شعارسال:حدود سه سالی از آخرین اصلاحات انجام شده در آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی وزارت علوم می‌گذرد، اصلاحاتی که در زمان خودش حاشیه‌های بسیاری را در پی‌داشت تا آنجا که قریب ‌به اتفاق کارشناسان دانشگاهی ایرادات خاص خود را بر آن گرفتند و خواستار اصلاح مجدد آن شدند.
 
همین امر موجب شد تا وزارت علوم ماده الحاقی تحت عنوان ماده ۵ را به این آیین‌نامه بیفزاید به طوری که بخشی از اصلاحات بر دوش موسسات آموزشی باشد و آن‌ها در قالب ماموریت‌هایی که دارند، به تدوین آن بپردازند. برخی از موسسات آموزشی از این ظرفیت استفاده کرده و کارگروه‌هایی مختلفی را در حوزه‌های علوم پایه، کشاورزی، هنر، مهندسی و علوم انسانی تشکیل دادند.
 
دانشگاه امیرکبیر نیز از جمله دانشگاه‌هایی محسوب می‌شود که از دیرباز در حوزه فعالیت‌های پژوهشی سرآمد است به طوری که اساتید و دانشجویان این دانشگاه همواره به ارائه مقاله و دستاورد‌های علمی می‌پردازند. و پس از ابلاغيه بند ۵ در آيين‌نامه ارتقاء اساتيد خود تغييراتي را انجام داده است، به همین منظور برآن شدیم تا محمد کریمی مدیرکل امور پژوهشی دانشگاه امیرکبیر درباره آیین‌نامه ارتقاء اساتید به گفتگو بپردازیم و نقاط قوت و ضعف آن را مورد بررسی قرار دهیم.
 
مقالات بدون پشتوانه پژوهشی رتبه علمی به بار نمی‌آورند

محمد کریمی مدیر کل امور پژوهشی دانشگاه امیرکبیر با توجه به هدف دانشگاه امیرکبیر مبنی بر تقاضا محور شدن فعالیت‌های پژوهشی، آیین‌نامه ارتقای اساتید این دانشگاه را بازنگری کرده‌ایم؛ به نحوی که عضو هیئت علمی باید تلاش کند تا یک قرارداد صنعتی در حوزه تخصصی خودش با صنعت داشته باشد؛ که این قرارداد در ارتقاء و ترفیع اساتید دانشگاه لحاظ می‌شود.
 
مدیر كل امور پژوهشی دانشگاه امیرکبیر ادامه داد: یکی از وظایف ما تحقیق است و انتشار نتایج تحقیقات به صورت مقاله خواهد، ما نمی‌توانیم بگوییم اساتید دانشگاه نباید مقاله بنویسند اینکه یک مقدار سوء استفاده یا به انحراف وجود دارد، مسائل حاشیه‌ای هستند. به طور کلی نه در قوانین ما و نه در تمام دانشگاه‌ها اساتید تشویق نمی‌شوند تا بدون ضوابط مقاله بنویسند یا از دانشجویان بخواهند تن به این کار دهند.
 
اعتراض دانشجویان به نوشتن مقاله غلط است

وی با بیان اینکه یک دانشجو وارد دانشگاه می‌شود یک بخشی از کارش این است که سر کلاس آموزش کسب کند و یک بخشی از آن مربوط به تحقیق و پژوهش می‌شود، اظهارکرد: طبیعتا اگر استاد از آن بخواهد نتایج پژوهش خود را به صورت مقاله ارائه کند، این خواسته نادرستی نیست. در حقیقت چیزی که نادرست است اعترض دانشجو به این قضیه خواهد بود.
 

کریمی با اشاره به اینکه مقاله از پژوهش جدا نیست، گفت: نباید بگوییم مقاله مانع پرداختن به پژوهش می‌شود، زیرا این دو جدا از یکدیگر نیستند. در حقیقت مقاله گزارش علمی از نتایج یک تحقیق است؛ بنابراین باید به آن احترام بگذاریم، دانشی که الان در این زمان داریم حاصل نوشته های گذشتگان ما است؛ به طوری که آن‌ها تحقیق کرده‌اند مقاله نوشتند ما الان می‌خوانیم و دانش کسب می‌کنیم این یک فرایند درست است که باید ادامه پیدا کند.

