پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 March 29
کد خبر: ۱۶۶۲۲۶
تاریخ انتشار : ۱۰ آبان ۱۳۹۷ - ۱۴:۳۰
انتظار اینکه که عربستان سعودی و دیگر کشورهای عضو اوپک بتوانند بعد از تاریخ ۴ نوامبر میزان تولید نفت خود را به حدی برسانند که کمبود نفت ایران در بازار را جبران کند، انتظاری بسیار خوش بینانه است.
شعارسال: ممکن است این کشورها برای دوره ای کوتاه تولید خود را افزایش دهند ولی نه از نظر فنی و نه از نظر سیاسی توان لازم برای ادامه این کار برای دراز مدت وجود ندارد.تداوم افزایش تولید نفت توسط کشورهای اوپکی و روسیه باعث می شود تا ساختار این کارتل نفتی اسیب ببیند که برای هیچ یک از کشورهای عضو کارتل مطلوب نیست. از طرف دیگر ایران در مقابل این فشارهای اقتصادی که اتفاقا بعد از سالها دیپلماسی بر کشور وارد شده است ساکت نخواهد ماند و هر پاسخی که برای مقابله با این فشارها در نظر بگیرد مستقیما روی بازار نفت و در نهایت اقتصاد کشور تاثیر خواهد داشت.

هلیما کرافت رییس مرکز مطالعات کالاهای اساسی و استراتژیک در بانک ار بی سی بر این باور است جنگ تجاری ایجاد شده بین امریکا و کشورهای اروپایی و چین در کنار بحران ارزی موجود در کشورهای در حال توسعه و بازارهای در حال گذار می تواند مانعی بزرگ در مسیر افزایش قیمت نفت باشد ولی تاثیر این دو عامل در مقابل تاثیر تنشهای ژیوپولتیکی احتمالی در کشورهای نفت خیز خاورمیانه و بالا گرفتن جنگ های منطقه ای و داخلی بسیار کم است. تحریم نفتی ایران و تشدید فشار اقتصادی بر این کشور باعث می شود تا خطر تنش های ژیوپولتیک در خاورمیانه افزایش یابد و این خطر می تواند زمینه را برای افزایش غیر قابل اغماض قیمت نفت در بازار فراهم کند.

پاسخ ایران چه خواهد بود

کشورهای اروپایی باسیاست ترامپ مبنی بر خروج از توافق هسته ای مخالف هستند، رهبران اروپایی در سفرهایی که پیش از خارج شدن امریکا از توافق به واشنگتن داشتند بر این نکته تاکید کردند که توافق هسته ای ، بهترین توافق ممکن با ایران است و حفظ ان اهمیت زیادی دارد ولی دولت امریکا بدون توجه به نظر همپیمانانش از این توافق خارج شد و هزینه های زیادی را به اقتصاد دنیا تحمیل کرد.

اولین نتیجه این سیاست یک جانبه گرایانه، فاصله افتادن بین امریکا و کشورهای اروپایی است.این دو منطقه که همیشه دوست و همپیمان بودند ، حال با هم اختلافات زیادی دارند و این اختلافات در سیاستهای اقتصادی و سیاست خارجی بروز کرده است. حال صداهایی از اروپا شنیده می شود مبنی بر اینکه این منطقه باید استقلال خود را حفظ کند و پشت سر امریکا حرکت نکند. ولی بزرگی اقتصاد امریکا و تاثیر گذاری سیاستهای اقتصادی و حتی واحد پولش در تعاملات تجاری و اقتصادی دنیا اجازه نمی دهد که دنیا به این کشور پشت کند و باید همراه با این کشور حرکت کرد.

از طرف دیگر ایران هم در مقابل سیاستهای امریکا ساکت نخواهد نشست و بر مبنای منافع خود یک راهکاری را برای پاسخ به این تهدیدها و تحریم ها در پیش می گیرد. در این شرایط تصمیم ایران در مورد نحوه عکس العمل در مقابل تهدیدهای امریکا است که می تواند وضعیت امنیتی، اقتصادی و تجاری دنیا را تعیین کند و حتی تا اندازه زیادی در تعیین قیمت نفت در بازار جهانی اثر گذار باشد.

