شعار سال: ساعاتی پیش ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت اسپیس‌ایکس در پاسخی توییتری پیرامون آخرین وضعیت دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای در ایران، اعلام کرد که هم اکنون تعدادی ترمینال دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران فعال است.
 

حدود سه هفته پس از آنکه عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به سوال خبرنگاری پیرامون دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک گفته بود که «بعید می‌داند استارلینک به این زودی‌ها بتواند در ایران فعال شود، چون سرویس آن کامل نیست»، هم اینک ایلان ماسک اعلام کرده است که چند پایانه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران فعال شده است.

پس از آنکه در اواخر شهریورماه سال جاری گروهی از نمایندگان کنگره آمریکا در نامه‌ای به وزیر خزانه‌داری این کشور از او خواسته بودند که در صورت دریافت درخواست ایلان ماسک برای ارائه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به ایران، فورا با این تقاضا موافقت کند، وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز روز اول مهرماه اعلام کرد که مجوز گسترش خدمات اینترنتی را برای ایرانیان صادر کرده است و پس از آن ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت اسپیس‌ایکس هم پوشش ماهواره‌ای ایران را تایید کرد.

اما ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به اقدام آمریکا درباره رفع برخی تحریم‌های اینترنتی ایران، تاکید کرد: با کاستن از شدت چند تحریم ارتباطی - و در عین حال پابرجا نگه داشتن فشار حداکثری - آمریکا منافقانه در پی پیشبرد اهداف خود علیه ایران است. سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در عین حال، آمریکا را به «تلاش برای نقض حاکمیت ایران» متهم و تاکید کرد که اقدامات آمریکا در این رابطه «بی‌پاسخ نخواهد ماند».

اما جالب آنکه عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری ایران، روز ۳۰ شهریورماه در حاشیه جلسه هیات دولت پیرامون فعالیت استارلینک برای ارائه اینترنت ماهواره‌ای در ایران، گفته بود: ضوابطی برای اپراتور‌های داخلی در شورای عالی فضای مجازی در نظر گرفته شده است تا چنانچه نیاز باشد، این اپراتور‌ها با رعایت ضوابط بتوانند از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به صورت قانونی استفاده و در اختیار مشترکین قرار دهند.

وی ادامه داد: اگر بخواهند اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به ایران بدهند، باید ضوابط کشورمان را رعایت کنند و بعید می دانم به این زودی این خدمات در ایران فعال شود، چون سرویس آن کامل نیست. حال آنکه ساعاتی پیش ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت اسپیس‌ایکس در پاسخی توییتری پیرامون آخرین وضعیت دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای در ایران، اعلام کرد که هم اکنون تعدادی ترمینال دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران فعال است.

اکنون که پیش بینی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشورمان غلط از کار درآمده و ایلان ماسک با دور زدن نهاد‌های صدور مجوز در کشورمان نسبت به ارائه‌ی سرویس اینترنت ماهواره‌ای اقدام کرده و اتفاقا سرویس کاملی هم ارائه داده و هم اینک ترمینال‌های دسترسی به سرویس اینترنت هم در دسترس است، باید دید نوع مواجهه با این سطح تکنولوژی جدید که در بازه‌ای زمانی همچون تلویزیون‌های ماهواره‌ای در دسترس خواهد بود و اینترنت بدون فیلتر و محدودیت ارائه می‌دهد، چگونه است؟!

 

حسن سالاریه رییس سازمان فضایی ایران مدعی شده که برای ساخت منظومه ماهواره‌ای شبیه به استارلینک در کوتاه‌مدت، نیاز به شکل‌گیری یک کنسرسیوم بین‌المللی برای همکاری با کشور‌های علاقه‌مند به این کار داریم که رایزنی‌هایی در این‌باره انجام شده و ظرف چند سال آینده به آن دست پیدا خواهیم کرد. ضمن تکذیب صحبت‌های این مقام مدیریتی از سازمان‌های نظارتی و بازرسی و امنیتی کشور، تقاضای ورود موثر به این گونه ادعا‌های ایجاد کننده انحراف و تورش در روند تصمیم گیری‌های کلان در کشور را داریم.در شرایطی که حوزه دیپلماسی کشور با انواع مشکلات روبرو بوده و تحریم‌ها برقرار است، چقدر می‌توان در بعد غیر فنی، این طرح را عملیاتی دانست؟ به فرض مهیا بودن همه ابعاد، هزینه بعد فنی این کار چقدر است؟ به فرض مهیا بودن هزینه، اولویت این کار برای کشور چقدر است؟
هشدار می‌دهیم که این مدل تصمیم گیری‌ها جز اتلاف توانمندی‌های کشور و ایجاد امید‌های واهی و میدان دهی به مدیر نماها، هیچ گونه کارکردی برای کشور نداشته و ندارد. چنانچه آقای حسن سالاریه توضیحاتی در این خصوص دارند، آماده شنیدن فرمایشات ایشان هستیم.

