مجلس هفتم در شرایطی روی کار آمد که موج رد صلاحیت‌ها کاندیدا‌های اصلاح‌طلب را از دور انتخابات عقب راند. درآن مقطع اصلاح‌طلبان انتخابات را تحریم کردند و نتیجه این شد که مجلسی اصولگرا روی کار آمد البته تعداد اصلاح‌طلبان به اندازه یک فراکسیون بود برای همین فراکسیون اقلیت مجلس هفتم با حضور نمایندگان اصلاح طلب شهرستانی به دبیرکلی محمدرضا تابش عضو جبهه مشارکت و با حضور اسماعیل گرامی مقدم، عضو حزب اعتماد ملی، اکبر اعلمی و چند اصلاح طلب دیگر با نام فراکسیون «خط امام (ره)» تشکیل شد. اصولگرایان در ابتدای مجلس هفتم یک فراکسیون به نام فراکسیون «اصولگرایان» تشکیل دادنداما اختلافات باعث شد تا در ادامه به سه شاخه انشعاب پیدا کند و فراکسیون «اصولگرایان مستقل» متشکل از افرادی مانند افروغ، الهام امین‌زاده و … در این فراکسیون تعریف شدند از سوی دیگر فراکسیون‌هایی «وفاق ملی و کارآمدی» و «حزب‌الله» نیز تشکیل شدند.

مجلس هشتم یکی از همان مجلسی بود که اکثریت قریب به اتفاق دست اصولگرایان بود و اصلاح‌طلبان اقلیت کمی را در دست داشتند که همان تعداد یعنی افرادی مانند داریوش قنبری، کواکبیان، خباز و …فراکسیون خط امامی‌ها را تشکیل دادند. اما از سوی دیگر فراکسیون اصولگرایان به عنوان فراکسیون اکثریت تشکیل، اما در سال‌های پایان عمر مجلس هشتم بود که حامیان محمود احمدی‌نژاد با ریاست روح‌الله حسینیان فراکسیون «انقلاب اسلامی» را تشکیل دادند فراکسیونی که از آن به نطفه جبهه پایداری یاد می‌شود. بعد از پایان مجلس هشتم و روی کار آمدن مجلس نهم، اختلافات اصولگرایان در حمایت از محمود احمدی‌نژاد پررنگ‌تر شد تا آنجا که بخشی از اصولگرایان که در ردیف اصولگرایان میانه‌رو در مقابل پایداری‌ها تعریف می‌شدند فراکسیون اکثریت «رهروان ولایت» را تشکیل دادند و فراکسیون اصولگرایان از نمایندگان پایداری و جمعیت رهپویان و … نیز در یک فراکسیون جمع شدند.

۸ خرداد ۹۵ وقتی مجلس دهم شکل گرفت، تصور بر این بود که دو فراکسیون اصولگرایان و اصلاح‌طلبان تشکیل شود، اما از آنجا که اصولگرایان میانه یا همان مستقلین راه خود را فردای انتخابات از اصلاح‌طلبان جدا کردند این اتفاق نیفتاد و سه فراکسیون «اصولگرایان ولایی» «مستقلین ولایی» و «امید» که همان اصلاح‌طلبان بودند تشکیل شد؛ سه فراکسیونی که هیچ‌کدام اکثریت را در دست نداشتند و زد و بند‌های سیاسی و توافقات پشت پرده بود که در صحن علنی معادلات را تعیین می‌کرد آنچنان که فراکسیون مستقلین گاهی به سمت راست تغییر جهت می‌داد و گاهی به سمت چپ.

در مجلس یازدهم، قبل و اندکی بعد از تشکیل، شاهد زمزمه‌های زیادی برای تشکیل انواع فراکسیون‌ها بودیم و هستیم. بعنوان نمونه:

فراکسیون اقتصاد دانش بنیان: سید محسن دهنوی، از منتخبان تهران و عضو جبهه نیرو‌های انقلاب در این باره می‌گوید: تذکرات مقام معظم رهبری برای شتاب دادن به شکل‌گیری شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور و نیازی که شیوع بیماری کرونا به تولیدات علمی تعدادی از منتخبان مجلس یازدهم را مجاب کرد که می‌بایست اقدامات مؤثرتری در این زمینه داشته باشند و با تشکیل «فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان» مجلس یازدهم در تلاش هستند تا حرکت رو به جلوی زیست‌بوم فناوری و نوآوری در کشور را تسریع کنند.

