در این مقاله و نوشتارهایی که در شماره¬های آتی خواهد آمد، تلاش خواهد شد تا در ابتدا چشم اندازی کلی از استان مازندران در قالب مختصات عمومی استان، مولفه¬های توسعه پایدار، کشاورزی، صنعت و بازرگانی و خدمات در استان ارائه گردد. همچنین امکانات زیربنایی، قابلیت¬های توسعه¬، تنگناها و محدودیت¬های آن، اهداف و راهبردهای بلندمدت و اقدامات اولویت دار و محرک توسعه در حوزه نیرو، راه و شهرسازی، جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، فرهنگ، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ورزش و جوانان، حفاظت محیط زیست، علوم، تحقیقات و فن¬آوری و خدمات مطرح خواهد شد. در ادامه به تفکیک، اطلاعاتی درخصوص شهرستانهای استان و بالاخص منطقه شرق مازندران در اختیار محققان و خوانندگان قرار خواهد گرفت. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت آمار و ارقام و جداول تکمیلی هر بحث به کتاب ایشان مراجعه فرمایید.

مازندران استانی است توسعه یافته، دارای جایگاه اول اقتصاد کشاورزی، ریزفن‌آوری و فن‌آوری زیستی (نانو و بایو تکنولوژی) در سطح کشور، طبیعت‌گردی در سطح کشورهای منطقه، دارای تعامل پویا با سایر استان‌ها (به ویژه استان تهران) و کشورها به ویژه کشورهای حاشیه دریای مازندران و برخوردار از اهمیت، منزلت اجتماعی و رفاه نسبی.

سند ملی چشم‌انداز بیست ساله مهمترین سند کشور در حوزه برنامه‌های بین قوا محسوب می‌شود که پس از احساس ضرورت نسبت به آن در همۀ قوا و دستگاه‌های کشور و با طی فرآیند فراگیر کارشناسی در مجموعۀ نظام اعم از کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، کمیسیون‌های دولت، دانشگاه‌ها و به طور ویژه در مجمع تشخیص مصلحت نظام و با استناد به تجارب، دستاوردهای علمی، مطالعات انجام شده و اسناد پیشین، تدوین شده و به تصویب مقام معظم رهبری رسیده و در ۲۳/۸/۱۳۸۲ به همۀ قوا و مجموعۀ نظام ابلاغ گردیده است.

بی شک برای رسیدن به آرمان سند چشم‌انداز لازم است با توجه به آمایش سرزمین، جایگاه هر استان یا منطقه برای رسیدن به اهداف جزئی‌تر آن فراهم گردد تا با پیوند اهداف جزئی در مجموع هدف اصلی یا آرمان که همانا رسیدن به جایگاه نخست در منطقه است محقق گردد.

استان مازندران با توجه به موقعیت و پتانسیل ذاتی و طبیعی‌اش می‌تواند مهمترین قطب در ارتقای همه جانبه کشور و برآوردن اهداف سند چشم انداز کشور باشد؛ با این امید که توانمندی‌ها و کاستی‌های آن شناخته شده و در جهت تقویت یا رفع آن اقدام گردد.

مختصات عمومی استان مازندران

استان مازندران در شمال كشور جمهوري اسلامي ايران و با وسعتي معادل ۴/۲۳۷۵۶ كيلومتر مربع حدود ۴۶/۱ درصد از مساحت كشور را در بر داشته و هجدهمين استان از اين حيث در كشور محسوب مي‌گردد. درياي خزر در شمال، استان‌هاي تهران و سمنان در جنوب و استان‌هاي گيلان و گلستان به ترتيب در غرب و شرق استان قرار دارند. بر اساس آخرين تقسيمات كشوري این استان داراي ۲۲ شهرستان، ۵۱ شهر، ۴۴ بخش، ۱۱۳ دهستان و ۳۶۹۷ آبادي می¬باشد. همچنین مطابق سرشماري سال ۱۳۸۵، جمعيت استان بالغ بر ۲۹۲۰۶۵۷ نفر مي‌باشد كه تقريباً ۱۳/۴ درصد جمعيت كل كشور را تشكيل مي‌دهد. اهالي مازندران به زبان‌هاي فارسي و گويش مازندراني تكلم مي‌كنند. گويش مازندراني كه بازمانده زبان ايرانيان قديم (پارسي ميانه) است تقريباً در همه جاي استان متداول است. مازندراني‌ها خود را گيلك و زبان خود را "گيلكي” مي‌نامند.

مؤلفه‌های توسعه پایدار استان مازندران

توسعۀ پایدار از بین طرح‌ها و برنامه‌های مختلف تحولات و رشد اجتماعی، آنهایی را بر می‌گزیند که از نظر زیست محیطی و اجتماعی نسبت به سایر الگوها برتری داشته باشند. بنابراین موضوع این نیست که تنها به حفاظت محیط زیست اهمیّت داده شود بلکه تلاش بر این است که در حفظ محیط زیست مانعی برای رشد و توسعه ایجاد نشود.

تدوین سیاست‌های پایدار از بخش‌های مهمی است که معمولاً در کشورهای در حال توسعه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. سیاست‌های توسعه منطقه‌ای به خصوص در استان مازندران باید به طور عمیق ولی ماندگار مورد تصویب قرار گیرد و به سادگی دستخوش تحولات نگردد. ایجاد زیرساخت‌های هزینه بر و تصمیمات آمایشی منوط به سیاست‌های پایدار می‌باشد.

با توجه به خصوصیات جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان مازندران، می‌توان مهمترین عوامل رسیدن به توسعۀ پایدار را به صورت ذیل معرفی نمود:

– کشاورزی

– صنعت و بازرگانی

– خدمات

– امور زیربنایی

کشاورزی در استان مازندران

تا قبل از تحولات چند سال قبل و برنامه چهارم توسعه، از استان مازندران به عنوان استانی با قابلیت کشاورزی یاد می‌شد. این امر به دلیل موقعیت آب و هوایی، حاصلخیزی زمین، بارش مناسب و … حاصل گردید. صرف نگاه کشاورزی به استان مازندران، این استان را از جهات دیگر دچار نارسایی‌های نمود. بنابراین در برنامه چهارم توسعه با نگاهی متفاوت از گذشته، سعی گردید که بر مبنای "آمایش سرزمین” برنامه‌ای اجرا گردد که شاهد توسعه متوازن در استان باشیم که همه قابلیت‌ها و امکانات استان را در برگیرد. با این وجود کماکان استان مازندران مهمترین قطب کشاورزی کشور است. آمارها نشان می¬دهد با اینکه استان از نظر مساحت زیر کشت در رتبه‌های متوسطی قرار دارد ولی از نظر میزان بهره‌برداران کشاورزی در رتبه دوم قرار گرفته است.

گرچه استان مازندران دارای مزیت کشاورزی بالایی است و می‌تواند به قطب اول کشاورزی کشور تبدیل شود ولی در بخش توسعه یافتگی با مقصد نهایی فاصله زیادی دارد. این عدم تعادل می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که به طور خلاصه به چند عامل مهم اشاره می‌گردد:

 ضعف مدیریت عالی استان یا عدم اجرای مدیریت راهبردی در استان در حوزه کشاورزی.

 متمرکز بودن تصمیم‌گیری و اجرای مصوبات در امور کشاورزی در تهران.

 عدم هماهنگی بین مسئولین عالی رتبه استان با مدیریت‌های کلان کشور.

صنعت و بازرگانی در استان مازندران

یکی از اولویت‌های سند چشم‌انداز کشور در افق ۱۴۰۴، توجه به صنعت و بازرگانی است. توسعۀ صنعتی پایه توسعۀ غرب بعد از جنگ جهانی اول بوده است و به تبع آن صنعت به عنوان مؤلفه‌ای تأثیرگذار برای کشور مورد توجه قرار گرفت. توسعۀ صنعتی در مازندران در ابتدا امری فراموش شده بود و مدیران ارشد در سطوح عالی و سطوح استانی از تفکر در این باره رویگردان بوده‌اند. به مرور با گسترش فناوری‌های ارتباطات و صنایع تبدیلی، راهبرد جدیدی برای توسعۀ صنعتی استان اتخاذ گردید که از مهمترین این راهبردها می‌توان به ایجاد شهرک‌های صنعتی با کارگاه‌های صنعتی متوسط و کوچک بود. این شهرک‌های صنعتی می‌توانست هم نیاز استان را به محصولات صنعتی برطرف سازد و هم به عنوان "صنایع تبدیلی” به عنوان کمک و همراه بخش کشاورزی باشد که در نهایت امر می‌تواند به رونق بازرگانی استان کمک کند.

مطابق بررسی‌ها و آمار می‌توان استنباط کرد که استان مازندران به دلیل قابلیت‌های خود، استعداد چندانی برای تبدیل شدن به قطب صنعتی کشور نداشته و از نظر توسعه یافتگی نیز جایگاه چندان مناسبی در بین ۳۰ استان ندارد. بنابراین به نظر می‌رسد که توسعه صنعتی استان را می‌توان تا رفع نیازهای اساسی صنعتی در داخل استان جدی گرفت. توجه به کارگاه‌های کوچک به ویژه صنایع تبدیلی می‌تواند راهکار دیگری برای توسعه صنایع کوچک در استان باشد.

خدمات در استان مازندران

امروزه خدمات اصلی‌ترین عامل توسعۀ پایدار به شمار می‌رود که هم سبب اشتغال فراوان می‌گردد و هم تولید خالص ملی کشورها را بالا می‌برد. در توسعه کشور براساس افق ۱۴۰۴ به بخش خدمات جایگاه ویژه‌ای اختصاص داده شده است. استان مازندران به صورت بالقوه قابلیت فراوانی برای توسعه بخش خدمات در خود دارد و می‌تواند به مهمترین قطب توسعه یافته در این زمینه تبدیل شود. در این خصوص و به عنوان نمونه می‌توان از "صنعت گردشگری” نام برد. اهمیّت باستانی و زیبایی شناختی مازندران و تقابل جنگل و دریا از آن منطقه‌ای مستعد برای گردشگری ساخته است که در صورت وجود زیرساخت‌های لازم می‌تواند پذیرای میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی باشد. مناظر دلپذیر، جنگل‌ها، شالیزارها، دریا و کوهستان‌ها همه و همه از مهم‌ترین عوامل جذب گردشگر محسوب می‌شوند.

استان مازندران رتبه نخست کشور را در بخش گردشگری به خود اختصاص داده و محور تهران- مازندران یکی از ۸ محور گردشگری کشور برگزیده شده است. در عین حال این استان به عنوان پایلوت گردشگری کشور شناخته شده و می‌تواند به عنوان دهکده گردشگری اینترنتی در افق ۱۴۰۴ به گردشگران داخلی و خارجی خدمت برساند. با ورود حجم انبوهی از گردشگران داخلی و خارجی می‌توان منابع سرشار ارزی و ریالی به استان سرازیر نمود به شرط آنکه با تدوین سند چشم‌انداز گردشگری استان و اجرای دقیق آن بتوانیم زیرساخت‌های لازم را در استان ایجاد کنیم. براساس آمار موجود می¬توان اینگونه دریافت که استان قابلیت‌های فراوانی در توسعه بخش خدمات دارد و می‌تواند در زمینه‌های گردشگری، حمل و نقل، مخابرات، مؤسسات دانشگاهی و پژوهشی و … رتبه نخست را در کشور کسب کند ولی در بخش توسعه یافتگی بخش خدمات مشاهده می‌گردد که عملکرد استان در این زمینه چندان قابل دفاع نیست.

امکانات زیربنایی در استان مازندران

برای توسعه متوازن و همه جانبه، زیرساخت‌هایی لازم است تا بر مبنای آن توسعه رشد متوازن خود را شروع کرده و ادامه دهد. این زیرساخت‌ها می‌تواند مربوط به بخش حمل و نقل، آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، ارتباطات و … باشد. بی‌شک آموزش و پرورش پیشرو می‌تواند باعث رشد اقتصادی و کشاورزی در کشور و استان گردد و یا حمل و نقل مناسب می‌تواند با توسعه صنعت و گردشگری و … شود.

برای نمونه و به عنوان مثال در بخش حمل و نقل، استان مازندران در کریدور شمال- جنوب قرار دارد و از طریق دریای مازندران با کشورهای شوروی سابق ارتباط دارد و با سه راه اصلی با مرکز کشور ارتباط داد.

استان مازندران در حوزه حمل و نقل در رتبه هفتم و بعد از استان‌های تهران، اصفهان، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، فارس و بوشهر قرار دارد. کسب این رتبه با توجه به قابلیت‌های بسیار، رضایت بخش نیست و یکی از علل عمده آن می‌تواند مربوط به مدیریت ضعیف استان در برنامه‌ریزی و جذب منابع مالی از خزانه کل کشور باشد.

