شعار سال: در پی سفر وزیر نیرو به ترکیه، واکاوی تحولات ایران و ترکیه نشان می‌دهد، رفع نگرانی ایران از اقدامات بالادست حوضه آبریز اَرس و ارتقای زیرساخت تبادل برق ایران و ترکیه دو محوری است که در سفر وزیر نیرو به ترکیه پیگیری می‌شود.

 علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو بامداد امروز در راس هیئتی به منظور دیدار با مقامات ترکیه، تهران را به مقصد استانبول ترک کرد.

بر این اساس، دیدار با فاتح دونمز، وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه، وحید کریشچی، وزیر کشاورزی و جنگل‌داری ترکیه و بازدید از برخی مراکز صنعت برق این کشور از جمله برنامه‌های مهم وزیر نیرو در این سفر یک‌روزه است.

با توجه به این جزئیات ارائه شده از سفر، واکاوی محور‌های مورد بحث در این سفر با توجه به بررسی مذاکرات قبلی مقامات ایران و ترکیه قابل توجه است.

*رفع نگرانی ایران از اقدامات ترکیه در بالادست اَرس در دستور کار دولت مردمی

در همین راستا، ۲۸ تیر سال جاری بود که اجلاس روند آستانه به میزبانی تهران برگزار شد. در حاشیه این اجلاس و در گفتگو میان رؤسای جمهور ایران و ترکیه، ۲ مسئله آب و برق به عنوان به محور اصلی مذاکرات مورد تاکید قرار گرفت.

آیت‌الله ابراهیم رئیسی در بیان جزئیات مطرح شده پیرامون موضوع آب و برق در جلسه با رجب طیب اردوغان بیان کرد: «در موضوع آب مسئله‌ای که بود، باید پیگیری می‌کردیم و در نشست تهران درباره آب از آقای اردوغان پیگیری کردیم که آذری‌ها نگران حقآبه در ارس هستند و رئیس جمهور ترکیه تاکید داشت که این نگرانی سریع رفع می‌شود.»

رئیس جمهور ایران تاکید کرد: «بر این اساس کار مشترک بین ایران و ترکیه برای رفع نگرانی جمهوری اسلامی ایران نسبت به حقآبه به ویژه آذری‌ها دنبال می‌شود.»

با توجه به صحبت‌های رئیس جمهور به نظر می‌رسد، مهمترین هدف دیدار علی‌اکبر محرابیان با وزیر کشاورزی و جنگل‌داری ترکیه به عنوان متولی آب این کشور پیرامون رفع نگرانی ایران از مسئله فعالیت‌های بالادست ترکیه در دستور کار است.

در همین رابطه، پدرام پناهی، کارشناس حوزه آب و محیط زیست معتقد است: «سیاست فعالانه دیپلماسی منطقه‌ای این بار با محوریت آب به خوبی در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته و از این ابزار برای رفع نگرانی‌های در رابطه با حقابه رودخانه‌های مرزی به خصوص در موقعیت‌هایی که ما پایین دست هستیم، استفاده می‌شود.»

این کارشناس محیط زیست با اشاره به عملکرد دولت مردمی در حوزه دیپلماسی آب گفت: «رویکرد پویای دیپلماسی آب با هدف پایدارسازی شرایط حوضه‌های آبریز داخلی و خارجی در دستور کار است و به نظر می‌رسد، سفر وزیر نیرو به ترکیه همراه با دستاور‌های خوبی برای کشور باشد.»

*توافق برای توسعه زیرساخت تبادل برق ایران و ترکیه در سفر اردوغان به تهران

علاوه بر محور بیان شده سفر وزیر نیرو در حوزه آب، به نظر می‌رسد، علی اکبر محرابیان در حضور یک روزه خود در ترکیه یک محور مهم دیگر را دنبال می‌کند.

به منظور کشف محور دوم مورد نظر در سفر وزیر نیرو به ترکیه ابتدا باید سخنان محرابیان در قالب یک مصاحبه که ۴ مرداد سال جاری منتشر شد را واکاوی کنیم.

در این راستا، وزیر نیرو با اشاره به سفر اخیر روسای جمهور روسیه و ترکیه به تهران و محور‌های مذاکره‌شده در این دیدار‌ها گفت: «مسئله توسعه روابط دیپلماسی برق یکی از مهمترین محور‌های مذاکره شده در قالب گفتگو میان روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه بود و بر این مبنا و به توافق‌های مثبتی با کشور ترکیه رسیدیم.»

وزیر نیرو در توضیح توافقات برقی با کشور ترکیه گفت: «ارتقاء زیرساخت تبادل برق بین ایران و ترکیه یکی از مهم‌ترین توافقاتی بود که اخیراً در چهارچوب سفر رئیس‌جمهور ترکیه به تهران با نظر مثبت دو کشور به دست آمد.»

عضو کابینه دولت مردمی ضمن تشریح جزئیات ظرفیت تبادل برق ایران و ترکیه گفت: «با توجه به توافقات صورت‌گرفته، اتصال برقی میان ایران و ترکیه از طریق سه زیرساخت خوی-وان، خوی- باش‌قلعه و بازرگان-دغوبایزید انجام می‌شود.»

محرابیان با اشاره به شیوه عمده اتصال شبکه برق کشور‌ها بیان کرد: «شیوه استقرار زیرساخت تبادل برق میان کشور‌ها عمدتا در قالب سه روش سنکرون شبکه‌ها، شیوه ایزوله‌سازی یک منطقه و شیوه نوین خطوط ولتاژ بالای جریان مستقیم پشت به پشت (HVDC Back to Back (BtoB)) انجام می‌پذیرد.»

وی ادامه داد: «در زیرساخت تبادل برق خوی-باش‌قلعه، با کشور ترکیه توافق کردیم تا برای اولین بار اتصال برقی دو کشور از طریق شیوه نوین (HVDC Back to Back) با توان ۶۰۰ مگاوات انجام شود و از این طریق با ارتقاء ضریب بار موثر، شاهد افزایش ظرفیت تبادل انرژی باشیم.»

بر این اساس به نظر می‌‎رسد، پیگیری طرح اتصال شبکه برق ایران و ترکیه که به نوعی دسترسی شبکه برق ایران به کشور‌های اروپایی را نیز فراهم می‌کند، در دستور کار سفر وزیر نیرو به ترکیه است.

*ایران به قطب برق منطقه تبدیل می‌شود

در همین رابطه، سیما غفاری، کارشناس حوزه دیپلماسی انرژی گفت: «امروز مسئله دیپلماسی انرژی خصوصاً در حوزه برق به یک راهبرد برای حل مسئله، کسب انتفاع اقتصادی و حفظ منافع ملی تبدیل شده است و ما باید برای توسعه این بخش با اولویت کشور‌های همسایه برنامه‌ریزی کنیم.»

این کارشناس تاکید کرد: «تداوم روند پیگیری شده توسط دولت سیزدهم در مسیر تبدیل ایران به قطب انرژی منطقه نقش موثری ایفا خواهد کرد.»

بر این اساس با واکاوی محور‌های سفر وزیر نیرو به ترکیه به نظر می‌رسد، دیدار‌های تدارک دیده شده در این سفر از اهمیت قابل توجهی برخوردار است و می‌تواند اخبار بسیار مثبتی را به کشور مخابره کند.