مدیر کل امور پژوهشی دانشگاه امیرکبیر افزود: مشکل بزرگ در چاپ مقالات این است که بدون استاندارد انجام می‌شود؛ یعنی به صورت غیرطبیعی و غیرنرمال افراد اقدام به منتشر کردن مقاله می‌کنند. آن هم به این دلیل که یک آمار بالایی از مقاله را داشته باشند زیرا به لحاظ قرارداد اجتماعی یک ارزشگذاری انجام شده است؛ به طوری که بابت این مقاله یا کتاب حمایت مالی می‌شوند، بنده اعتقاد دارم نوشتن مقاله و منتشر کردن آن کار درستی است؛ اما اینکه ما آن را به صورت افراطی انجام دهیم، بسیارغلط است.
 
وی افزود: حالا این که آیا قانون و آیین نامه و ضوابطی وجود دارد تا آدم‌ها کار افراطی انجام ندهند، به نظربنده قانون خیلی کاملی وجود ندارد. قوانین تا حدودی جلوی یک کار افراطی را می‌گیرند، اما نه به طور کامل، قسمتی از این موضوع نیز برمی‌گردد به درک و شخصیت و منش علمی افراد که چه طور می‌توانند متعادل کار کنند و وظیفه مهم علمی و پژوهشی خودشان را انجام دهند.
 
علم مرز سیاسی نمی‌شناسد

کریمی با بیان اینکه برخی فکر می‌کنند که مقالات isi تنها مشکلات جامعه غربی را حل می‌کند، اظهار کرد: در حقیقت مسئله ملی و غیرملی نیست، بشر اعتقاد دارد که علم یک موضوع جهانی و مرتبط با بشریت است و مرز سیاسی را نمی‌شناسد. ما نیز نباید مرز‌های سیاسی را در مباحث علمی خود دخالت دهیم. همان طور که از نتایج تحقیقات محققین در کشور‌های دیگر بهره‌برداری می‌کنیم باید به همان میزان نیز نتایج کار خودمان را به اشتراک بگذاریم. مسئله isi یک سازمان سیاسی نیست بلکه به ما این امکان را می‌دهد تا ما جستجو کنیم و نتایج کار دیگران را بیابیم کار این موسسه، کد گذاری، دسته‌بندی و رتبه‌بندی است به طور مثال زمانی که شما وارد یک کتابخانه می‌شوید و در آن جا اطلاعات مورد نیاز خود از جمله میزان ارجاع به آن کتاب را دریافت می‌کنید. برایتان بسیار خوش‌آيند است، موسسه isi نیز چنین مكاني است که به این دسته از کار‌ها می‌پردازد.
 

نوع نگرش در چاپ مقالات تغییر کند

مدیر کل امور پژوهشی دانشگاه امیرکبیر با بیان اینکه آنچه که مهم است اصلاح تفکراست؛ تاکید کرد: چاپ یک مقالهisi با نیت چاپ کردن غلط است این که هدف فقط چاپ یک مقاله باشد چه isi و چه غیر آن اگر فارسی هم نوشته شود به درد هیچ کس نخواهد خورد، اما اگر چاپ کردن یک مقاله حاصل یک پژوهش تقاضا محور باشد خب چه isi باشد چه نباشد خوانده می‌شود. در حقیقت مشکل چاپ مقاله به صورت isi و غیرآن نیست بلکه مسئله اصلی زمانی است که بنده عضو هیئت علمی هستم و مقاله را به صرف اینکه می‌خواهم مقاله داشته باشم چاپ می‌کنم که این کار درست نیست و تبعات خاص خود را دارد.
 
