شعار سال: ایالات متحده آمریکا شاهد جشن و پایکوبی هواداران «دونالد ترامپ» نامزد پیروز حزب جمهوریخواه در انتخابات ریاست جمهوری این کشور بود. جمهوریخواهان آمریکا همچنین کرسی های مجلس نمایندگان و سنای آمریکا را از آن خود کردند تا تا کنترل کنگره آمریکا را تا 2 سال آینده را در دستان خود داشته باشند.

هواداران ترامپ دومین پیروزی رئیس جمهور تاریخ آمریکا را که بر اساس آرای هیئت‌های نمایندگی (الکترال) انتخاب شده است به خود اختصاص دادند.

ترامپ توانست آرای ایالت‌های مهم دموکرات ها مانند پنسیلوانیا و ویسکانسین را از آن خود کند.

*نگرانی از رویکرد ترامپ در عرصه بین الملل

مسلم است که برخی جمهوریخواهان و تمامی دموکرات ها و هواداران احزاب مستقل آمریکا از منش سیاسی ترامپ ناراضی بودند. این نگرانی زمانی بیشتر می شود که به دیدگاه های ترامپ در سیاست خارجی و همچنین جنگ و صلح نگاهی می اندازیم.

در حال حاضر نه تنها مردم آمریکا بلکه مردم تمامی دنیا یعنی میلیاردها نفر از انسان ها نگران ریاست جمهوری ترامپ و سرنوشت بشر هستند.

بر اساس این دیدگاه است که به دو پرسش اصلی بر می خوریم.

پرسش اول: آیا پیروزی ترامپ یک رویا محسوب می شود؟!

پرسش دوم: آیا ترامپ واقعا دنیا را نابود خواهد کرد؟!

نه این یک رویا نیست. «هیلاری کلینتون» در انتخابات شکست خورد. اما این امر شروع فرایند پایان دنیا و نابوی بشریت هم نیست. این تغییر اساسی نوید دهنده دلایلی مثبت در مورد اجرای سیاست خارجی ترامپ است که بسیار با ثبات‌تر از آن چیزی که ما فکر می‌کنیم خواهد بود.

*آقای رئیس جمهور و پایان شعارهای انتخاباتی!

اول از همه باید بدانیم اولویت های ترامپ دچار تغییر شده اند. ترامپ تا کنون از روابط بین المللی غافل شده بود و آن را کاملا سطحی و سرسری در نظر می گرفت. او نمی دانست که امور بین المللی تا چه اندازه پیچیده و عمیق هستند. او برای دستیابی به کرسی ریاست جمهوری آمریکا تلاش می کرد و انگیزه های سیاسی کمتری داشت تا ما بخواهیم آن ها را بخوانیم و درک کنیم. اطلاعات عمومی ترامپ هم برای بسیاری از هواداران وی از اهمیت بالایی برخوردار نبود.

تقلای ترامپ برای جلوگیری از بی آبرویی سیاسی

اما ترامپِ پر انرژی حالا دیگر تحت فشار قرار گرفته است. او می داند که وزن بالای یک جهان آزاد به زودی بر دوشش سنگینی خواهد کرد. او می داند که اگر در اداره امور کاخ سفید شکست بخورد نامش برای همیشه مانند لکه ننگی در کتاب های تاریخ آمریکا باقی خواهد ماند. بنا بر این وسواس بیش از حد ترامپ در مورد اداره امور کشوری به منظور جلوگیری از بدنام شدن خود و تیم اجراییش به نقطه قوت و مثبتی برای وی تبدیل خواهد شد.

*ترامپ شدیدا به یادگیری اطلاعات سیاسی نیاز دارد

ترامپ هم برای خودش و هم برای تمامی دنیا هم که شده باید به سرعت علم آموزی کند و فوت و فن حکومتداری و سیاستمداری را یاد بگیرد، حفظ آبرو دلیل خوبی برای این امر محسوب می شود. زمانی که ترامپ به تمامی امور سیاسی آگاه شد به دنبال برقرای ثبات خواهد رفت. زیرا عامل دومی هم وجود دارد که نقش مهمی ایفا می کند.

پس از آن ترامپ باید مانند یک فانوسِ، نقاط تاریک سیاست خارجی را شناسایی و روشن نماید.

