شعار سال:عدم وجود رابطه ديپلماتيك ميان تهران و واشنگتن در 40 سال گذشته و سابقه تنش‌هاي متفاوت ميان اين دو براي جداكردن پرونده تهران از ساير پرونده‌هاي روي ميز دونالد ترامپ كفايت مي‌كند.

يك روز دعوت به مذاكره، روز ديگر دميدن در شيپور جنگ، ساعتي سخن گفتن از «ايراني‌هاي فوق‌العاده»، ساعتي ديگر «تروريست خواندن» ملت ايران، سالي خروج از برجام، سال ديگر انتقاد از كاهش سطح تعهدات برجامي ايران، سحرگاه تشكر از ايران براي عدم هدف قراردادن هواپيماي باسرنشين امريكا و شامگاه تحريم تهران. يكشنبه‌روزي سخن گفتن از آنكه دولت فعلي امريكا به دنبال تغيير نظام در ايران نيست و دوشنبه روزي وضع تحريم عليه رهبر ايران و سخن گفتن از تحريم وزير خارجه اين كشور در چند روز آتي. دونالد ترامپ، چهل و پنجمين رييس‌جمهور امريكا تصويري آشفته از كاخ سفيد به جهان ارايه كرده است. ترامپ مي‌گويد به دنبال جنگ با ايران نيستم و توسل به ديپلماسي را ترجيح مي‌دهم. آقاي رييس‌جمهور همزمان از آمادگي براي گفت‌وگو با ايراني‌ها هم سخن مي‌گويد اما كدام ديپلماسي؟ كدام كانال گفت‌وگو و كدام اراده واحد سياسي براي گفت‌وگو؟

هرچند آشفتگي تنها مختص سياست دونالد ترامپ و تيم وي در قبال ايران نيست و پرونده‌هاي كشورهايي چون كره‌شمالي، ونزوئلا، سوريه و... هم از همين معضل واحد رنج مي‌برند اما عدم وجود رابطه ديپلماتيك ميان تهران و واشنگتن در 40 سال گذشته و سابقه تنش‌هاي متفاوت ميان اين دو براي جداكردن پرونده تهران از ساير پرونده‌هاي روي ميز دونالد ترامپ كفايت مي‌كند. دو سال و اندي از حضور ترامپ در كاخ سفيد مي‌گذرد و در اين ميان گام‌هايي كه وي در قبال ايران برداشته صرفا به تنش‌زايي بيشتر و بيشتر منتهي شده و اين در حالي است كه رييس‌جمهور امريكا در فاصله هرگام تاكيد كرده به دنبال تنش‌زدايي از رابطه با تهران و رسيدن به توافقي همه‌جانبه با ايران است. پريشان‌گويي و اظهارات ضد و نقيض درباره ايران صرفا محدود به دونالد ترامپ نيست و مانند يك بيماري مسري به زيردستان وي اعم از وزير خارجه تا مسوول گروه اقدام عليه ايران در وزارت‌خارجه نيز سرايت كرده است. در حالي كه نه فقط تهران بلكه نزديك‌ترين شركاي سنتي امريكا هم نمي‌توانند موضع اصلي و مشخص واشنگتن در قبال ايران را در سايه اظهارنظرهاي متناقض و عملكردهاي متفاوت از شعارهاي سياسي درك كنند، ترامپ ادعا مي‌كند فايده اين ابهام‌‌آفريني، گيج كردن ايراني‌ها است. امروز ثمره اين رفتارهاي زيگزاكي بي‌ثباتي در منطقه غرب آسيا و خليج‌فارس و ثانيه به ثانيه انتظار براي تنشي جديد است.