فراکسیون اقدام پیش‌دستانه علیه تهدیدات آمریکا: این فراکسیون البته از سال گذشته همراه با افزایش تهدید‌های آمریکا به منظور مقابله پیشدستانه با این اقدامات اعلام موجودیت کرد، اما ادامه کار در مجلس یازدهم سبب شده تا منتخبان به این فکر بیفتند که این فراکسیون به صورت تخصصی‌تر در مجلس یازدهم پیگیری شود. این فراکسیون قرار است با تشکیل کمیته‌های تخصصی در حوزه تحریم‌ها فعالیت کند و بخش‌هایی را که متأثر از فشار‌های خارجی است شناسایی و تقویت کند. برخی از نمایندگان معتقد به این فراکسیون، به دنبال تشکیل فراکسیون دیپلماسی بین المللی و منافع ملی افتادند. حسین نوش آبادی نماینده منتخب مردم ورامین، قرچک و پیشوا، در این خصوص معتقد است که، هشتاد نفر از نمایندگان دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی، ضمن استقبال از تشکیل فراکسیون «دیپلماسی بین المللی و منافع ملی» آمادگی خودشان را برای عضویت در این فراکسیون، اعلام کردند.

 

فراکسیون «مدیران ارشد دولت‌های نهم و دهم»: در میان نمایندگان مجلس یازدهم، وزرا و استانداران احمدی‌نژادی زیاد هستند؛ از وزرای دولت نهم و دهم گرفته تا کارگزاران و استانداران تعداد قابل توجهی در میان آن‌ها به چشم می‌خورد؛ افرادی که قابلیت آن را دارند تا یک فراکسیون جداگانه تشکیل بدهند. شنیده‌ها حاکی از آن است که احتمال اعلام موجودیت فراکسیون دیگری هم در مجلس یازدهم هست. تشکیل فراکسیون «مدیران ارشد دولت‌های نهم و دهم» موضوعی است که این روز‌ها در رسانه‌ها مطرح است. احمد علیرضابیگی، نماینده مردم تبریز ضمن طرح چنین موضوعی با روزنامه سازندگی بیان کرده که که چهره‌هایی، چون فریدون عباسی، حمیدرضا حاجی‌بابایی، شمس‌الدین حسینی و علی نیکزاد دیگران در آن حضور خواهند داشت.

فراکسیون «گام دوم انقلاب»: جمعی از نمایندگان منتخب مجلس یازدهم، فراکسیون گام دوم انقلاب را با هدف تلاش در جهت تحقق اهداف بیانیه گام دوم تشکیل دادند. گفته شده ایجاد پویایی، تحرک و نو آوری در ساختار‌های اداری و تشکیلاتی مجلس، اجتماعی سازی و ایجاد بستر‌های لازم برای مشارکت همه مردم، تشکل‌ها و احزاب در امور تقنینی کشور، کارآمد سازی مجلس در حوزه‌های مختلف قانونگذاری و نظارت و گسترش فضای تعامل و گفتگو نمایندگان با یکدیگر و حفظ وحدت و یکپارچگی مجلس از جمله راهبرد‌های این فراکسیون است.

فراکسیون کارگری و بازنشستگان: ولی اسماعیلی نماینده مردم گرمی در مجلس یازدهم از تشکیل فراکسیون کارگران و بازنشستگان برای حمایت از این قشر در مجلس خبر داد. فراکسیون کارگری منتخبین مجلس یازدهم در ۲۳ اردیبهشت ماه با شرکت ۲۰ نفر از نمایندگان مجلس، اعلام موجودیت کرد. اسامی اعضای این فراکسیون به شرح زیر است: ۱-علی نیکزاد ۲- علی بابابی ۳- رسول نژاد ۴-سید امیرحسین قاضی زاده ۵- رضا نعمتی ۶- سید احسان قاضی هاشمی ۷- علیرضا منادی ۸- رضا تقی‌پور ۹- پروین صالحی ۱۰- رسول فرخی ۱۱- عزیزی ۱۲- جعفر قادری ۱۳- معصومه پاشایی ۱۴ حاجی علینژاد ۱۵- وحدت ۱۶- علی کریمی ۱۷- حجت الاسلام محمد صفری ۱۸- محمد عباس زاده ۱۹- شمس الدین حسینی ۲۰- عبدالرضامصری.

