شعار سال: مجتبی لشکربلوکی درمجموعه کتابهای "چرا ایران عقب ماند" به نحوی استادانه به بررسی و تلخیص نظرات اندیشمندان توسعه در ایران می پردازد. و یکی از این اندیشمندان،  رضاقلی است که با کتاب جامعه شناسی نخبه کشی معروف است.

لشکر بلوکی به نقل از رضاقلی دو نوع نخبه معرفی می کند. نخبه مصلح و نخبه فاسد (نخبه رانت و تاراج).

وی یکی از دلایل عقب ماندگی ایران را تعداد بیشتر نخبگان فاسد نسبت به نخبگان مصلح می داند و بیان می کند  چون نخبگان مصلح در اقلیت اند، به سمت انزوا  هدایت می شوند.

اینکه چرا نخبگان فاسد شکل گرفته اند و قدرتمند شده اند در این نوشتار نمی گنجد.

مصداقهای نظریه رضاقلی در سازمانها خالی از لطف نیست.

در سازمانها :

۱. نخبگان مصلح به دنبال رشد و تعالی سازمان اند، نخبگان فاسد به دنبال کسب قدرت و منفعت فردی.
۲. نخبگان مصلح اهداف سازمان را به اهداف خود ترجیح می دهند، نخبگان فاسد اهداف فردی و قبیله ای را بر اهداف سازمانی ترجیح می دهند.

۳. نخبگان مصلح شایسته سالار و دانش محوراند، نخبگان فاسد به دنبال باند سازی و کسب قدرت.

۴. نخبگان مصلح پست بالاتر را مسئولیتی سنگینتر در  پرورش منابع انسانی و تحقق اهداف سازمان می دانند؛ نخبگان فاسد پست بالاتر را جایگاهی برای شهوت ریاست و راهی برای بزگ کردن منیت و نفس.

۵. نخبگان مصلح ضابطه مداراند و در صورت لزوم برای بهبود ضوابط تلاش می کنند، نخبگان فاسد رابطه مداراند و باید هوای دوستان و تیمشان را داشته باشند.

۶. نخبگان مصلح به آثار و پیامدهای تصمیمات خود در سازمان و جامعه می نگرند، نخبگان فاسد  تصمیم را به ابزاری برای کسب قدرت و منفعت برای خود و دوستانشان تبدیل می کنند.

۷.  نخبگان فاسد برای تصدی پست بالاتر به هر نحوی شده می جنگند و به هر ابزاری متوسل می شوند، نخبگان مصلح در صورتی پست بالاتر را قبول می کنند که به بهترین نحو بتوانند در آن پست تاثیرگذار باشند.

۸. نخبگان فاسد تشنگان قدرت اند و نخبگان مصلح شیفتگان خدمت.

۹. نخبگان فاسد برای حفظ جایگاه خود در برابر پست بالاتر، بله قربان گو می شوند و هر تصمیم درست یا غلط مافوق را اجرا می کنند، نخبگان مصلح در برابر پست بالاتر احساس مسئولیت می کنند تا با مشاوره و عقل جمعی به بهترین تصمیمات در راستای اهداف سازمان دست یابند‌.

۱۰. نخبگان مصلح برای مدیریت امور، دانش و ضوابط مبتنی بر دانش را در صدر قرار می دهند؛ نخبگان فاسد،  منافع گروه های قدرت و گروه های فشار را در صدر قرار می دهند.

۱۱. نخبگان فاسد نمایش می دهند، نخبگان مصلح به دنبال بهبود واقعی هستند.

۱۲. نخبگان مصلح توزیع مناسب اطلاعات در نقاط تصمیم گیری را وظیفه خود می دانند. نخبگان فاسد تا حد ممکن اطلاعات را محرمانه می کنند و از آن برای افزایش قدرت بهره می برند.
و ....

آنچه مشخص است مرز شفافی بین نخبگی مصلح و نخبگی فاسد وجود ندارد. در وجود  همه ما ایرانیان، معجونی از نخبگی فاسد و نخبگی مصلح در هم تنیده شده است.

چه خوب است که در سال ۱۴۰۰ بخش نخبگی مصلح خود را تقویت کنیم.

حجت مشتاقيان ابرقویی

پایگاه تحلیلی- خبری شعار سال ،برگرفته از کانال تلگرامی نشریه کارخانه دار