ششم مرداد ماه هر سال روز ملی کارآفرینی و آموزش های فنی و حرفه ای است؛ مهارت‌آموزی و کار آفرینی را شاید بتوان یکی از مهم‌ترین حلقه‌های اتصال صنعت و دانشگاه دانست؛ دانشگاهی که تامین کننده نیرو‌های مولد صنعت است و صنایعی که محل بروز خلاقیت نیرو‌های انسانی و تولیدات صنعتی دانشگاه‌هاست؛ از همین رو است که شرکت‌های بزرگ اقتصادی و صنعتی جهان از مهم‌ترین حامیان مالی دانشگاه‌ها هستند.

چهارشنبه هفته گذشته، ابراهیم صالحی عمران رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای در نشست خبری با اشاره به معضل بیکاری در کشور گفت: امروزه کار حرف‌ای و شغل در اکثر کشورها مهم تلقی می‌شود به طوری که در کشورهای مختلف 80 درصد به سمت کارهایی نظیر شغل فنی و حرفه‌ای می‌روند و تنها 20 درصد به سمت مدرک گرایی در رشته‌های مختلفی نظیر علوم اجتماعی، ارتباطات، پزشکی می‌روند.

وی با بیان اینکه دانشگاه فنی و حرفه‌ای باید فعال‌تر از سایر دانشگاه‌ها در زمینه ایجاد اشتغال و مهارت باشد، افزود: در این بین بنا داریم یک برنامه حرفه‌ای شغلی ایجاد کنیم که دانشجویان بتوانند مسیر شغلی خودشان را پیدا کنند و این برنامه در دست بررسی است و امیدواریم به محض تصویب شدن آن را اجرایی کنیم.

اگرچه برنامه‌های زیادی تاکنون طراحی و اجرا شده است؛ هنوز فارغ التحصیلان دانشگاهی نمی‌توانند به راحتی شغلی انتخاب کنند یا خود یک کسب و کار موفق ایجاد کنند.

مشکل اصلی در آموزش‌های فنی و حرفه‌ای چیست؟

مشکل اصلی در موفق نبودن برنامه‌های مهارت محور چه بوده است؟ در نظام آموزشی کشور ما 2 دانشگاه فنی و حرفه‌ای و دانشگاه جامع علمی و کاربردی متولی امر مهارت آموزی هستند.

آیا عدم جذابیت رشته‌های فنی مانع جذب دانش‌آموزان و دانشجویان به این دانشگاه‌ها می‌شود؟ آیا انجام سیاست‌های موازی و نبود هماهنگی میان این دو دانشگاه موجب عدم موفقیت طرح‌های مهارت محور شده است؟

صالحی عمران رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای، در خصوص ادغام دانشگاه فنی و حرفه‌ای و دانشگاه علمی و کاربردی اضافه کرد: در شرایط فعلی این دو دانشگاه یک هیئت امنای واحد دارند و برای ادغام هیچ اظهار نظری نمی‌توان کرد تنها چیزی که می‌توان گفت این است که آموزش‌های مهارتی متأسفانه در کشورمان به صورت جزیره‌ای توسط نهادها و مراکز مختلف ارائه می‌شود.

از سوی دیگر در سال‌های قبل، دانش آموزان به امید کسب شغل و درآمد بیشتر راهی دانشگاه‌ها خصوصا رشته‌های فنی می‌شدند؛ در حالی که در سال‌های اخیر به دلیل ناموفق بودن همان برنامه هایی که تصویب و اجرا شده است ، بخش زیادی از دانش آموزان قید رشته‎های ریاضی و حتی فنی را می‌زنند و به امید پزشک شدن وارد رشته‌های تجربی می‌شوند.

دروس نظری دیگر جذاب نیستند

در هفته گذشته علی زرافشان معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش با اشاره به کاهش تعداد دانش‌آموزان رشته ریاضی فیزیک گفته بود علاوه بر کاهش تعداد دانش آموزان رشته ریاضی و فیزیک، شاهد افت کیفی این دانش‌آموزان نیز هستیم و خروجی‌های دانشگاه طی چند سال آینده از کیفیت خوبی برخوردار نیست.

