درحال‌حاضر آذربایجان‌غربی با سطح زیر بیش از ۴۸ هزار هکتار قطب تولید تخمه‌های آجیلی آفتابگردان و کدو به‌شمار می‌رود. این محصول بیش‌تر در شهرستان‌های خوی، ارومیه، سلماس و چایپاره تولید می‌شود.

در این بین شهرستان خوی با تولید ۴۰ درصد و توزیع بیش از ۷۰ درصد تخمه‌های آجیلی در صدر تولیدکنندگان کشور قرار گرفته و وجود اراضی کشاورزی مرغوب و مستعد، بالا بودن تقاضا در بازار، کشت آسان و داشتن امکان کشت دوم از مهم‌ترین علل رونق کشت دانه‌های آجیلی در خوی است.

وجود بزرگ‌ترین میدان خشکبار به‌خصوص تخمه‌های آجیلی در خاورمیانه و تنها بازار بورس محصولات دانه‌های آفتابگردان و کدو آجیلی کشور در خوی بیانگر نقش مهم و سهم بالای این شهرستان در تولید این محصول است.

در سال‌های اخیر به‌خصوص چهار سال گذشته واردات بی‌رویه تخمه از کشورهایی چون چین و کانادا آن هم با ارز نیمایی کشاورزان خوی و آذربایجان‌غربی در مرز ورشکستگی قرار داده و مرزهای مشکل تا جایی پیش رفته است که در برخی از برهه‌های زمانی تعطیلی میدان خشکبار و تجمع کشاورزان نیز دردی را دوا نکرده، این در حالی است که همچنان واردات بی‌رویه ادامه دارد.

واردات تخمه‌های آجیلی زندگی کشاورزان را تحت‌تأثیر قرار داده است

در کنار واردات بی‌رویه تخمه آجیلی به اسم دانه‌های روغنی با ارز مبادله‌ای که کمر کشاورزان و تجار منطقه را شکسته متأسفانه صادرات این محصولات نیز اوضاع مناسبی ندارد. هم‌اکنون تنها مقصد صادرات این محصول کشور امارات است که خریدار بخش کوچکی از تخمه آجیلی تولیدکنندگان خوی است.

با توجه به این‌که اقتصاد آذربایجان‌غربی بر پایه کشاورزی است و معیشت بخش زیادی از مردم استان از این راه تأمین می‌شود، واردات بی‌رویه تخمه‌های آفتابگردان و کدوی آجیلی اقتصاد این منطقه را تحت‌الشعاع قرار داده است.

درحال‌حاضر نیز معیشت بیش از ۱۵ هزار نفر از مردم شهرستان خوی به تولید و فروش تخمه‌های آجیلی وابسته است؛ اما واردات بی‌رویه تخمه‌های آجیلی که کیفیت پایین‌تری نسبت به تخمه‌های آجیلی شهرستان خوی دارند، به‌زودی موجب کاهش اراضی زیرکشت آن در خوی می‌شود و زمینه مهاجرت روستاییان را فراهم خواهد کرد.

در کنار واردات و بی‌رونقی صادرات تخمه‌های آجیلی در منطقه، نبود بسته‌بندی مناسب، کشت به‌ روش سنتی و استفاده نکردن از بذر اصلاح شده و هیبریدهای پرمحصول و نبود تکنولوژی جدید سورتینگ و فرآوری نیز از دیگر چالش‌هایی است که این بخش را با مشکلات زیادی مواجه کرده است.

گمرک مانع ورود تخمه‌های آجیلی به اسم دانه‌های روغنی شود

نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی درخصوص آخرین مسائل و مشکلات پیش‌روی تخمه‌های آجیلی افزود: هم‌اکنون شهرستان خوی نیمی از تخمه‌های آجیلی کشور را تولید و ۷۰ درصد از بازار توزیع در کشور را برعهده دارد. معیشت بیش از ۱۵هزار نفر از راه تولید و توزیع این تخمه‌های آجیلی است.