*ترامپ به دنبال معامله با پوتین

ترامپ به خصوص در مورد روسیه تمایل داشت تا آنچه را از قبل در ذهنش داشت پاک کند و با دیدی شکاکانه به بذله گویی های پوتین بنگرد. روس ها خواهان معامله با ترامپ بودند و همچنان هم هستند. ترامپ هم قصد دارد تا این موضوع را درک کند. مردم آمریکا طی روزهای آتی در انتظار موضع گیری های سخت ترامپ در قبال روسیه و سوریه هستند.

*رویکرد ترامپ در قبال برجام

ترامپ گفته بود توافق هسته ای ایران (برجام) را هم پاره خواهد کرد. اما انتظار می رود او با اعمال رژیم های اجرایی بین المللی سخت تر (تحریم) کار ایران در برجام را مشکل تر نماید و در عوض از اجرای اقدامات نظامی علیه این کشور بپرهیزد. عملی کردن شعار انتخاباتی ترامپ، ("دوباره آمریکا را با شکوه کنیم") در صورتی که این کشور وارد رویارویی نظامی با دیگر کشورها شود به شدت به خطر خواهد افتاد. اگر ترامپ بتواند تحقیقات مربوط به موشک های قاره پیمای ایران را محدود کند، می تواند مدعی شود برجام را به خوبی تغییر داده است.

*ترامپ و جاسوسی اطلاعات

اما موضوع به اینجا ختم نمی‌شود. ترامپ می خواهد بداند مامورین و عواملی که خطرات بالایی را به جان می خرند تا برای آمریکا اطلاعات محرمانه جمع آوری کنند چگونه کار می کنند. خیلی مهم است که ترامپ بداند که دفتر کاری او مسئولیت بسیار سنگینی را متقبل شده است و کسانی مانند جامعه اطلاعاتی آمریکا و ارتش این کشور را که او قبلا مورد تمسخر قرار داده، خدمات زیادی برای مردم آمریکا انجام داده اند.

*آقای رئیس جمهور باید در چهارچوب سیستم سیاسی آمریکا عمل کند

در نهایت این که آمریکا یک نظام سیاسی دارد. ترامپ عملا نمی تواند یک مدیر و همچنین یک فرمانده ارتش باشد مثل فرد دیوانه ای مانند «جک دی ریپر» در فیلم «دکتر استرنج لاو» که در آخر آن فیلم جهان را نابود کرد.

*ارتش قانون را در اولویت خود قرار می دهد نه رای رئیس جمهور را

پرسنل ارتش آمریکا تنها باید دستورات قانونی را که ذیل قانون اساسی و نظام نامه عدالت نظامی آمریکا قرار دارند اجرا نمایند. این فرایندهای قانونی شامل قدرت ریاست جمهوری، احترام به رکن اجرایی و همچنین احترام به دستورات دفتر رئیس جمهور است اما تمامی این موارد توسط قانون تنظیم شده اند. تمامی این قوانین که تسلیم رای رئیس جمهور آمریکا هستند در صورت بروز اقدامات ناشیانه از سوی وی ساکت نخواهند نشست و در آن لحظه بکار خواهند آمد.

*جهان نگران جنگ جهانی سوم یا جنگ هسته ای

بگذارید در اینجا این موضوع را کمی روشن تر بیان کنیم. برخی نگرانند که ترامپ ممکن است یک جنگ هسته ای به راه بیاندازد. اما تا زمانی که تهدیدی بالفعل حیات مردم آمریکا به خطر نیندازد او قادر به آغاز چنین جنگی نیست، زیرا چینش مقامات مرکز فرماندهی ملی آمریکا طوری مهندسی شده است که بررسی ها و هماهنگی های لازم به صورت چند لایه در آن صورت می گیرد و از قانون دو شخصیتی تبعیت می کند. زمانی که احساس شد ترامپ یا هر رئیس جمهوری دیگری دیوانه شده و عقل خود را از دست داده است کابینه، بیست و پنجمین متمم قانون اساسی آمریکا را بکار خواهد گرفت و او را از کار برکنار خواهد کرد.

*سیاست خارجی غیر قابل پیش بینی ترامپ!