 

 

سالاریه گفت، سازمان فضایی ایران در خصوص ساخت منظومه‌های ماهواره‌ای برنامه مدونی دارد. برنامه به این صورت است که از شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در این حوزه حمایت کنیم تا به‌مرور زمان به یک کنسرسیوم تبدیل و سازنده ماهواره‌های مخابراتی کوچک (تا ۳۰۰ کیلوگرم) شوند. منظومه ریز ماهواره، برنامه‌ای است که ما در افق کوتاه‌مدت خود قرار دادیم. تا پایان ۱۴۰۱ سازمان فضایی، آگهی ثبت‌نام شرکت‌های دانش‌بنیان برای حضور در مناقصه و پلتفرمی که باید برای این کار ساخته شود را اعلام می‌کند. پس از حضور شرکت‌ها در مناقصه و بررسی‌هایی که انجام می‌گیرد ما با آن‌ها قرارداد منعقد می‌کنیم. اگر اکنون پرسیده شود در آینده نزدیک (۲ ساله) و صرفاً با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی می‌توان منظومه ماهواره‌ای ساخت، پاسخم منفی است. در اهداف این‌چنینی باید کنسرسیوم بین‌المللی شکل بگیرد. نقشه راه ما این است که ایران همراه با چند کشور علاقه‌مند دیگر که با آن‌ها رایزنی کرده‌ایم، برای ساخت منظومه ماهواره‌ای همراه شوند. سالاریه درباره بازه زمانی دستیابی به منظومه ماهواره‌ای برای رقابت با استارلینک گفت: قطعاً در بازه زمانی ۲ تا ۳ ساله این کار انجام‌شدنی نیست، اما هر چقدر مشارکت بالاتر برود، قطعاً در مدت‌زمان کوتاه‌تری می‌توانیم به این هدف دست پیدا کنیم. دستیابی به منظومه ماهواره‌ای IOT (اینترنت اشیا) و پهن‌باند هر دو در برنامه ما هستند.

 

استارلینک (Starlink) یک منظومه ماهواره‌ای است که از سوی شرکت اسپِیس‌اِکس برای فراهم کردن اینترنت ماهواره‌ای شکل گرفته است. این صورت فلکی از هزاران ماهواره کوچک در مدار پایینی زمین تشکیل شده است که در ترکیب با فرستنده و گیرنده‌های زمینی کار می‌کنند.

 

پیگیری‌ها از افرادی که ادعا دارند می‌توانند تجهیزات استارلینک به کشور وارد کنند، نشان‌دهنده این است که برخی به صورت قاچاقی تعداد محدودی از تجهیزات را وارد ایران کرده‌اند. یکی از این افراد می‌گوید که برای وارد کردن تجهیزات استارلینک به کشور در ابتدا ۳۵۰ دلار (۱۱ میلیون تومان) به عنوان پیش‌پرداخت از مشتریان دریافت می‌کند و پس از ۱۵ روز تجهیزات را تحویل می‌دهد. اگر مشتری بخواهد می‌تواند حضوری به شهر بانه جهت دریافت تجهیزات مراجعه کند یا ارسال تجهیزات در بسته‌بندی‌های جعلی به‌وسیله تاکسی‌ها و اتوبوس‌های برون‌شهری ممکن است! دریافت تجهیزات با هزینه ۳۵۰ دلاری تمام نمی‌شود. این فرد می‌گوید مشتری استارلینک باید ۱۵۰۰ دلار (۴۹ میلیون تومان) علاوه بر ۳۵۰ دلار پیشین برای دریافت کامل تجهیزات بپردازد. همچنین، طبق ادعای این فرد هزینه اشتراک اینترنت ماهواره‌ای در ایران تا دو ماه رایگان است. بنابراین، طبق ادعای این افراد اگر کاربران ایرانی بخواهند تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای را تهیه کنند، حدود ۶۱ میلیون تومان باید هزینه کنند. از آنجایی که تجهیزات به صورت غیرقانونی وارد می‌شود، هزینه آن طبق نرخ آزاد ارز محاسبه می‌شود.