شعارسال: صادرات به معنای ارتباط با بازارهای خارجی و تقاضای خارجی ها برای کالاهای داخلی است. از این رو توجه به آن باعث توسعه کشورها می شود که علاوه بر رشد اقتصادی، افزایش توان رقابت پذیری در عرصه های بین المللی را نیز ممکن می سازد. امروزه با توجه به جهانی شدن اقتصاد، تمام کشورها نیازمند صادرات و واردات هستند زیرا به تنهایی نمی توانند همه نیازهای خود را تامین کنند.

تولید نیز نقش مهمی در پیشرفت جوامع ایفا می کند و افزایش آن، باعث بالا رفتن صادرات و به دنبال آن اشتغال و درآمد ملی می شود که این مهم نیز از دید دولتمردان و اقتصاددانان پنهان نمانده است.

دولتمردان و اقتصاددانان ایران در سال های گذشته برای قطع وابستگی خود به نفت به ارتباط صادرات و رشد اقتصادی توجه ویژه ای داشته اند. هر چند افزایش صادرات بدون توجه به تحول های سیاسی منطقه ای و بین المللی امکان پذیر نخواهد بود. از این رو با توجه به اهمیت صادرات، دولت باید بستر مناسبی برای هرچه بهتر برقراری این مهم فراهم کند که در دولت یازدهم و با حضور سیاستمداران کارآمد در حوزه سیاست خارجی امکان پذیر شده است و این مهم در دولت دوازدهم هم پیگیری می شود.

29 مهر با تصویب شورای فرهنگ عمومی کشور به عنوان «روز صادرات» نامگذاری شده است تا بیانگر عزم و اراده ملی در مجموعه دولت و مردم برای توسعه صادرات غیرنفتی و در نتیجه پیشرفت اقتصادی کشور باشد. شعار روز صادرات در سال جاری «صادرات؛ تکرار عزم ملی» است.

سازمان توسعه تجارت ایران هرساله با هدف توسعه فرهنگ عمومی صادرات و تشویق صادرکنندگان و فعالان اقتصادی و بازرگانی، روز صادرات را برگزار می کند و با حضور رییس جمهوری از بنگاه های صادراتی برتر کشور تقدیر به عمل می آورد.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت «روز صادرات» با «هادی حق شناس» کارشناس اقتصادی، معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان بنادر و دریانوردی کشور و نماینده دوره هفتم مجلس شورای اسلامی به گفت وگو پرداخته است.

- متن کامل گفت وگوی ایرنا را در ادامه می خوانیم:

***ایرنا: جایگاه صادرات در توسعه و پیشرفت کشورها را چگونه ارزیابی می کنید؟

**حق شناس: اگر کشوری می خواهد مراحل پیشرفت را سپری کند، باید به تولید کالا و خدمتی که سبب افزایش صادرات شود، توجه داشته باشد. در واقع تمام کشورهای توسعه یافته، بخش قابل توجهی از تولید ناخالص ملی خود را از محل صادرات تامین می کنند یا اینکه یکی از محورهای توسعه آنها تولید کالا و خدمات برای صادرات به شمار می رود زیرا وقتی کالایی صادر می شود به این معنا است که تولید آن کشور چنان کیفیتی دارد که می تواند بازارهای بین المللی را به دست آورد و بازار ملی و بین المللی را تصاحب کند. به همین سبب به هر میزان که کشورها بتوانند کالا و خدماتی تولید کنند که منشا صادرات باشد این نشان می دهد که به یکی از محورهای مهم توسعه دست پیدا کرده اند.

***ایرنا: وضعیت صادرات در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی را چگونه ارزیابی می کنید و موانع آن را چه می دانید؟

**حق شناس: پس از پیروزی انقلاب اسلامی شرایطی مانند جنگ تحمیلی، تحریم های ظالمانه و ... باعث شد که ایران نتواند فناوری های روز دنیا را در اختیار بگیرد و در تولید محصول های باکیفیت بالا از آن استفاده کند. از این رو کالاهایی که تولید می شد کمتر قابلیت صادرات پیدا می کرد، به همین سبب فروش نفت خام و گاز و فرآورده های اولیه بخش قابل ملاحظه ای از صادرات را به خود اختصاص می داد و بخش عمده ای از کالاهایی که صادر می شد کالای نهایی نبود و بیشتر خام فروشی صورت می گرفت. البته در کنار آن صادرات صنعتی وجود داشت اما با توجه به بزرگی اقتصاد ایران که تولید ناخالص ملی حدود 420 تا 450 میلیارد دلار است بهترین نمونه صادرات در چند سال گذشته اتفاق افتاده است.

