شعار سال: به نظر می‌رسد که اگر غذا‌های فوق فرآوری شده بخوریم، ممکن است زودتر پیر شویم. یک مطالعه جدید از محققان دانشگاه "ناوارا" در پامپلونا، اسپانیا از این واقعیت پرده برداشته است که تلومر‌ها پس از مصرف غذا‌های فوق فرآوری شده کوتاه می‌شوند و قضیه وقتی جالب می‌شود که بدانیم تلومر‌ها با علائم پیری در بدن ارتباط دارند.

"تلومر" (Telomere) پایانه فیزیکی کروموزم‌های خطی است که از یک توالی غیر کد کننده تشکیل شده است. تلومر در پستانداران، مرکب از تعداد متغیری توالی‌های تکراری با رمز "TTAGGG " است. توالی تکرار شونده تلومری در سایر جانداران نیز دارای فرمول کلی مشابهی است که این شباهت نشان دهنده نقش حیاتی و در نتیجه محفوظ باقی ماندن ساختار تلومر است.

کشف کارکرد تلومر و آنزیم تلومراز در دهه ۱۹۹۰ توسط سه دانشمند آمریکایی به نام‌های "الیزابت بلک‌برن"، "کرول گریدر" و "جک زوستاک" منجر به اهدای جایزه نوبل سال ۲۰۰۹ به این سه نفر شد.
با وجود اینکه تلومر به صورت دی ان‌ای دورشته‌ای (Double strand) است، اما در انتهایی‌ترین منطقه یک توالی کوتاه (۱۴ تا ۱۶ نوکلوئیدی) غنی از T و A دارد که با جفت شدن با یک ناحیه داخلی‌تر تلومر ساختاری به نام حلقه T یا T-loop به وجود می‌آید که با اتصال پروتئین‌های متصل شونده به تلومر تثبیت می‌گردد.

این مطالعه در کنفرانس چاقی اروپا و کنفرانس بین المللی چاقی (ECOICO ۲۰۲۰) به اشتراک گذاشته شده است که به صورت مجازی از امروز اول سپتامبر تا جمعه چهارم سپتامبر برگزار می‌شود.
این مطالعه نشان داد که تلومر‌ها یعنی همان کروموزوم‌هایی که می‌توانند به عنوان نشانگر سن استفاده شوند، در افرادی که برای مدت زمانی طولانی حداقل سه بار در روز از غذا‌های فوق فرآوری شده استفاده می‌کنند، دو برابر کوتاه‌تر هستند.

داشتن تلومر‌های کوتاه‌تر با پیری بیولوژیکی در سطح سلولی مرتبط است و این مطالعه نشان می‌دهد که برخی رژیم‌های غذایی می‌توانند سلول‌ها را با سرعت بیشتری پیر کنند.

مصرف جهانی غذا‌های فوق فرآوری شده در حال افزایش است و به همین ترتیب مصرف غذا‌های تازه در حال کاهش است. غذا‌های فوق فرآوری شده در مکان‌های مختلفی پیدا می‌شوند، یا ارزش غذایی کمی دارند و یا اصلا هیچ ارزش غذایی ندارند و حاوی چربی ها، قندها، نشاسته و ... هستند. این غذا‌ها در حال حاضر بسیار سهل الوصول و ارزانتر از غذا‌های تازه هستند، زیرا معمولاً با مواد کم هزینه‌ای تولید می‌شوند که ماندگاری بیشتری نسبت به غذای تازه دارند و هم برای تولید کننده و هم مصرف کننده صرفه دارند.

با این حال غذا‌های فوق فرآوری شده منجر به نتایج مضری می‌شوند و می‌توانند با مواردی مانند چاقی، افسردگی، دیابت نوع ۲ و فشار خون بالا مرتبط باشند که همه این‌ها معمولاً به پیری نیز مربوط می‌شوند.

هدف این محققان بررسی ارتباط بین پیری و مصرف غذا‌های فوق فرآوری شده بود. این تیم موفق شد با مطالعه‌ای که از سال ۱۹۹۹ در اسپانیا آغاز شده و همچنان نیز در حال انجام است، به این نتیجه برسند. داوطلبان برای شرکت در این مطالعه باید ۲۰ سال به بالا سن داشته باشند و آنچه را که هر روزه می‌خورند، گزارش دهند.

این تیم در نهایت کشف کرد که هرچه میزان مصرف غذا‌های فوق فرآوری شده بیشتر باشد، احتمال داشتن تلومر کوتاه‌تر در فرد نیز بیشتر است.

محققان می‌گویند: ما در مطالعه افراد مسن اسپانیایی، یک ارتباط قوی بین مصرف مواد غذایی فوق فرآوری شده و طول تلومر‌ها مشاهده کردیم.

شعار سال،  با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا، تاریخ انتشار 12 شهریور    99، کد خبر:   99061208959، www.isna.ir