شعار سال: نظام چين علي رغم شعار و لفاظي هاي زيبا قادر به ايجاد رفاه و كاهش فقر نبود، مائو براي خروج از بن بست ، برنامه بلند پروازانه جهش بزرگ را نه بر اساس منطق  عقلائي اقتصادي بلكه با مباني آرمانگرايانه سوسياليستي ، تدوين و اجرا كرد ، كه نتايج فاجعه باري داشت . دستاوردها ، خلاف أهداف طرح بود ، بطوريكه ، يكي از خروجي هاي جهش بزرگ ، مرگ بيش از ٣٠ ميليون روستايي چینی ناشي از گرسنگي بود .

مائو كه خود معمار و مجري جهش بزرگ بود  آنگونه که سنت رفتار رهبران آرمانگراست ، براي فرار از  پاسخگویی از عدم موفقيت آن در اقدامي فرار بجلو علم انقلاب فرهنگي را برافراشت و فرافکنانه اعلام كرد، ناكامي  ما ناشي از وجود رگه هاي خصلت  سرمايه داري است ، كه بایستی با تصفيه آنها خلوص لازم سوسياليستي بدست آید تا  پيشرفت چين سرعت مورد نياز  را  بدست بياورد

تعقيب ، تحقير، سركوب به اصطلاح  بورژواها شروع شد ، عواقب این طرح دامنگیر  تعداد زيادي از افراد حتي بعضي از افراد دفتر سياسي كمونيست مثل دنگ شيئائوپنگ را هم گرفت، تا آنجا كه بعنوان كارگر ساده مجبور به كار در كارخانه تراكتورسازي شد. ناكارآمدي سيستم مائويست روز به روز خود را آشكارتر مي ساخت ، اما كاريزماي قدرتمند مائو مانع از بروز آشكار انتقادات مي شد. با مرگ مائو، انتقادات شروع شد، گروه سه نفره شامل بيوه مائو خواهان ادامه وضع موجود بودند، اما در فقدان كاريزماي مائو و آشكار شدن هرچه بيشتر مشكلات، ضرورت تغيير در سياست ها هر روز بيشتر احساس مي شد، از طرفي تجربه شكست خورده شوروي جلوي چشم آنها بود، اين شرايط زمينه به قدرت رسيدن اصلاح طلبان و منتقدان به رهبري دنگ شيائوپنگ را فراهم آورد.

در اولين گنگره حزب بعد از به قدرت رسيدن منتقدان ، شیائو پينگ جمله معروف خود را بيان كرد " گربه مهم نيست سياه باشد يا سفيد، مهم اين است خوب موش بگيرد" همين جمله كوتاه ، مانیفیست  تغيير جهت چين را تعيين كرد . معناي ساده اين حرف تاكيد بر كارايي بود نه ايسم ها. اصلاحات اقتصادي با ايجاد مناطق آزاد در شهرهاي ساحلي چين كه از قيد و بند قوانين دست و پا گير آزاد بود شروع شد ، اين مناطق به سرعت گسترش يافت، سيل سرمايه گذاري  خارجي به داخل چين جاري  شد، با افزايش قيمت تمام شده توليدات در كشورهاي توسعه يافته مهاجرت سيل آساي كارخانجات به چين آغاز شد ،با ورود سرمايه و تكنولوژي ،  تخصص و مهارت نيروي انساني شان با تصاعد هندسي افزايش يافت . غول خفته كم كم از خواب برمي خواست ، بيش از ٧٠٠ ميليون شهروند چيني از زير خط فقر خارج شدند، در ابتداي قرن ٢١چين يكي پس از ديگري مدال طلاي جهاني ، بزرگترين سرمايه پذير و سرمايه گذار خارجي ، صادر كننده ، توليد كننده  ، دارنده بیشترین ذخاير ارزي ،تراز مثبت تجاری ، كسب دومين اقتصاد دنيا، بالاترين   ثبت اختراعات جهاني ،.....را كسب كرد، تنها مقام جهاني كسب نشده دنيا براي چين قدرت اول اقتصادي دنيا بودن است كه طبق محاسبات اقتصاددانان در در سال ٢٠٣٠ محقق خواهد شد .صادرات چين به آمريكا به مرز ٤٢٠ ميليارد دلار رسيد و سرمايه گذاريش در آن كشور از ٢٥٠٠ ميليارد گذشت.

جهاني كه مائوی" آرمانگرا "  با آموزه ها ، چريك ها و اسلحه هايش  قادر به فتح آن نشد ، جانشينان " واقع گرا "  با صادرات  و سرمايه گذاري خارجي  بدون جنگ و خونريزي فتح كردند ، حالا همه توليد كنندگان دنيا از ورود سيل آساي محصولات چيني به كشورشان نالانند،  يكي از مهمترين وعده هاي انتخاباتي ترامپ جلوگيري از حمله چيني ها به مشاغل كارگران آمريكايي بود ، وعده اي كه در انجام آن شكست خورد ، زيرا موازنه قوا در اين مورد بشدت بنفع چيني هاست و كاري از تسليحات فوق پيشرفته آمريكا در اين جنگ ساخته نيست.

اين تغيير جهت و توسعه شتابان آثار منفي هم داشت، تخريب محيط زيست كشور ، ايجاد شكاف طبقاتي و رشد مصرف گرايي ،اگرچه در كنار توسعه اقتصادي و افزايش رفاه خبري از توسعه سياسي نيست و اين خود تهديد بالقوه بزرگي براي اين كشور است .تجربه چين به وضوح نشان داد واقع گرايي مقدم بر آرمانگرايي است

نویسنده : غلامرضا مصدق

پایگاه تحلیلی- خبری شعار سال، برگرفته از کانال تلگرامی عصر شهرکرد