***ایرنا: چه ارتباطی میان قدرت چانه زنی سیاسی در حوزه بین الملل با میزان و توان صادرات و قدرت اقتصادی کشورها وجود دارد و این مهم در دولت یازدهم و دوازدهم چگونه اتفاق افتاده است؟

**حق شناس: قدرت چانه زنی سیاسی در حوزه بین الملل نقش مهم و اثرگذاری در صادرات و به دنبال آن قدرت اقتصادی کشور ایجاد می کند. اتفاقی که در دولت یازدهم افتاد، بهترین نمونه آن بود. وزارت امورخارجه دولت یازدهم در پسابرجام با گروه های اقتصادی و بازرگانی سفرهای خارجی خود را انجام می داد. در سال های گذشته سفارتخانه ها بیشتر به کارهای سیاسی می پرداختند، در صورتی که باید حافظ منافع سیاسی و اقتصادی باشند زیرا سفارتخانه های خارجی در ایران تنها به کار سیاسی بسنده نمی کنند و به دنبال بازاریابی برای محصول های خود نیز هستند. رویکردی که در دولت یازدهم و در دولت دوازدهم با ایجاد معاونت اقتصادی ایجاد شد، این بود که رویکرد سفارتخانه ها و وزارتخانه ها برای بازاریابی محصول های ایرانی و در راستای هدف های اقتصادی نیز باشد که این مهم می تواند در افزایش صادرات غیرنفتی اثر مثبتی بگذارد.

***ایرنا: صادرات با هدف های اقتصاد مقاومتی ابلاغی آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری چگونه در ارتباط است؟

**حق شناس: ایران به هر میزان که بتواند به کشورهای دیگر کالا صادر کند به همین اندازه هم این کشورها به ایران نیاز دارند اما در صورتی که این اتفاق عملی نشود و مقدار واردات کالا بیشتر باشد، نمی توان بی نیاز از کشورهای دیگر زندگی کرد و اقتصاد مقاومتی تحقق پیدا نمی کند اما اگر ارزش صادرات چند برابر واردات باشد در واقع در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی برنامه ریزی می شود. در سال های 1394 و 1395 خورشیدی صادرات غیرنفتی کشور بیش از واردات شد و این امر نشان داد که گام هایی در راستای تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی برداشته شده است اما این تلاش ها باید پایدار و بلندمدت باشد.

***ایرنا: توجه به چه عواملی می تواند کشور را در زمینه افزایش صادرات یاری رساند و ایران در چه حوزه های قابلیت رشد و افزایش صادرات دارد؟

**حق شناس: برای موفقیت در زمینه صادرات باید به فناوری اهمیت داد؛ یعنی برای تولید کالاها بایستی از فناوری های روز دنیا استفاده کرد تا بتوان کالاهایی با کیفیت بالا برای صادرات به بازار کشورهای دیگر تولید کرد. جذب سرمایه گذاری خارجی نیز یکی دیگر از راهکارهای افزایش صادرات است که این رقم دولت یازدهم در حد 2 یا سه میلیارد دلار بوده است که باید به میزان قابل توجه ای افزایش پیدا کند. باید دقت کرد که صادرات تنها به کالا محدود نمی شود و می تواند شامل خدمات هم شود و مهمترین مورد تنها دربردارنده بانک، بیمه و انبارداری کالا نیست بلکه گردشگری هم یک نوع صادرات خدمات است که با توجه به ظرفیت های فراوانی که در ایران به ویژه در جزیره های قشم و کیش وجود دارد کمتر به آن توجه شده است. از این رو می توان با فراهم کردن تسهیلات مناسب در زمینه گردشگری، صادرات کشور را توسعه داد. به طور کلی سیاست های دولت باید توجه به جذب سرمایه گذاری و توسعه بخش خدمات در راستای افزایش صادرات غیرنفتی باشد.

***ایرنا: عملکرد دولت را در زمینه صادرات چگونه است و این امر چگونه باید تداوم یابد؟

**حق شناس: دولت یازدهم در زمینه صادرات به موفقیت هایی دست پیدا کرده و در 2 سال گذشته برای نخستین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی صادرات غیرنفتی کشور بیشتر از واردات بوده است؛ یعنی ایران در 1395 خورشیدی حدود 44 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشت در حالی که واردات حدود 43 میلیارد دلار بود. البته در 1394 خورشیدی واردات کشور به نسبت صادرات حدود 2 میلیارد دلار کمتر بود که بهبود نرخ ارز در این دولت را باید علت این افزایش صادرات دانست زیرا هر بار که نرخ ارز بهبود پیدا کند، صادرات نیز افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین سرمایه گذاری هایی که در بخش پتروشیمی انجام گرفته بود، محصولاتی را برای صادرات در این دولت آماده کرد. به هر حال همین که صادرات کشور بیشتر از واردات شده یک گام مهم و تاثیرگذار است که باید در سال های آینده این مهم ادامه پیدا کند زیرا ظرفیت اقتصادی کشور بیش از این میزان به شمار می رود و می توان با ایجاد تسهیلات در این زمینه به این مهم دست پیدا کرد.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری ایرنا ، تاریخ انتشار: 29 مهر 1396 ، کدخبر: 82702740 ، www.irna.ir‏