شعار سال: مهاجرت بی رویه، جذب نشدن فارغ التحصیلان، مشکلات معیشتی، و غیره سبب شده تا سایه کمبود نیروی پرستاری سال‌ها بر سر نظام درمانی کشور سنگینی ‌کند. این مشکلات با طرح تحول سلامت چندین برابر شد از این رو وزارت بهداشت تلاش کرد تا هر طور شده این کمبود نیرو را جبران کند. یکی از این طرح ها که به تازگی سر و صدای زیادی هم داشته تربیت نیروهای کمک‌ پرستاری در بیمارستان ها است که آن هم موافقان و مخالفان خاص خود را دارد.

صدها پرستار در کشور بيکارند، آن وقت وزارت بهداشت به فکر اجرای طرح تربيت پرستار بيمارستانی است، اين يعنی چی؟!

يعنی استفاده از فارغ‌التحصيلان پرستاری به‌عنوان نيروی کار ارزان و تهديد امنيت شغلی هزاران پرستاری که با وجود سال‌ها فعاليت در اين حرفه همچنان بدون قرارداد رسمی به صورت شرکتی و پيمانی مشغول به خدمتند.

حدود دو سال پيش بود که برای نخستین بار بحث تربيت پرستار بيمارستانی از سوی وزارت بهداشت مطرح شد. در اين طرح بيمارستان‌هايی که توانايی و امکانات لازم را دارند وارد فيلد آموزشی می‌‌شوند که در همان زمان اعلام شد اين بيمارستان‌ها شامل بيمارستان‌های خصوصی و بيمارستان‌های دانشگاه آزاد هم می‌شوند.

قرار بود امکانات و شرايط بيمارستان‌ها بر‌اساس شاخص‌هايی که از سوی وزارت بهداشت تعيين می‌شود از سوی دانشکده‌های پرستاری مورد بررسی قرار گيرد و درواقع محوريت اجرای طرح به عهده دانشکده‌ها باشد.

بر اساس اين طرح، بيمارستان‌هايی که دارای امکانات در زمينه آموزش هستند، ظرفيت خود را اعلام می‌کنند تا تفاهمنامه همکاری‌ای بين اين بيمارستان‌ها و دانشکده‌های پرستاری امضا شود تا دانشجويان پرستاری حوزه بالينی، کارآموزی و کارورزی خود را در بيمارستان بگذرانند.

گفته می‌شد که قبل از انعقاد تفاهمنامه، شرايط و امکانات بيمارستان از سوی دانشکده مورد بررسی قرار می‌گيرد، چنانچه بيمارستان شرايط لازم را داشت، همکاری انجام می‌شود و به همين دليل ممکن است ميزان پذيرش دانشجو افزايش پيدا کند زيرا فيلد بيشتری در اختيار دانشکده قرار می‌گیرد.

استدلال مسئولان وزارت بهداشت این است که سیستم درمان کشور با کمبود شدید پرستار به ویژه در بیمارستان‌های کلان شهرها و شهرهای بزرگ مواجه است و برخلاف آنچه برخی افراد عنوان می کنند مشکل کمبود پرستار است نه استخدام.

ایرج حریرچی، قائم مقام وزارت بهداشت معتقد است، متولی آموزش وزارت بهداشت است و این افراد به صورت کاملا علمی آموزش می‌بینند. با این حال فعالان جامعه پرستاری معتقدند این همه ماجرا نیست و گروهی در وزارت بهداشت، اهداف دیگری را در راستا اجرای این طرح دنبال می‌کنند که عملا به بهره کشی از نیروی غیرمتخصص پرستاری و تضعیف آکادمیک این رشته منجر می‌شود.

سازمان نظام پرستاری به عنوان نماینده این صنف و منتقد اصلی و سرسخت این طرح، تربیت دانشجو در بیمارستان را برای جامعه تهدید می‌داند و خواستار لغو آن است و از سوی دیگر معاونت آموزشی وزارت بهداشت انتقادات وارد به آن را رد می‌کند و از آن به عنوان راهکاری برای جبران کمبود پرستار دفاع می‌کند. سازمان نظام پرستاری معتقد است با تربیت دانشجوی پرستاری به چنین روشی، نمی‌توان بر آن نام «پرستار» گذاشت.

محمد شریفی مقدم، قائم مقام سازمان نظام پرستاری  از استان مرکزی با اشاره به تعداد استاندارد پرستاران در بیمارستان‌ها اظهار کرد: اگر طبق استاندارهای جهانی بخواهیم پیس رویم باید تعداد پرستاران در بیمارستان‌ها دو برابر شود و ما در بیمارستان‌ها کمبود کادر پرستاری داریم.

وی افزود: علیرغم کمبودهایی که در این حوزه وجود دارد تعداد زیادی از پرستاران‌ها ما در حال حاضر بیکار هستند و وزارت بهداشت نباید این طرح را به سبب کمبود نیروی پرستاری مطرح کرد کند زیرا این نهاد توان جذب پرستاران بیکار را ندارد.

قائم مقام سازمان نظام پرستاری با اشاره به عنوان کردن طرح پرستاران بیمارستانی از سوی وزارت بهداشت گفت: این طرح در واقع استفاده از ظرفیت‌های بیمارستان‌ها برای تقویت و آموزش پرستاران است و دلیل اینکه این طرح به نام «پرستاران بیمارستانی» معروف شد این است که در سال 1394 آیین نامه‌ای مطرح شد که وزارت بهداشت اعلام کرد: هر بیمارستانی که نیاز به پرستار دارد می‌تواند خارج از کنکور پرستار بگیرد و تربیت کند و حقوق آن پرستار هم همان مرکز پرداخت کند.

