شعارسال: آنقدر تبلیغ می‌کنند برای غیردولتی‌ها و ضدتبلیغ می‌کنند برای دولتی‌ها که تقریبا کمتر جایی است که اندک قرابتی با فرهنگ و آموزش و... داشته باشد و سخن و تبلیغی از مدارس غیردولتی نباشد؛ از صفحه‌های اینستاگرامی فروش و توزیع محصولات فرهنگی تا نمایشگاه کتاب و توزیع تراکت و نصب بنرهای تبلیغاتی در سرتاسر نمایشگاه و... همه در تسخیر تبلیغات مدارس و موسسات غیرانتفاعی آموزشی است که این روزها، روزهای ثبت‌نام و گزینش و آزمون ورودی‌شان است و حسابی تنور درآمدی‌شان داغ.

نوشتن از غیردولتی‌ها آنقدر زیاد شده است که می‌توان با اندک نقدی نسبت به آنها صغری و کبرایی جور کرد و نوشت و نوشت، اما غرض از این نوشتن سروکله زدن با اندک نقدها و گاف‌ها نیست، صحبت از سیاست‌هاست، سیاست‌های کلانی که مداوم و مستمر برای رسیدن به آن حرف‌ها زده می‌شود و جلسه‌ها برگزار و پول‌ها خرج می‌شود.

مشی دولت؛ خصوصی‌سازی در آموزش

برای ورود به گزارش نیاز است ابتدا به چند اظهارنظر اشاره کنم. عبدالرضا فولادوند، مدیرکل آموزش و پرورش تهران دی‌ماه سال گذشته در گردهمایی شورای هماهنگی موسسان مناطق 19گانه شهر تهران گفت: «سیاست آموزش و پرورش توسعه مدارس غیردولتی است. این اظهارنظر در کنار سخنان حسن روحانی در روز معلم سال ۹۴ و بعد از آن که گفته بود: «آموزش‌وپرورش باید از حالت دولتی بودن محض خود به تدریج و قدم به قدم خارج شود. اینکه بیش از ۱۰ درصد مدارس غیردولتی است خبر خوبی است، اما باید این آمار افزایش پیدا کند. همچنین ما می‌توانیم آموزش را خرید خدمت کنیم.» به خوبی مشی دولت را در ارتباط با مساله آموزش و خصوصی‌سازی در این حوزه نشان می‌دهد.

رشد حدود 3 هزارتایی مدارس غیردولتی طی 4 سال

مجتبی زینی‌وند، مدیرکل سازمان مدارس و مراکز غیردولتی آموزش و پرورش در سال 93 آماری از تعداد مدارس غیردولتی در کشور ارائه کرد و گفت: «12هزار مدرسه غیردولتی در کشور فعالیت می‌کنند. در تفاهمنامه‌ای که با شهرسازی منعقد شده است مقرر شد هر فردی که برای تاسیس مراکز غیردولتی احتیاج به زمین اجاره‌ای یا شخصی داشته باشد، طی 20 روز کارها انجام ‌شود و... .»

طبق آخرین آمار موجود که سیدمحمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش شهریورماه 97 به آن اشاره کرد 15هزار و ۳۵۵ مدرسه غیردولتی داریم. با این تفاسیر تلاش دولت برای توسعه و گسترش مدارس غیردولتی به هر بهانه‌ای ولو کاهش بار هزینه‌های دولت در این حوزه مشخص است اما این تمام ماجرای مربوط به مدارس غیردولتی نیست.

800 هزار صندلی خالی در مدارس غیردولتی

مسعود نیک‌فطرت، رئیس اداره مشارکت‌های مردمی آموزش و پرورش شهر تهران فروردین امسال درباره برنامه‌های پیش‌روی مدارس غیردولتی گفت: «یکی از برنامه‌های اصلی برای سال آینده توسعه کمی و کیفی مدارس غیردولتی شهر تهران است که در این مسیر سعی کردیم توازن در تمامی مناطق برقرار باشد، اما در مناطق جنوبی تهران و منطقه ۲۲ که با مشکل کمبود فضای آموزشی مواجه هستند، نگاه ویژه‌تری خواهیم داشت. سال آینده ۱۳هزار کسری نیرو در آموزش و پرورش تهران داریم و یکی از راه‌ها برای جبران این کسری توسعه بخش غیردولتی است که در این مورد دو الگوی حداقلی و حداکثری در نظر گرفته‌ایم. در الگوی حداقلی نیم‌درصد افزایش جمعیت دانش‌آموزی و در الگوی حداکثری 1.5 درصد افزایش جمعیت دانش‌آموزی مدارس غیردولتی در دستور کار قرار گرفته است.

در سال تحصیلی جاری ۶هزار دانش‌آموز به مدارس غیردولتی تهران اضافه شده است، امیدواریم این روند برای سال تحصیلی آینده هم وجود داشته باشد، البته یکی از موانع اصلی در جذب دانش‌آموز در مدارس غیردولتی موانع اقتصادی است که با توجه به شرایط فعلی باعث شده است معیشت خانواده‌ها به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین موانع در توسعه مدارس غیردولتی محسوب شوند.»