سوالی که هر روز در رسانه های فعال در حوزه انرژی مطرح است و کارشناسان در پی یافتن پاسخ برای ان هستند، این است که پاسخ ایران به فشارهای یکجانبه امریکا چیست؟ ایا اروپا می تواند توافق هسته ای ایران را حفظ کند و به همکاری با ایران ادامه دهد؟ ایا امریکا به تهدید خود مبنی بر تحریم هر شرکت یا کشوری که با ایران همکاری می کند جامه عمل می پوشاند؟ احتمال درگیری نظامی بین ایران و امریکا یا کشورهای خاورمیانه چقدر است و ایران چگونه می تواند از این خطر بزرگ برهد؟از طرف دیگر پاسخ های مختلف ایران به فشارها چه تاثیری روی بازار نفت خواهد داشت؟

هلیما کرافت تحلیل گر بانک ار بی سی در پاسخ به این سوالات به شبکه خبری سی ان بی سی گفت:پاسخ ایران به این تهدیدها را می توان تحت سه سناریو بررسی کرد. عکس العمل ایران در غالب هر یک از این سناریوها می تواند قیمت نفت در بازار جهانی و اینده اقتصاد دنیا را تحت تاثیر قرار دهد . وی سناریوها را این طور معرفی کرد:

سناریوی اول: بازی انتظار

سناریوی بازی انتظار همین سناریویی است که ایران بعد از خارج شدن امریکا از توافق هسته ای در پیش گرفت و حتی بعد از بازگشت تحریم های بانکی در ماه اوت هم به ان پایبند ماند. تحت این سناریو خطرات نظامی و امنیتی حداقل است و ایران تلاش می کند تا روابط اقتصادی خود را با کشورهای دوست و همپیمان افزایش دهد بدون اینکه تنشی ایجاد کند.

سناریوی بازی انتظار بعد از اجرایی شدن تحریم نفتی این است که ایران با پایبند ماندن به توافق هسته ای ، با شرکای تجاری خود عملکردی دوستانه داشته باشد و تلشا کند تا مسایل دوجانبه را از طریق دیپلماسی مذاکره حل کند. در این وضعیت ایران از هر تحرک نظامی امتناع می کند و تلاش می کند تا فضا برای تحرکات نظامی در نزدیکی مرزهای کشورش هم فراهم نشود.این تحرکات نظامی هم شامل تحرک نظامی علیه یک کشور خاص و هم علیه مناقع یک کشور در مناطق دیگر جهان می شود.

طبق این سناریو ایران هیچ کاری که باعث متشنج شدن فضا بشود انجام نمی دهد ولی اگر ترامپ در این مسیر حرکت کند بدون شک پاسخ خواهد داد. در این شرایط قیمت نفت بعد از تحریم نفتی ایران تغییر چندانی نمی کند و اگر تغیری ایجاد شود به دلیل فشار بر بازار عرضه خواهد بود.

بررسی عملکرد ایران طی چند ماه اخیر نشان داده است تا کنون هم ایران به تعهدات خود در توافق هسته ای پایبند بوده است. آژانس بین المللی انرژی هم پیش از اینکه مریکا از توافق هسته ای خارج شود و هم بعد از خارج شدن این کشور از توافق بارها پایبندی ایران به توافق را تایید کرده بود. حال سوال این است که ایا بعد از بازگشت کامل تحریم ها در روز ۴ توامبر سال ۲۰۱۸ میلادی، باز هم ایران به تعهدات برجامی خود پایبند می ماند یا خیر؟ پاسخ این سوال است که می تواند وضعیت سیاسی و اقتصادی دنیا را در سالهای اتی مشخص کند.

کرافت ادامه داد: تا کنون ایران به این دلیل به توافق پایبند مانده بود که اروپا متعهد بود که ایران را از منافع برجام بهره مند کند ولی با گذشت چند ماه از خارج شدن امریکا از توافق هسته ای شاهد این هستیم که شرکتهای بزرگ اروپایی هم از ایران خارج شده اند و به همکاری خود با ایران پایان داده اند.شرکتهایی از قبیل توتال و زیمنس و پژو که سهم زیادی در بازار ایران داشتند ولی به دلیل منافع زیادی که در بازار امریکا داشتند، بعد از اجرایی شدن بخش اول تحریم ها از همکاری با ایران امتناع کردند.

از طرف دیگر اروپا اعلام کرده است که قصد ادامه همکاری با ایران را دارد ولی به دلیل تحریم ها و فشارها تا کنون نتوانسته است در این زمینه موفقیتی بدست اورد. یورو نیوز در این زمینه نوشت: ایران نتوانسته ضمانتهای لازم برای منفعت بردن از پایبندی به برجام را از اروپا بگیرد و قرار بر این است که با حصول اطمینان از ناتوانی اروپا در دادن تضمین های لازم به ایران، این کشور فعالیت هسته ای خود را از سر بگیرد.از طرف دیگر ایران تهدید کرده است اگر اجازه صادرات نفت به این کشور داده نشود، شاهراه انتقال نفت در جنوب کشور را خواهد بست. این شاهراه مسیر انتقال روزانه ۱۹.۵ میلیون بشکه نفت است و بسته شدن ان به معنای بحرانی شدن اوضاع سیاسی و اقتصادی در دنیا است. در صورتیکه ایران این تهدید را عملی کند ، احتمال درگیری نظامی با امریکا در محل تنگه هرمز وجود دارد که این درگیری می تواند بحرانی انسانی ، اقتصادی ، سیاسی و ژیوپولتیکی به همراه بیاورد. ولی در سناریوی بازی انتظار ایران از انجام هر کاری که زمینه ساز افزایش تنش باشد امتناع می کند و بسته شدن تنگه هرمز هم یکی از این سیاستها است.

