شعار سال: شاید برای هر یک از ما پیش آمده باشد که در طول روز به کودکان یتیمی برخورد کنیم که با خواهش و تمنا، از ما درخواست خرید یک شاخه گل و یا یک برگه فال حافظ را دارند.

برای خیلی از ما پیش آمده که هنگام مراجعه به داروخانه یا مراکز درمانی به افرادی برخورد کردیم که تقاضای کمک برای خرید دارو یا درمان دارند و خیلی از ما، یا از سر ترحم کمک کردیم و یا به خاطر اعتماد نداشتن به سخنان آن‌ها، راه خود را کج کردیم.

اما با فرض اینکه واقعا این افراد به شدت تحت فشار فقر و نداشتن سرپناه و خانه و مسکن هستند، یک حقیقت وجود دارد که آن حق بهره برداری از ۱۹۰۴ ملک در شهر تهران است، املاکی که در همه مناطق تهران، از شمالی‌ترین نقاط شهر تا جنوبی‌ترین قسمت‌های آن وجود دارند.

اما سهم این افراد از این همه ملک، فقط این است که این املاک، به نام یتیمان و شیرخوارگان برای بهره برداری واگذار شده است و برخی افرادی که با ادعای ایجاد چنین کاربری‌هایی این املاک را از شهرداری گرفته‌اند، کاربری‌های دیگری در آن ایجاد کرده‌اند که چه در راستای خدمات عام المنفعه بوده باشد و چه نبوده باشد، به خاطر عدم تطابق با موارد بند ۶ ماده ۵۵ قانون شهرداری خلاف کرده‌اند.

قانونگذار در بند ۶ ماده ۵۵ شهرداری به منظور حمایت از اقشار ضعیف و آسیب دیده جامعه تکلیفی را بر عهده شهرداری گذاشته تا اگر کسی بخواهد به منظور ایجاد یتیم‌خانه، پرورشگاه، شیرخوارگاه و مواردی از این دست فعالیت کند، شهرداری از املاک خود، با حفظ مالکیت، پس از تصویب شورای شهر، به رایگان در اختیار این کاربری‌ها قرار دهد.

شهرداری تهران طی سالیان دراز همواره بخشی از املاک خود را به رایگان در اختیار افراد غیر قرار داده است و هیچگاه هم گزارشی از روند و مکانیزم واگذاری‌ها نه به شورای شهر و نه به رسانه‌ها به عنوان نمایندگان مردم نداده است.

در سال ۹۶ که اعضای پنجمین دوره شورای شهر به روی کار آمدند، طی مصوبه‌ای به سازمان املاک شهرداری تهران تأکید کردند، روند واگذاری املاک به هر کسی متوقف شود و هر گونه واگذاری طبق قانون شهرداری تنها با مصوبه شورا صورت گیرد.

شورای شهر همچنین سازمان املاک را موظف کرد تا لیست کاملی از املاک شهرداری را که در اختیار غیر است، به شورای شهر ارائه دهد و منتشر کند.

در نهایت بعد از گذشت ۳ سال سازمان املاک گزارشی از ۲۶۶۲ ملک شهرداری را به شورای شهر ارائه کرد که ۱۸۰ ملک دارای کاربری مسکونی، ۹۲۴ ملک دارای سایر کاربری‌ها (که باید مطابق بند ۶ ماده ۵۵ شهرداری استفاده می‌شدند) و ۵۷۸ ملک هم در اختیار خود شهرداری است.

بند ۶ ماده ۵۵ شهرداری، مشخص کرده که املاک شهرداری در صورت واگذاری به غیر چه کاربری‌هایی می‌توانند داشته باشند. این کاربری‌ها عبارتند از اجرای تبصره ۱ ماده ۸ قانون تعلیمات اجباری، تأسیس مؤسسات بهداشتی و تعاونی و فرهنگی مانند نوانخانه و پرورشگاه یتیمان، درمانگاه، بیمارستان امراض ساریه، شیرخوارگاه، تیمارستان، کتابخانه و کلاس‌های اکابر و کودکستان و باغ کودکان و امثال آن در حدود اعتبارات مصوبه و‌ همچنین کمک به این قبیل مؤسسات و مساعدت مالی به انجمن تربیت بدنی به میزان صدی سه درآمد مستمر وصولی سالیانه شهرداری و کمک به‌ انجمن‌های خانه و مدرسه.

واگذاری ۹۰ درصد املاک شهرداری بدون مصوبه شورای شهر
محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران در این باره گفت: ۹۰ درصد این املاک بدون مصوبه شورای شهر تهران واگذار شده‌اند و در مواردی هم کاربری آن‌ها خارج از آنچه که در قانون بوده انجام شده است.

رئیس شورای شهر تهران تصریح کرد: طبق قانون شهرداری، اگر شهرداری بخواهد املاک خود را واگذر کند، باید مصوبه شورای شهر را داشته باشد و از طریق مزایده این کار را انجام دهد.