اصلي‌ترين قابليت‌هاي توسعه

۱- برخورداري از شرايط مناسب اقليمي و قابليت‌هاي متنوع در نواحي كوهستاني، جنگلي، جلگه‌اي، ساحلي و عرصه‌هاي مستعد طبيعي و زيست محيطي جاذب گردشگري

۲- پيشينه ديرين سنت‌هاي فرهنگي و آثار تاريخي با قابليت ثبت در فهرست ميراث جهاني (يونسكو)

۳- برخورداري از اراضي مستعد و حاصل‌خيز و آب فراوان و توليد محصولات كشاورزي (برنج، نباتات علوفه‌اي، دانه‌هاي روغني، مركبات، كيوي، گل و گياه زينتي و …) دام، طيور و آبزي پروري

۴- استقرار در كنار درياي خزر و برخورداري از مبادي ورودي و خروجي كالا و مسافر با كشورهاي آسياي ميانه و اروپا،قرار گيري در مسيركريدور حمل و نقل بين المللي شمال جنوب و وجود منطقه ويژه اقتصادي امير آباد بهشهر.

۵- وجود معادن غني (زغال سنگ، پوكه معدني، باريت، گرانيت، فلورين و …) و امكان فرآوري مواد معدني و وجود منابع نفت و گاز

۶- وجود ذخاير مواد پروتئيني در درياي خزر و بنادر صيادي با امكان توسعه صنايع شيلاتي

۷- وجود زيرساخت‌هاي مناسب توسعه فعاليت‌هاي صنعتي به ويژه در زمينه صنايع وابسته به كشاورزي

۸- برخورداري از راه‌هاي متعدد دسترسي به مركز كشور و استان‌هاي مجاور

۹- وجود نيروي انساني متخصص و ماهر

۱۰- برخورداري از پشتوانه مالي و سرانه سپرده‌گذاري مناسب

۱۱- امكان جلب و جذب سرمايه‌گذاري داخلي و خارجي در بخش‌هاي اقتصادي و زيربنايي

عمده‌ترين تنگناها و محدوديت‌هاي توسعه

۱- ضعف زيرساخت‌ها، تأسيسات و تجهيزات زيربنايي به ‌ويژه شبكه‌هاي حمل ونقل و ترابري

۲- ضعف تأسيسات و كمبود امكانات و تجهيزات مناسب عمران شهري به ويژه شبكه جمع‌آوري و تصفيه آب‌هاي سطحي و فاضلاب‌هاي شهري و صنعتي

۳- كمبود امكانات در زمينه فرهنگي، هنري، ‌گردشگري، تربيت بدني، خدمات تخصصي و فوق تخصصي بهداشت و درمان

۴- فقدان مديريت راهبردي و يكپارچه در سواحل و چگونگي استفاده از زمين

۵- كمبود ظرفيت‌هاي فرآوري محصولات كشاورزي و تأسيسات ذخيره‌سازي و نگهداري كالا

۶- آلودگي‌هاي زيست محيطي ناشي از جمع‌آوري و دفع غيربهداشتي زباله

۷- سيل‌گير و رانشي بودن برخي مناطق و تشديد فرسايش خاك

۸- كوچك بودن قطعات اراضي كشاورزي و زهدار بودن اراضي جلگه‌اي استان

۹- ناکافی بودن راه‌های دسترسی از تهران به استان

مسائل اساسي استان

۱- وجود معضل بيكاري در بين فارغ‌التحصيلان دانشگاهي به ويژه دانش آموختگان بخش كشاورزي

۲- كمبود فضاهاي آموزشي مناسب

۳- عدم برخورداري مناسب مركز استان از خدمات سطح برتر

۴- پايين بودن رشد بخش صنعت و معدن

۵- ساخت و سازهاي بي‌رويه، تجاوز به حريم مجاري عمومي آب و از بين رفتن منابع طبيعي جاذب گردشگري

۶- تغيير بي‌رويه كاربري، استفاده نامطلوب از اراضي كشاورزي استان و توسعه بي‌رويه و گسترش افقي شهرها و روستاها

۷- كمبود امكانات اجرايي سيستم قرنطينه‌اي- بهداشتي در مورد كنترل حمل گياه، ‌دام، فرآورده‌هاي گياهي و فرآورده‌هاي خام دامي با توجه به ظرفيت‌هاي استان

۸- كمبود تأسيسات مهار و ذخيره‌سازي آب‌هاي سطحي و نازل بودن راندمان آبياري

۹- روند رو به رشد آلودگي منابع آب در استان و درياي خزر

۱۰- بهره‌برداري نامناسب و بيش از ظرفيت از زيست بوم‌هاي آبي، مراتع و جنگل‌هاي استان

۱۱- كاهش ذخاير ماهيان خاوياري و كيلكاي درياي خزر

۱۲- سنتي بودن شيوه توليد

۱۳- وضعيت نابسامان مديريت و ساماندهي پسماندها در استان

۱۴- عدم توسعه بخش فرهنگ و هنر متناسب با نيازها و ظرفيتهاي فرهنگي استان

۱۵- پايين بودن فرهنگ مشاركت مردمي در نظام اجرايي استان

۱۶- عدم پوشش كامل صدا و سيماي شبكه‌هاي سراسري و استاني در پهنه استان

هدف‌هاي بلند مدت توسعه

با توجه به قابليت‌ها و تنگناها، توسعه استان بر پايه توسعه توأمان بخش‌هاي كشاورزي، صنعت با تأكيد بر صنايع نوين و پاك سازگار با شرايط زيست محيطي استان و صنايع كشاورزي و تبديلي، گردشگري (طبيعت‌گردي و گردشگري فرهنگي) و خدمات بازرگاني خارجي متصور مي‌باشد. بر اين اساس اهداف بلند مدت توسعه استان عبارتند از:

۱- توسعه و استفاده بهينه از منابع آب و خاك و افزايش عملكرد محصولات كشاورزي، دامي و شيلاتي

۲- توسعه صنايع جديد، ساماندهي و ارتقاي تكنولوژي با هدف افزايش بهره‌وري در صنايع موجود

۳- توسعه اكتشاف و استخراج منابع معدني و صنايع فرآوري مواد معدني با توجه به شرايط توسعه پايدار

۴- حفظ و بهره‌برداري مناسب از عرصه‌هاي طبيعي و آثار تاريخي و فرهنگي جاذب گردشگري استان

۵- حفظ محيط زيست، كنترل و كاهش آلودگي‌ها در حد استانداردهاي زيست محيطي

۶- صيانت از جنگل‌ها، مراتع، ساماندهي حوزه‌هاي آبريز و رودخانه‌ها و كاهش آثار بلاياي طبيعي

۷- ارتقاي توان مبادلات تجاري خارجي با تأكيد بر كشورهاي حوزه درياي خزر

۸- مديريت ‌يكپارچه، استفاده بهينه از زمين و اولويت‌بندي اصولي كاربري‌ها، متناسب با ضرورت‌هاي توسعه

۹- تأمين شبكه‌هاي حمل و نقل و مخابراتي متناسب با ضرورت‌هاي توسعه فعاليت‌هاي محوري استان

۱۰- ارتقاي نقش و عملكرد مركز استان، توزيع بهينه فعاليت و جمعيت و اصلاح ساختار سلسله مراتب خدماتي و كالبدي پهنه‌ها و مراكز

۱۱- اعتلاء معرفت ديني، ارزش‌هاي فرهنگي و ويژگي‌هاي هويتي استان و ارتقاي جايگاه فرهنگ و هنرهاي بومي و صنايع دستي و توسعه تعامل فرهنگي با كشورهاي حاشيه درياي خزر

۱۲- توسعه فعاليت‌هاي اقتصادي،‌ اجتماعي و فرهنگي بر مبناي فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات (IT-Based)

۱۳- دستيابي به هدف‌هاي توسعه هزاره (M.D.G) در استان

۱۴- توانمندسازي بخش تعاوني براي ايفاي فعاليت‌هاي گسترده و اداره بنگاه‌هاي اقتصادي بزرگ

۱۵- توسعه نقش و جايگاه زنان در سطوح تصميم سازي و تصميم‌گيري استان

راهبردهای بلندمدت توسعه

۱- بهبود روش‌هاي توليد و توسعه فعاليت‌هاي نوين كشاورزي، ‌دامي و آبزي‌پروري.

۲- مهار و ذخيره‌سازي آب‌هاي سطحي، افزايش ظرفيت توليد برق آبي و بهبود روش‌هاي آبياري.

۳- توسعه صنايع با اولويت در صنايع پيوسته و وابسته (كشاورزي، شيلاتي و جنگلي)، صنايع غذايي و دارويي، صنايع الكترونيك، شيميايي و سلولزي، نساجي و پوشاك، ماشين‌آلات و تجهيزات تبديلي و تكميلي كشاورزي و بسته‌بندي و صنايع نوين و پاك (HT ) با فن‌آوري پيشرفته.

۴- توسعه صنايع جديد، ساماندهي، ارتقاي فن‌آوري و افزايش بهره‌وري در صنايع موجود.

۵- توسعه اكتشاف و استخراج منابع معدني و صنايع فرآوري مواد معدني.

۶- توسعه صنعت گردشگري با توجه به قابليت‌هاي عرصه‌هاي طبيعي و آثار و سنت‌های فرهنگي و تاريخي.

۷- ارتقای شاخص‌های زیست محیطی و كنترل و كاهش آلودگي‌ها در حد استانداردهای بین‌المللی.

۸- گسترش و تجهيز شبكه‌هاي جاده‌اي، ريلي، هوايي و دريايي استان.

۹- گسترش فعالیت‌های بازرگانی به‌ ویژه بازرگانی خارجی و ترانزیت.

۱۰- توسعه عمودي و متراكم‌سازي در شهرها و اختصاص زمين‌هاي غيركشاورزي براي ايجاد مناطق عملكردی خاص.

۱۱- آزادسازي و ساماندهي نوار ساحلي و بستر رودخانه‌ها، مجموعه‌هاي تفريحي و اقامتي و اختصاص آن‌ها به كاربري‌هاي عمومي.

۱۲- تقويت مركز استان و تجهيز آن به خدمات برتر منطقه‌اي.

۱۳- تجهيز سلسله مراتبي شبكه‌اي از شهرها، ‌روستا- شهرها و روستاهاي مركزي به خدمات اجتماعي و پشتيبان توليد.

۱۴- توسعه زيرساخت‌ها براي به‌ كارگيري فن‌آوري اطلاعات.

۱۵- افزايش جذابيت توليدات و فعاليت‌هاي فرهنگي، ‌تقويت جاذبه‌هاي گردشگري و ارتقاي تعامل فرهنگي فراملي در راستاي پذيرش گردشگر.

۱۶- زمينه‌سازي براي شكل‌گيري بازار بورس كالا.

۱۷- تقويت مديريت يكپارچه و ارتقاي ايمني و پايداري در مقابل تهديدات طبيعي.

۱۸- بهبود كمي و كيفي امكانات و خدمات بهداشتي و درماني پايه و تخصصي متناسب با نياز استان.

۱۹- تقویت تشکل‌های صنفی، فنی و تخصصی و مشاركت مردمي در فعاليت‌هاي اقتصادي و اجتماعي.

۲۰- بسترسازي براي افزايش مشاركت اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي زنان در روند توسعه استان.

۲۱- گسترش كمي و كيفي نظام بيمه و تأمين اجتماعي.

۲۲- توسعه ورزش همگاني و حرفه‌اي و تقويت ورزش پايه در مدارس.

۲۳- افزايش پوشش تحصيلي و ارتقاي استانداردهاي آموزشي.

۲۴- بهبود تأسیسات و تجهیزات شهری و بهسازی بافت فرسوده و توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی.

۲۵- كاهش اتلاف منابع در شبکههای انتقال آب و انرژی.

۲۶- مدیریت متمرکز به منظور مکانیزه نمودن فرآيند جمعآوری و دفع بهداشتی زباله.

۲۷- تقويت مديريت يكپارچه شهري، برنامه‌ريزي بر مبناي مجموعه شهري و نواحي همكار براساس مطالعات برنامه آمايش استان.‌

سیاست‌های اجرایی

۱- افزایش تعرفههای تغييركاربري اراضي کشاورزی، جنگلي و مرتعي با هدف بازدارندگی.

۲- جلوگيري از تفكيك اراضي و حمايت از يكپارچه‌سازي اراضي و اجراي آن با هدف افزايش بهره‌وری‌ و تراكم كشت.‌

۳- اجراي قيمت‌هاي ‌تضميني خرید محصولات اساسی زراعي، باغي و دامي و گسترش بيمه براي تمام محصولات

۴- فراهم كردن زمينه پوشش كامل خدمات بهداشتي دام، ‌طيور و آبزيان.

۵- ارائه تسهیلات مناسب براي اجرای سامانه آبياري تحت فشار و گسترش زهكشي اراضي آبگير براي دفع آب‌هاي سطحي.

