شعارسال: نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تقاضای تحقیق و تفحص از عملکرد بانک مرکزی در پنج سال گذشته و زمان تصدی ولی الله سیف که به پیشنهاد حاجی‌دلیگانی، قاضی‌پور، نقوی‌حسینی، ابطحی و امیرآبادی مطرح شد، موافقت کردند. گفتنی است زمان ریاست سیف بر بانک مرکزی، یکی از پرچالش‌ترین دوران تصدی بانک مرکزی در طول تاریخ جمهوری اسلامی است. برهه زمانی‌ای که به دلایل مختلف به شدت ارزش پول ملی کاهش یافت و نابسامانی در نظارت بر موسسات مالی و اعتباری به اوج خود رسید. البته صرف‌نظر از اینکه تحقیق و تفحص به عنوان یکی از ابزار نظارتی نمایندگانی، حق قانونی مجلس است، ولی باید دید نمایندگان اصولگرای مجلس که رقابتی دیرینه با دولت دارند و پرچم‌دار یک جریان و طیف سیاسی خاص در مجلس هستند، آیا صرفا با هدف شفاف‌سازی دست به این کار زده‌اند یا در این مقطع حساس که تنها چند ماه تا پایان مجلس دهم باقی مانده و نمایندگان خود را آماده فعالیت‌های انتخاباتی می‌کنند، صرفا یک برنامه و شوی انتخاباتی و تبلیغاتی است!

محورهای تحقیق و تفحص

متقاضیان تفحص 13 محور را برای بررسی و تحقیق از بانک مرکزی مطرح کردند که در زیر به برخی از این محورها اشاره خواهیم کرد.

1- عدم نظارت صحیح بر بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری اعم از مجاز یا غیرمجاز که موجب شده نرخ‌های سود غیرمتعارف به سپرده‌ها پرداخت نمایند.

2-‌ نقش و تاثیر نیروهای ضعیف جهت مدیریت عاملی و عضویت در هیئت مدیره بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری که باعث اتلاف میلیاردها تومان از منابع مردم شده است.

3- عدم تصمیم‌گیری درخصوص عده کثیری از سپرده‌گذاران که سپرده‌های آنان در موسسات بانکی بلاتکلیف مانده و موجب بدبینی به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران شده است.

4- عدم اعمال سیاست‌های پولی و عدم هماهنگی با نظام مالی و ارزی موجب خروج سپرده‌ها از بانک‌ها علی‌الخصوص بانک‌های دولتی شده است.

5- عدم رتبه‌بندی بانک‌ها و موسسات اعتباری.

6- تعداد مدیران بانک مرکزی که در زمان اشتغال به بانک‌های خصوصی یا از بانک‌های خصوصی به بانک مرکزی منتقل شده‌اند؟

7- عملکرد بانک مرکزی در اجرای قانون پولی و بانکی کشور و دیگر قوانین درخصوص عملیات بانکی بدون ربا، مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم و همچنین نحوه محاسبه نرخ سود تسهیلات و نحوه تعلق جرایم تاخیر و بخشودگی‌ها.

8- بررسی نحوه تخصیص ارز و نحوه مدیریت بازار ارز.

9- نحوه صدور مجوز برای بانک‌ها، موسسات مالی و اعتباری، لیزینگ‌ها و صرافی‌ها و نظارت بر آنها.

بر اساس این گزارش، حسینعلی حاجی دلیگانی به عنوان یکی از متقاضیان تحقیق و تفحص از بانک مرکزی بیان کرد: «این تحقیق و تفحص از یک سال و نیم پیش و زمانی که موضوع موسسات مالی و برخی دیگر از مسائل به طور هم‌زمان در بانک مرکزی پیش آمد، در مجلس کلید خورد. عمده دغدغه به دلیل جمعیت عظیم سپرده‌گذارانی بود که در مسئله موسسات اعتباری دچار زیان شده بودند. در زمان ریاست قبلی بانک مرکزی نیز اتفاقات ناگواری رخ داد که امیدواریم با تصویب این تحقیق و تفحص بتوانیم خلاءهای پنهانی که وجود دارد را بررسی کنیم.»

نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس در ادامه اظهارات خود به «ابتکار» گفت: «برخی از ابهامات و سوالات درخصوص موسسات مالی مطرح است. مسئله اینجا است که چرا اصلاً به موسساتی نظیر کاسپین اجازه فعالیت داده شد. مردم اگر نتوانند به مجوز بانک مرکزی اعتماد کنند دیگر به چه چیز باید اعتماد داشته باشند. اگر فعالیت این موسسات غیرقانونی بوده است چرا جلوی فعالیت آنها گرفته نشده است و با تابلوی بانک مرکزی به فعالیت خود ادامه دادند؟ چگونه ساعت‌ها در رسانه ملی اجازه تبلیغ به این موسسات داده شده است؟ چگونه این موسسات صدها شعبه در بهترین نقاط شهرها داشته‌اند؟ اگر فعالیت این موسسات غیرقانونی بوده است چرا بانک مرکزی از این موسسات ۱۳ درصد ذخیره قانونی دریافت کرده است؟»

تفحص از بانک مرکزی مختص به زمان ریاست سیف است

نماینده مردم شاهین‌‌شهر در مجلس ادامه داد: «بانک مرکزی طی چند سال گذشته تا کنون عملکردی داشته است که حالا قصد داریم این عملکرد را بررسی کنیم. می‌خواهیم بدانیم منابع ارزی توزیع شده و تزریق ارز در مدیریت بازار ارز به چه شکلی بوده است و مباحث مربوط به ارزش پول ملی به چه نحو است.» حاجی دلیگانی همچنین نقدینگی را ریشه اساسی همه مشکلات اقتصادی کشور دانست و تاکید کرد: «زمینه همه مشکلات اقتصادی کشور افزایش نقدینگی و خلق پولی است که بانک‌ها انجام می‌دهند. این نقدینگی ظرف سال 95 تا کنون نزدیک 4 برابر افزایش داشته است یعنی 460 هزار میلیارد تومان بوده و حالا یک و هشت تریلیون تومان شده است.» این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ادامه داد: «سال 52 نقدینگی کشور 58 میلیارد و هشتصد میلیون تومان بوده است در حالی که نرخ تولید ناخالص کشور یک بوده و حالا بعد از 45 سال نرخ تولید ناخالص داخلی دو و دو دهم شده است و دو برابر و دو دهم افزایش یافته است. در حالی که حجم نقدینگی ما 34 هزار برابر افزایش پیدا کرده است. حالا قصد داریم 5 سال گذشته که مربوط به دوره ریاست آقای سیف بوده است را بررسی کنیم تا ببینیم علت آن اتفاقات چیست.»

7 سال است دنبال تحقیق و تفحص از بانک مرکزی هستیم

محمد حسن‌نژاد، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم که از موافقان تحقیق و تفحص از بانک مرکزی است، در پاسخ به این پرسش که اگر خواستار تفحص واقعی از بانک مرکزی بوده‌اید چرا زودتر از این اقدام نکرده اید، به «ابتکار» گفت: «حدود 7 سال پیش از سال 91 تحقیق و تفحص از بانک مرکزی را آماده کردیم و با 171 امضا در مجلس تصویب شد ولی متاسفانه هیئت رئیسه مجلس اجازه ورود به آن را ندادند. درکمیسیون اقتصادی و صحن علنی رای آورد ولی گفتند دفتر رهبری اجازه نمی دهد. ما پیگیر شدیم ولی گفتند در این امور بیت دخالت نمی‌کند. بنابراین به کمیسیون ارجاع ندادیم که تیمی تشکیل شود. بعد از آن مجلس نهم تمام شد و در مجلس دهم هم بعید است اجازه بدهند این کار به نتیجه برسد.»