مطمئن باشید سیاست خارجی ترامپ کاملا غیر قابل پیش بینی خواهد بود. برخی از شعارهای انتخاباتی ترامپ در زمینه سیاست خارجی بسیار پوچ و احمقانه به نظر می رسیدند. در آن زمان ترامپ تنها نامزد انتخابات بود و حالا پیروز انتخابات و چهل و پنجمین رئیس جمهور آمریکاست. این موقعیت ها تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند. اما فراموش نکنیم که نشانه های خوش بینی وجود دارد. گمانه ها حاکی از این است که ترامپ قصد دارد «رینس پریباس» رئیس فعلی کمیته ملی حزب جمهوریخواه را به عنوان رئیس دفتر خود انتخاب کند. پریباس فرد منطقی و محترمی است و در واشنگتن اعتبار بالایی دارد. این که ترامپ می خواهد این فرد منطقی را به عنوان دست راست خود برگزیند نشانه خوبی است.

*خوشحالی یا افسوس؛ دو روی یک سکه در روز 17 ژانویه!

در حالی که مخاطبان بین المللی مثل همیشه، شروع کار رئیس جمهور جدید آمریکا را مانند منظره ای هیجان انگیز تصور می کنند برای بسیاری از مردم آمریکا روز 17 ژانویه (اولین روز کاری ترامپ در کاخ سفید) مانند یک خیال و توهم محسوب می شود. باید صبر کنیم تا آن روز فرار سد تا ببینیم رئیس جمهور جدید آمریکا چه سخنرانی ارائه خواهد داد. مسلما یا همه ما بسیار خوشحال و شگفت زده خواهیم شد و یا حداقل اینکه آهی از روی ناراحتی و افسوس خواهیم کشید

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از خبرگزاري تسنيم، تاریخ انتشار: 24 آبان 1395، کد مطلب: 1239633:www. tasnimnews.com

دفتر اتحادیه اروپا در تهران؛ تسهیل روابط دیپلماتیک یا هدایت پروژه «نفوذ»؟در جلسه بحث، پیش از رأی‌گیری برای تصویب این قطعنامه در 25 اکتبر، شماری از موافقان و مخالفان این راهبرد سخن گفتند. مهم‌ترین چهره مخالف، خانم «ماریجه اسخاکه»، نماینده حزب D66 هلند و ائتلاف لیبرال‌ها و دموکرات‌های اروپا، بود که به ضدیت با جمهوری اسلامی در اروپا شهره است. این خانم نماینده، همان کسی است که در سفر خود به ایران با پوشش زننده و توهین‌آمیز خود در دیدار با رئیس مجلس ایران، خبرساز شد. او یکی از چهره‌های فعال و همیشه حاضر در گردهمایی‌ها و اجتماعات ضد ایرانی در اروپا و به دشمنی با قوانین مذهبی شهره است. اسخاکه در این جلسه گفت:

" پیش و بیش از هر چیز، ما از توافق هسته‌ای استقبال می‌کنیم که یک دستاورد بزرگ برای اتحادیه اروپا و دیپلماسی دوجانبه بود. این توافق، امکان تمرکز بر برنامه گسترده برای روابط با ایران را می‌گشاید که همواره اولویتی برای ما بوده است. حقوق بشر و ارتقاء زندگی ایرانیان باید در رأس این برنامه باشد."

اسخاکه که به این قطعنامه رأی منفی داد، مدعی شد که ایران نقش خطرناکی در منطقه بازی می‌کند و از رژیم «آدم کش» بشار اسد حمایت می‌کند، به علاوه، از شاخه نظامی حزب‌الله پشتیبانی می‌نماید. او در ادامه اتهام زنی خود افزود که برای نقش «بی‌ثبات کننده» ایران در منطقه باید چاره‌اندیشی شود و اتحادیه باید این رفتارهای ایران را محکوم می‌کند:

"ایران باید رویکرد خود در حقوق بشر را در زمینه زنان، اقلیت‌ها و هم‌جنس‌بازها، اعدام، شکنجه، آزادی مطبوعات و آزادی بیان تغییر دهد. ما باید ایران را به قواعد و توصیه‌های کارگروه اقدام مالی FATF ملتزم کنیم."

این حجم از اتهام زنی، توهین و تعیین تکلیف از طرف یک مقام خارجی، شاید تنها قبلاً از جانب برخی مقامات رژیم صهیونیستی سر زده باشد.

