شعار سال: سال‌هاست که چهارمحال و بختیاری میزبان بلوط‌هایی است که با وجود تمامی ‌سختی‌ها توانسته‌اند همچنان سرافراز در میان کوه‌های سر به فلک کشیده زاگرس زنده بمانند و مایه حیات، طراوت، زندگی، درآمد و هوای پاک برای مردمان سختکوش این دیار باشند. بلوط‌هایی که بار‌ها مورد سودجویی برخی از انسان‌ها قرار گرفته‌اند، اما چه زیبا و با صلابت برای گستراندن نعمت‌هایشان باز هم سر برافراشته‌اند.

چهارمحال و بختیاری از گذشته مأمن خوبی برای بلوط‌های زاگرس بود، اما متأسفانه طی سالیان اخیر حیات زاگرس با خطرات جدی مواجه شده که یکی از آن‌ها دست و پنجه نرم کردن با آفات و بیماری‌هاست.

با فرارسیدن فصل بهار، آفت جوانه‌خوار بلوط برای از بین بردن بخشی از درختان به جنگل‌های چهارمحال و بختیاری هجوم آورده است، امری که بسیاری از کارشناسان آن را به‌عنوان زنگ خطر جدی برای حیات درختان بلوط زاگرس می‌دانند.

متأسفانه آمار‌های رسمی ‌نشان می‌دهد که حدود ۲۴ هزار هکتار از مساحت ۳۱۱ هزار هکتاری جنگل‌های چهارمحال و بختیاری تاکنون مورد هجوم آفات قرار گرفته است، البته برخی از فعالان محیط‌زیست معتقدند این عدد را باید چند برابر کرد.

به هر حال آفات نیز در کنار ما انسان‌ها، مسیری بهتر از هجوم به جنگل‌های زاگرس پیدا نکرده‌ و هم اکنون چندین منطقه از چهارمحال و بختیاری با هجوم شدید آفت جوانه‌خوار بلوط مواجه است. به گفته مسئولان عملیات مبارزه با استفاده از امکاناتی همچون تراکتور سمپاش درحال انجام است.

امری که خود مسئولان نیز اذعان می‌کنند چاره‌ساز نیست، چراکه برای مبارزه با آفات جنگلی با توجه به گستردگی و صعب‌العبور بودن جنگل‌ها نیاز به تجهیزات و اعتبارات است.

مطمئناً برای حفاظت و حراست هر چه بیش‌تر از ریه‌های زاگرس باید مسئولان کشوری و استانی اقدامی‌ فوری و جدی را در دستور کار قرار دهند، چراکه با استفاده از شیوه‌های سنتی راه به جایی نخواهیم برد.



پروانه جوانه‌خوار بلوط مهم‌ترین آفت در جنگل‌های چهارمحال و بختیاری

آرزو بنی‌هاشمی، ‌رئیس اداره حفاظت و حمایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: خشک‌سالی و کمبود بارش‌های پیاپی و ایجاد هر گونه استرس در طبیعت باعث بر هم خوردن توازن اکولوژیک در محیط طبیعی می‌شود، به‌طوری‌که بسیاری از حشراتی که از جنگل به‌عنوان پناهگاه استفاده می‌کنند، به آفات تبدیل شده و باعث ایجاد خسارت می‌شوند.

او افزود: پروانه جوانه‌خوار بلوط (Tortrix viridand)، ازجمله مهم‌ترین آفتی است که با آغاز فصل بهار در سطح جنگل‌های بلوط در ناحیه رویشی زاگرس شروع به فعالیت کرده و خسارات زیادی را به عرصه‌های طبیعی وارد می‌کند.

بنی‌هاشمی‌ تأکید کرد: این حشره با تغذیه بی‌رویه از جوانه‌ها و برگ‌های درختان، ظاهر درخت را عاری از برگ می‌کند و همین باعث می‌شود بسیاری از مردم با گمان بر خشکیدگی درخت، به قطع آن در عرصه اقدام کنند.

بنی‌هاشمی ‌بهترین عامل کنترل این آفت را شناسایی دشمنان طبیعی (سن‌ها، زنبورها، کفش‌دوزک‌ها، حشرات و...) و تکثیر، پرورش و رهاسازی آن‌ها در طبیعت عنوان کرد و افزود: هم ‌اکنون تعداد دشمنان طبیعی برای مبارزه با این آفات کافی نیست، از این‌رو روش‌های بیولوژیک برای کنترل آفت جایگزین و استفاده می‌شود.