تقی کبیری با بیان این‌که همچنین بزرگ‌ترین میدان خشکبار به‌خصوص تخمه‌های آجیلی در خاورمیانه و تنها بازار بورس محصولات دانه‌های آفتابگردان و کدو آجیلی کشور در خوی قرارد که گویای نقش مهم این شهرستان در این زمینه است، افزود: اما متأسفانه بی‌توجهی و غفلت مسئولان چه استانی و چه کشوری موجب شده از این ظرفیت استفاده درستی نکنیم.

وی با اشاره به اوضاع نامناسب صادرات تخمه‌های آجیلی افزود: این درحالی است که واردات نیز با ارز مبادله‌ای به اسم دانه‌های روغنی سال‌های متمادی است اقتصاد منطقه و معیشت کشاورزان این شهرستان و استان را تحت تأثیر قرار داده است.

کبیری با بیان این‌که قبل از سال ۹۵ تعرفه تخمه‌های آفتابگردان پنج و تخم کدو ۱۰ درصد و صادرات این محصولات نیز ممنوع بود، عنوان کرد: با تلاش‌های صورت گرفته هم‌اکنون تعرفه‌های تخمه آفتابگردان به ۴۰ درصد و تخم کدو به ۵۵ درصد افزایش یافته و صادرات نیز آزاد شد.

نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: درحال‌حاضر ارز مبادله‌ای برای کالاهای ضروری در کشور استفاده می‌شود؛ اما عده‌ای سودجو تخمه‌های آجیلی را به اسم دانه‌های روغنی با ارز مبادله‌ای وارد کشور می‌کنند که این موضوع به اقتصاد منطقه و حتی کشور آسیب می‌زند.

کبیری با اشاره به غفلت گمرک در این زمینه عنوان کرد: دانه‌های روغنی به‌راحتی از تخمه‌های آجیلی قابل تفکیک است؛ اما به‌دلایل نامشخص به‌راحتی عده‌ای سودجو از طریق مبادی رسمی با ارز نیمایی اقدام به واردات تخمه‌های بی‌کیفیت آجیلی به اسم دانه‌های روغنی می‌کنند.

وی خواستار مشوق‌های صادراتی برای تخمه‌های آجیلی از سوی دولت شد و خاطرنشان کرد: کالاهایی که کشور به‌راحتی توان تولید در داخل را دارد واردات آن حرام شرعی و قانونی است و ممنوعیت ورود به‌نفع کشاورزان بوده و ضمن ایجاد اشتغال اقتصاد و معیشت منطقه را نیز رونق می‌بخشد.

نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: هم‌اکنون در کنار مشکل واردات به‌علت نوسانات بازار و بالا بودن قیمت محصول داخلی واردات تخمه‌های آجیلی از چین و اوکراین با وجود داشتن تعرفه ۴۰ درصدی باز هم برای مصرف‌کننده داخلی باصرفه‌تر است.

کبیری حجم معاملات بازار تخمه در شهرستان خوی را هشت‌هزار میلیارد ریال در سال اعلام و اضافه کرد: تنها بازار بورس این محصول در کشور با ۳۰۰ غرفه و یک‌صد واحد فرآوری، بوجاری و اشتغال‌زایی برای سه‌هزار نفر به‌صورت مستقیم در شهرستان خوی فعال است.

نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی گفت: اگر محصول تخمه در خوی از ناحیه دولت حمایت شود در سه بخش کشاورزی، تولید و صادرات می‌توان اشتغال‌زایی خوبی ایجاد کرد و با احداث صنایع تبدیلی فرآوری تخمه فرصت اشتغال را برای جوانان منطقه فراهم کنیم.

امسال ۵۵ هزارتن تخمه آجیلی در آذربایجان‌غربی تولید می‌شود

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی گفت: درحال‌حاضر ۴۸ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی استان زیرکشت تخمه‌های آجیلی است که از این میزان ۲۴هزار و ۵۰۰ هکتار تخم کدو و ۲۳هزار و ۷۵۰ هکتار تخمه‌های آفتابگردان است.

