شعار سال: در پی کاهش نزولات جوی و کاهش ذخایر آبی، بحران خشکسالی هر ساله در فصل تابستان قوت می‌گیرد و سالهاست قبل از رسیدن تابستان از مشکلات و بحران تنش‌های آبی در استان صحبت می‌شود.

با توجه به اینکه یکی از موارد مصرف آب در حوزه کشاورزی است، در سال ۸۸ طرحی با نام “الگوی کشت” برای کشاورزان مصوب شد که در پی آن کشاورزان فقط می‌توانند ۱۰ درصد از زمین‌های خود را به کشت محصولات آبدوست و مابقی را به سایر کشت‌ها اختصاص دهند.

در الگوی کشت، مولفه‌هایی از جمله شرایط آب و هوایی، شرایط جغرافیایی، میزان تولید محصول و … دخیل است، اما طی سال‌های اخیر تمایل کشاورزان برای کشت محصولات آبدوست بسیار افزایش پیدا کرده به طوری که با گذری از زمین‌های کشاورزی، برنج کاری شمال کشور را می‌توان در بسیاری از مناطق مختلف مشاهده کرد که بدون توجه به شرایط آبی و تنها برای سوددهی بیشتر اقدام به کاشت برنج می‌کنند.

 

کشت بی رویه محصولات آبدوست

برنج، هندوانه، پیاز و محصولات دیگری که آبدوست است باید طبق الگوی کشت در اراضی کاشته شوند تا بحران بی آبی را تشدید نکنند، اما این طرح فقط در حد شعار باقی مانده و اجرای آن تاکنون صورت نگرفته است.

در بسیاری از موارد برای آبرسانی به محصولات آبدوست، برداشت‌های غیر مجاز صورت می‌گیرد، زهکش‌هایی که از تالاب‌ها و یا رودخانه‌ها به سمت زمین‌های کشاورزی هدایت می‌شوند و نتیجه اش تشنگی زمین می‌شود.

قیمت بسیار بالای برنج سبب شده تا کشاورزان به جای کاشت محصولات دیگر، همه توان خود را برای کاشت این محصول اختصاص دهند، برخی از کشاورزان هم زمین‌های کشاورزی را به کشاورزان غیر بومی اجاره می‌دهند.

در دو سال گذشته میزان بارش‌ها کمی رضایت بخش بود، اما متاسفانه در سال زراعی جاری میزان بارش نزولات جوی به شدت کاهش یافته و از مدت‌ها قبل صحبت از بحران تنش‌های آبی و خشکسالی به میان آمده است.

کشت بی رویه محصولات آبدوست، معضل بی آبی و کمبود آب را در سفره‌های آب زیر زمینی بیشتر می‌کند و استفاده بیش از اندازه از چشمه‌ها و قنات ها، در نهایت خشک شدن آن‌ها را به دنبال دارد.

آمار‌ها هر ساله در فصل برداشت محصولات نشان می‌دهد نه تنها الگوی کشت رعایت نشده بلکه چندین برابر شرایط اقلیمی و آب موجود، محصولات آبدوست کشت شده است، اینکه چرا این طرح پس از سال‌ها در کشور اجرایی نشده، جای سوال دارد.

 

خسارت ۳ هزار میلیاردی خشکسالی به کشاورزی لرستان

اسفندیار حسنی مقدم رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان اظهار داشت: طبق برآورد‌های انجام شده خشکسالی تاکنون سه هزار و ٣٠٠ میلیارد تومان به بخش کشاورزی استان خسارت وارد کرده است.

وی افزود: امسال با خشکسالی کم سابقه‌ای مواجه شده ایم به طوری که بارندگی بلندمدت نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۰ در صد کاهش پیدا کرده و استان دو دوره ۴٢ روزه و ۵۰ روزه را بدون بارش باران پشت سر گذاشته است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با بیان اینکه خشکسالی خسارت‌های فراوانی را به بخش کشاورزی وارد کرده است گفت: این مشکل سبب کاهش حداقل ۶۵۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی در سال جاری می‌شود.