در روزهايي كه اروپايي‌ها به اضافه چين و روسيه تلاش مي‌كنند توافق هسته‌اي با ايران را حفظ كنند و قرار است مديران سياسي 6 كشور روز جمعه 7 تيرماه در وين دور هم جمع شوند، دونالد ترامپ روز دوشنبه به وقت امريكا حلقه جديدي به زنجيره تحريم‌ها عليه ايران افزود: تحريم رهبر ايران و سخن گفتن از تحريم محمدجواد ظريف در چند روز آتي. واكنش به اين اقدام در فضاي مجازي و رسانه‌اي بين‌المللي از همان نخستين ثانيه‌هاي انتشار اين خبر آغاز شد. «شليك به ديپلماسي»، «پايان احتمال مذاكره ايران و امريكا»، «ورود واشنگتن و تهران به عرصه رويارويي تمام‌عيار»، «ترامپ درباره نيت مذاكره با ايران دروغ مي‌گويد»؛ تيترهايي از اين جنس بلافاصله به تحليل‌هاي توييتري كوتاه از تبعات تصميم تحريمي جديد امريكا عليه ايران تبديل شدند. به نظر مي‌رسد كه دانه‌هاي تسبيح تحريم ترامپ با توجه به آنكه ديگر تحريم موضوعي باقي نمانده، تمام شده و آنچه دوشنبه اتفاق افتاد آخرين تير در تركش دونالد ترامپ براي تحت فشار قرار دادن ايران بود. اقدامي نسنجيده كه تبعات آن دامان كاخ سفيد را در سال منتهي به انتخابات 2020 مي‌گيرد. تا پيش از روز دوشنبه ايران و امريكا در شرايط پرتنش اما نسبتا مديريت شده‌اي قرار داشتند: تهران گزينه جنگ را ناممكن و مذاكره را بعيد مي‌دانست. واشنگتن از تمام ابزارهاي اقتصادي براي تحت فشار قرار دادن ايران استفاده كرده اما همزمان از تصميمي كه سطح تنش را از حالت منازعه غيرمستقيم به رويارويي نظامي بكشاند نيز پرهيز مي‌كرد. در اين ميان جمعي از بازيگران منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي تلاش مي‌كردند در مرحله نخست از سطح تنش ميان دو طرف كاسته و در مرحله بعد دو طرف را به گفت‌وگو ترغيب كنند. امضايي كه دونالد ترامپ روز دوشنبه پاي فرمان رييس‌جمهور براي تحريم رهبر ايران گذاشت عملا وضعيت را از حالت «نه به مذاكره» به حالت «مذاكره غير‌ممكن» تغيير داد. از سوي ديگر اظهارات وزير خزانه‌داري امريكا مبني بر احتمال تحريم وزير خارجه ايران در چند روز آتي به معناي رد هرگونه راهكار ديپلماتيك براي خروج از بن‌بست در روابط ايران و امريكا بود. هرچند اظهارنظر ترامپ و شخص برايان هوك در ديپلماسي جا زدن اقدام‌هاي ضدايراني كه در دو سال و نيم گذشته رخ داده همواره از سوي ايران رد شده و تهران، تحريم‌هاي اقتصادي تحميل شده به خود را مصداق جنگ و تروريسم اقتصادي خوانده اما پس از اعلام روز دوشنبه مبني بر احتمال قرارگرفتن نام ظريف در ليست تحريمي امريكا اين سوال در ميان كاربران فضاي مجازي و تحليلگران مطرح شد كه اگر تيم ترامپ خواهان ديپلماسي در برابر ايران است مذاكره با چه كسي بايد صورت بگيرد؟ وزير خارجه‌اي كه نامش در ليست تحريم خواهد بود؟

ژست برخورد با ايران با ابزار تكراري تحريم

در 24 ساعت گذشته موجي از تحليل درباره تبعات تحريم جديد امريكا در رسانه‌هاي متفاوت منتشر شد و نكته جالب توجه اين بود كه اين‌بار در تمام تحليل‌ها اقدام ترامپ به مرگ ديپلماسي در رابطه ايران و امريكا تعبير شد و حتي تندترين منتقدان جمهوري اسلامي ايران در رسانه‌هاي غربي نيز تحريم جديد امريكا عليه ايران را اشتباهي فاحش خواندند.

اظهارات دونالد ترامپ همزمان با امضاي فرمان تحريمي جديد در اتاق بيضي‌شكل كاخ سفيد بر ابهام موجود درباره نيت واقعي وي در مواجهه با تهران افزود . امريكا همچنين اعلام كرده كه تا آخر هفته نام محمد جواد ظريف را در ليست تحريم قرار مي‌دهد و اين در حالي است كه وزير خارجه ايران در جريان مذاكرات برجام با جان كري، همتاي خود در دولت اوباما ديدارهاي مرتبي داشت و در دو سال و نيم گذشته نيز به مناسبت‌هاي متفاوت براي شركت در جلسات سازمان ملل به نيويورك رفت و آمد داشت و گفته مي‌شود كه قرار بود ماه آتي ميلادي نيز سفري به نيويورك داشته باشد. در حالي كه وزارت خزانه‌داري امريكا ادعا مي‌كند تحريم دفتر رهبر ايران ميليون‌ها دلار به ايران آسيب مي‌رساند اما كارشناسان نظر مخالفي دارند و تحريم‌هاي اعلام شده در روز دوشنبه را بيشتر نمادين مي‌دانند. اليزابت روزنبرگ از كارشناسان سابق وزارت خزانه‌داري امريكا در اين باره مي‌گويد: اين تحريم‌ها تاثير اقتصادي چنداني ندارد و به نظر نمي‌رسد كه آسيب اقتصادي مورد ادعاي دولت ترامپ را هم به ايران وارد كند. اين تحريم‌ها بيشتر نمادين هستند و حاشيه‌هايي براي تشديد تهديد احتمال به راه افتادن منازعه نظامي ميان دو طرف. به نظر مي‌رسد كه ترامپ تلاش كرده با وضع اين تحريم، جبران خبر مربوط به جلوگيري از حمله محدود به ايران 10 دقيقه پيش از انجام آن را بگيرد.

