شده‌اند تا در بررسي‌هاي بعدي بدانيم آيا آلودگي‌ها بر سرچشمه تأثير داشته يا خير که بر‌اساس خود‌اظهاري، نتيجه آزمايش مثبت بود؛ حال بايد ديد در تازه‌ترين بررسي‌ها، نتايج آزمايشگاهي چه خواهد شد.

عباسعلي دامنگير در ادامه تصريح کرد: بر‌اساس قانون، بحث خود‌اظهاري معادن را در دستور کار قرار داديم تا واحدهاي صنعتي و معادن خودشان با کارشناسان محيط‌زيست براي بررسي ميزان آلايندگي واحد عقد قرارداد کنند و اگر مواردي مشاهده شود، بلافاصله مراتب گزارش و مورد رسيدگي قرار گيرد ولي دراين‌بين وزارت صنعت و معدن نيز بايد نظارت بيشتري انجام دهد. وي افزود: درباره معدن سنگ‌هاي قيمتي دامغان نيز مخالفت خود را به طور صريح اعلام کرديم زيرا زيستگاه حساسي از نظر حيات‌وحش محسوب مي‌شود و ايجاد معدن، اين زيستگاه را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد ولي قرار شد استاندار با نماينده دستگاه‌هاي مربوطه اين منطقه را مورد بازديد قرار دهند تا با بررسي‌هاي ميداني درباره آن تصميم‌گيري شود. مديرکل محيط‌زيست استان سمنان در پاسخ به سؤالي مبني‌بر تپه‌خواري اطراف روستاي طرود شاهرود هم افزود: داخل منطقه طرود و لجنه، اجازه هيچ‌گونه مجوز اکتشاف و بهره‌برداري از سوي محيط‌زيست داده نشده و وزارت صنايع و معادن هم براي احداث معادن در اين منطقه مخالف است و اين کوه‌خواري و تپه‌خواري متعلق به حوزه استان سمنان نيست.

دامنگير اضافه کرد: کنترل فعاليت‌هاي معادن و به‌ويژه معدن تاش در دستور کار سازمان محيط‌زيست قرار دارد و چنانچه آلودگي‌هاي زيست‌محيطي منطقه در آزمايش‌هاي تکميلي محرز شود و ادامه فعاليت براي محيط‌زيست خطرآفرين باشد، طبق قانون پرونده براي بررسي‌هاي بيشتر تحويل مراجع قضايي خواهد شد.

مخالف تخريب ميراث ملي هستيم

رئيس اداره ميراث فرهنگي و گردشگري شاهرود نيز درباره تخريب کوه شاهوار و فعاليت معدن بوکسيت ابراز کرد: اين سازمان با هرگونه اقدامي که چهره منابع ملي را مخدوش کند، مخالف است و بايد گفت تنها موزه‌ها و صنايع‌دستي و آثار به‌جاي‌مانده از نياکان براي ما حائز اهميت نيست بلکه دراين‌بين منابع ملي ارزشمندي وجود دارد که بايد به آنها توجه شود. بهره‌برداري غيراصولي معادن و مدفون‌کردن پوشش گياهي ارزشمند شاهوار، هيچ دستاورد مطلوبي براي منطقه به‌جز وقوع سيلاب و آلودگي چشمه‌ها و آب‌ها را دربر نخواهد داشت. حميدرضا حسني در ادامه تصريح کرد: احداث جاده جنگل ابر، بردن ماسه‌هاي طرود بدون مجوز و معدن تاش ازجمله مواردي است که ميراث فرهنگي به‌شدت درباره آن حساس است زيرا ميراث ملي براي کشور محسوب مي‌شوند که بايد از آن حفاظت و صيانت کرد. وي افزود: با توجه به اينکه شاهوار سالانه هزاران کوهنورد را از اقصي‌نقاط کشور به‌سوي خود معطوف مي‌کند، طرح گردشگري روستاي تاش از ابتدا موردتوجه سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بود اما در آن زمان هيچ‌گونه همکاري‌ای صورت نگرفت، درحالي‌که تجربه موفق قلعه‌بالا به‌خوبي نشان داد که شاهرود از قابليت‌هاي مطلوبي در حوزه گردشگري برخوردار است که بايد به آن بها داد.