۶- حمایت از بازسازي مستحدثات، تأسيسات و تجهيزات صنايع قديمي و به‌ روز كردن آن‌ها.

۷- حمايت از تجهیز، تکمیل و توسعه شهرک‌ها و نواحی صنعتی و تأمین امکانات و مشوق‌های لازم به ‌منظور استقرار و انتقال واحدهای صنعتی به شهرک‌ها و نواحی صنعتی.

۸- فراهم کردن زمینه مشارکت بخش خصوصی براي گسترش شبكه‌‌هاي حمل ‌و ‌نقل متناسب با نيازها.

۹- فراهم کردن زمینه حضور بازرگانان داخلی و خارجی در امور ذخیره‌سازی، بازاریابی، تجارت کالاها و خدمات مورد نیاز.

۱۰- ترغیب روستايیان به مشارکت در اجرای طرح‌های توسعه و عمران روستایی.

۱۱- ايجاد زمينه رقابت بخش خصوصی در بهبود كمي و كيفي فعاليت‌هاي آموزشي‌ و ‌پرورشي.

۱۲- فراهم كردن زمينه رقابت بخش خصوصي در توسعه تأسیسات گردشگری و مجموعه‌های تفریحی عمومی.

۱۳- جلوگيري از ساخت و ساز در نواحي ناپايدار، رعايت حريم و مقاوم‌سازي ساختمان‌ها در برابر تهديدات طبيعي.

۱۴- الزام واحدهاي توليدي و خدماتي به رعايت ضوابط زيست محيطي و عملياتي كردن مديريت پسماند.

۱۵- حمايت از روش‌هاي بهينه‌سازي مصرف سوخت و انرژي.

۱۶- حمایت از بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در زمینه خدمات بازرگانی، صنعتی و معدنی به‌ ويژه صنایع پیوسته و وابسته به بخش کشاورزی.

۱۷- الزام وزارتخانه‌ها، نهادها و مؤسسات دولتي در واگذاري مجتمع‌هاي گردشگري تحت پوشش به بخش خصوصي براي استفاده عموم.

۱۸- حمايت از توليد محصولات گلخانه‌اي به‌ ويژه گل و گياه زينتي و دارويي.

اقدامات اولویت‌دار و محرک توسعه

 وزارت نيرو

۱- آزادسازی حریم ۶۰ متري سواحل دریا.

۲- تسريع در بهره‌برداري سدهاي گلورد، هراز، كسيليان و مطالعه و اجراي سد زارم‌رود، سد ازارود، شش رودبار، سجادرود، کلارود، انگتارود، كجور، چشمه‌کیله، دوهزار، سه‌ هزار و احداث سد لاستيكي سرخرود و شبكه‌هاي آبياري و زهكشي سدهاي استان.

۳- تسريع در اتمام مطالعه و اجراي نتايج طرح انتقال آب غرب به شرق استان.

۴- تهيه طرح جامع سيل و ساماندهي رودخانه‌هاي استان و اجراي پروژه‌هاي ساماندهي رودخانه‌ها.

۵- ادامه مطالعات و عمليات اجرايي نيروگاه‌هاي برق‌آبي سردآبرود و سد شهيد رجایي.

۶- تأمين و ارتقاي كيفيت آب آشاميدني در مراكز شهري و روستايي استان.

۷- تسريع در اجرا و بهره‌برداري از طرح‌هاي جمع‌آوري و تصفيه فاضلاب شهرهاي ساري، جويبار، بابل، بابلسر، نوشهر، تنكابن، محمودآباد و چالوس و اتمام مطالعات و شروع عمليات اجرایي درشهرهاي آمل، نور، رويان، قائمشهر، فريدونكنار و رامسر و شروع مطالعات طرح فاضلاب ساير شهرهاي استان.

۸- تأمین روشنایی محورهای اصلی ارتباطی استان.

 وزارت راه و شهرسازی

۱- تهيه طرح ساماندهي نوار ساحلي و احداث آزاد راه ساحلی.

۲- توسعه منطقه ويژه اقتصادي بندر اميرآباد از ۱۰۶۰ هكتار به ۲۱۲۰ هكتار.

۳- آزاد‌سازي و تملك اراضي اطراف فرودگاه و ارتقای آن تا حد بين‌المللي.

۴- تكميل و توسعه فرودگاه نوشهر و رامسر.

۵- تسريع در احداث آزاد‌راه تهران- شمال.

۶- تكميل محورهای هراز، فیروزکوه و کندوان.

۷- اجراي آزاد راه قائم‌شهر- ساري (هفت‌تن قائم‌شهر- مياندرود).

۸- مطالعه و اجراي راه‌هاي اصلي بابلسر- زرين‌كلا- بندر امير‌آباد، دامغان- بهشهر- بندر اميرآباد و قزوين- الموت- تنكابن.

۹- مطالعه و اجراي بزرگراه شرقي- غربي در نواحي كوهپايه‌اي رامسر- محمودآباد به موازات جاده كناره.

۱۰- تسريع در اجرا و تكميل كمربندي‌هاي شهرهاي استان.

۱۱- تسريع در تكميل عمليات اجرايي بندرهاي اميرآباد، نوشهر و فريدونكنار.

۱۲- ايجاد ايستگاه‌هاي تجسس و نجات دريايي در امتداد سواحل استان.

۱۳- تأسيس قطار ريلي سبك شرق به غرب استان.

۱۴- مطالعه و اجراي اتصال راه آهن تهران- دامغان به بندر اميرآباد

۱۵- ارتقاي مشخصات فني و بهسازي راه نكا- اميرآباد و راه فريدونكنار- آمل

۱۶- حداث پايانه‌هاي حمل و نقل و مكان‌هاي رفاهي بين راهي (تيرپارك‌ها) متناسب با وضعيت راه‌هاي استان

۱۷- توسعه‌هاي ضروري و تجهيز امكانات مناسب فرودگاه دشت ناز ساري و احداث راه دسترسي جوادالائمه.

۱۸- ساماندهی تقاطع‌ها و احداث زیرگذر و روگذرها به ویژه برای روستاهای حاشیه مسیرهای بین شهری.

۱۹- مطالعه، نصب و راه‌اندازي ايستگاه جو بالا و سيستم رادار هواشناسي و تسريع در نصب و راه‌اندازي ايستگاه‌هاي هواشناسي جاده‌اي در محورهاي كوهستاني استان (سياه بيشه، گزنك و گدوك)

۲۰- احداث و راه‌اندازي ايستگاه هواشناسي دريايي در مجتمع بندري خزر- اميرآباد، بابلسر، نوشهر و رامسر

 وزارت جهاد كشاورزي

۱- اجراي طرح‌هاي صيانت از جنگل (جنگل‌كاري و جنگل‌داري) و ارائه طرحی برای جایگزینی درختان مثمر از جمله گردو در مناطق جنگلی و حاشیه راه‌های اصلی.

۲- ايجاد بندهاي انحرافي كوچك، استخرهاي ذخيره و انتقال آب در سطح مزارع و تداوم عمليات آبخيزداري.

۳- احداث شهرک‌ها و مجتمع‌هاي دامپروري و گلخانه‌اي.

۴- اجراي طرح‌هاي كشاورزي ویژه و درخت‌کاری اراضي شيب‌دار.

۵- زهكشي سراسري اراضي كشاورزي شمال

۶- تسريع در يكپارچه‌سازي، تجهيز و نوسازي اراضي كشاورزي استان و فراهم آوردن تمهيدات لازم جهت كشت مجدد

۷- تسريع در احداث عمليات زيربنايي دهكده گل و گياه چپكرود جویبار و پايانه‌هاي گل در استان

۸- مبارزه بيولوژيك با شانه‌داران مهاجم و حفاظت از ذخاير آبزيان درياي خزر

۹- تداوم اجراي طرح‌هاي صيانت از جنگل (جنگل‌كاري و جنگل‌داري)، اتمام طرح ساماندهي و الزام اجراي خروج دام از جنگل، كاهش برداشت از جنگل و تسهيل واردات چوب

۱۰- مهار آب‌هاي سطحي (ايجاد بندهاي انحرافي كوچك، استخرهاي ذخيره و انتقال آب در سطح مزارع) و تداوم عمليات آبخيزداري

۱۱- توسعه، تجهيز و نوسازي مكانيزاسيون كشاورزي

۱۲- مطالعه و امكان‌سنجي ايجاد بازار بورس محصولات كشاورزي

۱۳- توسعه آموزش و ترويج به منظور ارتقاي بهره‌وري عوامل توليد

۱۴- زمينه‌سازي و كمك به ايجاد صندوق تثبيت درآمد كشاورزان با مشاركت درآمدي دولت جهت اجراي سياست‌هاي حمايتي

۱۵- زمينه‌سازي و كمك به ايجاد صندوق حمايت از توسعه سرمايه‌گذاري بخش كشاورزي

 وزارت صنعت، معدن و تجارت

۱- تسریع در احداث مرکز گردهمایی‌های بین‌المللی و نمایشگاه‌های تخصصی مرتبط.

۲- احداث كارخانه‌هاي فرآوري مواد معدني، سيمان سواد كوه و كياسر، صنايع بازيافت و صنايع وابسته و پيوسته و ماشين‌آلات كشاورزي، صنايع دريايي، شيلاتي و صنایع تبدیلی.

۳- ايجاد صنايع نوين (الكترونيك، ميكروالكترونيك، نانوتكنولوژي، اپتيك و هوا– فضا).

۴- ايجاد و تكميل شهرك‌ها و نواحي صنعتي، شهرك‌هاي صنفي.

۵- زمينه‌سازي جهت توسعه كارخانه‌هاي فرآوري مواد معدني و فلزي در نواحي كوهستاني استان از جمله كارخانه‌هاي كك سازي در سوادكوه و سنگبري در كلاردشت، ايجاد و توسعه كارخانه‌هاي سيمان در نواحي معدني و مكان‌يابي احداث كارخانجات توليد مصالح سنگي مورد نياز ساخت و ساز استان از معادن كوهي، توسعه صنايع بازيافت و صنايع وابسته و پيوسته به بخش كشاورزي، صنايع دريايي، صنايع شيلاتي و احداث كارخانجات توليد ماشين‌آلات كشاورزي (ماشين‌‌آلات مورد نياز در مراحل كاشت، داشت، برداشت، بسته‌بندي و …)

۶- مطالعات و امكان‌سنجي ايجاد منطقه ويژه اقتصادي در شرق و غرب استان.

۷- احداث پايانه صادراتي مجهز در مركز استان

۸- حمايت و اعطاي تسهيلات جهت ايجاد مركز تجارت بين‌المللي در مركز استان

 وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي

۱- تسريع در اجراي كتابخانه مركزي در مركز استان.

۲- اجراي موزه هنرهاي معاصر در مركز استان

۳- زمينه سازي جهت احداث بازارچه فرهنگ و هنر در مركز استان

۴- زمينه‌سازي جهت احداث و ساماندهي فضاهاي فرهنگي (سالن‌ها و سينماها) توسط بخش خصوصی.

۵- حمایت از اصحاب رسانه جهت توسعه نشریات و سایت‌های خبری تخصصی.

 سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري

۱- حمایت از بخش خصوصی و ایجاد زیرساخت‌های لازم در شرق مازندران جهت توسعه گردشگری با توجه به جاذبه‌های منحصر به فرد در شهرستان‌های بهشهر و نکا.

۲- ایجاد مجموعه‌های تفریحی گردشگری منطقه‌ای و ایجاد پارک دریایی.

۳- ايجاد خط كشتيراني تفريحي بين بنادر.

۴- مطالعه و اجراي موزه در مركز استان.

۵- احياي غارهاي پيش از تاريخ و شهر باستاني مدفون رستم‌كلا و ايجاد غار‌موزه‌ها در محورهاي گردشگري نکا و بهشهر.

۶- ثبت آثار مهم تاريخي و فرهنگ معنوي استان در يونسكو.

۷- تملك خانه‌هاي تاريخي، آزاد‌سازي حريم آثار تاريخي، مرمت، مقاوم‌سازي، حفاظت و بهره‌برداري مناسب بناهاي تاريخي.

۸- زمينه‌سازي جهت ثبت آثار مهم تاريخي و فرهنگ معنوي استان در يونسكو از جمله غار اسپهبد خورشيد، برج هزار ساله لاجيم، ‌برج رسكت و محور طبيعي آن، مجموعه عباس‌آباد بهشهر،‌ خط‌آهن شمال، ‌سقا تالارهاي استان،‌ جشن مردگان، تير ماه سيزده شو و …

۹- حمایت از بخش خصوصی جهت احیاء خانه‌های روستایی و توسعه گردشگری روستایی و طبیعت‌گردی.

 وزارت بهداشت،‌ درمان و آموزش پزشكي

۱- تسريع در تكميل بيمارستان‌هاي نيمه‌تمام در استان.

۲- احداث و راه‌اندازي مركز تخصصي مشاوره ژنتيك، ‌آزمايشگاه PND پيشگيري و درمان بيماري تالاسمي قبل از تولد در مركز استان.