برخي از كارشناسان سابق وزارت خزانه‌داري امريكا هم در گفت‌وگو با نيويوركر اعلام كرده‌اند كه قدرت لازم براي تحريم هر نهاد حقيقي يا حقوقي مرتبط با دولت ايران از سال 2012 و زماني كه باراك اوباما دستور اجرايي لازم را صادر كرده وجود داشته و ترامپ براي اضافه كردن نام نهاد حقوقي يا فرد حقيقي به اين ليست احتياجي به اين‌همه سر و صدا و امضا كردن سند تحريمي جديد مقابل دوربين خبرنگاران نداشته است. برخي از اين كارشناسان نيز گفته‌اند كه هدف ترامپ از اين اقدام صرفا يك پيام‌رساني به ايران بوده و آن را پاسخي غيرنظامي به هدف قرار گرفتن پهپاد امريكايي توسط ايران در روز پنجشنبه گذشته دانسته‌اند.

نيويوركر در ادامه مي‌نويسد: تبعات اصلي اين تحريم‌ها سياسي خواهد بود و مي‌توان گفت كه اين تحريم‌ها نه مشوق بلكه مخرب مسير ديپلماسي هستند كه مايك پمپئو مي‌گويد در مقابل ايران به دنبال توسل به آن است. تهران دقايقي پس از وضع تحريم‌هاي جديد توسط امريكا هرگونه گفت‌وگو با واشنگتن را رد كرد. مجيد تخت روانچي، نماينده دايم ايران در سازمان ملل در جمع خبرنگاران اعلام كرد كه تهران تسليم فشارها نخواهد شد. وي به صراحت اعلام كرد كه هيچ آدم عاقلي با كسي كه او را با تحريم بيشتر تهديد مي‌كند وارد مذاكره نمي‌شود.

اين رسانه امريكايي در ادامه مي‌نويسد: تحريم رهبر ايران و نهاد وابسته به وي مي‌تواند تاثيرات معكوسي داشته باشد. دولت ترامپ به دنبال امتياز گرفتن از ايران در حوزه‌هاي موشكي، فعاليت‌هاي منطقه‌اي و برنامه هسته‌اي است اما با اين تحريم‌ها رسيدن به توافقي جديد بسيار بسيار سخت خواهد بود. هدف قرار دادن پهپاد امريكايي در داخل ايران نوعي از حس غرور و رضايت را به ايراني‌ها داده بود و شايد در اين فضا امكان شكل‌گيري كانالي براي گفت‌وگو وجود داشت اما با تحريم رهبر ايران ديگر دورنمايي براي چنين چيزي وجود نخواهد داشت. از سوي ديگر تجربه ثابت كرده كه تحريم ابزار مناسب و كافي نيست و شايد كاربردي باشد اما زمان مي‌برد. كره شمالي سال‌هاست تحريم‌هاي امريكا را تحمل مي‌كند اما هنوز حتي مذاكرات دونالد ترامپ با كيم جونگ اون هم به نتيجه‌اي مبني بر خلع سلاح پپونگ يانگ كه برخلاف ايران بمب اتم هم در اختيار دارد منتهي نشده است. از سوي ديگر تحريم‌ها زماني مي‌توان تاثيرگذار باشد كه اجماع جهاني را همراه داشته باشد اما امروز امريكا و اروپا بيشترين شكاف‌ها را تجربه مي‌كنند.