احتمال خشکيدگي درختان ميوه تاش وجود دارد

گياه‌شناس و استاد دانشگاه تهران که به‌تازگي از منطقه بازديد کرده است، ابراز کرد: تجربه معدنکاوي در ايران به‌خوبي نشان داد که بهره‌برداري غيراصولي معادن و مدفون‌کردن پوشش گياهي ارزشمند شاهوار هيچ دستاورد مطلوبي براي منطقه به‌جز وقوع سيلاب و آلودگي چشمه‌ها و آب‌ها را دربر نخواهد داشت. حسين آخاني در ادامه تصريح کرد: با توجه به اينکه باغداري شغل اکثر مردم تاش شاهرود محسوب مي‌شود، آسيب‌هاي ناشي از معدن بوکسيت آلوميناي تاش با گذشت زمانبر درختان ميوه که محل کسب‌وکار مردم منطقه است، اثرگذار خواهد بود و باعث خشک‌شدن درختان نيز مي‌شود. وي با بيان اينکه کوه‌خواري و کوه‌تراشي در شاهوار پديده غم‌انگيزي است که تا فرصت هست براي نجات آن بايد کوشيد، افزود: فعاليت معدن آلومينا، چيزي جز تخريب محيط‌زيست و منابع ملي نيست؛ اين منطقه مأمن حيات‌وحش غني و قوي ازجمله خرس قهوه‌اي و پلنگ نيز محسوب مي‌شود که با ادامه فعاليت، فقط ارزش‌هاي زيست‌محيطي کوه شاهوار دستخوش آسيب خواهد شد.

خرس قهوه‌اي ايراني در خطر است

رئيس سابق محيط‌زيست شاهرود نيز درباره تأثير معدن بر حيات‌وحش منطقه شاهوار گفت: اين منطقه يکي از زيستگاه‌هاي اصلي خرس قهوه‌اي به شمار مي‌رود که آثار به‌جاي‌مانده نشان مي‌دهد این خرس احتمالا از اين محل رفته و تنها مي‌توان قوچ و ميش در ارتفاعات به وسيله دوربين شکاري ديد ولي چيزي که عيان است، زيستگاه و رويشگاه بايد حفظ شود. محمود جلالي ادامه داد: زيستگاه شاهوار به‌هم‌خورده است و احتمال کوچ حيات‌وحش وجود دارد؛ اگر از زيستگاه صيانت و 10 سال منطقه را حفاظت کنيم، احتمال برگشت آنها وجود دارد ولي زمين زماني به هم خورد، نمي‌توان کاري انجام داد؛ آيا اگر روي آسفالت بذر گندم بپاشيم سبز خواهد شد؟ وي افزود: مشکلات زيستي بسياري براي منطقه ايجاد شده است. عدم تعادل زيستي در منطقه آسيب‌هاي زيادي را دربردارد و بايد پرسيد چرا برخوردي با آن نمي‌شود؛ اکثر چشمه‌ها از بين رفتند و متأسفانه در اين تخريب‌ها، مسئولان تنها سکوت اختيار کردند.

نقض قانون توسط پيمانکاران معدن بوکسيت

رئيس سابق محيط‌زيست شاهرود ابراز کرد: متأسفانه به نحوي تعادل زمين برهم ‌خورده که در برخي قسمت‌ها امکان جبران به‌هيچ‌وجه وجود ندارد. زماني معدن بهره‌برداري مي‌شود، قبل از شروع کار تعهد گرفته مي‌شود که تا پايان بهره‌برداري طبيعت را به وضع قبلي بازگردانند يا خسارت پرداخت کنند که متأسفانه نقض قانون به شکل آشکاري به چشم مي‌خورد. جلالی ادامه داد: پيمانکاران بايد راه‌هاي فرعي ايجادشده را مسدود و با درختکاري، شيب‌هاي ايجادشده را کم کنند و اقداماتي صورت دهند که سيلاب ايجاد نشود؛ اين حالت لجام‌گسيخته موقع بهره‌برداري معدن شاهوار، درست مانند فردي است که مي‌خواهد ‌چيزي را بردارد و دقت نمي‌کند و تنها با تخريب، کار خود را پيش مي‌راند. او افزود: متأسفانه قوانين معدن‌داري را نه‌تنها پيمانکاران بلکه مسئولان نيز هم رعايت نکردند. جاده عريض نشان مي‌دهد اين رگه‌هاي بوکسيت تا آن‌سوي شاهوار نيز ادامه دارد و از هزينه‌هاي انجام‌شده چنين به نظر مي‌رسد که بهره‌برداري براي کل منطقه شاهوار صورت گرفته باشد؛ اساس کار نشان مي‌دهد که جاهاي بيشتري را پيمانکاران مدنظر قرار دادند.

سایت شعار سال، با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری سلامت نیوز، تاریخ انتشار: 1 تیر 1396، کد مطلب: 216317:www. salamatnews.com