شریفی مقدم تصریح کرد: این طرح یک طرح بی‌اساس است و بدون داشتن پایه کارشناسی یک کار غیر قانونی بود و با اعتراض افراد زیادی روبرو شد که در نتیجه این طرح را کنسل کردند و کار را به یک کارگروهی در اصفهان سپردند و حدود 60 نفر از روسای دانشکده‌های پرستاری و نماینده‌های سازمان نظام پرستاری جمع شدند و یک توافق‌نامه‌ای امضا کردند که در مرداد 1395 ابلاغ شد و در اردیبهشت 1396 ابلاغیه‌ای از طرف وزارت بهداشت صادر شد که در آن ابلاغیه ضمن استناد به توافق‌نامه اصفهان ولی یکجورهایی آن توافق‌نامه را دور زده بود.

وی ادامه داد: در توافق‌نامه اصفهان محوریت دانشکده پرستاری است ولی در ابلاغیه 1396/2/23 همه چیز برعکس شد یعنی در بحبوبه انتخابات ریاست جمهوری ابلاغیه‌ای از سوی معاونت آموزشی وزیر بهداشت مبنی بر پذیرش پرستار بیمارستانی آمد که زمین تا آسمان با آیین نامه اصفهان تفاوت داشت چرا که در آیین نامه، تربیت‌آموزشی با دانشکده پرستاری و بیمارستان به‌عنوان فضای بالینی در اختیار دانشکده بود اما در ابلاغیه وزیر پیرو آیین نامه اصفهان محوریتی که به عهده دانشکده پرستاری است را به بیمارستان‌ها داده‌اند. در ابلاغیه وزیر بهداشت آمده است بیمارستان دانشجو پذیرش می‌کند و دانشکده پرستاری بر آن نظارت می‌کند.

قائم مقام سازمان نظام پرستاری با اشاره به اعتراض مجدد پرستاران به این آیین نامه گفت: بعد از اعتراضات مجدد پرستاران در هفت مرداد ماه از طرف وزارت بهداشت نامه‌ای نوشته و 13 دانشگاه معرفی شد که هر دانشگاه بتواند نیروی مورد نظر را به بیمارستان معرفی کند.

شریفی مقدم خاطرنشان کرد: تفکر غالبی که حدود دو دهه در وزارت بهداشت حاکم است؛ این است که پرستارها نیاز به تحصیلات دانشگاهی ندارند و کارهای مهارتی مانند تزریق دارو و غیره را یاد می‌گیرند این در حالی است که نمایندگان سازمان بهداشت جهانی معتقدند پرستاری ایران باید تخصصی شود و شاخص جهانی به این سمت می‌رود و از 100 سال پیش پرستاری، رشته آکادمیک در ایران بود. تشکل‌های پرستاری معتقدند این طرح در صورتی که اجرا شود پرستاری را از حالت آکادمیک خارج می‌کند.

وی پرستاران آکادمیک را با پرستاران بیمارستانی قیاس کرد و گفت: از سوی دیگر این اعتقاد وجود دارد که تعداد پرستار زیاد و منابع محدود است و اگر نیروهای ارزان و غیر دانشگاهی داشته باشیم تن به هر شرایطی می‌دهند که کار کنند در شرایطی که عرضه پرستاری زیاد باشد آنها توقع کارانه و حقوق‌های چند میلیونی را مطالبه نخواهند کرد. همچنین برای مثال پرستاری که جذب بیمارستان خصوصی می‌شود دیگر نمی‌تواند جایی دیگر کار کند چون مدرک ندارد و مجبور است 30 سال تن به هر شرایطی بدهد و در آن بیمارستان کار کند.

قائم مقام سازمان نظام پرستاری تصریح کرد: در حال حاضر حداقل 10 هزار پرستار بیکار داریم که به جز تهران در سایر نقاط کشور پرستار به اندازه‌ای که نیاز باشد هست ولی وزارت بهداشت آمارهای ما رو صحیح نمی‌داند و قرار است کارگروهی تشکیل شود و این آمارها راستی آزمایی شود.

بر اساس این گزارش، هر سه دانشکده پرستاری در تهران در مجموع 360 دانشجو پذیرش می‌کنند اما اجرای این طرح به تنهایی یک ظرفیت 1400 نفری پرستار را به 15 بیمارستان دولتی و خصوصی زیر مجموعه دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی اضافه می‌کند که بدون تحصیلات دانشگاهی جذب بیمارستان‌ها می‌شوند؛ از سوی دیگر آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌دهد در 4 سال گذشته 40 هزار پرستار فارغ‌التحصیل شده‌اند که 16 هزار نفرشان جذب وزارت بهداشت شده‌اند و هم اینک 20هزار پرستار فارغ‌التحصیل بیکار داریم.

در نهایت سوال اصلی این است که تکلیف گذراندن دروس نظری برای این پرستاران چه می‌شود؟ این پرستاران تنها در همان بیمارستان امکان کار دارند و اگر بیمارستان آنها را نخواهد بیکار می شوند؟ آیا این پرستاران کار «کمک پرستار» را می کنند یا بهیار؟ چه مدرکی به آنها داده می شود؟

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری علم و فناوری، تاریخ انتشار 8 شهریور 96، کد مطلب: 34459:www. stnews.ir