وی با اشاره به پیش بینی‌هایی که در قانون انجام شده است، افزود: مثلا زمانی شهرداری به یک پیمانکار بدهی دارد و می‌تواند بابت بدهی ملکی را به قیمت روز به همان پیمانکار واگذار کند و این از جمله روش‌هایی است که شهرداری می‌تواند به صورت قانونی املاک خود را واگذار کند.

هاشمی ادامه داد: در قانون شهرداری آمده که شهرداری می‌تواند املاک خود را برای کار‌های عام المنفعه در اختیار گروه‌های مختلف قرار دهد و در اموری مثل گرمخانه یا نگهداری از کودکان بی سرپرست و فعالیت‌های عام المنفعه در اختیار دیگران قرار دهد.

وی افزود: شهرداری در طول سالیان دراز املاکی را در اختیار سازمان‌های مردم نهاد قرار داده است که بیش از ۹۰ درصد آن‌ها مجوز شورای شهر را ندارد و اگر سازمان بازرسی به این موضوع بپردازد، اولین مسأله این است که سازمان املاک مجوز شورای شهر را ندارد که البته خیلی از آن‌ها در اختیار کار‌های عام المنفعه مثل کلانتری، بسیج، کتابخانه یا گرمخانه هستند که در این موارد هم گرفتن مصوبه شورای الزامی است.

شورای شهر شریک محبوس ماندن لیست املاک شهرداری
شورای شهر تهران بار‌ها از شهرداری تهران خواسته که لیست املاک شهرداری را که به غیر واگذار شده منتشر کند، اما معلوم نیست که چرا شهرداری از مصوبه نهاد نظارتی خود سر باز می‌زند.

البته خود شورای شهر هم شریک محبوس ماندن لیست املاک است، چراکه شهرداری تهران لیست کامل این املاک را تهیه کرده و در اختیار شورای شهر تهران قرار داده است و حالا که وضعیت بهره برداری از این املاک برای شورای شهر مشخص شده و اسناد آن را هم در اختیار دارد، آن را منتشر نمی‌کند.

شورای پنجم شهر تهران از زمان روی کار آمدن، تأکید فراوانی به شفافیت و اعلام هزینه‌ها و درآمد‌های خود داشته است که البته در این مسیر اقدامات خوبی هم انجام شده که از آن جمله انتشار قرارداد‌های بالای ۲۵۰ میلیون تومان است.

اما خودداری از انتشار لیست املاک واگذار شده شهرداری تهران به غیر که به نظر می‌رسد هیچ یک از آن‌ها کمتر از ۲۵۰ میلیون تومان ارزش ندارد، اقدامی است که شائبه شفافیت گزینشی یا نفوذ عوامل بیرونی بر تصمیم گیری‌های مدیریت شهری را مطرح می‌کند.

رسانه‌ها مسئول جبران کم کاری نهادهای نظارتی
تاریخ نشان داده نظارت بر دستگاه‌های اجرایی، توسط نهاد‌های دولتی یا انتخابی همواره حفره‌هایی دارد که مانع نظارت دقیق می‌شود، البته در یک قرن گذشته رسانه‌ها حفره‌های دستگاه‌های نظارتی را پر کرده‌اند و در مواقعی که دستگاه‌های نظارتی از اعلام مفاسد دولتی معذور و یا حتی منتفع بوده‌اند، پا به میدان گذاشته‌اند.

همین چند ماه پیش بود که به خاطر زحمات و پیگیری‌های یکی از سایت‌های داخلی بخشی از اطلاعات املاک شهرداری تهران که به غیر واگذار شده‌اند منتشر شد، اما از آنجایی که دسترسی رسانه‌ها به این اطلاعات بسیار مشکل است، همه این اطلاعات منتشر نشد تا ادامه این مأموریت اجتماعی توسط سایر رسانه‌ها انجام شود.

لیست کامل ۲۶۶۲ ملک شهرداری تهران در آستانه انتشار/ ۲۰۸۴ ملک به غیر واگذار شده‌اند
باشگاه خبرنگاران جوان امروز موفق شد که لیست کامل ۲۶۶۲ ملک شهرداری را که ۲۰۸۴ مورد آن به غیر واگذار شده به دست آورد؛ این لیست شامل ریز اطلاعات کامل املاک شهردرای از قبیل نشانی، متراژ، پلاک ثبتی و وضعیت بهره برداری است.

از آنجایی که بخشی از این املاک به دلیل انحراف در کاربری پس گرفته شده، بخشی در دست بررسی هستند، بخشی به خاطر مقاومت بهره برداران هنوز تخلیه نشده‌اند و بخشی دیگر هم مطابق بند ۶ ماده ۵۵ شهرداری و طبق قانون در حال بهره برداری هستند، همکاران ما در باشگاه خبرنگاران جوان، در حال دسته بندی وضعیت این املاک به لحاظ وضعیت بهره برداری هستند که به محض تفکیک این ۲۶۶۲ ملک در لیست‌های جداگانه، همه آن‌ها به فوریت و بدون اتلاف وقت در یک خبر منتشر می‌شوند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار: 25 آبان 1399، کد خبر: 7559162،  www.yjc.ir