نماینده مردم مرند و جلفا در مجلس با اشاره به ضرورت تحقیق و تفحص از بانک مرکزی تصریح کرد: «هر کجای مملکت هر مشکلی که وجود دارد به بانک مرکزی می‌رسیم. مثلا دلار از کشور خارج شده است و به کشور برنگشته، بانک‌ها وام نمی‌دهند، وام داده‌اند و استمهال نمی‌کنند، بخشودگی نداده‌اند و‌... بنابراین هرجا که ورود می‌کنیم پای بانک مرکزی به عنوان متولی وسط است. وزیر اقتصاد هم می‌گوید 40 میلیارد دلار صادرات داشته‌ایم ولی تنها 10 میلیارد دلار به کشور برگشته است و هنوز سه چهارم این صادرات به کشور برنگشته است. آیا بانک مرکزی خواب بوده است؟ اگر این 30 میلیارد دلار برمی‌گشت آیا دلار 14 هزار تومان می‌شد؟» حسن‌نژاد ادامه داد: «مسئول حفظ قیمت دلار بانک مرکزی است. بانک‌ها نرخ سود بانکی را بالا برده‌اند و پدر تولید داخلی را درآورده‌اند و مسئول آن بانک مرکزی است. در این وانفسای اقتصادی 40 هزار میلیارد تومان برای موسسات مالی غیر‌مجاز پول داده‌‌ایم. مسئول ساماندهی این موسسات مالی هم بانک مرکزی بوده است. پس باید بفهمیم در بانک مرکزی چه خبر است؟» او افزود: «‌از طرفی گفته می‌‌شود رئیس سابق بانک مرکزی ممنوع‌الخروج است و پرونده آن هنوز رسیدگی نشده است و معاون امور بین‌الملل بانک مرکزی هم بازداشت است. پس به طور یقین در بانک مرکزی خبرهایی است و ما هم در مجلس می‌خواهیم بدانیم در بانک مرکزی چه خبر است و جلوی ضرر را از همین جا بگیریم.»

البته نکته‌ای که مطرح است اینکه اگر موضوع صرفا روشن شدن ابعاد تاریک عملکرد بانک مرکزی است، چرا طی سال‌های گذشته چنین تحقیق و تفحصی صورت نگرفته است. هر چند که حاجی دلیگانی و حسن‌نژاد مدعی شدند که هیئت رئیسه طی سال‌های گذشته مانع انجام این کار شده است.

تفحص از بانک مرکزی 2 سال است خاک می‌خورد

حاجی دلیگانی در‌ این باره مدعی شد: «2 سال است این تحقیق و تفحص در کمیسیون اقتصادی خاک می خورد و آن را به تعویق می انداختند و هر بار دلیل و بهانه‌ای برای به تعویق انداختن آن مطرح و فرصت سوزی می‌کردند‌. آخرین باری هم که قرار بود در صحن مطرح شود و در دستور کار بود از دستور خارج شد. به رئیس مجلس در این باره اعتراض کردم که گفته شد 2 ماه صبر کنید.» او در پاسخ به این سوال که آیا در این فرصت باقی‌مانده می‌توانید این تحقیق و تفحص را به نتیجه برسانید یا به گفته‌ای صرفا یک اقدام انتخاباتی و تبلیغاتی در سال پایان عمر مجلس دهم است تا به طرفداران خود بگویید کاری انجام داده‌‌اید؟»، گفت: «اگر به کمیسیون ارجاع شود و هیئت رئیسه آن مشخص شود و گروهی کارشناسان سالمی همراه با نمایندگان به بررسی موضوعات بپردازند گزارش را زودتر تهیه و به مجلس تقدیم می‌کنیم.»

از طرفی کاظم دلخوش، دیگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌و‌گو با «ابتکار» معتقد است که این تحقیق و تفحص در این مقطع زمانی به نتیجه نمی‌رسد و به چنین تفحص‌هایی خوش‌بین نیست.

نماینده مردم صومعه سرا در مجلس ادامه داد: «تحقیق و تفحص‌های زیادی در مجلس کلید خورده است ولی کیفیت لازم را نداشته اند. اگر قرار باشد تحقیق و تفحص از بانک مرکزی هم در این مقطع زمانی شروع شود، به انتخابات مجلس می‌خورد و به نظرم این تفحص کارایی ندارد.»

دلخوش همچنین تاکید کرد: «در دوره‌های قبل هم این کار اتفاق افتاد ولی نتیجه‌ای ندیدیم. راهش این نیست هر چند که طبق قانون این حق نمایندگان است ولی به نظرم صلاح نیست و به نتیجه هم نمی‌رسد و فقط هدر دادن بودجه کشور است.»

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت پیشخوان، تاریخ انتشار: 16اردیبهشت1398 ، کدخبر: 142751: www.pishkhaan.net