شعار سال: سیلاب اخیر لرستان که در شامگاه ۸ بهمن و بامداد ۹ بهمن ماه به وقوع پیوست خسارت های بسیاری را به ویژه در خرم آباد مرکز این استان برجای گذاشت که مسئولان برآورد ریالی این خسارت ها را ۳۱۰ میلیارد تومان اعلام کرده اند.

اما پس از سیلاب سوالات متعددی در اذهان عمومی شکل گرفت، از عوامل تشدید کننده سیلاب تا علت ورود آب به خانه های حریم رودخانه و عملکرد نیروهای خدماتی در کمک رسانی به مردم.

طی سال های گذشته به منظور روان سازی ترافیک پل های موقتی روی رودخانه خرم آباد احداث شده است که بسیاری از مردم علت سیلاب را وجود همین پل های لوله ای با ارتفاع بسیار پایین می دانند و معتقدند با توجه به هشدارهای داده شده مبنی بر وقوع سیلاب، پل های موقت باید تخریب می شدند؛ عدم تخریب پل های موقت و انسداد این پل ها به وسیله نخاله های بستر رودخانه و گل و لای که همراه سیلاب آمده است منجر به این شد که این پل به مثابه یک سد در مقابل سیلاب عمل کنند و در نهایت بر شدت سیلاب بیفزایند.

به نحوی که مسئولان شهرداری حاضر در محل وقوع سیلاب در شب ۸ بهمن ماه می گویند جریان روان آب در بستر رودخانه برقرار بوده است و حتی زیرگذرهای شهر انسداد نداشته اند و به یک باره در مدت زمان چند دقیقه ای حجم زیادی از آب به درون رودخانه و زیرگذرها وارد شده است.

مسئولان حوزه معاونت عمرانی استانداری لرستان و شهرداری خرم آباد برای تخریب پل های موقت عملیات احداث دو پل جایگزین روی رودخانه را آغاز کردند و پیرامون مسئله جانمایی پل نیز جلسات متعددی در شورای ترافیک خرم آباد تشکیل شد تا در نهایت احداث این پل ها آغاز شود.

برخی در مورد پل در حال ساخت در مکانی پایین تر از پل انقلاب معتقدند ارتفاع این پل باید بیشتر می بود تا سیلاب از زیر آن عبور کند؛ مسئله ای که مشاوران پل در دست احداث شب گذشته با حضور در صحن علی شورای شهر خرم آباد و در حضور منتقدان پاسخگوی آن بودند.

سیلاب اخیر خرم آباد نادر بود

مشاور پروژه با اشاره به سیلاب اخیر خرم آباد و سوالات مطرح شده پیرامون پل های در دست احداث بر روی رودخانه خرم رود با اشاره به اینکه در فضای مجازی سوال های زیادی برای هم استانی ها ایجاد شد، به عنوان جزئی از مهندسین استان وظیفه خود می دانیم تک تک سوال های فنی و غیرفنی را پاسخ دهیم، اظهار داشت: امروز با تیم مهندسی مشاور، پیمانکار و کارفرما در جلسه هستیم تا به سوالات مطرح شده پاسخ دهیم.

دکتر باباعلی با بیان اینکه درپی سیلاب اخیر خسارت ۲ هزار میلیارد ریالی وارد شد که نشان می دهد کل کشور باید برای کمک به مردم ما بسیج می شدند، تصریح کرد: در کل دنیا ۴۳ نوع بلای طبیعی داریم که کشور ما در کمربندی قرار گرفته که ۳۳ بلای طبیعی را شامل می شود؛ لرستان از ۴ بلای طبیعی صدر جدول با شدت زیادی از دو مورد آن شامل زلزله و سیلاب مواجه است.

مشاور پروژه با تاکید بر اینکه در سال های اخیر شدت بلایای طبیعی ۴ برابر شده است، تلفات جانی ۷ برابر شده است و سیلاب در دو دهه زندگی ۵ میلیارد نفر را تحت الشعاع قرار داده است، افزود: اقلیم هواشناسی دنیا عوض شده است، امروز آمریکا و ژاپن و برزیل که در بحث سازه های آب قوی هستند نتوانسته اند سیلاب را کنترل کنند و امروز آسیب های بسیار سیلاب در کشور چین را مشاهده می کنیم؛ در ایران این تغییرات اقلیمی به گونه ای شده که دوره تناوب سیلاب و خشکسالی دارد آسیب می زند.

باباعلی ادامه داد: بر اساس تمام مقالات علمی دنیا وارد سیکلی شده است که تمام اقلیم به هم ریخته است، این سیلاب خرم آباد هم ویژه و نادر بوده است، اما خبر بد این است قطع به یقین در ایران شدت سیلاب های آینده بیشتر خواهد بود، زمان کم می شود و شدت بارش ها بالا می رود؛ در خرم آباد باید دو بند در بالادست رودخانه خرم رود ساخته شود و آبخیزداری فورا تقویت شود.