زرافشان در حالی از کیفیت پایین خروجی دانشگاه‌ها در چند سال آینده خبر می‌دهد که تاکنون نیز فارغ التحصیلان به عنوان خروجی دانشگاه‌ها به علت آشنا نبودن با صنعت و نداشتن مهارت کافی، چندان نتوانستند کیفیت قبال توجهی داشته باشند.

آمار بالای فارغ التحصیلان بیکار

بنا بر آمار‌های مرکز آمار کشور، سال گذشته بیش از ۳۶ درصد افراد بیکار از میان فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها بوده‌اند؛ در همین حال مجتبی شریعتی نیاسر معاون آموزشی وزارت علوم هم در نخسیتن روز از مرداد ماه سال جاری، در بازدید از دانشگاه فنی و حرفه‌ای استان چهارمحال و بختیاری با تاکید بر مهارت محور بودن دانشگاه ها، ضعف مهارتی را عامل اصلی بیکاری نسل جوان در کشور دانسته بود.

سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت در همایش روز جهانی ماما در سال ۹۴ گفته بود نباید از دولت توقع ایجاد شغل داشته باشیم اما آیا نباید این انتظار را داشت که دولت شرایط ایجاد یک شغل و کسب و کار را فراهم کند؟ آیا نظام آموزشی کشور نباید نگاهی جدی‌تر به آموزش مهارت‌های کاربردی به دانشجویان داشته باشد؟

نفش مهارت آموزی در آموزش و پرورش

با وجود اینکه تعداد بیکاران در میان فارغ التحصیلان دانشگاهی از همه بیشتر است؛ لزوم توجه به مسئله مهارت آموزی حتی محدود به دانشجویان هم نمی‌شود؛ چه بسا بسیاری از دانش آموزان بتوانند بدون نیاز به تحصیلات دانشگاهی مهارتی کسب کنند و علاوه بر تامین زندگی خود، در افزایش تولید و اشتغال کشور هم موثر باشند.

در همین راستا، علیرضا منظری توکلی معاون دانشگاه آزاد و سرپرست سازمان مدارس سما هم با اذعان به اینکه در کشورهای توسعه یافته دنیا، هر دانش آموز یک مهارت را یاد می‌گیرد و با استفاده از آن به راحتی جایگاه خود را از لحاظ اشتغال پیدا می کند، گفت: اگر دانش آموزان مهارتی را فرا بگیرند، آمادگی برای حضور در بازار کار، ازدواج و امید به آینده در آنها افزایش می یابد.

لزوم توجه به مهارت‌های کاربردی

پذیرش بی سر و سامان دانشجو به عرصه‌های دانشگاهی و تکیه صرف بر آموزش‌های تئوری از نقاط ضعف همیشگی نظام آموزشی کشور در طول سال‌های گذشته بوده است که نتیجه آن آمار بالای فارغ التحصیلان بیکار در کشور است.

آمار روبه رشد تعداد فارغ التحصیلان بیکار در کشور به خوبی نشان‌دهنده سیاست‌های ناکارآمد نظام آموزشی است؛ فارغ التحصیلانی که در سال گذشته بیش از ۳۵ درصد جمعیت بیکاران را به خود اختصاص داده اند.

در چنین شرایطی، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و شیوه‌های آموزشی مهارت محور می‌تواند مشکل بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی را تا حد زیادی برطرف کند؛ چرا که مهارت آموزی در کنار آموزش‌های تئوری دانشگاه راهنمای دانش‌آموزان و دانشجویان پس از فراغت از تحصیل بوده است و به نوعی هدایتگر چرخه تولید محسوب می شود.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار 6 مرداد 97، کدمطلب: 6611774،www.yjc.ir