مفهوم تضمین کیفیت چیست؟

"مجموعه اقدامات برنامه ريزي شده و سيستماتيک ضروري براي فراهم آوردن اطمينان کافي از اينکه يک فرآورده يا خدمت خواسته هاي کيفيتي معيني را برآورده مي سازد".

شعارسال: تضمين کيفيت يا اطمينان از کيفيت بنابر تعريف استانداردISO 8402 به شرح زير مي باشد:

به عبارت ديگر تضمين کيفيت همراه سازي همه فعاليت ها و وظايف يک سازمان است به قسمتي که هيچ يک تابع ديگري نبوده و هر يک به شکل سيستماتيک برنامه ريزي، کنترل و اجرا شود. از طرفی، نظارت و ارزیابی منطم و برنامه‌ریزی شده جنبه‌های گوناگون یک پروژه، سرویس، سیستم یا وسیله است که احتمال رعایت حداقل‌های استاندارد کیفیت در فرایند تولید را به حداکثر می‌رساند.

براي اطمينان از کيفيت يک محصول قبل از هر چيز بايستي تمامي نيازمندي ها براي معرفي کلي آن ارائه شود، به عبارت ديگر نيازمندي هاي مشتري بايستي با جزئيات کامل و وضوح کافي بيان شوند و هيچ شبه اي در مورد آن ها وجود نداشته باشد. جمع آوري کليه اطلاعات، برنامه ريزي تمام فعاليت ها و تشريح دقيق دستورالعمل ها همگي بايستي قبل از شروع هر فعاليتي انجام گيرد. پس از آن بايستي کنترل مناسب براي اين فعاليت ها گرفته شوند. تضمين كيفيت كل مسير توليد محصول را با ديد كيفي تحت نظر داشته و با توليد و كنترل مستندات هر مرحله مي تواند اين اطمينان را به استفاده كنندگان از محصولات و افراد ناظر بدهد كه محصول توليد شده از كيفيت لازم برخوردار بوده و به سمت بهتر شدن نيز در حال حركت است.

تضمين کيفيت بيش از هر چيز نيازمند يکپارچگي و کنترل کليه عناصري که درون يک مجموعه عمليات قرار دارند، مي باشد به قسمي که هيچ کدام به ديگري وابسته نباشند. اين عناصر جنبه هايي مانند بازاريابي، طراحي، تدارکات، ساخت، نصب، مالي، اداري، ‌فروش، راه اندازي و حتي از کاراندازي را در بر مي گيرد.

براي اينکه بتوان تمامي عناصر يک مجموعه از عمليات را يکپارچه نمود، بايستي ابتدا وظيفه يا نقش هر يک از آن ها را، مستقل از ديگري تعريف نمود و سپس يک هدايت کننده آن ها را به درستي ارتباط دهد. بهترين هدايت کننده براي کليه موارد فوق جزو وظايف مدير عامل و يا مدير اجرائي يک سازمان است که نبايستي اين اختيار را به شخص ديگري تفويض نمايد.

تضمین کیفیت شامل تنظیم کیفیت مواد خام، هم‌گذاری‌ها، محصولات و اجزاء، خدمات مرتبط با تولید، و مدیریت، تولید و بازرسی فرایندها است. کیفیت توسط کاربران محصول، ارباب رجوع یا مشتریان، و نه جامعه به طور کلی، بدست می‌آید. محصولات قیمت پایین را در صورتی می‌توان به عنوان کیفیت بالا در نظر گرفت که کاربران محصول آن‌ها را اینطور یافته باشند.

دو اصلی که تضمین کیفیت شامل آن‌هاست:

«مناسب برای هدف»: محصول باید برای هدف تعیین‌شده مناسب باشد؛

«درست بار اول»: اشتباهات باید منتفی شوند.

از ابزار هایی که می توان به وسیله آن کیفیت و محصولات خود را استاندارد کنیم، استاندارد های تضمین کیفیت می باشد که سازمان بین المللی استاندارد با تدوین استاندارد های مختلفی مانند ایزو 9000 به تحقق این امر کمک کرده است. در اینجا به معرفی شماری از این استاندارد ها می پردازیم.

سیستم مدیریت کیفیت :ISO 9000

الزامات سیستم مدیریت کیفیت :ISO 9001

ISO 14001: سیستم مدیریت محیط زیست

ISO 10002: استاندارد بین المللی رسیدگی به شکایات مشتری

ISO 10004: استاندارد بین المللی سنجش رضایت مشتری

ISO 10015: سیتم مدیریت موثر فرآیند آموزش

ISO 50001: سیستم مدیریت انرژی

ISO 13485: استاندارد سیستم مدیریت کیفیت در تجهیزات پزشکی

ISO 22000 : سیستم مدیریت ایمنی در زنجیره تأمین مواد غذایی

ISO 26000: استاندارد مسئولیت اجتماعی

ISO 27001 : سیستم مدیریت امنیت اطلاعات

ISO IEC 17025 : سیستم تأیید صلاحیت آزمایشگاه های آزمون و کالیبراسیون