از سوی دیگر، «ریچارد هوویت» Richard Howitt پیشنهاد دهنده و نویسنده پیش‌نویس این قطعنامه، در سخنان خود در این جلسه گفت که اتحادیه باید در رابطه با ایران، پیشنهادی عملی برای مبارزه با تروریزم ارائه کند. هوویت در ادامه اما به نکته بسیار مهمی اشاره کرد. او ضمن اشاره به نفوذ بیشتر اروپا نسبت به آمریکا در ایران، بر استفاده از این نفوذ برای سوق دادن ایران به سوی یافتن راه‌حل سیاسی برای بحران سوریه و یمن، به جریان افتادن مذاکرات میان تهران و ریاض برای کاهش تنش در منطقه و دستیابی به ساختار امنیت جمعی در منطقه تأکید کرد.

در نهایت در متن نهایی تصویب‌شده که برخی نکات به پیش‌نویس اضافه شد، لحن قطعنامه در مواردی نسبت به جمهوری اسلامی ایران تند و تیزتر و تهمت زننده‌تر است. مثلاً در متن نهایی صدور حکم اعدام برای افراد زیر 18 سال مورد انتقاد شدیدتری قرار گرفته و در بخش مربوط به حقوق بشر و تقویت دولت قانون‌مدار نیز قطعنامه خواهان " آزادی همه زندانیان سیاسی" و ادغام مسائل مربوط به حقوق بشر در همه مذاکرات اقتصادی با ایران شده است.

سند اتحادیه تصریح دارد که روند محاکمات در ایران همچنان با استانداردهای بین‌المللی ناسازگار است و ایران باید در راستای بهبود این قوانین و رویکردهای خود را اصلاح کند.

البته سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، بهرام قاسمی، در برابر این قطعنامه پارلمان اروپا موضع ملایم انتقادی گرفت. قاسمی این اقدام پارلمان اروپا را ناشی از اراده مثبت این نهاد اروپایی برای گسترش و تعمیق مناسبات دوجانبه در تمامی ابعاد با ایران دانست، ولی برخی موارد مطروحه در این قطعنامه را که " مبتنی بر فرهنگ اروپایی است، ناسازگار با واقعیات جمهوری اسلامی ایران خواند که نمی‌تواند کمک چندانی به توسعه روابط فی‌مابین کند."

بخش فارسی خبرگزاری آلمانی «دویچه وله»، در پوشش خبری خود از تصویب این خبر نوشت: " پارلمان اروپا عادی‌سازی مناسباتش با ایران را تصویب کرد که باب همکاری را با ایران در زمینه‌های مختلف می‌گشاید، ولی تأکید دارد که این همکاری‌ها بر گفت‌وگوهایی استوار است که باید ایران را به سوی رفتار متناسب‌تر در منطقه، رعایت حقوق بشر و شفاف‌سازی اقتصادی سوق دهد."

دفتر اتحادیه اروپا در تهران؛ تسهیل روابط دیپلماتیک یا هدایت پروژه «نفوذ»؟در 28 فروردین‌ماه سال جاری، «فدریکا موگرینی»، مسوول امور خارجی اتحادیه اروپا در رأس هیئتی متشکل از 7 کمیسیونر این اتحادیه به تهران سفر کرد. بر اساس گزارش اتحادیه اروپا از سفر موگرینی به ایران، دو طرف در این سفر بر سر افزایش همکاری‌ها در حوزه اقتصادی، انرژی، آموزش، مهاجرت، محیط زیست و حمل‌ونقل توافق کردند. آن‌ها همچنین تصمیم گرفتند که گفتگوها درباره مسئله حقوق بشر را آغاز کنند؛ بنابراین، ازاین‌پس شاهد سفرهای متقابل هیئت‌ها از سوی هر دو طرف خواهیم بود.

در ادامه تداوم همین سفرهای متقابل بود که خانم موگرینی در 8 آبان ماه دوباره به تهران سفر کرد و به ملاقات آقای روحانی و محمد جواد ظریف رفت. او بعد از اتمام دیدارش از تهران، راهی ریاض شد. برخی رسانه‌های داخلی در گمانه‌زنی‌های خود از اهداف سفر موگرینی به تهران و سپس ریاض، بحث پیشبرد طرح موسم به «برجام منطقه‌ای» را مطرح کردند. خود موگرینی هم در کنفرانس مطبوعاتی خود درباره سفرش به تهران موضوع رایزنی بر سر سوریه را برجسته کرد. موگرینی دراین‌باره گفت:

" همه باید بدانند مسئله سوریه راه‌حل نظامی نداشته و باید با روش‌های سیاسی حل‌وفصل شود که در این راستا، فعال شدن بیشتر اتحادیه اروپا در راستای ایجاد امنیت و آرامش در سوریه با همکاری کشورهای منطقه تأثیرگذار خواهد بود."