مجموعه طراح پل روی رودخانه خرم آباد ۱۵ نفر هستند که همگی خود را موظف می دانند پاسخگوی سوالات فنی متخصصان و مردم باشند

وی با اشاره به اینکه ۳۵۵ هزار پل در ایران داریم که این تعداد از دهانه ۲ متر تا بالای ۳۰ متر هستند، هیچ گریزی نداریم و برای ارتباطات از یک طرف رودخانه به سمت دیگر و قطعا باید پل ساخته شود، اظهار داشت: احداث سازه ها باید بر اساس علم هیدرولوژی باشد اما هیدرولوژی هم علم قطعی نیست، چون پدیده های هواشناسی و میزان بارش ها و شدت ها قابل پیش بینی نیست، تنها یک علم آماری است.

مشاور پروژه تصریح کرد: ما بر اساس آمار کار می کنیم و یک دفعه پدیده ای رخ می دهد که در هیچ یک از آمارها نیست.

باباعلی خاطرنشان کرد: به هر روی مجموعه طراح پل روی رودخانه خرم آباد ۱۵ نفر هستند که همگی خود را موظف می دانند پاسخگوی سوالات فنی متخصصان و مردم باشند.

ظرفیت حمل رودخانه خرم آباد محدود است

وی با اشاره به اینکه سرعت سیلاب تابع شرایط هیدرولوژی و شیب رودخانه است، اظهار داشت: ظرفیت حمل رودخانه خرم آباد محدود است و نمی تواند در آینده دبی ها را عبور دهد، چقدر از این سیلاب را می توانیم جلوگیری کنیم یا تاخیر بیندازیم؟

مشاور پروژه با بیان اینکه در مورد سیلاب اخیر هرآنچه شرایط نامناسب بوده داشته ایم، تصریح کرد: تنها راهی که داریم این است که سد تنگ شبیخون در بالا دست رودخانه اجرا شود، دو بند کوچک پایین دست باشد و زمان اوج سیلاب را تاخیر دهیم و سیلاب را به سیلاب دشت ها ببریم.

ارتفاع پایین خیابان های دو طرف پل، محدودیت طرح هندسی و محدودیت مالی کارفرما باعث شد در ارتفاع پل نیز دچار محدودیت شویم

باباعلی با تاکید بر اینکه ظرفیت حمل رودخانه به نهایت رسیده مگر اینکه به سرعت از بالادست اقدام کنیم، افزود: در مورد پل محدودیت ارتفاع و محدودیت طرح هندسی را داشتیم، نهایت ارتفاعی که میشد برای پل در نظر گرفت ۲.۸ تا ۳ متر بود، چراکه باید سطح خیابان های دو طرف پل را هم در نظر می گرفتیم.

وی خاطرنشان کرد: در عین حال محدودیت های کارفرما در مورد منابع مالی را هم داشتیم و در نهایت شهرداری از بین طرح های ارائه شده گزینه مورد نظر را انتخاب کرد که به عقیده ما هم بهترین گزینه بود.

طی ۹ ساعت ۷۲ میلی متر باران بارید

دکتر حجت الله یونسی دیگر مشاور پروژه با اشاره به اینکه رودخانه خرم آباد ۱۱ کیلومتر طول دارد و از ارتفاعات شهر سرچشمه می گیرد و زیرحوضه ای از کرخه است، اظهار داشت: رودخانه از ۵ زیرحوضه تشکیل شده، از جمله کرگانه، کاکاشرف و چم انجیر و ما همه بارش های این زیرحوضه ها را بررسی کرده و برای همه آن ها مدل تهیه کرده ایم.

وی با بیان اینکه در شهر خرم آباد یک زمانی مرز شهر میدان کیو بود اما الان قلعه سنگی مرز شهر است و شهرسازی یعنی نفوذ پذیری صفر و هر بارانی تبدیل به سیلاب می شود، تصریح کرد: در روز دوشنبه ۸ بهمن ماه سال جاری، طی ۹ ساعت ۷۲ میلی متر بارش داشته ایم، یعنی ۸ میلی متر در ساعت، اما این در حالی است که در گذشته متوسط بارندگی ما ۱.۵ میلی متر در ساعت بوده است.

مشاور پروژه خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط دمایی ذوب برف هم داشتیم و این اضافه شد به حجم سیلاب شهر.

چرا پل دارایی زاده در سیلاب دچار مشکل نشد؟

یونسی با تاکید بر اینکه ما پل ها را بر اساس آمار ۱۰۰ ساله می سازیم، افزود: بر اساس مدل های طراحی شده مختلف، ۳۰ سیلاب تاریخی با شرایط هیدرولویکی دائمی و غیردائمی در رودخانه انداختیم تا شرایط را بسنجیم، بزرگترین سیلاب در سال ۶۹ بود که پل دارایی زاده ترک خورد و دبی رودخانه ۳۰۰ مترمکعب بر ثانیه بود، بعد از این اتفاقات تصمیم گرفته شد رودخانه به صورت کانال مرکب تغییر یابد و ۱۳۰۰ متر آن نیز اجرا شد، با این اقدام ۹۰ سانتی متر کانال را در پایین تر داریم و دو دشت سیلاب در اطراف داریم تا دبی بیشتری عبور کند به دلیل وجود همین کانال مرکب است که پل دارایی زاده در سیلاب دچار مشکل نشد.