این سخنان را وقتی کنار آمار صندلی‌های خالی موجود در این مدارس می‌گذاریم ماجرا قابل‌تامل‌تر می‌شود. طبق آمار موجود در سال 92 تعداد صندلی‌های خالی موجود در مدارس غیردولتی 500‌هزار صندلی بود، آماری که در حال حاضر مجتبی زینی‌وند، مدیرکل سازمان مدارس و مراکز غیردولتی آموزش و پرورش در ارتباط با آن می‌گوید: «بین ۵۰۰ تا ۸۰۰هزار صندلی خالی در مدارس غیردولتی داریم و در بحث خرید خدمات امسال کمتر توانستیم ظرفیت مدارس را تکمیل کنیم و اصلا کاری نکردیم.»

تصوری که واقعی نیست

تا اینجا از دغدغه و برنامه دولت در ارتباط با سیاستگذاری‌ها و ایجاد تسهیلات به منظور افزایش و توسعه مدارس غیردولتی نوشتم و البته از وجود تعداد قابل‌ملاحظه صندلی خالی در این مدارس، در مورد اینکه خیلی از مدارس دولتی از تراکم دانش‌آموزان رنج می‌برند هم نوشتم اما این یکی از ایرادات وجود مدارس غیردولتی است. اینکه قانون در ارتباط با ایجاد شرایط تحصیل رایگان چه می‌گوید و ما در عمل به آن کجا قرار داریم هم قبلا نوشتیم. اما بحث جدی و مهمی که شاید یکی از اصلی‌ترین عوامل سوق‌دهنده خانواده‌ها برای رجوع به مدارس غیردولتی و ثبت‌نام فرزندان‌شان باشد، مساله یادگیری است. پیش‌تر در ارتباط با ترس‌فروشی مبلغان مدارس غیردولتی و مدافعان این مدارس توضیح دادم، اینکه به هر طریق سعی می‌کنند سطح آموزش موجود در مدارس دولتی را با آن همه مضیقه و فشار مادی و... هدف بگیرند و به آن حمله کنند و از مواهب مدارس غیردولتی بگویند. حالا هم بر همان مدار و در جهت خلاف تصور عمومی در ارتباط با مدارس غیردولتی که همواره تصویر ایده‌آل آن هم برآمده از چند مدرسه خاص در پایتخت است، تصویری واقعی از این مدارس را ترسیم می‌کنم.

عبدالرسول عمادی، رئیس مرکز سنجش آموزش وزارت آموزش و پرورش در ارتباط با وضعیت یادگیری و نمرات موجود از دانش‌آموزان مدارس غیردولتی آن هم در امتحانات نهایی خاطرنشان کرده بود: «مدارس غیردولتی در مناطق برخوردار از وضعیت خوبی در جدول برخوردارند، اما مدارس غیردولتی مناطق محروم در وضعیت اسفباری هستند و برخی در انتهای جدول قرار دارند که نیازمند توجه بیشتر هستند. مدارس غیردولتی در برخی مناطق در بالای جدول میانگین نمرات هستند و وضعیت نمرات‌شان خوب است که البته تعدادشان اندک است. اما معمولا در تمام مناطق کشور مدارس آخر جدول هم مدارس غیردولتی هستند؛ به این معنا که در مقابل مدارس غیردولتی با کیفیت خوب، بسیاری از مدارس غیردولتی ما کیفیت‌شان مطلوب نیست و میانگین نمرات‌شان از بسیاری مدارس عادی هم پایین‌تر است که باید به آن توجه شود.»

مشی دولت؛ خصوصی‌سازی در آموزش

و اما درنهایت به اصلی‌ترین استدلال برای توسعه مدارس غیردولتی البته در کنار استدلال‌هایی که پیش از این مطرح شد، می‌پردازم. یکی از اصلی‌ترین عللی که برای توسعه مدارس غیردولتی عنوان می‌شود، گرایش سایر کشورها به سمت خصوصی‌سازی آموزش است. موضوعی که با رد تایید آموزش دولتی فقط از سوی حکومت‌های سوسیالیستی عنوان می‌شود.

مجتبی زینی‌وند، رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی در اولین نمایشگاه دستاورد‌های مدارس غیردولتی که برای خودنمایی این مدارس در برابر منتقدان و مدارس دولتی اسفندماه سال گذشته برگزار شد، گفته بود: «در هیچ کشوری تمام هزینه به عهده دولت نیست و صرفا ۵۰ تا ۷۰ درصد هزینه آموزش و پرورش را دولت تامین می‌کنند و سایرین را مردم تقبل می‌کنند.»

این اظهارنظر که همچنان مشخص نیست با چه مطالعه و قیاس با چه کشورهایی انجام شده است، قابل نقد و البته رد است. برای بهتر روشن شدن و نقد این آمار اعلامی از سوی رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی به سهم دولت از هزینه‌های آموزش و پرورش در کشورهای OECD(سازمان همکاری اقتصادی و توسعه) اشاره می‌کنیم. کشورهایی که اغلب تحت‌سیطره نظام لیبرالی هستند و سهم هزینه دولتی آنها در آموزش هم قابل‌توجه است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازسایت خبری فرهیختگان ،تاریخ انتشار: 10اردیبهشت1398،کدخبر169542: ،www.newspaper.fdn.ir