وی ادامه داد: در حالت دوم شخص با صنعت ارتباط برقرار می‌کند و یا به حل یک معضل اجتماعی مي‌پردازد و پس از آن نتایج خود را به صورت مقاله ارائه مي‌دهد. اینکه یک عده از ما با نیت چاپ مقاله مشغول نوشین می‌شویم و می‌دانیم که آن مقاله به حل یک مسئله کمک نمی‌کند اكنون معتقد هستیم كه مقالات دیگر نیز كارايي ندارند.
 
اساتيد با مقالات ارزيابی عملكرد مي‌شوند

کریمی افزود: طبق آیین‌نامه هر عضو هیئت علمی باید یک فعالیت پژوهشی خوب انجام دهد و پس از آن به چاپ مقاله بپردازد این فرایند هیچ اشکالی ندارد، زیرا اساتید دانشگاهی باید مورد ارزیابی قرار گرفته شوند تا مشخص شود در مدت زمان کاری خود به چه میزان به تولید دانش و تحقیق و پژوهش در باب معضلات جامعه پرداخته‌اند.
 
مدیر کل امور پژوهشی دانشگاه امیرکبیر اظهارکرد: این فرایند موجب می‌شود تا ما بتوانیم بر اساس آن امتیازبندی کنیم، زیرا یکی از روش‌های ارزیابی عملکرد اساتید میزان پژوهش آن‌ها در باب یک موضوع و ارائه نتایج آن به صورت مقاله، کتاب و سخنرانی خواهد بود. حال اگر شخصی در این میان، کار افراطی و نادرستی انجام می‌دهد ما نمی‌توانیم اصل موضوع را زیر سوال ببریم و موجب شویم آن کار به طور کل انجام نشود.

 

وی تصریح کرد: مهم‌ترین فعالیت ما در معاونت پژوهشی دانشگاه امیرکبیر در سال ۹۹ تقاضا محور کردن پروژه‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی این دانشگاه است. تقاضا محور کردن پروژه‌های دانشجویی به این معنا است که در هر جامعه‌ای بالاخره یک صنعت، نهاد یا سازمان خصوصی و دولتی وجود دارد که این تقاضا‌ها را به صورت یک قرارداد با یک عضو هیئت علمی منعقد کند در این فرایند، عضو هیئت علمی نیز با تشکیل تیم بر روی آن مسئله به پژوهش می‌پردازد.
 
تشويق اساتيد و دانشجويان در حل معضلات جامعه

مدیر کل امور پژوهشی دانشگاه امیرکبیر با بیان اینکه در جهت ترغیب دانشجویان و اساتید برای انجام فعالیت‌های پژوهشی تشویق‌هایی را در نظر گرفته‌ایم؛ تصریح کرد: در دو حوزه تشویق انجام خواهد شد، بخش اول مربوط به دانشجویانی می‌شود که در این مسیرحرکت می‌کنند و به دنبال حل یک معضل اجتماعی و صنعتی هستند، می‌شود.
 
کریمی تاکید کرد: با این حال که مسائل دانشگاه امیرکبیر صنعتی است، اما به طور عام دانشجویی که معضل اجتماعی و صنعتی جامعه را به عنوان یک موضوع تحقیقاتی انتخاب کنند، با شیوه‌های مختلف مورد تشویق قرار خواهند گرفت. استادی که چنین پروژه‌هایی را رهبری می‌کند نیز از امتیازاتی برخوردار می‌شود. مکانیزم‌های تشویقی متنوعی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توانیم به ارائه جوایز نقدی، اعتبارات پژوهشی اشاره کنیم.
 
وی در پایان خاطرنشان کرد: از شما کمال تشکر و قدردانی را دارم، زیرا به صورت شخصی و سازمانی به دنبال ارتقاء سطح کیفیت پژوهش مملکت هستید. امید دارم تا بتوانیم فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی را بیشتر به سمت جامعه خود و حل معضلات و نیاز‌های آن هدایت کنیم، این آرزوی قلبی من است و امیدوارم تا با فراهم سازی امکانات و همت انسان‌ها در این مسیر گام بر داریم.

 
شعارسال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از  خبرگزاری  دانشجو  ،تاریخ انتشار: 24  اردیبهشت   1399،کدخبر: 847252،www.snn.ir