وی با اشاره به اینکه آن زمان هرچه گفتیم رودخانه پویا است و کار باید از بالادست شروع شود، آبخیزداری شود و پخش سیلاب شود اما گفتند نه استاندار وقت لرستان گفته است منظر شهری در محل مذکور باید خوب باشد، خاطرنشان کرد: ما دبی ۱۰۰ ساله را برای پل شهدای حاج عمران(پل در دست احداث در پایین تر از پل انقلاب) ۵۲۰ مترمکعب قرار دادیم، مشاور کوتاهی نکرده است، ما کل رودخانه را مدل علمی زده ایم.

دایک در نظر گرفته شده برای عبور سیلاب ظرفیت دبی ۲۶۰ مترمکعب بر ثانیه را داشت

یونسی با اشاره به اینکه برخی مسائل در فضای مجازی مطرح می شود که می توانستیم ارتفاع پل را زیاد کنیم، اما سوال اینجاست که تکیلف خانه ها و خیابان های اطراف چه می شد؟ ما از قبل تذکر دادیم به پیمانکار که حتما باید کانال مرکب پروژه نیز اجرا شود، ادامه داد: دست اندازی هایی که به رودخانه کرده ایم شده محل دپو نخاله ساختمانی و همین نخاله ها شرایط گل و لای و انسداد مسیرها و در نهایت تشدید شدت سیلاب را به دنبال داشت.

وی در پاسخ به این سوال که چرا الان احداث و بتن ریزی پل انجام شد، تشریح کرد: ما عرض رودخانه را به ۱۴ متر رساندیم تا پیمانکار بتواند بتن ریزی کند، دایک ما با عرض ۱۴ متر و عمق ۴ متر یعنی ۵۲ مترمربع سطح مقطع که اگر در ۵ متر سرعت سیلاب ضرب شود می شود ۲۶۰ مترمکعب در ثانیه، یعنی دبی سیلاب با ۲۶۰ مترمکعب بر ثانیه را می توانست عبور دهد، اما سیلی که آمد بالاتر از این حرف ها بود، چون باران و ذوب برف و بحث آبخیزداری و مشکلات در بالادست آن را تشدید کرده بود.

وی ادامه داد: ما متاثریم از اینکه همشهریان دچار مشکل شدند اما به جرات قسم می خورم بیشترین وقت را برای این پل ها گذاشتم چون قرار است پاسخگو باشم و قرار است مردم از آن عبور کنند.

ظرفیت عبور دبی ۵۲۰ مترمکعب برای سازه پل طراحی شده است

دکتر فریدون امیدی نسب مشاور دیگر پروژه نیز با اشاره به اینکه دایک در نظر گرفته شده در محل احداث پل برای عبور آب، برای عبور دبی ۲۶۰ مترمکعب بر ثانیه ظرفیت داشته است، دبی سیلاب ۱۰۰ ساله رودخانه در محل پل نیز ۳۰۰ مترمکعب بر ثانیه است، اظهار داشت: ظرفیت عبور دبی که برای سازه طراحی کرده ایم ۵۲۰ مترمکعب است و ضریب اطمینان را نیز در ارتفاع لحاظ کرده ایم.

وی در خصوص اعلام هشدار وقوع سیلاب گفت: ما در چهارم بهمن ماه بتن ریزی کردیم و در پنجم بهمن سازمان هواشناسی اعلام کرده است که طی دو روز بارندگی به میزان ۵۰ تا ۷۰ میلی متر را داریم.

مشاور پروژه با تاکید بر اینکه دایک ما به راحتی دبی سیلاب ۷۰ تا ۸۰ ساله رودخانه را جواب می داد اما شدت باران نادر بوده است، افزود: بر اساس هشدارها می بایست در ۴۸ ساعت ۵۰ تا ۷۰ میلی متر باران داشته باشیم، یعنی ۱.۵ میلی متر در ساعت، در صورتیکه ۷۲ میلی متر باران در ۹ ساعت باریده است.

امیدی نسب با اشاره به اینکه پل در دست احداث سازه ای در سه جهت قوسی است یعنی در طول، عرض و در ضخامت دارای قوس است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر ارتفاع وسط پل از خیابان های اطراف بیش از ۱.۵ متر بالاتر است.

وی افزود: برای کاهش حجم سیلاب نیز نقشه های کانال مرکب کف رودخانه را به پیمانکار پروژه ارائه داده ایم که بایستی بزودی اجرا شوند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر تاریخ انتشار 19بهمن 97، کدخبر: 4537181، www.mehrnews.com