 وزارت ورزش و جوانان

۱- تكميل استاديوم ۱۵ هزار نفري ساري و احداث مجموعه ورزشی در مرکز، شرق و غرب استان.

۲- ايجاد مراكز ورزش‌هاي آبي و ساحلي در استان.

۳- احیا و ایجاد ورزشگاه‌های باستانی و زورخانه‌ای استان

۴- حمایت از بخش خصوصی در ایجاد ورزشگاه‌های محلی.

 وزارت نفت

۱- تسريع در انجام عمليات گازرساني به مراكز شهري و روستايي استان.

۲- بهره‌برداري از منابع نفت و گاز درياي خزر.

۳- تسريع در اجراي پالايشگاه‌هاي بهشهر و كياسر با رعایت نکات زیست محیطی.

 وزارت ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات

۱- تقويت زيرساخت‌ها و تجهيزات ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات با توجه به توريستي بودن استان با تأكيد بر محور فيروزكوه، هراز و كندوان.

۲- تقويت خطوط ارائه خدمات اينترنتي پرسرعت در استان با هدف ارائه خدمات بيشتر از لحاظ حجم و سرعت دسترسي با اولويت اجراي پروژه‌ها توسط بخش خصوصي (ICP).

۳- ايجاد مراكز رشد تجاري، ‌ايجاد و توسعه مراكز كارآفريني و نوآوري و راه‌اندازي پارك فن‌آوري استان با هدف انتقال مراكز رشد يافته و ايجاد محيط‌هاي يكپارچه فن‌آوري.

۴- راه‌اندازي پورتال الكترونيكي استان با هدف ارائه خدمات الكترونيكي.

۵- بسترسازي و ايجاد شهرك‌هاي نمونه اينترنتي در استان

۶- تدوين طرح جامع فن‌آوري اطلاعات استان

 سازمان حفاظت از محيط زيست

۱- توسعه موزه‌هاي تاريخ طبيعي در استان.

۲- مطالعه براي ثبت تالاب ميانكاله در فهرست پارك ملي و ميراث جهاني (‌يونسكو)‌.

۳- ساماندهي و ارتقاي سطح حفاظتي و خريد مستثنيات مناطق چهارگانه محيط زيست.

۴- تهيه و تدوين برنامه جامع حفاظت از رودخانه‌هاي مهم استان.

۵- ارائه طرح جامع برای توسعه صنعت در مکان‌هایی که کمترین آسیب زیست محیطی را داشته باشند.

۶- تسريع در انجام مطالعات و اجراي طرح جامع مديريت پسماند و آلودگي آب

۷- اجراي طرح بهينه‌سازي مصرف سموم و توسعه مبارزه بيولوژيك با آفات و امراض گياهي.

۸- مطالعه جامع برای رفع معظل دفع زباله و بازیافت در سطح استان.

 علوم، تحقيقات و فن‌آوري

– تأسيس رشته‌هاي مورد نياز تكنولوژي (فن‌آوري) اطلاعات و ارتباطات و بيوتكنولوژي در دانشگاه‌هاي استان.

– تأسيس رشته‌هاي مورد نياز بخش گردشگري، کشاورزی، دام‌پروری و ورزش در دانشگاه‌هاي استان.

– ایجاد مراکز رشد و پارک های علم و فناوری.

– ایجاد پژوهشکده‌های مطالعات منطقه‌ای.

– ایجاد بسترهای مناسب برای دانشگاه‌های نسل‌ چهار و کارآفرین.

– فراهم کردن زمینه و حمایت از بخش خصوصی برای جذب دانشجو از کشورهای حاشیه دریای خزر.

 خدمات

۱- ايجاد پايگاه‌هاي امدادي در محورهاي كوهستاني و پرتردد استان.

۲- اجراي طرح‌هاي جمع‌آوري و هدايت آب‌هاي سطحي و سيلاب.

۳- احداث نيروگاه زباله‌سوز.

۴- راه‌اندازي سامانه متمرکز جمع‌آوري، بازيافت و دفع زباله.

۵- ساماندهي و بهسازي نحوه استقرار فعاليت‌ها و مشاغل در ورودي و خروجي شهرها.

۶- احداث و توسعه بوستان‌ها و فضاي سبز تجهيز شده شهري.

مسائل اساسی

۱- وجود معضل بيكاري به ويژه در بين دانش آموختگان دانشگاهي.

۲- ضعف زيرساخت‌ها، تأسيسات و تجهيزات زيربنايي به ويژه شبكه‌هاي حمل و نقل و ترابري.

۳- ضعف تأسيسات و كمبود امكانات و تجهيزات مناسب عمران شهري به ويژه شبكه جمع‌آوري و تصفيه آب‌هاي سطحي و فاضلاب‌هاي شهري و صنعتي.

۴- عدم برخورداري مناسب مركز استان از خدمات سطح برتر.

۵- آزاد نبودن حريم ۶۰ متري دريا و كمبود فضاهاي عمومي گردشگري در ساحل و اختصاص نوار ساحلي به مجتمع‌هاي تفريحي و توريستي دستگاه‌هاي اجرايي، نهادها.

۶- سنتی بودن روش‌های تولید و کوچک بودن مقیاس واحدهای بهره‌برداری کشاورزی و بالا رفتن قیمت تمام شده محصولات.

۷- تغيير بي‌رويه كاربري اراضي كشاورزي و منابع طبيعي و گسترش بي‌رويه و افقي شهرها و روستاها.

۸- بهره‌برداري نامناسب و بيش از ظرفيت از زيست بوم‌هاي آبي، مراتع و جنگل‌هاي استان.

۹- روند رو به رشد آلودگی‌های زیست محیطی به ویژه منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی (به دليل افزايش بي‌رويه مصرف سم و كود، فاضلاب‌ها و …).

۱۰- كمبود آب شرب سالم و فرسودگی شبکه‌های آبرسانی.

۱۱- وجود سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های حاشیهای.

۱۲- چشم‌انداز نامطلوب در مبادی ورودی و خروجی و حد فاصل شهرها به دلیل استقرار نامناسب فعالیتها.

۱۳- بهره‌وري پايين، ضعف فن‌آوري و قديمي بودن واحدهاي بزرگ صنعتي.

۱۴- بالا بودن ضایعات محصولات کشاورزی و دامي به دلیل نارسایی سیستم بسته‌بندي، انبارداری و نگهداری و ضعف صنايع تبديلي.

۱۵- فرسودگی خطوط شبکه‌های توزیع و کمبود خطوط انتقال برق و قطع شدن يا افت فشار گاز در بعضي سال‌ها.

۱۶- كيفيت نامناسب فضاها و مراكز آموزشي، درماني و ورزشي در كانون‌هاي جمعيتي.

۱۷- كمبود تأسيسات مهار و ذخيره‌سازي آب‌هاي سطحي و نازل بودن بازده (بهره‌وري) آبياري.

۱۸- روند كاهشي ذخاير ماهيان خاوياري و كيلكاي درياي خزر.

۱۹- وضعيت نابسامان مديريت و ساماندهي پسماندها در استان.

۲۰- عدم ساماندهي بافت‌هاي فرسوده شهري.

۲۱- سيل خيز بودن بعضي از مناطق استان.

۲۲- توسعه كمي آموزش عالي در استان به جاي توسعه كيفي.

۲۳- عدم توسعه بخش فرهنگ و هنر متناسب با نيازها و ظرفيت‌هاي فرهنگي استان.

۲۴- توجه ناكافي به پتانسيل‌هاي صنايع دستي بومي استان مازندران

۲۵- افزايش آسيب‌هاي اجتماعي (اعتياد، مصرف روانگردان‌ها، مشروبات الكلي و …) در استان.

۲۶- نبود برنامه منسجم فرهنگي در استان به منظور امنيت فرهنگي و پدافند غيرعامل فرهنگي

۲۷- ضعف در مديريت و برنامه‌ريزي ورزش حرفه‌اي و ورزش قهرماني.

۲۸- ضعف رسانه‌هاي استاني در حفظ جايگاه فرهنگ و هنر مازندران.

اصلی‌ترین قابلیتهای توسعه

۱- برخورداري از شرايط مناسب اقليمي و عرصه‌هاي طبيعي ساحلي، جلگه‌اي، جنگلي و كوهستاني و زيست محيطي.

۲- برخورداري از اراضي مستعد و حاصلخيز، آب فراوان و امكان توليد محصولات كشاورزي (برنج، نباتات علوفه‌اي، دانه‌هاي روغني، مركبات، كيوي، چوب، گل و گياه زينتي و …، دام، طيور و آبزي پروري.

۳- استقرار دركنار درياي خزر و برخورداري از مبادي ورود و خروج كالا و مسافر با كشورهاي آسياي ميانه، قرارگيري در مسير كريدور حمل و نقل بين‌المللي شمال- جنوب و وجود منطقه ويژه اقتصادي اميرآباد بهشهر.

۴- برخورداري از راه‌هاي متعدد دسترسي به مركز كشور.

۵- برخورداري از زمينه مناسب گسترش صنعت گردشگري.

۶- وجود ذخاير مواد پروتئيني در درياي خزر و بنادر صيادي با امكان توسعه صنايع شيلاتي.

۷- وجود زيرساخت‌هاي مناسب توسعه فعاليت‌هاي صنعتي به ويژه در زمينه صنايع وابسته به كشاورزي.

۸- وجود معادن غني (زغال سنگ، پوكه معدني، باريت، گرانيت، فلورين و …) و امكان فرآوري مواد معدني و وجود منابع نفت و گاز.

۹- وجود دانشگاه‌هاي معتبر دولتي، مؤسسات آموزش عالي غيرانتفاعي غيردولتي و مراكز پژوهشي.

۱۰- آثار طبيعي، تاريخي و سنت‌هاي ديرينه فرهنگي با قابليت ثبت در فهرست ميراث ملي و جهاني.

اهداف بلندمدت توسعه

۱- ارتقاي نقش و عملكرد مركز استان، با لحاظ نمودن جمعيت شهري و پس كرانه روستايي ساري، قائمشهر، بابل و آمل در قالب مجموعه شهري در نظام برنامه ريزي كشور.

۲- استفاده بهينه از منابع آب و خاك و افزايش عملكرد محصولات كشاورزي، دامي و شيلاتي.

۳- توسعه ظرفيت بخش صنعت و معدن با رويكرد پشتيباني از فعاليت‌هاي محوري اقتصادي.

۴- توسعه صنعت گردشگري استان به ويژه گردشگري دريايي و طبیعت‌گردی.

۵- حفظ، احياء و بهره‌برداري پايدار از منابع طبيعي و محيط زيست.

۶- برنامه‌ریزی و اقدام مناسب برای كاهش آثار حوادث طبيعي.

۷- بهبود شاخص‌های برخورداری از امکانات و خدمات عمومی و اجتماعی شهری و روستایی.

۸- ارتقاي توان مبادلات تجاري با تأكيد بر كشورهاي حوزه درياي خزر.

۹- بهبود شبكه‌هاي حمل و نقل متناسب با ضرورت‌هاي توسعه فعاليت‌هاي محوري استان.

۱۰- ارتقاي شاخص‌هاي آمادگي الكترونيك.

۱۱- اعتلاي معرفت ديني، ارزش‌هاي فرهنگي و ويژگي‌هاي هويتي استان و ارتقاي جايگاه فرهنگ و هنرهاي بومي، صنايع دستي و توسعه تعامل فرهنگي با كشورهاي حاشيه درياي خزر.

۱۲- دستيابي به هدف‌هاي توسعه هزاره (M.D.G) در استان.

۱۳- ارتقاي مشاركت‌هاي مردمي و توانمندسازي بخش خصوصي و تشكل‌هاي غيردولتي.

تحكيم خانواده، ارتقاي نقش و جايگاه زنان در سطوح تصميم‌سازي و تصميم‌گيري استان.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی مازند خبر، تاریخ انتشار:26 آذر 1394،

کد مطلب: ــ www.mazandkhabar.ir

برچسب ها: رییس جهاد دانشگاهی ،واحد علامه طباطبایی،مازندران،شعار سال

دکتر عبدالرحیم نیکخواه ،راهبردهای توسعه¬ استان مازندران،محرک توسعه

حفاظت محیط زیست،طبیعت‌گردی ،سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی،مقام معظم رهبری

سند چشم‌انداز ،پتانسیل ذاتی ،گيلكي،(پارسي ،ميانه،مؤلفه‌های توسعه ،– کشاورزی

– صنعت و بازرگانی، خدمات،– امور زیربنایی،آمایش سرزمین

قطب کشاورزی ،. توسعۀ صنعتی ،صنایع تبدیلی،اشتغال

صنعت گردشگری، بخش حمل و نقل، کریدور ،محدوديت‌هاي توسعه،

۴- اجراي طرح‌هاي كشاورزي ویژه و درخت‌کاری اراضي شيب‌دار.