استفاده از روش‌های بیولوژیک برای مبارزه با آفت جوانه‌خوار بلوط

سیداحمد موسوی، کارشناس گیاه‌پزشکی، نیز در این باره تصریح کرد: هم‌ اکنون روش‌های بیولوژیک شامل استفاده از محلول BT و نصب تله‌های فرمونی برای مبارزه با آفت جوانه‌خوار بلوط در جنگل‌های چهارمحال و بختیاری استفاده می‌شود.

او ادامه داد: با توجه به صعب‌العبور بودن عرصه‌های جنگلی استان، امکان دسترسی به بسیاری از نقاط و کانون‌های آفت فراهم نیست؛ به‌همین منظور محلول‌پاشی از طریق سمپاش‌های تراکتوری و کوله‌پشتی با ترکیبات توصیه شده، انجام می‌شود.

موسوی افزود: طی چند سال اخیر مبارزه بیولوژیک به‌صورت متوالی در منطقه مشایخ شهرستان کیار انجام شد که خوشبختانه کنترل آفت در سطح منطقه را به همراه داشت.



اختصاص ۲۷ میلیارد ریال اعتبار برای مبارزه با آفت

برمک اسلامی، ‌معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، نیز گفت: در سال‌جاری با توجه به طغیان آفت جوانه‌خوار و برگ‌خوار بلوط در سطح استان، ۹ کانون آلوده و طغیانی به این آفات در شهرستان‌های لردگان، اردل و کیار شناسایی شد.

او افزود: با شناسایی این کانون‌ها محلول‌پاشی در سطح سه هزار و ۸۰۰ هکتار با اعتباری بالغ‌بر ۲۷ میلیارد ریال توسط جوامع جنگل‌نشین و بهره‌برداران محلی آغاز شد.

اسلامی ‌با بیان این‌که محلول‌پاشی درختان با فرآورده بیولوژیک BT عملاً به اکوسیستم جنگلی آسیبی نخواهد رساند، اظهار داشت: علاوه‌بر محلول‌پاشی و نصب تله‌های فرمونی در راستای کنترل پروانه کامل، عملیات پایش و پیش‌آگاهی این آفت در سطح سه‌ هزار هکتار از جنگل‌های استان چهارمحال و بختیاری مجدداً اجرا می‌شود تا برنامه اقدام جامع برای مبارزه با این آفت در سال‌های ١٣٩٩ و ۱۴۰۰ انجام شود.



اقدمات کنترلی تنها در 4 هزار هکتار درحال اجراست

علی محمدی‌مقدم، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، هم اظهار داشت: جنگل‌ها به‌عنوان یک منبع حیات در تولید آب و اکسیژن و جلوگیری از فرسایش خاک نقش به‌سزایی ایفا می‌کنند که هم‌اکنون با طغیان آفت جوانه‌خوار بلوط در سطح ۲۴ هزار هکتار از جنگل‌ها، این منبع حیات در استان به خطر افتاده است.

او افزود: با توجه به محدودیت اعتبارات، امکان مبارزه با این آفت در سطح ۲۴ هزار هکتار آلوده وجود ندارد و اقدمات کنترلی تنها در حدود چهار هزار هکتار درحال اجراست.

محمدی‌مقدم در پایان خواست ستاد مدیریت بحران استان با ورود به این موضوع در تأمین اعتبار برای مبارزه با این آفت یاری‌گر باشد تا بتوان این سرمایه ملی را به خوبی حفظ کرد.

به گفته او مبارزه با آفت جوانه‌خوار بلوط برای اولین‌بار در کشور از سال ۸۹ چهارمحال و بختیاری آغاز شد و هم اکنون در ۱۱ استان زاگرس‌نشین کشور شامل اصفهان، آذربایجان‌غربی، لرستان، فارس، ایلام، کرمانشاه، کردستان، همدان و خوزستان درحال اجراست.

به نظر می‌رسد با توجه به گستردگی جنگل‌های بلوط چهارمحال و بختیاری بایستی مسئولان سازمان جنگل‌ها و ستاد مدیریت بحران استان برای تأمین اعتبار و حتی جامعه دانشگاهی برای مطالعه و پژوهش بیش‌تر و یافتن راهکارهای مناسب یرای مقابله با آفت جوانه‌خوار بلوط در راستای حفاظت هر چه بیش‌تر از این نعمت بی‌نظیر خدادادی پای کار بیایند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 22 اردیبهشت 1399 ، شماره خبر: 1128 ، www.sabzineh.org