در حقیقت دنیای مدرن به موازات ایجاد امکانات بیشتر برای "خودشناسی" از منظر روان شناسی و روان کاوی، از ایجاد فرصت هایی برای "خودسازی" از طریق سازگاری فرد با خویشتن خود عاجز مانده است. این "خودسازی" بیشتر از مسیر همان تعالیم عرفانی می گذرد که ما را به خلوت کردن با خود و یکی انگاشتن خودشناسی و خداشناسی فرا می خواند. همان آموزه هایی که ما را به درک جایگاه "خود" در جهان، رفتن به سوی سازگاری و آشتی با ناملایمات، و ایجاد تعادل میان "فردیت" و "جماعت" دعوت می کند. اما مشکل این جاست که مدرنیته ما را به شناخت جهان و تسخیر آن فرا می خواند و با سازگاری با آن نسبتی ندارد، این دقیقا همان نگرشی است که مدرنیته نسبت به"فرد" هم دارد.

سرمایه داری به عنوان مهمترین جلوه ی جهان مدرن، به "جهان" و "فرد" به عنوان ظرفیت هایی برای تولید و مصرف هرچه بیشتر می نگرد. در این میان نظام آموزش و پرورش رسمی هم به جای ایجاد فرصت هایی برای آشتی دانش آموزان با خویشتن، کارکردی بیگانه کننده یافته است. با کنکوری شدن زندگی و آموزش در ایران، هم اینک نوآموزان بهجای صرف وقت برای شناخت توانایی های خود، می آموزند با ورود به رقابتی استرس زا و فرساینده، لحظه لحظه اوقات فراغت خود را صرف حضور در کلاس های آمادگی کنکور یا خلوت کردن با کتاب های مرتبط با آن در کنج اتاق خود کنند. جالب این جاست که این کسب آمادگی هم هر چه بیشتر صبغه ای انفرادی یافته و از حضور گروهی سایر همکلاسی ها تهی است. از همین رو است که فرزندان ما تمام لحظاتی را که باید در دوران حساس نوجوانی به اندیشیدن و کاوش در زوایای پنهان خویشتن پرداخته و از این رهگذر به ساخت شخصیت خود اقدام نمایند در بیراهه درس خواندن، حفظ کردن و تست زدن هدر می دهند.

آموزش و پرورش ما امروزه همزمان دو کار را انجام می دهد؛ نخست با تشدید رقابت افراطی بر سر کنکور و تاکید یک سویه بر اهمیت مدارس خاص، دغدغه های اجتماعی دانش آموزان و حس نوع دوستی آنها را از میان می برد.

دوم؛ با تستی کردن نظام آموزشی، افزایش سطحی نگری و قربانی کردن علوم انسانی پیش پای رشته های مهندسی و پزشکی، دغدغه های انسانی و عرفانی دانش آموزان را مدفون می سازد.

نتیجه این دو رویکرد هم البته یک چیز است: انسان هایی که از "بودن" خود، بیزارند و از "شدن" خود، ناامید. انسان هایی که از خلوت کردن و اندیشیدن به خود در هراسند و از ساخت و تکامل شخصیت خود، عاجز. شهروندانی که همزمان از جامعه و خود می گریزند. باید برای این معضل چاره ای اندیشید...