رییس جهاد دانشگاهی واحد علامه طباطبایی

مازندران در چشم انداز ۱۴۰۴

شعار سال: مقاله حاضر به قلم دکتر عبدالرحیم نیکخواه عضو هیات علمی و رییس جهاد دانشگاهی واحد علامه طباطبایی و برگرفته از کتاب «راهبردهای توسعه¬ استان مازندران» تالیف ایشان است.

وی به سال ۱۳۴۵ در شهرستان بهشهر متولد شد. دوران تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان را در همان شهرستان گذراند. تحصیلات عالی خود را در مقاطع کارشناسی در رشته زبان و ادبیات فارسی و کارشناسی ارشد را در رشته مدیریت فرهنگی انجام داد. سپس در مقطع دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه علامه طباطبایی فارغ التحصیل شد.

در این مقاله و نوشتارهایی که در شماره¬های آتی خواهد آمد، تلاش خواهد شد تا در ابتدا چشم اندازی کلی از استان مازندران در قالب مختصات عمومی استان، مولفه¬های توسعه پایدار، کشاورزی، صنعت و بازرگانی و خدمات در استان ارائه گردد. همچنین امکانات زیربنایی، قابلیت¬های توسعه¬، تنگناها و محدودیت¬های آن، اهداف و راهبردهای بلندمدت و اقدامات اولویت دار و محرک توسعه در حوزه نیرو، راه و شهرسازی، جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، فرهنگ، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ورزش و جوانان، حفاظت محیط زیست، علوم، تحقیقات و فن¬آوری و خدمات مطرح خواهد شد. در ادامه به تفکیک، اطلاعاتی درخصوص شهرستانهای استان و بالاخص منطقه شرق مازندران در اختیار محققان و خوانندگان قرار خواهد گرفت. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت آمار و ارقام و جداول تکمیلی هر بحث به کتاب ایشان مراجعه فرمایید.

مازندران استانی است توسعه یافته، دارای جایگاه اول اقتصاد کشاورزی، ریزفن‌آوری و فن‌آوری زیستی (نانو و بایو تکنولوژی) در سطح کشور، طبیعت‌گردی در سطح کشورهای منطقه، دارای تعامل پویا با سایر استان‌ها (به ویژه استان تهران) و کشورها به ویژه کشورهای حاشیه دریای مازندران و برخوردار از اهمیت، منزلت اجتماعی و رفاه نسبی.

سند ملی چشم‌انداز بیست ساله مهمترین سند کشور در حوزه برنامه‌های بین قوا محسوب می‌شود که پس از احساس ضرورت نسبت به آن در همۀ قوا و دستگاه‌های کشور و با طی فرآیند فراگیر کارشناسی در مجموعۀ نظام اعم از کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، کمیسیون‌های دولت، دانشگاه‌ها و به طور ویژه در مجمع تشخیص مصلحت نظام و با استناد به تجارب، دستاوردهای علمی، مطالعات انجام شده و اسناد پیشین، تدوین شده و به تصویب مقام معظم رهبری رسیده و در ۲۳/۸/۱۳۸۲ به همۀ قوا و مجموعۀ نظام ابلاغ گردیده است.

بی شک برای رسیدن به آرمان سند چشم‌انداز لازم است با توجه به آمایش سرزمین، جایگاه هر استان یا منطقه برای رسیدن به اهداف جزئی‌تر آن فراهم گردد تا با پیوند اهداف جزئی در مجموع هدف اصلی یا آرمان که همانا رسیدن به جایگاه نخست در منطقه است محقق گردد.

استان مازندران با توجه به موقعیت و پتانسیل ذاتی و طبیعی‌اش می‌تواند مهمترین قطب در ارتقای همه جانبه کشور و برآوردن اهداف سند چشم انداز کشور باشد؛ با این امید که توانمندی‌ها و کاستی‌های آن شناخته شده و در جهت تقویت یا رفع آن اقدام گردد.

مختصات عمومی استان مازندران

استان مازندران در شمال كشور جمهوري اسلامي ايران و با وسعتي معادل ۴/۲۳۷۵۶ كيلومتر مربع حدود ۴۶/۱ درصد از مساحت كشور را در بر داشته و هجدهمين استان از اين حيث در كشور محسوب مي‌گردد. درياي خزر در شمال، استان‌هاي تهران و سمنان در جنوب و استان‌هاي گيلان و گلستان به ترتيب در غرب و شرق استان قرار دارند. بر اساس آخرين تقسيمات كشوري این استان داراي ۲۲ شهرستان، ۵۱ شهر، ۴۴ بخش، ۱۱۳ دهستان و ۳۶۹۷ آبادي می¬باشد. همچنین مطابق سرشماري سال ۱۳۸۵، جمعيت استان بالغ بر ۲۹۲۰۶۵۷ نفر مي‌باشد كه تقريباً ۱۳/۴ درصد جمعيت كل كشور را تشكيل مي‌دهد. اهالي مازندران به زبان‌هاي فارسي و گويش مازندراني تكلم مي‌كنند. گويش مازندراني كه بازمانده زبان ايرانيان قديم (پارسي ميانه) است تقريباً در همه جاي استان متداول است. مازندراني‌ها خود را گيلك و زبان خود را "گيلكي” مي‌نامند.

مؤلفه‌های توسعه پایدار استان مازندران

توسعۀ پایدار از بین طرح‌ها و برنامه‌های مختلف تحولات و رشد اجتماعی، آنهایی را بر می‌گزیند که از نظر زیست محیطی و اجتماعی نسبت به سایر الگوها برتری داشته باشند. بنابراین موضوع این نیست که تنها به حفاظت محیط زیست اهمیّت داده شود بلکه تلاش بر این است که در حفظ محیط زیست مانعی برای رشد و توسعه ایجاد نشود.

تدوین سیاست‌های پایدار از بخش‌های مهمی است که معمولاً در کشورهای در حال توسعه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. سیاست‌های توسعه منطقه‌ای به خصوص در استان مازندران باید به طور عمیق ولی ماندگار مورد تصویب قرار گیرد و به سادگی دستخوش تحولات نگردد. ایجاد زیرساخت‌های هزینه بر و تصمیمات آمایشی منوط به سیاست‌های پایدار می‌باشد.

با توجه به خصوصیات جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان مازندران، می‌توان مهمترین عوامل رسیدن به توسعۀ پایدار را به صورت ذیل معرفی نمود:

– کشاورزی

– صنعت و بازرگانی

– خدمات

– امور زیربنایی

کشاورزی در استان مازندران

تا قبل از تحولات چند سال قبل و برنامه چهارم توسعه، از استان مازندران به عنوان استانی با قابلیت کشاورزی یاد می‌شد. این امر به دلیل موقعیت آب و هوایی، حاصلخیزی زمین، بارش مناسب و … حاصل گردید. صرف نگاه کشاورزی به استان مازندران، این استان را از جهات دیگر دچار نارسایی‌های نمود. بنابراین در برنامه چهارم توسعه با نگاهی متفاوت از گذشته، سعی گردید که بر مبنای "آمایش سرزمین” برنامه‌ای اجرا گردد که شاهد توسعه متوازن در استان باشیم که همه قابلیت‌ها و امکانات استان را در برگیرد. با این وجود کماکان استان مازندران مهمترین قطب کشاورزی کشور است. آمارها نشان می¬دهد با اینکه استان از نظر مساحت زیر کشت در رتبه‌های متوسطی قرار دارد ولی از نظر میزان بهره‌برداران کشاورزی در رتبه دوم قرار گرفته است.

گرچه استان مازندران دارای مزیت کشاورزی بالایی است و می‌تواند به قطب اول کشاورزی کشور تبدیل شود ولی در بخش توسعه یافتگی با مقصد نهایی فاصله زیادی دارد. این عدم تعادل می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که به طور خلاصه به چند عامل مهم اشاره می‌گردد:

 ضعف مدیریت عالی استان یا عدم اجرای مدیریت راهبردی در استان در حوزه کشاورزی.

 متمرکز بودن تصمیم‌گیری و اجرای مصوبات در امور کشاورزی در تهران.

 عدم هماهنگی بین مسئولین عالی رتبه استان با مدیریت‌های کلان کشور.

صنعت و بازرگانی در استان مازندران

یکی از اولویت‌های سند چشم‌انداز کشور در افق ۱۴۰۴، توجه به صنعت و بازرگانی است. توسعۀ صنعتی پایه توسعۀ غرب بعد از جنگ جهانی اول بوده است و به تبع آن صنعت به عنوان مؤلفه‌ای تأثیرگذار برای کشور مورد توجه قرار گرفت. توسعۀ صنعتی در مازندران در ابتدا امری فراموش شده بود و مدیران ارشد در سطوح عالی و سطوح استانی از تفکر در این باره رویگردان بوده‌اند. به مرور با گسترش فناوری‌های ارتباطات و صنایع تبدیلی، راهبرد جدیدی برای توسعۀ صنعتی استان اتخاذ گردید که از مهمترین این راهبردها می‌توان به ایجاد شهرک‌های صنعتی با کارگاه‌های صنعتی متوسط و کوچک بود. این شهرک‌های صنعتی می‌توانست هم نیاز استان را به محصولات صنعتی برطرف سازد و هم به عنوان "صنایع تبدیلی” به عنوان کمک و همراه بخش کشاورزی باشد که در نهایت امر می‌تواند به رونق بازرگانی استان کمک کند.

مطابق بررسی‌ها و آمار می‌توان استنباط کرد که استان مازندران به دلیل قابلیت‌های خود، استعداد چندانی برای تبدیل شدن به قطب صنعتی کشور نداشته و از نظر توسعه یافتگی نیز جایگاه چندان مناسبی در بین ۳۰ استان ندارد. بنابراین به نظر می‌رسد که توسعه صنعتی استان را می‌توان تا رفع نیازهای اساسی صنعتی در داخل استان جدی گرفت. توجه به کارگاه‌های کوچک به ویژه صنایع تبدیلی می‌تواند راهکار دیگری برای توسعه صنایع کوچک در استان باشد.

خدمات در استان مازندران

امروزه خدمات اصلی‌ترین عامل توسعۀ پایدار به شمار می‌رود که هم سبب اشتغال فراوان می‌گردد و هم تولید خالص ملی کشورها را بالا می‌برد. در توسعه کشور براساس افق ۱۴۰۴ به بخش خدمات جایگاه ویژه‌ای اختصاص داده شده است. استان مازندران به صورت بالقوه قابلیت فراوانی برای توسعه بخش خدمات در خود دارد و می‌تواند به مهمترین قطب توسعه یافته در این زمینه تبدیل شود. در این خصوص و به عنوان نمونه می‌توان از "صنعت گردشگری” نام برد. اهمیّت باستانی و زیبایی شناختی مازندران و تقابل جنگل و دریا از آن منطقه‌ای مستعد برای گردشگری ساخته است که در صورت وجود زیرساخت‌های لازم می‌تواند پذیرای میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی باشد. مناظر دلپذیر، جنگل‌ها، شالیزارها، دریا و کوهستان‌ها همه و همه از مهم‌ترین عوامل جذب گردشگر محسوب می‌شوند.

استان مازندران رتبه نخست کشور را در بخش گردشگری به خود اختصاص داده و محور تهران- مازندران یکی از ۸ محور گردشگری کشور برگزیده شده است. در عین حال این استان به عنوان پایلوت گردشگری کشور شناخته شده و می‌تواند به عنوان دهکده گردشگری اینترنتی در افق ۱۴۰۴ به گردشگران داخلی و خارجی خدمت برساند. با ورود حجم انبوهی از گردشگران داخلی و خارجی می‌توان منابع سرشار ارزی و ریالی به استان سرازیر نمود به شرط آنکه با تدوین سند چشم‌انداز گردشگری استان و اجرای دقیق آن بتوانیم زیرساخت‌های لازم را در استان ایجاد کنیم. براساس آمار موجود می¬توان اینگونه دریافت که استان قابلیت‌های فراوانی در توسعه بخش خدمات دارد و می‌تواند در زمینه‌های گردشگری، حمل و نقل، مخابرات، مؤسسات دانشگاهی و پژوهشی و … رتبه نخست را در کشور کسب کند ولی در بخش توسعه یافتگی بخش خدمات مشاهده می‌گردد که عملکرد استان در این زمینه چندان قابل دفاع نیست.

امکانات زیربنایی در استان مازندران

برای توسعه متوازن و همه جانبه، زیرساخت‌هایی لازم است تا بر مبنای آن توسعه رشد متوازن خود را شروع کرده و ادامه دهد. این زیرساخت‌ها می‌تواند مربوط به بخش حمل و نقل، آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، ارتباطات و … باشد. بی‌شک آموزش و پرورش پیشرو می‌تواند باعث رشد اقتصادی و کشاورزی در کشور و استان گردد و یا حمل و نقل مناسب می‌تواند با توسعه صنعت و گردشگری و … شود.