سناریوی دو:تداوم تنشها

سناریوی دوم این است که تنشهای کنونی بین ایران و امریکا ادامه پیدا کند و دامنه این تنشها به روابط ایران در منطقه هم برسد. این سناریو خطرات ژیوپولتیکی زیادی را به همراه دارد و می تواند زمینه را برای افزایش ۵ تا ۱۰ دلاری قیمت هر بشکه نفت در بازار فراهم کند.تحت این سناریو ایران فعالیت هسته ای تعلیق شده خود را از سر می گیرد ولی براس نشان دادان حسن نیت خود، به بازرسان بین المللی اجازه می دهد تا از سایتهای هسته ای کشور بازید کنند و تایید کنند که برنامه هسته ای ایران برای اهداف صلح امیز است.

اغاز فعالیت هسته ای ایران بدون شک با اعتراض زیاد از طرف کشور اسراییل روبرو می شود و احتمال درگیر شدن ایران و اسراییل در خارج از مرزهای دو کشور وجود دارد ولی از انجا که این درگیری به کشور نفت خیز ایران نمی رسد، تاثیرش روی قیمت نفت چندان زیاد نخواهد بود.

بالا گرفتن تلاش برای هسته ای شدن در خاورمیانه بعد ازشروع فعالیت هسته ای ایران مساله دیگری است که نه تنها برای منطقه بلکه برای کل جهان خطرناک است . به خصوص که در شماری از کشورهای خاورمیانه اعضای گروه داعش، طالبان و گروهک های تروریستی مختلف فعالیت می کنند و خطر دسترسی این افراد به تجهیزات هسته ای می تواند منطقه و جهان را بحرانی کند.

سناریوی سوم:تشدید تنشهای بین ایران و غرب

سخت ترین سناریو و تایر گذارترین سناریو روی بازار نفت را می توان زمانی دانست که ایران به طور رسمی از توافق هسته ای خارج شود و سیاستهای خصمانه ای در مقابل کشورهای غربی در پیش بگیرد.تحت این سناریو ایران ضمن خارج شدن از توافق هسته ای در حرکت کشتی های نفتی از تنگه هایی از قبیل هرمز و باب المندب اختلال ایجاد خواهد کرد، احتمال حملات سایبری به ایران در این سناریو وجود دارد تا از این طریق داده های موجود در ایستگاه های اطلاعاتی و داده پردازی از بین برود یا منتقل شود.

در این سناریو خطرات ژیوپولتیکی بسیار زیاد است و زمینه برای افزایش بیش از ۱۵ دلاری قیمت هر بشکه نفت در بازار جهانی فراهم می شود. از طرف دیگر هرچه ایران فعالیت هسته ای خود را با قدرت بیشتری پیگیری کند، تمایل و سرمایه گذاری کشورهای دیگر خاورمیانه برای سرمایه گذاری در بخش هسته ای بیشتر می شود و امنیت منطقه زیر سوال می رود. تحت این سناریو تنها ایران نیست که با خطر جنگ روبرو است بلکه تمامی خاورمیانه به خصوص کشورهای عربستان و اسراییل و یمن و عراق با خطر جنگ و درگیری خارجی و داخلی روبرو خواهند بود و شمار زیادی از مردم بی گناه در این کشورها جان خود را از دست خواهند داد. این سناریو سخت ترین سناریوی پیش روی ایران است ، سناریویی که می تواند تنش را در کل منطقه افزایش دهد و قیمت نفت را به بالغ بر ۱۳۰ دلار برساند به خصوص اگر عربستان و ایران که هر دو کشور تولید کننده نفت هستند تحت تاثیر این افزایش تنشها و درگیریهای قرار بگیرند .

در پایان باید گفت در شرایطی که هیچ یک از رهبران دنیا تمایلی به اغاز جنگ برای حل مساله و تنش ایجاد شده ندارند ولی اگر وضعیت را درست ارزیابی نکنند و تصمیم های عجولانه و نادرست اتخاذ کنند نه یک کشور و دو کشور بلکه کل خاورمیانه را دچار تنش می کنند و اقتصاد دنیا را با بحران قیمت بالای نفت روبرو می کنند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از سایت خبری تحلیلی ساعت24 ، تاریخ انتشار: 10 آبان 1397 ، کدخبر: 399055 ، www.saat24.news

اخبار مرتبط
خواندنیها و دانستنیها
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین
پرطرفدارترین