۹۷۰۰ هکتار برنج کشت شد

جواد صالحیان معاون بهبود تولیدات گیا‌های جهاد کشاورزی لرستان اظهار داشت: بارندگی‌ها در استان نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد یعنی معادل ۲۳۰ میلیمتر کاهش داشته و علاوه بر کاهش بارندگی ها، تاخیر در بارش نزولات آسمانی را داریم و در صورت ادامه این روند و عدم بارشها، قطعا مشکلات در حوزه کشاورزی و خسارت‌ها افزایش خواهد یافت.

وی با اشاره به اینکه ۴۲۰ هزار هکتار از اراضی به کشت دیم اختصاص دارد، افزود: کشت دیم در بی آبی و کمبود بارندگی‌ها خسارت زیادی را می‌بینند، همچنین علیرغم کاهش بارندگیها، با افزایش دما و تبخیر آب خسارت در این بخش کشاورزی بیشتر هم می‌شود. در بخش باغات نیز ۳۰ درصد خسارت وارد شده است.

 

وی با اشاره به کشت محصولات آبدوست گفت: در سال گذشته ۹۷۰۰ هکتار در استان برنج کشت شد، اما امسال با توجه به میزان کاهش بارش‌ها و شرایط کم آبی به همه کشاورزان توصیه می‌شود که از کشت برنج خودداری کنند البته هنوز در این راستا سهمیه‌ای اعلام نشده است، ولی به دلیل شرایط موجود به کشاورزان اعلام شده که امسال کشت محصولات خود را به سمت ذرت علوفه‌ای و سایر محصولاتی که آب کمتری نیاز دارند و در برابر بی آبی مقاوم هستند، اختصاص دهند.

معاون بهبود تولیدات گیا‌های جهاد کشاورزی لرستان عنوان کرد: طبق اعلام امور آب، ذخیره آب در پشت سد‌ها کاهش یافته و در صورت بی توجهی به کم آبی، باغات پایین دست با مشکل مواجه می‌شوند.

صالحیان خاطرنشان کرد: به دلیل کاهش آب، ضروری است تا اعتبار مورد نیاز برای تهیه تانکر آب فراهم شود تا باغات از بین نروند.

وی با اشاره به اینکه همه ساله لرستان، دومین تولید کننده علوفه در کشور بوده است، عنوان کرد: پیش بینی می‌شود با این شرایط کم آبی امسال در حوزه تولید جو هم با مشکل مواجه شویم.

معاون بهبود تولیدات گیا‌های جهاد کشاورزی لرستان اظهار داشت: اگرچه رعایت الگوی کشت برای همه کشاورزان ضروری است، اما توجهی نمی‌شود و کشاورزان به هر میزان و هر چه دوست دارند در اراضی کشت می‌کنند.

خشکسالی و بروز پدیده گرد و غبار

مهدی پازوکی مدیر کل مدیریت بحران استان لرستان اظهار داشت: تاکنون ۱۲۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی در استان بر اثر کاهش بارندگی و خشکسالی خسارت دیده که بارش‌ها نسبت به سال گذشته بیش از ۴۰ درصد کاهش یافته است.

 

وی افزود: در صوت کاهش بارندگی‌ها در تابستان احتمال دارد که بر روز‌های آلاینده بودن هوا اضافه شود چرا که در سال‌هایی که خشکسالی وجود دارد، ریزگرد‌ها افزایش می‌یابد.

مدیر کل مدیریت بحران لرستان با اشاره به کاهش منابع آبی استان گفت: کشت محصولات آبدوست ممنوع بوده و ضروری است تا برنامه ریزی و مدیریت لازم صورت گیرد تا مشکلات در حوزه آب افزون نگردد.

پازوکی بیان کرد: ذخایر آب پشت سد‌های استان ۵۷ درصد است و برنامه ریزی‌های لازم در حال انجام است که بتوان مشکلات در این بخش را مرتفع کرد.

وی تصریح کرد: با توجه به احتمال کاهش آب در برخی از مناطق، ابلاغ شده که تامین تانکر‌های سیار در دستور کار قرار گیرد و در صورت نیاز آبرسانی صورت گیرد.

انتظار می‌رود با توجه به کاهش بارندگی ها، برای جلوگیری از بحران و تنش‌های بی آبی از سوی وزارت جهاد و نیرو اقداماتی صورت گیرد و از کشت بی رویه محصولات آبدوست جلوگیری شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از دانا، تاریخ انتشار ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۷۲۹۴۴۱، www.dana.ir.