برای نمونه و به عنوان مثال در بخش حمل و نقل، استان مازندران در کریدور شمال- جنوب قرار دارد و از طریق دریای مازندران با کشورهای شوروی سابق ارتباط دارد و با سه راه اصلی با مرکز کشور ارتباط داد.

استان مازندران در حوزه حمل و نقل در رتبه هفتم و بعد از استان‌های تهران، اصفهان، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، فارس و بوشهر قرار دارد. کسب این رتبه با توجه به قابلیت‌های بسیار، رضایت بخش نیست و یکی از علل عمده آن می‌تواند مربوط به مدیریت ضعیف استان در برنامه‌ریزی و جذب منابع مالی از خزانه کل کشور باشد.

اصلي‌ترين قابليت‌هاي توسعه

۱- برخورداري از شرايط مناسب اقليمي و قابليت‌هاي متنوع در نواحي كوهستاني، جنگلي، جلگه‌اي، ساحلي و عرصه‌هاي مستعد طبيعي و زيست محيطي جاذب گردشگري

۲- پيشينه ديرين سنت‌هاي فرهنگي و آثار تاريخي با قابليت ثبت در فهرست ميراث جهاني (يونسكو)

۳- برخورداري از اراضي مستعد و حاصل‌خيز و آب فراوان و توليد محصولات كشاورزي (برنج، نباتات علوفه‌اي، دانه‌هاي روغني، مركبات، كيوي، گل و گياه زينتي و …) دام، طيور و آبزي پروري

۴- استقرار در كنار درياي خزر و برخورداري از مبادي ورودي و خروجي كالا و مسافر با كشورهاي آسياي ميانه و اروپا،قرار گيري در مسيركريدور حمل و نقل بين المللي شمال جنوب و وجود منطقه ويژه اقتصادي امير آباد بهشهر.

۵- وجود معادن غني (زغال سنگ، پوكه معدني، باريت، گرانيت، فلورين و …) و امكان فرآوري مواد معدني و وجود منابع نفت و گاز

۶- وجود ذخاير مواد پروتئيني در درياي خزر و بنادر صيادي با امكان توسعه صنايع شيلاتي

۷- وجود زيرساخت‌هاي مناسب توسعه فعاليت‌هاي صنعتي به ويژه در زمينه صنايع وابسته به كشاورزي

۸- برخورداري از راه‌هاي متعدد دسترسي به مركز كشور و استان‌هاي مجاور

۹- وجود نيروي انساني متخصص و ماهر

۱۰- برخورداري از پشتوانه مالي و سرانه سپرده‌گذاري مناسب

۱۱- امكان جلب و جذب سرمايه‌گذاري داخلي و خارجي در بخش‌هاي اقتصادي و زيربنايي

عمده‌ترين تنگناها و محدوديت‌هاي توسعه

۱- ضعف زيرساخت‌ها، تأسيسات و تجهيزات زيربنايي به ‌ويژه شبكه‌هاي حمل ونقل و ترابري

۲- ضعف تأسيسات و كمبود امكانات و تجهيزات مناسب عمران شهري به ويژه شبكه جمع‌آوري و تصفيه آب‌هاي سطحي و فاضلاب‌هاي شهري و صنعتي

۳- كمبود امكانات در زمينه فرهنگي، هنري، ‌گردشگري، تربيت بدني، خدمات تخصصي و فوق تخصصي بهداشت و درمان

۴- فقدان مديريت راهبردي و يكپارچه در سواحل و چگونگي استفاده از زمين

۵- كمبود ظرفيت‌هاي فرآوري محصولات كشاورزي و تأسيسات ذخيره‌سازي و نگهداري كالا

۶- آلودگي‌هاي زيست محيطي ناشي از جمع‌آوري و دفع غيربهداشتي زباله

۷- سيل‌گير و رانشي بودن برخي مناطق و تشديد فرسايش خاك

۸- كوچك بودن قطعات اراضي كشاورزي و زهدار بودن اراضي جلگه‌اي استان

۹- ناکافی بودن راه‌های دسترسی از تهران به استان

مسائل اساسي استان

۱- وجود معضل بيكاري در بين فارغ‌التحصيلان دانشگاهي به ويژه دانش آموختگان بخش كشاورزي

۲- كمبود فضاهاي آموزشي مناسب

۳- عدم برخورداري مناسب مركز استان از خدمات سطح برتر

۴- پايين بودن رشد بخش صنعت و معدن

۵- ساخت و سازهاي بي‌رويه، تجاوز به حريم مجاري عمومي آب و از بين رفتن منابع طبيعي جاذب گردشگري

۶- تغيير بي‌رويه كاربري، استفاده نامطلوب از اراضي كشاورزي استان و توسعه بي‌رويه و گسترش افقي شهرها و روستاها

۷- كمبود امكانات اجرايي سيستم قرنطينه‌اي- بهداشتي در مورد كنترل حمل گياه، ‌دام، فرآورده‌هاي گياهي و فرآورده‌هاي خام دامي با توجه به ظرفيت‌هاي استان

۸- كمبود تأسيسات مهار و ذخيره‌سازي آب‌هاي سطحي و نازل بودن راندمان آبياري

۹- روند رو به رشد آلودگي منابع آب در استان و درياي خزر

۱۰- بهره‌برداري نامناسب و بيش از ظرفيت از زيست بوم‌هاي آبي، مراتع و جنگل‌هاي استان

۱۱- كاهش ذخاير ماهيان خاوياري و كيلكاي درياي خزر

۱۲- سنتي بودن شيوه توليد

۱۳- وضعيت نابسامان مديريت و ساماندهي پسماندها در استان

۱۴- عدم توسعه بخش فرهنگ و هنر متناسب با نيازها و ظرفيتهاي فرهنگي استان

۱۵- پايين بودن فرهنگ مشاركت مردمي در نظام اجرايي استان

۱۶- عدم پوشش كامل صدا و سيماي شبكه‌هاي سراسري و استاني در پهنه استان

هدف‌هاي بلند مدت توسعه

با توجه به قابليت‌ها و تنگناها، توسعه استان بر پايه توسعه توأمان بخش‌هاي كشاورزي، صنعت با تأكيد بر صنايع نوين و پاك سازگار با شرايط زيست محيطي استان و صنايع كشاورزي و تبديلي، گردشگري (طبيعت‌گردي و گردشگري فرهنگي) و خدمات بازرگاني خارجي متصور مي‌باشد. بر اين اساس اهداف بلند مدت توسعه استان عبارتند از:

۱- توسعه و استفاده بهينه از منابع آب و خاك و افزايش عملكرد محصولات كشاورزي، دامي و شيلاتي

۲- توسعه صنايع جديد، ساماندهي و ارتقاي تكنولوژي با هدف افزايش بهره‌وري در صنايع موجود

۳- توسعه اكتشاف و استخراج منابع معدني و صنايع فرآوري مواد معدني با توجه به شرايط توسعه پايدار

۴- حفظ و بهره‌برداري مناسب از عرصه‌هاي طبيعي و آثار تاريخي و فرهنگي جاذب گردشگري استان

۵- حفظ محيط زيست، كنترل و كاهش آلودگي‌ها در حد استانداردهاي زيست محيطي

۶- صيانت از جنگل‌ها، مراتع، ساماندهي حوزه‌هاي آبريز و رودخانه‌ها و كاهش آثار بلاياي طبيعي

۷- ارتقاي توان مبادلات تجاري خارجي با تأكيد بر كشورهاي حوزه درياي خزر

۸- مديريت ‌يكپارچه، استفاده بهينه از زمين و اولويت‌بندي اصولي كاربري‌ها، متناسب با ضرورت‌هاي توسعه

۹- تأمين شبكه‌هاي حمل و نقل و مخابراتي متناسب با ضرورت‌هاي توسعه فعاليت‌هاي محوري استان

۱۰- ارتقاي نقش و عملكرد مركز استان، توزيع بهينه فعاليت و جمعيت و اصلاح ساختار سلسله مراتب خدماتي و كالبدي پهنه‌ها و مراكز

۱۱- اعتلاء معرفت ديني، ارزش‌هاي فرهنگي و ويژگي‌هاي هويتي استان و ارتقاي جايگاه فرهنگ و هنرهاي بومي و صنايع دستي و توسعه تعامل فرهنگي با كشورهاي حاشيه درياي خزر

۱۲- توسعه فعاليت‌هاي اقتصادي،‌ اجتماعي و فرهنگي بر مبناي فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات (IT-Based)

۱۳- دستيابي به هدف‌هاي توسعه هزاره (M.D.G) در استان

۱۴- توانمندسازي بخش تعاوني براي ايفاي فعاليت‌هاي گسترده و اداره بنگاه‌هاي اقتصادي بزرگ

۱۵- توسعه نقش و جايگاه زنان در سطوح تصميم سازي و تصميم‌گيري استان

راهبردهای بلندمدت توسعه

۱- بهبود روش‌هاي توليد و توسعه فعاليت‌هاي نوين كشاورزي، ‌دامي و آبزي‌پروري.

۲- مهار و ذخيره‌سازي آب‌هاي سطحي، افزايش ظرفيت توليد برق آبي و بهبود روش‌هاي آبياري.

۳- توسعه صنايع با اولويت در صنايع پيوسته و وابسته (كشاورزي، شيلاتي و جنگلي)، صنايع غذايي و دارويي، صنايع الكترونيك، شيميايي و سلولزي، نساجي و پوشاك، ماشين‌آلات و تجهيزات تبديلي و تكميلي كشاورزي و بسته‌بندي و صنايع نوين و پاك (HT ) با فن‌آوري پيشرفته.

۴- توسعه صنايع جديد، ساماندهي، ارتقاي فن‌آوري و افزايش بهره‌وري در صنايع موجود.

۵- توسعه اكتشاف و استخراج منابع معدني و صنايع فرآوري مواد معدني.

۶- توسعه صنعت گردشگري با توجه به قابليت‌هاي عرصه‌هاي طبيعي و آثار و سنت‌های فرهنگي و تاريخي.

۷- ارتقای شاخص‌های زیست محیطی و كنترل و كاهش آلودگي‌ها در حد استانداردهای بین‌المللی.

۸- گسترش و تجهيز شبكه‌هاي جاده‌اي، ريلي، هوايي و دريايي استان.

۹- گسترش فعالیت‌های بازرگانی به‌ ویژه بازرگانی خارجی و ترانزیت.

۱۰- توسعه عمودي و متراكم‌سازي در شهرها و اختصاص زمين‌هاي غيركشاورزي براي ايجاد مناطق عملكردی خاص.

۱۱- آزادسازي و ساماندهي نوار ساحلي و بستر رودخانه‌ها، مجموعه‌هاي تفريحي و اقامتي و اختصاص آن‌ها به كاربري‌هاي عمومي.

۱۲- تقويت مركز استان و تجهيز آن به خدمات برتر منطقه‌اي.

۱۳- تجهيز سلسله مراتبي شبكه‌اي از شهرها، ‌روستا- شهرها و روستاهاي مركزي به خدمات اجتماعي و پشتيبان توليد.

۱۴- توسعه زيرساخت‌ها براي به‌ كارگيري فن‌آوري اطلاعات.

۱۵- افزايش جذابيت توليدات و فعاليت‌هاي فرهنگي، ‌تقويت جاذبه‌هاي گردشگري و ارتقاي تعامل فرهنگي فراملي در راستاي پذيرش گردشگر.

۱۶- زمينه‌سازي براي شكل‌گيري بازار بورس كالا.

۱۷- تقويت مديريت يكپارچه و ارتقاي ايمني و پايداري در مقابل تهديدات طبيعي.

۱۸- بهبود كمي و كيفي امكانات و خدمات بهداشتي و درماني پايه و تخصصي متناسب با نياز استان.

۱۹- تقویت تشکل‌های صنفی، فنی و تخصصی و مشاركت مردمي در فعاليت‌هاي اقتصادي و اجتماعي.

۲۰- بسترسازي براي افزايش مشاركت اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي زنان در روند توسعه استان.

۲۱- گسترش كمي و كيفي نظام بيمه و تأمين اجتماعي.

۲۲- توسعه ورزش همگاني و حرفه‌اي و تقويت ورزش پايه در مدارس.

۲۳- افزايش پوشش تحصيلي و ارتقاي استانداردهاي آموزشي.

۲۴- بهبود تأسیسات و تجهیزات شهری و بهسازی بافت فرسوده و توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی.

۲۵- كاهش اتلاف منابع در شبکههای انتقال آب و انرژی.

۲۶- مدیریت متمرکز به منظور مکانیزه نمودن فرآيند جمعآوری و دفع بهداشتی زباله.

۲۷- تقويت مديريت يكپارچه شهري، برنامه‌ريزي بر مبناي مجموعه شهري و نواحي همكار براساس مطالعات برنامه آمايش استان.‌

سیاست‌های اجرایی

۱- افزایش تعرفههای تغييركاربري اراضي کشاورزی، جنگلي و مرتعي با هدف بازدارندگی.

