شعار سال: یکی از آزمون‌های تاثیر‌گذار در زندگی تحصیلی هر ایرانی آزمونی به نام کنکور سراسری است که انتخاب رشته آن به‌عنوان آخرین و مهم‌ترین گام برای ورود به دانشگاه محسوب می‌شود و حساسیت‌های مخصوص خود را به همراه دارد و اگر یک انتخاب رشته مناسب صورت پذیرد، تا حدودی ضریب قبولی داوطلب را افزایش می‌دهد، اما دراین میان یکی از مهم‌ترین سوالاتی که هنگام انتخاب رشته در میان دانشجویان شایع است و باعث سردرگمی بسیاری از داوطلبان شده، نوع پذیرش متقاضیان به صورت گزینش بومی استانی، ناحیه‌ای، قطبی و گزینش به صورت کشوری (بدون بومی‌گزینی) است و اینکه این نوع بومی‌گزینی به چه صورتی اعمال می‌شود. در این گزارش تلاش می‌شود به اطلاعات موردنیاز داوطلبان در این‌باره پاسخ داده شود. چرا بومی‌گزینی صورت می‌گیرد؟ سازمان آموزش عالی کشور برای کاهش مشکلات اقامتی و معیشتی دانشجویان و دانشگاه و مشکلاتی همچون کمبود خوابگاه‌ها، افت تحصیلی ناشی از دوری خانواده و مشکلات اقتصادی و کاهش مهاجرت‌های درون‌کشوری گزینش بومی را اعمال می‌کند تا باعث شود داوطلبان هر ناحیه با امتیازات در نظر گرفته‌شده بتوانند از امکان قبولی بیشتر در رشته‌های بومی آن شهر و استان بهره‌مند شوند؛ به عبارت دیگر، هر کدرشته در کنکور سراسری ظرفیتی دارد که توزیع ظرفیت در آزمون سراسری، به جز رشته‌هایی که به‌صورت خاص از داوطلبان برخی استان‌ها یا شهرستان‌ها پذیرش می‌کنند، مابقی ظرفیت رشته‌محل‌ها تحت‌تاثیر بومی‌گزینی و سهمیه‌های فرهنگیان، خانواده شهدا، خانواده ایثارگران و ... است. کدام رشته‌ها مشمول بومی‌گزینی می‌شوند؟ رشته‌های مختلف تحصیلی با توجه به ماهیت و گسترش در سطح کشور به چهار دسته رشته‌های استانی، رشته‌های ناحیه‌ای، رشته‌های قطبی و رشته‌های کشوری تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه به یکایک آن ها پرداخته‌ایم.

 رشته‌های استانی: رشته‌های استانی به رشته‌هایی اطلاق می‌شود که در اکثر استان‌ها گسترش داشته یا از نظر کاربردی به متخصصان بومی نیاز دارند. رشته‌های ناحیه‌ای: به رشته‌هایی اطلاق می‌شود که در اکثر استان‌ها وجود نداشته، ولی در چند استان مجاور که به‌عنوان یک ناحیه بومی تلقی می‌شود، موجود است. 

رشته‌های قطبی: به رشته‌هایی اطلاق می‌شود که در اکثر نواحی وجود نداشته، ولی در چند ناحیه بومی مجاور که به‌عنوان قطب بومی تلقی می‌شود، موجود است.

 رشته‌های کشوری: به رشته‌هایی اطلاق می‌شود که در اکثر قطب‌های بومی وجود نداشته و تنها در تعدادی از دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی ارائه می‌شود. چه معیار‌هایی برای تعیین استان بومی داوطلبان وجود دارد؟ 