فراکسیون مناطق محروم: آیت‌الله مصطفی محامی نماینده، ولی فقیه در سیستان و بلوچستان و در دیدار با فاضلی منتخب مردم سراوان در یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، ضمن ابراز خرسندی از اعلام موجودیت فراکسیون مناطق محروم در مجلس یازدهم اظهار داشت: این فراکسیون باید مسائل مهم مناطق محروم کشور را پیگیری کرده و سپس تصویب قوانین مناسب را در دستور کار قرار دهد. فاضلی منتخب مردم سراوان در مجلس یازدهم شورای اسلامی نیز در این دیدار، از راه‌اندازی فراکسیون شهر‌های محروم در مجلس آینده خبر داد و گفت: این فراکسیون شامل حدود ۱۲۰ نماینده شهرستان‌های محروم از سراسر کشور است و قرار است تا مسائل مربوط به محرومیت را در کشور پیگیری کند. قرار شد در این فراکسیون که شامل نمایندگان شهر‌های کوچک و کمتر توسعه یافته است مسائل برای پیشرفت و توسعه شهر‌ها و کشور به صورت هماهنگ پیگیری شود.

فراکسیون نیرو‌های انقلاب اسلامی: این فراکسیون را بعنوان اولین فراکسیون مجلس شورای اسلامی در دور یازدهم می‌شناسند. ولی اسماعیلی، از نمایندگان اصولگرای راه یافته به مجلس یازدهم، اعلام کرد که این فراکسیون ۲۳۵ عضو دارد و در عین حال، نام رئیس و اعضای هیات رئیسه این فراکسیون اعلام نشده است. محمد مهدی زاهدی منتخب مردم کرمان در خصوص این فراکسیون بیان نموده است که، دستور جلسه نشست قبلی این فراکسیون، فارغ از ارائه اهداف و برنامه کاندید‌های هیئت رئیسه، درباره اصلاح اساسنامه یا مرام نامه فراکسیون و همچنین درمورد بند ۱ تبصره ۳۶ که درباره حضور نمایندگان در کمیسیون‌های مختلف بود. این فراکسیون، اولین اعلام و اعمال قدرت خود را در انتخابات هیات ردیسه مجلس در روز چهارشنبه ۷ اردیبهشت ۱۳۹۹، به رخ کشید.

فراکسیون مستقلین: از میان ۲۹۰ کرسی مجلس و ۲۰۲ حوزه انتخابیه، ۲۲۱ نفر اصولگرا، ۱۶ نفر اصلاح‌طلب و ۳۴ نفر مستقل هستند؛ همچنین پنج نفر از نمایندگان اقلیت دینی بوده و تکلیف ۱۴ کرسی مجلس یازدهم در دور دوم مشخص می‌شود؛ پس می‌توان انتظار داشت که مستقلان هم مانند دوره‌های قبل فراکسیونی را در این مجلس تشکیل دهند. بر این قاعده، سیدمهدی فرشادان، منتخب مردم سنندج، دیواندره و کامیاران از اعلام موجودیت فراکسیون مستقلین در مجلس یازدهم خبر داد. وی افزود: برخلاف برخی دیدگاه‌ها که مجلس یازدهم را بە یکسویه نگری متهم می‌کنند، مجموعه‌ای خدوم و تلاشگر طبق روال مجلس قبلی معتقد به دیدگاهی مستقل در اداره امور مجلس هستند و بە همین منظور در طلیعه تشکیل مجلس یازدهم با همفکری طیفی از منتخبین سابق و لاحق اقدام به تشکیل فراکسیون مستقلین مجلس کرده‌اند تا ضمن رد اتهام یکسو نگری مجلس، آراء مستقل را نیز گرد هم آورده تا بعنوان بازوان کارآمد مجلس نقش تاریخی خود را ایفا کنند.

فراکسیون رفاه و تامین اجتماعی: غلامحسین رضوانی منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم، از تأسیس و راه‌اندازی فراکسیون رفاه و تأمین اجتماعی با ابتکار تعداد کثیری از نمایندگان منتخب مجلس یازدهم خبر داد و اظهار داشت: با توجه به اهمیت موضوع تأمین اجتماعی در زندگی مردم و از آنجا که نظام حمایت اجتماعی در ابعاد مختلف آن جزء حقوق بنیادین ملت در قانون اساسی بوده و گسترش چتر تأمین اجتماعی در معنای عام و جامع آن، برای همه مردم ایران به‌خصوص طبقات محروم، از اهداف و دغدغه‌های انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی بوده، لازم است.