به نظر می‌رسد که اگر سفر اول موگرینی در راستای مذاکره برای احیای روابط اقتصادی و سیاسی اتحادیه با ایران بر مبنای سند راهبرد بود، این سفر اخیر را باید در جهت پیشبرد فصل مربوط به «نقش ایران در منطقه» در سند راهبرد اتحادیه اروپا نسبت به ایران در پسابرجام در نظر گرفت.

اما گمانه زنی دیگری که درباره هدف سفر موگرینی به ایران مطرح شد، بحث بازگشایی دفتر اتحادیه اروپا در تهران بود که باز هم جزو سرفصل‌های سند راهبردی اروپا نسبت به ایران است.

6 روز بعد از سفر موگرینی به تهران، «مجید تخت روانچی»، معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه کشورمان، در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا (16 آبان) از درخواست اتحادیه اروپا برای ایجاد نمایندگی در ایران خبر داد. روانچی گفت: " اتحادیه اروپا الآن دو دیپلمات در سفارت هلند در ایران دارد. ما با اتحادیه در تماس هستیم و مسئله را دنبال می‌کنیم."

دفتر اتحادیه اروپا در تهران؛ تسهیل روابط دیپلماتیک یا هدایت پروژه «نفوذ»؟تخت روانچی افزود: " در فضای جدید، وقتی کار وارد یک فضای همکاری بیشتری می‌شود، طبیعتاً شما نمی‌توانید کار را به یک سفیر اروپایی بسپارید، چراکه آن سفیر اروپایی خودش به‌اندازه کافی در حوزه دوجانبه مشغول است و نمی‌رسد که یک کمیسیونر اروپایی را تر و خشک کند و کارهایش را برنامه‌ریزی کند و سند تنظیم کند. درنتیجه، یک تشکیلات جدید نیاز است."

او باز شدن دفتر اتحادیه اروپا را در تهران نظیر فعالیت دو کشوری دانست که در پایتخت‌های هم نمایندگی دارند. او در نهایت اعلام کرد که بعد از بررسی‌های مربوطه، در چند ماه آینده دفتر نمایندگی اتحادیه در تهران بازخواهد شد:

" خانم موگرینی و دیگر مسئولان اتحادیه اروپا تأکید دارند که در دور جدید روابط و این اتحادیه، فعالیت و همکاری‌های زیادی بین دو طرف در حوزه‌های مختلف انجام خواهد شد، پس نیاز است که آن‌ها دفتر مستقل در تهران تأسیس کنند."

دو روز بعد، یعنی در 18 آبان، مجید تخت روانچی برای گفتگوهای موسوم به «مذاکرات سطح بالا»، در رأس هیئتی عازم بروکسل، مقر اتحادیه اروپا شد. قرار بود که دو موضوع جدید، یعنی حقوق بشر و روابط بانکی، به مذاکرات روانچی و هلگا اشمید، معاون موگرینی، در بروکسل اضافه شود. تخت روانچی را هیئتی متشکل از وزارت خارجه، کارشناسان بانک مرکزی و کارشناسان ستاد حقوق بشر قوه قضاییه همراهی می‌کردند.

همه این‌ها در حالی است که در 11 آپریل/23 فروردین، اتحادیه اروپا اعلام کرد که تحریم‌هایش را علیه 82 مقام مسوول و یک نهاد رسمی جمهوری اسلامی، به اتهام نقض حقوق بشر، برای یک سال دیگر تمدید می‌کند. نام تقریباً تمام مسئولان ارشد قضایی، امنیتی و نظامی کشور ما در این فهرست قرار دارد.