۲- جلوگيري از تفكيك اراضي و حمايت از يكپارچه‌سازي اراضي و اجراي آن با هدف افزايش بهره‌وری‌ و تراكم كشت.‌

۳- اجراي قيمت‌هاي ‌تضميني خرید محصولات اساسی زراعي، باغي و دامي و گسترش بيمه براي تمام محصولات

۴- فراهم كردن زمينه پوشش كامل خدمات بهداشتي دام، ‌طيور و آبزيان.

۵- ارائه تسهیلات مناسب براي اجرای سامانه آبياري تحت فشار و گسترش زهكشي اراضي آبگير براي دفع آب‌هاي سطحي.

۶- حمایت از بازسازي مستحدثات، تأسيسات و تجهيزات صنايع قديمي و به‌ روز كردن آن‌ها.

۷- حمايت از تجهیز، تکمیل و توسعه شهرک‌ها و نواحی صنعتی و تأمین امکانات و مشوق‌های لازم به ‌منظور استقرار و انتقال واحدهای صنعتی به شهرک‌ها و نواحی صنعتی.

۸- فراهم کردن زمینه مشارکت بخش خصوصی براي گسترش شبكه‌‌هاي حمل ‌و ‌نقل متناسب با نيازها.

۹- فراهم کردن زمینه حضور بازرگانان داخلی و خارجی در امور ذخیره‌سازی، بازاریابی، تجارت کالاها و خدمات مورد نیاز.

۱۰- ترغیب روستايیان به مشارکت در اجرای طرح‌های توسعه و عمران روستایی.

۱۱- ايجاد زمينه رقابت بخش خصوصی در بهبود كمي و كيفي فعاليت‌هاي آموزشي‌ و ‌پرورشي.

۱۲- فراهم كردن زمينه رقابت بخش خصوصي در توسعه تأسیسات گردشگری و مجموعه‌های تفریحی عمومی.

۱۳- جلوگيري از ساخت و ساز در نواحي ناپايدار، رعايت حريم و مقاوم‌سازي ساختمان‌ها در برابر تهديدات طبيعي.

۱۴- الزام واحدهاي توليدي و خدماتي به رعايت ضوابط زيست محيطي و عملياتي كردن مديريت پسماند.

۱۵- حمايت از روش‌هاي بهينه‌سازي مصرف سوخت و انرژي.

۱۶- حمایت از بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در زمینه خدمات بازرگانی، صنعتی و معدنی به‌ ويژه صنایع پیوسته و وابسته به بخش کشاورزی.

۱۷- الزام وزارتخانه‌ها، نهادها و مؤسسات دولتي در واگذاري مجتمع‌هاي گردشگري تحت پوشش به بخش خصوصي براي استفاده عموم.

۱۸- حمايت از توليد محصولات گلخانه‌اي به‌ ويژه گل و گياه زينتي و دارويي.

اقدامات اولویت‌دار و محرک توسعه

 وزارت نيرو

۱- آزادسازی حریم ۶۰ متري سواحل دریا.

۲- تسريع در بهره‌برداري سدهاي گلورد، هراز، كسيليان و مطالعه و اجراي سد زارم‌رود، سد ازارود، شش رودبار، سجادرود، کلارود، انگتارود، كجور، چشمه‌کیله، دوهزار، سه‌ هزار و احداث سد لاستيكي سرخرود و شبكه‌هاي آبياري و زهكشي سدهاي استان.

۳- تسريع در اتمام مطالعه و اجراي نتايج طرح انتقال آب غرب به شرق استان.

۴- تهيه طرح جامع سيل و ساماندهي رودخانه‌هاي استان و اجراي پروژه‌هاي ساماندهي رودخانه‌ها.

۵- ادامه مطالعات و عمليات اجرايي نيروگاه‌هاي برق‌آبي سردآبرود و سد شهيد رجایي.

۶- تأمين و ارتقاي كيفيت آب آشاميدني در مراكز شهري و روستايي استان.

۷- تسريع در اجرا و بهره‌برداري از طرح‌هاي جمع‌آوري و تصفيه فاضلاب شهرهاي ساري، جويبار، بابل، بابلسر، نوشهر، تنكابن، محمودآباد و چالوس و اتمام مطالعات و شروع عمليات اجرایي درشهرهاي آمل، نور، رويان، قائمشهر، فريدونكنار و رامسر و شروع مطالعات طرح فاضلاب ساير شهرهاي استان.

۸- تأمین روشنایی محورهای اصلی ارتباطی استان.

 وزارت راه و شهرسازی

۱- تهيه طرح ساماندهي نوار ساحلي و احداث آزاد راه ساحلی.

۲- توسعه منطقه ويژه اقتصادي بندر اميرآباد از ۱۰۶۰ هكتار به ۲۱۲۰ هكتار.

۳- آزاد‌سازي و تملك اراضي اطراف فرودگاه و ارتقای آن تا حد بين‌المللي.

۴- تكميل و توسعه فرودگاه نوشهر و رامسر.

۵- تسريع در احداث آزاد‌راه تهران- شمال.

۶- تكميل محورهای هراز، فیروزکوه و کندوان.

۷- اجراي آزاد راه قائم‌شهر- ساري (هفت‌تن قائم‌شهر- مياندرود).

۸- مطالعه و اجراي راه‌هاي اصلي بابلسر- زرين‌كلا- بندر امير‌آباد، دامغان- بهشهر- بندر اميرآباد و قزوين- الموت- تنكابن.

۹- مطالعه و اجراي بزرگراه شرقي- غربي در نواحي كوهپايه‌اي رامسر- محمودآباد به موازات جاده كناره.

۱۰- تسريع در اجرا و تكميل كمربندي‌هاي شهرهاي استان.

۱۱- تسريع در تكميل عمليات اجرايي بندرهاي اميرآباد، نوشهر و فريدونكنار.

۱۲- ايجاد ايستگاه‌هاي تجسس و نجات دريايي در امتداد سواحل استان.

۱۳- تأسيس قطار ريلي سبك شرق به غرب استان.

۱۴- مطالعه و اجراي اتصال راه آهن تهران- دامغان به بندر اميرآباد

۱۵- ارتقاي مشخصات فني و بهسازي راه نكا- اميرآباد و راه فريدونكنار- آمل

۱۶- حداث پايانه‌هاي حمل و نقل و مكان‌هاي رفاهي بين راهي (تيرپارك‌ها) متناسب با وضعيت راه‌هاي استان

۱۷- توسعه‌هاي ضروري و تجهيز امكانات مناسب فرودگاه دشت ناز ساري و احداث راه دسترسي جوادالائمه.

۱۸- ساماندهی تقاطع‌ها و احداث زیرگذر و روگذرها به ویژه برای روستاهای حاشیه مسیرهای بین شهری.

۱۹- مطالعه، نصب و راه‌اندازي ايستگاه جو بالا و سيستم رادار هواشناسي و تسريع در نصب و راه‌اندازي ايستگاه‌هاي هواشناسي جاده‌اي در محورهاي كوهستاني استان (سياه بيشه، گزنك و گدوك)

۲۰- احداث و راه‌اندازي ايستگاه هواشناسي دريايي در مجتمع بندري خزر- اميرآباد، بابلسر، نوشهر و رامسر

 وزارت جهاد كشاورزي

۱- اجراي طرح‌هاي صيانت از جنگل (جنگل‌كاري و جنگل‌داري) و ارائه طرحی برای جایگزینی درختان مثمر از جمله گردو در مناطق جنگلی و حاشیه راه‌های اصلی.

۲- ايجاد بندهاي انحرافي كوچك، استخرهاي ذخيره و انتقال آب در سطح مزارع و تداوم عمليات آبخيزداري.

۳- احداث شهرک‌ها و مجتمع‌هاي دامپروري و گلخانه‌اي.

۴- اجراي طرح‌هاي كشاورزي ویژه و درخت‌کاری اراضي شيب‌دار.

۵- زهكشي سراسري اراضي كشاورزي شمال

۶- تسريع در يكپارچه‌سازي، تجهيز و نوسازي اراضي كشاورزي استان و فراهم آوردن تمهيدات لازم جهت كشت مجدد

۷- تسريع در احداث عمليات زيربنايي دهكده گل و گياه چپكرود جویبار و پايانه‌هاي گل در استان

۸- مبارزه بيولوژيك با شانه‌داران مهاجم و حفاظت از ذخاير آبزيان درياي خزر

۹- تداوم اجراي طرح‌هاي صيانت از جنگل (جنگل‌كاري و جنگل‌داري)، اتمام طرح ساماندهي و الزام اجراي خروج دام از جنگل، كاهش برداشت از جنگل و تسهيل واردات چوب

۱۰- مهار آب‌هاي سطحي (ايجاد بندهاي انحرافي كوچك، استخرهاي ذخيره و انتقال آب در سطح مزارع) و تداوم عمليات آبخيزداري

۱۱- توسعه، تجهيز و نوسازي مكانيزاسيون كشاورزي

۱۲- مطالعه و امكان‌سنجي ايجاد بازار بورس محصولات كشاورزي

۱۳- توسعه آموزش و ترويج به منظور ارتقاي بهره‌وري عوامل توليد

۱۴- زمينه‌سازي و كمك به ايجاد صندوق تثبيت درآمد كشاورزان با مشاركت درآمدي دولت جهت اجراي سياست‌هاي حمايتي

۱۵- زمينه‌سازي و كمك به ايجاد صندوق حمايت از توسعه سرمايه‌گذاري بخش كشاورزي

 وزارت صنعت، معدن و تجارت

۱- تسریع در احداث مرکز گردهمایی‌های بین‌المللی و نمایشگاه‌های تخصصی مرتبط.

۲- احداث كارخانه‌هاي فرآوري مواد معدني، سيمان سواد كوه و كياسر، صنايع بازيافت و صنايع وابسته و پيوسته و ماشين‌آلات كشاورزي، صنايع دريايي، شيلاتي و صنایع تبدیلی.

۳- ايجاد صنايع نوين (الكترونيك، ميكروالكترونيك، نانوتكنولوژي، اپتيك و هوا– فضا).

۴- ايجاد و تكميل شهرك‌ها و نواحي صنعتي، شهرك‌هاي صنفي.

۵- زمينه‌سازي جهت توسعه كارخانه‌هاي فرآوري مواد معدني و فلزي در نواحي كوهستاني استان از جمله كارخانه‌هاي كك سازي در سوادكوه و سنگبري در كلاردشت، ايجاد و توسعه كارخانه‌هاي سيمان در نواحي معدني و مكان‌يابي احداث كارخانجات توليد مصالح سنگي مورد نياز ساخت و ساز استان از معادن كوهي، توسعه صنايع بازيافت و صنايع وابسته و پيوسته به بخش كشاورزي، صنايع دريايي، صنايع شيلاتي و احداث كارخانجات توليد ماشين‌آلات كشاورزي (ماشين‌‌آلات مورد نياز در مراحل كاشت، داشت، برداشت، بسته‌بندي و …)

۶- مطالعات و امكان‌سنجي ايجاد منطقه ويژه اقتصادي در شرق و غرب استان.

۷- احداث پايانه صادراتي مجهز در مركز استان

۸- حمايت و اعطاي تسهيلات جهت ايجاد مركز تجارت بين‌المللي در مركز استان

 وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي

۱- تسريع در اجراي كتابخانه مركزي در مركز استان.

۲- اجراي موزه هنرهاي معاصر در مركز استان

۳- زمينه سازي جهت احداث بازارچه فرهنگ و هنر در مركز استان

۴- زمينه‌سازي جهت احداث و ساماندهي فضاهاي فرهنگي (سالن‌ها و سينماها) توسط بخش خصوصی.

۵- حمایت از اصحاب رسانه جهت توسعه نشریات و سایت‌های خبری تخصصی.

 سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري

۱- حمایت از بخش خصوصی و ایجاد زیرساخت‌های لازم در شرق مازندران جهت توسعه گردشگری با توجه به جاذبه‌های منحصر به فرد در شهرستان‌های بهشهر و نکا.

۲- ایجاد مجموعه‌های تفریحی گردشگری منطقه‌ای و ایجاد پارک دریایی.

۳- ايجاد خط كشتيراني تفريحي بين بنادر.

۴- مطالعه و اجراي موزه در مركز استان.

۵- احياي غارهاي پيش از تاريخ و شهر باستاني مدفون رستم‌كلا و ايجاد غار‌موزه‌ها در محورهاي گردشگري نکا و بهشهر.

۶- ثبت آثار مهم تاريخي و فرهنگ معنوي استان در يونسكو.

۷- تملك خانه‌هاي تاريخي، آزاد‌سازي حريم آثار تاريخي، مرمت، مقاوم‌سازي، حفاظت و بهره‌برداري مناسب بناهاي تاريخي.