هدف از «پيام‌هاي احمقانه» ترامپ چيست؟

«جرت بلنك» هماهنگ‌كننده سابق وزارت خارجه امريكا در امور برجام امروز (سه‌شنبه) تاييد كرد كه تحريم‌هايي كه واشنگتن شب گذشته عليه ايران وضع كرد، حالت «نمادين» دارد. جرت بلنك در رشته‌ توييتي كه در حساب كاربري‌اش منتشر و خبرگزاري فارس آن را ترجمه كرد، نوشت: «كارشناسان هم موافقند كه تحريم‌هاي جديد اعلام‌شده عليه ايران نمادين است. اين واقعا حقيقت دارد (و البته نتيجه‌گيري درباره آن نيز با وجود نمايش ضعيف دولت امريكا بسيار آسان است)، چرا كه افراد و نهادهايي كه به تازگي تحريم شده‌اند، قبلا از سيستم مالي بين‌المللي كنار گذاشته شده بودند. نمادپردازي مي‌تواند يك ابزار بسيار مفيد پيام‌رساني در امور بين‌المللي باشد اما نه در اين مورد كه پيام‌ها احمقانه است. ما چه چيزي مي‌خواهيم بگوييم؟ چند دليل كه نشان مي‌دهد اين تحريم‌ها صرفا انزواي واشنگتن در جامعه بين‌المللي را افزايش خواهد داد. نخست، اينكه، همان‌طور كه ايران نيز درباره اين مساله ترديدهايي را مطرح كرده بود، ما احتمالا در حوزه ابزارهاي تحريمي موثر و عملي در حال نزديك شدن به ته خط هستيم و گزينه‌هاي آينده به افزايش تنش‌هاي نظامي محدود شده است.دوم اينكه، ما احساس مي‌كنيم كه مجبوريم به اقدامات ايران پاسخ متقابل بدهيم حتي در شرايط فعلي كه گزينه‌هاي خوب ما كم شده است. سوم اينكه، ترامپ وقتي مي‌گويد به دنبال تغيير رژيم ايران نيست، چندان هم جدي نيست- اشاره مستقيم به رهبر ايران و دفترش (بيت رهبري)، به عنوان نماد رژيم ايران- اين ادعا را زير سوال مي‌برد.چهارمين مورد كه تاكيد مي‌كند ما درباره گفت‌وگوها جدي نيستيم. اينكه ظريف وزير خارجه ايران را هدف گرفته‌ايم... بي‌خيال. و پنجم اينكه درباره ظريف، آيا كسي هست كه تصور كند اين اقدام توانايي وي براي انجام سفرهاي خارجي را محدود مي‌كند؟ دولت‌هاي آسيايي و اروپايي ديدارهاي وي را در اقدامي كه تهديدات تحريمي ما را به چالش مي‌كشد، تسهيل خواهند كرد و بايد هم اين كار را انجام دهند كه همه اينها نشان‌دهنده انزواي ما و محدود شدن اثرگذاري و نفوذ ما در جهان است».

راهي كه ترامپ مسدود كرد

سيدعباس موسوي ،سخنگوي وزارت خارجه در واكنش به تحريم‌هاي جديد امريكا در صفحه توييترش نوشت: «تحريم بي‌حاصل رهبري ايران و نيز فرمانده ديپلماسي كشور يعني بسته شدن هميشگي راه ديپلماسي با دولت مستاصل امريكا. دولت ترامپ در حال نابودي همه سازوكارهاي جا‌افتاده بين‌المللي براي حفظ صلح و امنيت جهاني است. تيم- بي»

خشم ترامپ از حسن روحاني

«دونالد ترامپ»، رييس‌جمهور امريكا 24 ساعت پس از وضع تحريم عليه رهبر ايران نسبت به سخنان حسن روحاني، رييس‌جمهور كه از معلوليت ذهني در كاخ سفيد سخن گفته بود واكنش نشان داده و در سه توييت ادعاهاي بي‌پايه و اساس خود عليه ايران را تكرار كرد. براساس ترجمه خبرگزاري فارس وي نوشت: «رهبران ايران واژه‌هاي «خوبي» و «دلسوزي» كه بويي از آن نبرده‌اند را درك نمي‌كنند. نكته غم‌انگيز آنكه تنها چيزي كه مي‌فهمند قدرت و زور است. امريكا با فاصله قدرتمندترين نيروي نظامي در دنيا است و فقط در دو سال گذشته ۱.۵ تريليون دلار در اين زمينه هزينه كرده است. مردم فوق‌العاده ايران دارند بدون هيچ دليل خاصي رنج مي‌كشند. رهبران آنها تمام پول‌ها را خرج تروريسم مي‌كنند و پول ناچيزي براي چيزهاي ديگر خرج مي‌كنند.»

ترامپ همچنين ايران را به كشتن سربازان امريكايي متهم كرده است. او نوشت: «امريكا استفاده ايران از بمب‌ها و مين‌هاي كنارجاده‌اي كه به كشته شدن ۲۰۰۰ امريكايي و زخمي شدن شمار بيشتري از آنها منجر شد را فراموش نكرده است. بيانيه بسيار توهين‌آميز و جاهلانه ايران كه امروز منتشر شد فقط نشان مي‌دهد كه آنها واقعيت را درك نمي‌كنند. هر گونه حمله توسط ايران به هر چيز امريكايي با زور شديد و كوبنده روبه‌رو خواهد شد. در برخي حوزه‌ها، كوبنده به معني نابودي خواهد بود. ديگر خبري از جان كري و اوباما نيست.»

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری آفتاب،تاریخ انتشار:5تیر 1398،کدخبر:596516،aftabnews.ir