سازمان آموزش عالی شش معیار برای تعیین استان بومی داوطلبان در نظر گرفته است که هریک از داوطلبان مشمول یکی از این موارد زیر می‌شوند: الف) در صورتی که محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره متوسطه برای داوطلبان نظام قدیم و محل اخذ مدرک پیش‌دانشگاهی و دو سال آخر متوسطه دوره دوم برای داوطلبان نظام جدید در یک بخش، شهر یا استان باشد، داوطلب بومی آن بخش، شهر و استان تلقی می‌شود. ب) در صورتی که محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر داوطلبی در یک بخش، شهر یا استان نباشد، بخش، شهر و استان محل تولد داوطلب به‌عنوان بخش، شهر و استان بومی وی در نظر گرفته می‌شود. ج) داوطلبانی که سه سال آخر محل تحصیل را در خارج از کشور گذرانیده‌اند، استان محل تولد، استان بومی این‌گونه داوطلبان تلقی خواهد شد. د) داوطلبانی که سه سال آخر محل تحصیل را خارج از کشور گذرانیده‌اند و همچنین استان محل تولد ایشان نیز خارج از کشور بوده است، استان بومی این قبیل داوطلبان تهران خواهد بود. ه ) برای رشته‌محل‌های خاصی که پذیرش آنها به صورت شهری انجام می‌شود، داوطلبی بومی شهر در نظر گرفته می‌شود که حداقل دو شهر از چهار شهر «محل اخذ مدرک تحصیلی سال آخر»، «محل اخذ مدرک تحصیلی دو سال ماقبل آخر»، «محل تولد» با شهر رشته تعیین‌شده تطابق داشته باشد. و) برای رشته‌محل‌های خاصی که پذیرش آن ها به صورت بخشی انجام می‌شود، داوطلبی بومی بخش در نظر گرفته می‌شود که حداقل دو بخش از چهار بخش «محل اخذ مدرک تحصیلی سال آخر»، «محل اخذ مدرک تحصیلی سال ماقبل آخر»، «محل اخذ مدرک تحصیلی دو سال ماقبل»، «محل تولد» با بخش رشته تعیین‌شده تطابق داشته باشد. هر داوطلب در کدام منطقه بومی محسوب می‌شود؟ 

سازمان آموزش عالی کشور این امکان را برای هر یک از متقاضیان کنکور سراسری فراهم کرده است تا رشته‌های مورد تقاضای آن دسته از داوطلبانی که در استان محل زندگی خود آن رشته‌ها را ندارند، اما در نواحی یا استان‌های همجوارشان وجود دارد، یک قطب و یک ناحیه بومی تلقی می‌شود که این قطب‌ها و نواحی به شرح زیر است. 

شیوه‌های گزینش بومی در دوره‌های مختلف به چه شکلی است؟ هر کدرشته‌محل در آزمون سراسری دارای ظرفیتی محدود است که توزیع ظرفیت‌های آن در آزمون سراسری متأثر از سهمیه‌ها و گزینش بومی است (به غیر از رشته‌هایی که به صورت خاص از داوطلبان برخی استان‌ها یا شهرستان‌ها پذیرش کنند)؛ یعنی برای هر کدرشته محل ظرفیتی برای سهمیه‌های مختلف در نظر گرفته می‌شود و داوطلبان واجد شرایط در آن پذیرش می‌شوند. ظرفیت هر کدرشته محل پس از کسر 25 درصدی و پنج درصدی سهمیه ایثارگران، با توجه به نوع گزینش رشته به صورت زیر در دوره‌های مختلف توزیع می‌شود:

 رشته‌های کشوری: در رشته‌هایی که نوع گزینش آنها کشوری است، ظرفیت هر کدرشته محل به نسبت تعداد شرکت‌کنندگان هر یک از سهمیه‌های مناطق یک، دو، سه و خانواده شهدا به تعداد کل شرکت‌کنندگان هر گروه آزمایشی تعیین می‌شود. 

رشته‌های بومی: در رشته‌محل‌هایی که نوع گزینش آن ها بومی (قطبی، ناحیه‌ای، استانی) بوده، حدود 20 درصد ظرفیت به داوطلبان آزاد و مابقی آن به نسبت تعداد شرکت‌کنندگان هر یک از سهمیه‌های مناطق یک، دو، سه و خانواده شهدا در بوم مربوطه (قطب، ناحیه، استان) به تعداد کل شرکت‌کنندگان آن بوم در هر گروه آزمایشی اختصاص می‌یابد. 

نحوه گزینش رشته‌های تحصیلی دوره‌های مختلف چگونه است؟ گزینش در دوره‌های روزانه به دلیل ویژگی‌های آموزشی و امکانات بهتر نسبت به سایر دوره‌های آموزشی، به صورت استانی یا ناحیه‌ای یا قطبی یا کشوری است که برای هر رشته تحصیلی در هر گروه آزمایشی در دفترچه راهنمای انتخاب رشته کنکور سراسری مشخص شده است. پذیرش در دوره‌های نوبت دوم (شبانه) گزینش بومی استانی و در دوره‌های غیردولتی و غیرانتفاعی گزینش بومی ناحیه‌ای انجام می‌گیرد. در دوره‌های مجازی و پردیس خودگردان نیز گزینش به صورت کشوری است و بومی‌گزینی صورت نمی‌گیرد. در دوره‌های پیام نور و غیرانتفاعی به صورت بومی ناحیه است و بقیه دوره‌ها به صورت کشوری گزینش می‌شود.∎

سایت شعار سال، با تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری صاحب خبر، تاریخ انتشار 15 مرداد 97، کد مطلب: 27178754، www.sahebkhabar.ir