۸- زمينه‌سازي جهت ثبت آثار مهم تاريخي و فرهنگ معنوي استان در يونسكو از جمله غار اسپهبد خورشيد، برج هزار ساله لاجيم، ‌برج رسكت و محور طبيعي آن، مجموعه عباس‌آباد بهشهر،‌ خط‌آهن شمال، ‌سقا تالارهاي استان،‌ جشن مردگان، تير ماه سيزده شو و …

۹- حمایت از بخش خصوصی جهت احیاء خانه‌های روستایی و توسعه گردشگری روستایی و طبیعت‌گردی.

 وزارت بهداشت،‌ درمان و آموزش پزشكي

۱- تسريع در تكميل بيمارستان‌هاي نيمه‌تمام در استان.

۲- احداث و راه‌اندازي مركز تخصصي مشاوره ژنتيك، ‌آزمايشگاه PND پيشگيري و درمان بيماري تالاسمي قبل از تولد در مركز استان.

 وزارت ورزش و جوانان

۱- تكميل استاديوم ۱۵ هزار نفري ساري و احداث مجموعه ورزشی در مرکز، شرق و غرب استان.

۲- ايجاد مراكز ورزش‌هاي آبي و ساحلي در استان.

۳- احیا و ایجاد ورزشگاه‌های باستانی و زورخانه‌ای استان

۴- حمایت از بخش خصوصی در ایجاد ورزشگاه‌های محلی.

 وزارت نفت

۱- تسريع در انجام عمليات گازرساني به مراكز شهري و روستايي استان.

۲- بهره‌برداري از منابع نفت و گاز درياي خزر.

۳- تسريع در اجراي پالايشگاه‌هاي بهشهر و كياسر با رعایت نکات زیست محیطی.

 وزارت ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات

۱- تقويت زيرساخت‌ها و تجهيزات ارتباطات و فن‌آوري اطلاعات با توجه به توريستي بودن استان با تأكيد بر محور فيروزكوه، هراز و كندوان.

۲- تقويت خطوط ارائه خدمات اينترنتي پرسرعت در استان با هدف ارائه خدمات بيشتر از لحاظ حجم و سرعت دسترسي با اولويت اجراي پروژه‌ها توسط بخش خصوصي (ICP).

۳- ايجاد مراكز رشد تجاري، ‌ايجاد و توسعه مراكز كارآفريني و نوآوري و راه‌اندازي پارك فن‌آوري استان با هدف انتقال مراكز رشد يافته و ايجاد محيط‌هاي يكپارچه فن‌آوري.

۴- راه‌اندازي پورتال الكترونيكي استان با هدف ارائه خدمات الكترونيكي.

۵- بسترسازي و ايجاد شهرك‌هاي نمونه اينترنتي در استان

۶- تدوين طرح جامع فن‌آوري اطلاعات استان

 سازمان حفاظت از محيط زيست

۱- توسعه موزه‌هاي تاريخ طبيعي در استان.

۲- مطالعه براي ثبت تالاب ميانكاله در فهرست پارك ملي و ميراث جهاني (‌يونسكو)‌.

۳- ساماندهي و ارتقاي سطح حفاظتي و خريد مستثنيات مناطق چهارگانه محيط زيست.

۴- تهيه و تدوين برنامه جامع حفاظت از رودخانه‌هاي مهم استان.

۵- ارائه طرح جامع برای توسعه صنعت در مکان‌هایی که کمترین آسیب زیست محیطی را داشته باشند.

۶- تسريع در انجام مطالعات و اجراي طرح جامع مديريت پسماند و آلودگي آب

۷- اجراي طرح بهينه‌سازي مصرف سموم و توسعه مبارزه بيولوژيك با آفات و امراض گياهي.

۸- مطالعه جامع برای رفع معظل دفع زباله و بازیافت در سطح استان.

 علوم، تحقيقات و فن‌آوري

– تأسيس رشته‌هاي مورد نياز تكنولوژي (فن‌آوري) اطلاعات و ارتباطات و بيوتكنولوژي در دانشگاه‌هاي استان.

– تأسيس رشته‌هاي مورد نياز بخش گردشگري، کشاورزی، دام‌پروری و ورزش در دانشگاه‌هاي استان.

– ایجاد مراکز رشد و پارک های علم و فناوری.

– ایجاد پژوهشکده‌های مطالعات منطقه‌ای.

– ایجاد بسترهای مناسب برای دانشگاه‌های نسل‌ چهار و کارآفرین.

– فراهم کردن زمینه و حمایت از بخش خصوصی برای جذب دانشجو از کشورهای حاشیه دریای خزر.

 خدمات

۱- ايجاد پايگاه‌هاي امدادي در محورهاي كوهستاني و پرتردد استان.

۲- اجراي طرح‌هاي جمع‌آوري و هدايت آب‌هاي سطحي و سيلاب.

۳- احداث نيروگاه زباله‌سوز.

۴- راه‌اندازي سامانه متمرکز جمع‌آوري، بازيافت و دفع زباله.

۵- ساماندهي و بهسازي نحوه استقرار فعاليت‌ها و مشاغل در ورودي و خروجي شهرها.

۶- احداث و توسعه بوستان‌ها و فضاي سبز تجهيز شده شهري.

مسائل اساسی

۱- وجود معضل بيكاري به ويژه در بين دانش آموختگان دانشگاهي.

۲- ضعف زيرساخت‌ها، تأسيسات و تجهيزات زيربنايي به ويژه شبكه‌هاي حمل و نقل و ترابري.

۳- ضعف تأسيسات و كمبود امكانات و تجهيزات مناسب عمران شهري به ويژه شبكه جمع‌آوري و تصفيه آب‌هاي سطحي و فاضلاب‌هاي شهري و صنعتي.

۴- عدم برخورداري مناسب مركز استان از خدمات سطح برتر.

۵- آزاد نبودن حريم ۶۰ متري دريا و كمبود فضاهاي عمومي گردشگري در ساحل و اختصاص نوار ساحلي به مجتمع‌هاي تفريحي و توريستي دستگاه‌هاي اجرايي، نهادها.

۶- سنتی بودن روش‌های تولید و کوچک بودن مقیاس واحدهای بهره‌برداری کشاورزی و بالا رفتن قیمت تمام شده محصولات.

۷- تغيير بي‌رويه كاربري اراضي كشاورزي و منابع طبيعي و گسترش بي‌رويه و افقي شهرها و روستاها.

۸- بهره‌برداري نامناسب و بيش از ظرفيت از زيست بوم‌هاي آبي، مراتع و جنگل‌هاي استان.

۹- روند رو به رشد آلودگی‌های زیست محیطی به ویژه منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی (به دليل افزايش بي‌رويه مصرف سم و كود، فاضلاب‌ها و …).

۱۰- كمبود آب شرب سالم و فرسودگی شبکه‌های آبرسانی.

۱۱- وجود سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های حاشیهای.

۱۲- چشم‌انداز نامطلوب در مبادی ورودی و خروجی و حد فاصل شهرها به دلیل استقرار نامناسب فعالیتها.

۱۳- بهره‌وري پايين، ضعف فن‌آوري و قديمي بودن واحدهاي بزرگ صنعتي.

۱۴- بالا بودن ضایعات محصولات کشاورزی و دامي به دلیل نارسایی سیستم بسته‌بندي، انبارداری و نگهداری و ضعف صنايع تبديلي.

۱۵- فرسودگی خطوط شبکه‌های توزیع و کمبود خطوط انتقال برق و قطع شدن يا افت فشار گاز در بعضي سال‌ها.

۱۶- كيفيت نامناسب فضاها و مراكز آموزشي، درماني و ورزشي در كانون‌هاي جمعيتي.

۱۷- كمبود تأسيسات مهار و ذخيره‌سازي آب‌هاي سطحي و نازل بودن بازده (بهره‌وري) آبياري.

۱۸- روند كاهشي ذخاير ماهيان خاوياري و كيلكاي درياي خزر.

۱۹- وضعيت نابسامان مديريت و ساماندهي پسماندها در استان.

۲۰- عدم ساماندهي بافت‌هاي فرسوده شهري.

۲۱- سيل خيز بودن بعضي از مناطق استان.

۲۲- توسعه كمي آموزش عالي در استان به جاي توسعه كيفي.

۲۳- عدم توسعه بخش فرهنگ و هنر متناسب با نيازها و ظرفيت‌هاي فرهنگي استان.

۲۴- توجه ناكافي به پتانسيل‌هاي صنايع دستي بومي استان مازندران

۲۵- افزايش آسيب‌هاي اجتماعي (اعتياد، مصرف روانگردان‌ها، مشروبات الكلي و …) در استان.

۲۶- نبود برنامه منسجم فرهنگي در استان به منظور امنيت فرهنگي و پدافند غيرعامل فرهنگي

۲۷- ضعف در مديريت و برنامه‌ريزي ورزش حرفه‌اي و ورزش قهرماني.

۲۸- ضعف رسانه‌هاي استاني در حفظ جايگاه فرهنگ و هنر مازندران.

اصلی‌ترین قابلیتهای توسعه

۱- برخورداري از شرايط مناسب اقليمي و عرصه‌هاي طبيعي ساحلي، جلگه‌اي، جنگلي و كوهستاني و زيست محيطي.

۲- برخورداري از اراضي مستعد و حاصلخيز، آب فراوان و امكان توليد محصولات كشاورزي (برنج، نباتات علوفه‌اي، دانه‌هاي روغني، مركبات، كيوي، چوب، گل و گياه زينتي و …، دام، طيور و آبزي پروري.

۳- استقرار دركنار درياي خزر و برخورداري از مبادي ورود و خروج كالا و مسافر با كشورهاي آسياي ميانه، قرارگيري در مسير كريدور حمل و نقل بين‌المللي شمال- جنوب و وجود منطقه ويژه اقتصادي اميرآباد بهشهر.

۴- برخورداري از راه‌هاي متعدد دسترسي به مركز كشور.

۵- برخورداري از زمينه مناسب گسترش صنعت گردشگري.

۶- وجود ذخاير مواد پروتئيني در درياي خزر و بنادر صيادي با امكان توسعه صنايع شيلاتي.

۷- وجود زيرساخت‌هاي مناسب توسعه فعاليت‌هاي صنعتي به ويژه در زمينه صنايع وابسته به كشاورزي.

۸- وجود معادن غني (زغال سنگ، پوكه معدني، باريت، گرانيت، فلورين و …) و امكان فرآوري مواد معدني و وجود منابع نفت و گاز.

۹- وجود دانشگاه‌هاي معتبر دولتي، مؤسسات آموزش عالي غيرانتفاعي غيردولتي و مراكز پژوهشي.

۱۰- آثار طبيعي، تاريخي و سنت‌هاي ديرينه فرهنگي با قابليت ثبت در فهرست ميراث ملي و جهاني.

اهداف بلندمدت توسعه

۱- ارتقاي نقش و عملكرد مركز استان، با لحاظ نمودن جمعيت شهري و پس كرانه روستايي ساري، قائمشهر، بابل و آمل در قالب مجموعه شهري در نظام برنامه ريزي كشور.

۲- استفاده بهينه از منابع آب و خاك و افزايش عملكرد محصولات كشاورزي، دامي و شيلاتي.

۳- توسعه ظرفيت بخش صنعت و معدن با رويكرد پشتيباني از فعاليت‌هاي محوري اقتصادي.

۴- توسعه صنعت گردشگري استان به ويژه گردشگري دريايي و طبیعت‌گردی.

۵- حفظ، احياء و بهره‌برداري پايدار از منابع طبيعي و محيط زيست.

۶- برنامه‌ریزی و اقدام مناسب برای كاهش آثار حوادث طبيعي.

۷- بهبود شاخص‌های برخورداری از امکانات و خدمات عمومی و اجتماعی شهری و روستایی.

۸- ارتقاي توان مبادلات تجاري با تأكيد بر كشورهاي حوزه درياي خزر.

۹- بهبود شبكه‌هاي حمل و نقل متناسب با ضرورت‌هاي توسعه فعاليت‌هاي محوري استان.

۱۰- ارتقاي شاخص‌هاي آمادگي الكترونيك.

۱۱- اعتلاي معرفت ديني، ارزش‌هاي فرهنگي و ويژگي‌هاي هويتي استان و ارتقاي جايگاه فرهنگ و هنرهاي بومي، صنايع دستي و توسعه تعامل فرهنگي با كشورهاي حاشيه درياي خزر.

۱۲- دستيابي به هدف‌هاي توسعه هزاره (M.D.G) در استان.

۱۳- ارتقاي مشاركت‌هاي مردمي و توانمندسازي بخش خصوصي و تشكل‌هاي غيردولتي.

تحكيم خانواده، ارتقاي نقش و جايگاه زنان در سطوح تصميم‌سازي و تصميم‌گيري استان.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی مازند خبر، تاریخ انتشار:26 آذر 1394،

کد مطلب: ــ www.mazandkhabar.ir