شعار سال: کلانشهر تهران، بی‌‌تردید مهم‌ترین شهر ایران است اما در این پایتخت، جایی برای «تئاتر آیینی» در نظر گرفته نشده است؛ برای مثال نمایش‌هایی که شادی‌آور باشد یا سیاه بازی‌هایی که مردم و توریست‌ها دوست ‌دارند یا در مناسبت‌هایی مانند ماه‌های محرم و صفر، تعزیه در آن مکان اجرا شود. به گمانم این موضوع یکی از اساسی‌ترین کمبودها و کاستی‌های امروز تهران است.

امروز اگر 4 توریست به تهران بیایند و بخواهند نمایش‌های اصیل ما را تماشا کنند، جای ثابتی برای این نوع نمایش‌ها وجود ندارد. ما برای اختصاص چنین مکانی حتی به شهرداری و میراث فرهنگی هم مراجعه کردیم، اما هنوز با گذشت 15 سال، نتیجه‌ای نصیبمان نشده است. در تایلند که کشور توسعه‌یافته‌ای هم نیست، سالن زیبایی به اجرای نمایش‌های آیینی و اصیلشان اختصاص داشت. به یاد دارم که برای ورود به آن سالن، 50 دلار پرداخت کردم ولی در ازایش 3 ساعت نمایش آیینی درخشان دیدم. در شبه قاره هند نیز به غیر از دهلی در تاج محل نمایش آیینی و بومی‌ای بود که وقتی پا به آنجا گذاشتم، خجالت کشیدم. در سالن نمایش، گوشی‌هایی بود که برای تماشاچی‌ها به 6 زبان زنده دنیا سخنان بازیگران و شخصیت‌های نمایش را ترجمه می‌کردند. دیالوگ‌ها در گوشم به زبان فارسی سلیس ترجمه می‌شد و همزمان ترجمه انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و اسپانیولی هم داشت. آنها تا به این اندازه برای نمایش آیینی‌شان ارزش قائلند، اما ما هنوز مکانی برای اجرای این نوع نمایش در تهران نداریم. این در حالی است که تهران به‌عنوان پایتخت باید برای شهرهایی مانند اصفهان و شیراز هم الگو باشد و با جدی گرفتن این نوع نمایش، تئاتر آیینی نیز برای این شهرها جدی تلقی شود.

از آنجا که در لواسان و شمیران ساکنم، باید بگویم که در این نقاط وضع از این هم اسفناک‌تر است. به گونه‌ای که آنجا حتی سالن برای تئاتر هم وجود ندارد. قبل از انقلاب، تئاتر نصر در خیابان لاله‌زار و تئاتر دهقان هر شب، اجرا داشت. علاوه بر آنها چند جا هم نمایش سیاه بازی داشتند. در سال‌های اخیر، همه تلاشمان را معطوف کرده‌ایم تا شهرداری دست‌کم یکی از ساختمان‌های خالی‌اش را برای این کار در نظر بگیرد و در آنجا هنرمندان به نقالی، خیمه‌شب‌بازی، نمایش عروسکی و پرده‌خوانی بپردازند و در کنارش رستورانی باشد که غذاهای ایرانی مانند کشک‌بادمجان و دیزی به مردم بدهد. ما برای تدارک چنین ساختمانی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم مراجعه کردیم و آنها تماشاخانه سنگلج را در اختیار ما گذاشتند که البته در آن نمایش‌های دیگر هم اجرا می‌شود و فقط چند روز در هفته می‌توان آنجا نمایش آیینی دید.

و حرف آخر اینکه تماشاخانه سنگلج نیز 100‌درصد در اختیار تئاتر آیینی نیست. متأسفانه هنوز مکان دائمی برای نمایش آیینی در تهران وجود ندارد.

جواد انصافی‌- بازیگر تئاتر و تلویزیون

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری ، تاریخ انتشار 29 خرداد 97، کدمطلب:20217، www.newspaper.hamshahri.org