فراکسیون محیط زیست: فراکسیون محیط زیست در مجلس یازدهم با حضور جمعی از نمایندگان، اعلام موجودیت کرد. در جلسه اعلام موجودیت این فراکسیون که عصر روز چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت برگزار شد، سمیه رفیعی منتخب مردم تهران، اقبال شاکری منتخب مردم تهران، شریفیان منتخب مردم تهران، مالک شریعتی منتخب مردم تهران، ایزدخواه منتخب مردم تهران، فاطمه قاسم‌پور منتخب مردم تهران، احمدی بیغش منتخب مردم شازند، حجت‌الاسلام میرتاج‌الدینی منتخب مردم تبریز، پاشایی‌فام منتخب مردم مرند، سارا فلاحی منتخب مردم ایلام، سیدجواد ساداتی‌نژاد منتخب مردم کاشان و محسن پیرهادی منتخب مردم تهران حضور داشتند.

فراکسیون مبارزه با فساد: دکتر مالک شریعتی درباره جزئیات مربوط به این فراکسیون، گفت: موضوع این فراکسیون فرابخشی که به برکت شهید دیالمه به نام آن شهید والامقام نامیده شده، شفافیت و مبارزه با فساد و رانت است. هرچند این فراکسیون هنوز تاسیس نشده، موضوع و محتوای کارش را مطرح کردیم تا کسانی که می‌خواهند با ما همراه شوند آمادگی داشته باشند. برای اقدامات مقدماتی نیز هنوز جلسات مهمی برگزار نکردیم و جلسات آن پس از آغاز به کار مجلس برگزار می‌شود.

فراکسیون گردشگری: در راستای رونق صنعت گردشگری در کشور با توجه به ظرفیت‌ها و قابلیت‌هایی که در این حوزه وجود دارد، تشکیل فراکسیون قوی گردشگری در مجلس شورای اسلامی با جدیت پیگیری می‌شود. پیش‌نویس تشکیل این فراکسیون تهیه شده و در جلسه با مجمع نمایندگان شمالغرب کشور این مهم مطرح و با اخذ موافقت در راستای تشکیل این فراکسیون برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های گردشگری موجود اقدام می‌شود.

فراکسیون قرآن، عترت و نماز: حجت‌الاسلام نصر‌الله پژمان‌فر، رئیس فراکسیون قرآن، عترت و نماز در مجلس دهم، با بیان اینکه قطعاً فراکسیون قرآن، عترت و نماز در مجلس یازدهم هم حضور بسیار فعالانه‌ای خواهد داشت، تصریح کرد: تلاش داریم این فراکسیون از فعال‌ترین فراکسیون‌های مجلس آینده باشد. وی افزود: فراکسیون مذکور در مجلس دهم به صورت ویژه به برخی از فعالیت‌ها پرداخته که نیمه کاره مانده و آن‌ها را می‌بایست در دور جدید مجلس، دنباله گیری کنیم.

علاوه بر فراکسیون‌های مورد اشاره، زمزمه‌هایی در خصوص تشکیل فراکسیون‌هایی همانند فراکسیون اشتغال (فریدون عباسی)، مدیریت پروژه‌های شهری (اقبال شاکری)، نظارت بر زیر مجموعه‌های کجلس (حسینعلی حاجی دلیکانی)، شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات (زهره سادات لاجوردی)، حمایت از جهش تولید (زهره الهیان)، ……، نیز شنیده شده است.

 

فراکسیون انجمن‌های علمی در مجلس یازدهم:
بعد از قرائت پیام تاریخی مقام معظم رهبری برای نمایندگان مجلس یازدهم در اولین روز افتتاح مجلس و تاکید معظم له بر کار کارشناسی توسط نمایندگان، گرایش به تاسیس فراکسیون انجمن‌های علمی بشدت تقویت شده، به گونه‌ای که زمزمه‌هایی چند در این خصوص از نمایندگان و جناح‌های مختلف، به گوش می‌رسد.
تفاوت دیدگاه این عزیزان در نوع نگاه به نقش انجمن‌های علمی در جربان سیاستگذاری و قانونگذاری است. در برداشتی عام از موضوع در برخی از نمایندگان، اعتقاد بر این است که کلیه تشکل‌های صنفی، علمی و تخصصی ورود داده شوند. در برداشت خاص از موضوع، تاکید بر فرمایشات حضرت آقا قرار گرفته و معتقدند که صرفا باید به انجمن‌های علمی پرداخته شود.
لازم بذکر است که استفاده از توانمندی انجمن‌های علمی در قوه مقننه، موضوع جدیدی نبوده و از مجلس هشتم، توجهات خاص بدان صورت گرفت. به گونه‌ای که در مجلس نهم، پایداری‌ها قصد تاسیس فراکسیون تخصصی در این حوزه و همچنین ایجاد ساخت‌های سلسله مراتبی مشخص، برای بهره گیری از توان انجمن‌های علمی و سایر اتحادیه‌های صنفی را داشتند.
در مجلس نهم و دهم، ریاست وقت مجلس (دکتر لاریجانی)، به مکاتبات صورت گرفته توسط وزارت عتف و شورای انجمن‌های علمی کشور، پاسخ مثبت نشان داده و مشتاقانه درخواست ارسال لیست، انجمن‌های گرید الف و ب را نمودند.
باید توجه داشت که توانمندی انجمن‌های علمی می‌تواند از دو منظر توانمندی اعضا و توانمندی انجمن تخصصی، مدنظر قرار گرفته و بعنوان مشاور نمایندگان محترم، مشاور کمیسیون‌ها، مشاور فراکسیون‌ها و همچنین امضا اخذنظر کارشناسی، ذیل مصوبات طرح‌ها و لوایح، مدنظر باشد.
بررسی‌های تخصصی‌تر در این خصوص، گویای برخی از نظرگاه‌ها، برداشت‌ها و گرایشات زیر است:

*** خاستگاه اولیه و هسته آغازین تشکیل این فراکسیون، احتمالا از درون کمیسیون آموزش و تحقیقات یا کمیسیون‌های برنامه و بودجه و همچنین کمیسیون تلفیق، شکل خواهد گرفت.
*** جناح‌هایی نظیر پایداری و احتمالا نمایندگان منسوب به گروه مستقلین مجلس دهم که وارد مجلس یازدهم شده اند، تمایل بالایی به تشکیل این فراکسیون دارند.
*** خروجی ظاهری این فراکسیون، دستیابی کارآمدتر به مکانیزم‌های مشاوره‌ای برای نمایندگان، فراکسیون‌ها و کمیسیون‌های مختلف بوده و حتی می‌توان از توانمندی انجمن‌ها بشکل غیر الزامی در تائید یا نقد کلیه مصوبات، طرح‌ها و لوایح مجلس، بهره برداری کرد (امضا مشورتی و کارشناسی، نه تائیدی و رسمی).
*** خروجی غربال شده و لایه دار تشکیل این فراکسیون، استعدادیابی و به گزینی نیرو‌های تخصصی خاص و تشکیل اتاق‌های فکر توسط افراد و جناح‌های خاص است. توانمندی که مسلما هر گروه و جناح تخصصی بشدت متمایل به دستیابی بدان است.
*** در بهره برداری تخصصی تر، می‌توان از توانمندی این انجمن‌ها در سیاستگذاری بعنوان حلقه واسط پژوهش و قانونگذاری استفاده نمود.

*** در صورت تشکیل این فراکسیون، اصلی‌ترین دغدغه‌های فعالیت آن حول محور‌هایی همانند برنامه ریزی‌های توسعه گرا، آسیب شناسی‌های حوزه‌ای و موضوعی، چالش‌ها و مشکلات توسعه، داوری و ارایه نظرات پیشنهادی در خصوص طرح‌ها و لوایح، ساخت اتاق‌های فکر تخصصی و مواردی از این جنس خواهد بود.

***در صورت تشکیل این فراکسیون، احتمالا شاهد حضور نمایندگانی نظیر سید علی موسوی (ملکان)، محمد حسین فرهنگی (تبریز)، امیرحسین بانکی (اصفهان)، عباس مقتدائی (اصفهان)، سمیه محمودی (شهررضا)، سید احسان خاندوزی (تهران)، روح اله ایزدخواه (تهران)، زهره الهیان (تهران)، مالک شریعتی نیاسر (تهان)، سمیه رفیعی (تهران)، امیرحسین قاضی زاده (مشهد)، جعفر قادری (شیراز)، احمد امیرآبادی فراهانی (قم)، علیرضا زاکانی (قم)، محمدرضا پور ابراهیمی (کرمان)، محمد خدابخشی (الیگودرز)، فاطمه مقصودی (بروجرد)، عباس گودرزی (بروجرد) و سید شمس الدین حسینی (تنکابن) و ...، خواهیم بود.
*** بنظر می‌رسد که هسته اولیه تشکیل این فراکسیون توسط محمد خدابخشی، زهره الهیان، علیرضا زاکانی، سمیه رفیعی، جعفر قادری و ...، پیگیری شود.

*** بنظر می‌رسد که شورای انجمن‌های علمی ایران (وزارت عتف) و تشکیلات هم عرض آن در وزارت بهداشت، درمان و اموزش پزشکی، آمادگی لازم و کافی برای همکاری دارند.

مطالب نظری مربوط به فراکسیون‌ها از پایگاه خبری ایرلاین پرس برداشت شده است.

شماره خبر https://www.airlinepress.ir/300907