علی عیدی پیش‌بینی تولید تخمه‌های آجیلی در استان را بیش از ۵۵ هزار تن عنوان کرد و گفت: از این میزان ۱۹هزار و ۶۰۰ تن تخم کدو و ۳۵ هزار و ۶۲۵ تن پیش‌بینی تولید تخمه‌های آفتابگردان است.

وی با بیان این‌که تنها بازار خرید و فروش تخمه‌های آجیلی کشور در خوی قرار دارد، افزود: هم‌اکنون ۱۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم از این بازار معیشت می‌کنند که نیازمند توجه جدی دولت است.

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی درخصوص علت نامناسب بودن صادرات تخمه‌های آجیلی افزود: نبود ارقام هیبرید، نبود واحدهای نوین بسته‌بندی، نوسان قیمت خرید، نبود ثبات قیمت در بازار آزاد از مهم‌ترین مشکلات بازار تخمه‌های آجیلی به‌شمار می‌رود.

عیدی با بیان این‌که نمونه‌های تخم‌ آفتابگردان که در این منطقه تولید می‌شود روغنی و آجیلی است که تخم آفتابگردان آجیلی، شامل پسته‌‌ای، قلمی، بادامی، دور سفید و ارقام آفتابگردان روغنی شامل لاکومکا، هایسون و ارقام هیبرید است، افزود: پیش‌بینی می‌شود امسال بیش از ۳۰ هزار تن محصول از مزارع تخمه‌های آجیلی آفتابگردان و کدو برداشت شود.

مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی شمشیری، پسته‌ای، دور سفید و بادامی را ازجمله ارقام کشت شده آفتابگردان و کدو امسال در خوی اعلام و اضافه کرد: در شهرستان خوی بیش از ۱۵ هزار خانوار با کشت این محصولات امرار معاش می‌کنند.

تخمه‌های وارداتی آلوده به مواد شیمیایی نگهدارنده هستند

رئیس اتحادیه خشکبار خوی نیز با تأیید مشکلات واردات و صادرات تخمه‌های آجیلی گفت: بسیاری از تخمه‌های وارداتی آلوده به مواد شیمیایی نگهدارنده است و در فرآوری این تخمه‌ها نوعی بوی نامطبوع متصاعد می‌شود و در بلندمدت موجب بروز بیماری‌های گوارشی می‌شود.

رستملو در آخرین گفت‌وگوی خبری خود با بیان این‌که برای جلوگیری از این مشکل باید مکانیزیمی تعریف شود که هزینه‌های تولید برای کشاورز را پایین آورد، افزود: ورود تخمه‌های آجیلی از کشورهای چین و اوکراین برای مصارف دام و روغن‌کشی با تعرفه پایین از مبادی رسمی کشور و عرضه آن به مصرف‌کنندگان با نصف قیمت موجب تهدید بازار این محصول در کشور شده است.

رئیس اتحادیه خشکبار خوی ادامه داد: استفاده از بذرهای اصلاح شده به‌جای کشت سنتی موجب افزایش کیفیت محصول و افزایش تولید در سطح هکتار خواهد شد و این امر مستلزم ورود و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است.

اگر از اهمیت این موضوع که معیشت ۱۵هزار نفر از مردم آذربایجان‌غربی از تخمه‌های آجیلی تأمین می‌شود هم بگذریم، ورود تخمه‌های آجیلی آلوده به مواد شیمیایی نگهدارنده با ارز مبادله‌ای نه‌تنها اقتصاد کشور بلکه سلامت مردم را نیز تهدید می‌کند، این امر ضرورت توجه دولت به این بخش را دوچندان می‌کند.

در این راستا تسهیل صادرات، تزریق نقدینگی و ایجاد تشکل صنفی کارآمد و ناظر بر بازار بورس می‌تواند موجب رونق بخش کشاورزی در آذربایجان‌غربی به‌خصوص شهرستان خوی شود.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته ازسایت خبری سبزینه، تاریخ انتشار:25  تیر 1398 ، کدخبر:72183 ،www.sabzineh.org