از همین رو، محمدجواد لاریجانی، رئیس ستاد حقوق بشر قوه قضاییه در 5 آبان در حاشیه نشست پلیس بین‌الملل ناجا با قضات و کارشناسان دادگستری، دفتر اتحادیه اروپا را با «لانه فساد» مقایسه کرد:

دفتر اتحادیه اروپا در تهران؛ تسهیل روابط دیپلماتیک یا هدایت پروژه «نفوذ»؟" این دفتر اگر برای پیگیری موضوعات تجاری باشد مشکلی نیست ولی آن‌ها عنوان کردند که به دنبال تأسیس این دفتر می‌خواهند با مدافعان حقوق بشر و NGO های داخل کشورمان ارتباط نزدیک بگیرند تا از روند اجرای حقوق بشر در کشورمان اطمینان حاصل کنند لذا باید بدانند که دستگاه قضا قطعاً اجازه نمی‌دهد تا چنین لانه فسادی در ایران تأسیس شود."

او همچنین درباره کلیت قطعنامه اتحادیه نیز گفت: " در این بیانیه در تمام حوزه‌ها تعاملات این اتحادیه با ایران را تعریف کرده، ما اشکالات زیادی می‌بینیم چراکه حتی در حوزه تجاری نیز به کشورمان به‌عنوان محل فروش کالاهای اروپایی نگاه شده است... در موضوع حقوق بشر هم همین‌طور است و آن‌ها صلاحیت ندارند بگویند که ما باید خودمان را اصلاح کنیم درحالی‌که آن‌ها مملو از خشونت و نقض حقوق بشرند."

این در حالی است که روزنامه‌های اصلاح‌طلب با ذوق‌زدگی تمام به استقبال مسئله بازشدن دفتر اتحادیه اروپا رفتند. برای مثال، روزنامه «شرق»، سرتیتر روز 17 آبان خود را با عنوان «چراغ سبز به بازگشایی دفتر اتحادیه اروپا» به این موضوع اختصاص داد. شرق نوشت: " دولت حسن روحانی چند ماه دیگر زمان دارد تا تابوشکنی‌های دیپلماتیکش را به انجام برساند. جدیدترین آن‌ها، بازگشایی دفتر اتحادیه اروپا در تهران است."

*دفتر اتحادیه اروپا در تهران؛ تسهیل روابط دیپلماتیک یا هدایت پروژه «نفوذ»؟

نویسنده مقاله شرق با اذعان به درست بودن نگرانی مسئولان ایرانی مبنی بر این که بهانه اصلی بازگشایی این دفتر، به چالش کشیدن ایران بر سر مسئله حقوق بشر است، با خوشحالی اظهار امیدواری کرد که " یکی از آخرین تابوشکنی‌های دولت شیخ دیپلمات نزدیک وقوع است."

روزنامه آرمان هم در سرمقاله خود در 17 آبان، با عنوان «دفتر اتحادیه اروپا در تهران، فرصتی مغتنم»، به قلم «داوود هرمیداس باوند»، به استقبال این خبر رفت. باوند در این مقاله بازگشایی دفتر را در پی افزایش تعاملات ایران با کشورهای اروپایی " یک ضرورت" خواند.[1]

حال باید دید تحرکات مقامات وزارت خارجه برای بازگشایی دفتر اتحادیه‌ای که به طور علنی اعلام می‌کند من به دنبال ارزیابی ایران در مضوعات حقوق بشری، امنیتی، نظامی، منطقه‌ای و ... هستم چیست؟ پشت پرده‌ها و شنیده‌ها حکایت از آن دارد که ایجاد دفتر اتحادیه اروپا، شکل دیگر برجام 2 است و بعضی آقایان به گونه‌ای عمل می‌کنند که گویی موظف به هموار کردن مسیر اروپاییان هستند.

[1] - پینوشت:

http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//NONSGML+COMPARL+PE-584.178+01+DOC+PDF+V0//EN&language=EN

http://www.dossiereuropa.eu/eng/item.php?id=491

http://www.votewatch.eu/en/term8-eu-strategy-towards-iran-after-the-nuclear-agreement-motion-for-resolution-vote-resolution.html

https://www.marietjeschaake.eu/en/improve-relations-with-iran-only-when-human-rights-come-first

http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/11/iran-eu-office-opening-tehran-controversy-ravanchi-larijani.html

http://www.sharghdaily.ir/News/107170

http://www.armandaily.ir/fa/Main/Detail/168759

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از خبرگزاري تسنيم، تاریخ انتشار: 24 آبان 1395، کد مطلب: 1240023:www. tasnimnews.com