شعار سال: ایرج توتونچیان، معاون اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی و استاد بازنشسته دانشگاه الزهرا (س) با انتقاد از پیش‌نویس طرح اصلاح نظام بانکداری کشور که از سوی برخی از اساتید حوزه علمیه قم در دست تنظیم است، گفت: این طرح با اشکالات بسیاری روبه‌روست و من در این مورد دقیقاً مطالعه کرده‌ام. اگر دو طرح را در اختیار داشته باشیم که یکی از نظر فقهی بررسی شده باشد و دیگری از منظر اقتصاددانان باسابقه که در این زمینه کار کرده‌اند و کارکرد بهتری داشته‌اند به‌خاطر ترجیح مملکت بهتر است نظر اقتصاددانان انتخاب شود؛ زیر این طرح بهتر جواب می‌دهد.

وی افزود: امیدوارم طرح حوزه وضعیت را بدتر از این نکند. به باور من حوزه باید ابتدا این را درک می‌کرد که بانکداری بدون ربا در چه فضایی قرار است کار کند و اینکه آیا اگر ربا حذف شود شرایط بهتر خواهد شد؟ من می‌گویم خیر و این پاسخ من هم از دو جهت مطرح می‌شود؛ اول اینکه ما باید عرضه پول را آن‌قدر افزایش دهیم که نرخ بهره صفر شود و این روش هم غلط است و دوم اینکه ساختار این طرح با عدالت همراه نیست.

طرح حوزه برای اصلاح نظام بانکداری به دور از عدالت

معاون اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی بیان کرد: طرح حوزه باید در فضای اقتصاد اسلامی که تمام اجزای اقتصاد اسلامی ازجمله عدالت را در اختیار داشته باشد، مطرح شود. به عبارت بهتر باید بررسی شود که معنای پول و جایگاه پول در نظام اسلامی چیست، چه خصوصیاتی دارد و بعد با توجه به تحریم ربا در قرآن و همچنین تأکید علما به برخورداری از عدالت به‌عنوان هدف نهایی اقتصاد اسلامی، ببینم طرح حوزه در این فضا قابل توجیه است یا خیر؟

توتونچیان گفت: طرحی که آقایان در دستور قرار داده‌اند اولاً ربا را از بین نخواهد برد و دوم بحث عدالت در آن مطرح نیست. در این طرح موضوع تشکیل مؤسسه تأمین مالی اسلامی مطرح شده که تشکیل این نوع مؤسسه نیازمند درنظر گرفتن عدالت است و به عبارت دیگر این طرح باید بتواند عدالت را مقابل ربا قرار دهد که بدین شکل نیست. عدالت مانند قلبی می‌ماند که خون را به اجزای بدن اقتصاد می‌رساند و موضوع مهمی است که باید پیش از هر چیز به آن توجه شود.

وی با بیان اینکه پول در نظام اقتصاد اسلامی یک کالای عموی غیرمحض است، افزود:، ولی اساتید حوزه در طرح خود نتوانسته‌اند تعریف دقیق و یکپارچه‌ای از پول ارائه دهند و هنوز اندرخم یک کوچه‌اند. این اساتید همان تعریفی را که لیبرال‌ها از پول دارند، ارائه می‌دهند. این‌ها می‌گویند پول یک بازاری دارد که این بازار از عرضه و تقاضا تشکیل شده و قیمت آن هم بهره است و این به نظر من کاملاً غلط است و این طرح یک برنامه التقاطی می‌تواند باشد. همچنین این‌ها به‌طول کامل نه فضای نظام سرمایه‌داری را درک کرده‌اند و نه تجربه کافی از اقتصاد اسلامی را که به‌دنبال عدالت و حذف رباست، در اختیار دارند و متأسفم که بگویم در غالب نوشته‌هایشان چنین موضوعی در نظر گرفته نشده است. مشابه این طرح را آقای بحرینی چندین سال پیش ارائه داده بود که به طرح ایشان هم ایراداتی وارد شد و حتی به او گفتم طرحشان نه‌تن‌ها ربا را از بین نمی‌برد بلکه آن را تشدید خواهد کرد.

دولت مسئول اول و آخر اصلاح نظام بانکی

توتونچیان درباره طرح مجلس برای اصلاح نظام بانکداری گفت: من طرح مجلس را کامل نخوانده‌ام، ولی فکر می‌کنم آقای بحرینی می‌خواهد همان طرح خودشان را که چند سال قبل مطرح کرده‌اند، دوباره مطرح کنند، اما باید نمایندگان مجلس توجه داشته باشند مقام معظم رهبری دیدگاهشان این است که چنین طرح‌هایی از سوی دولت مطرح شود؛ لذا مجلس نباید دیگر ورود پیدا کند، چون کسی که می‌خواهد این طرح را اجرا کند باید خود او در تنظیم و تهیه طرح هم دخالت داشته باشد و نسبت به آن اقدام کند و دولت هم باید برای تنظیم چنین طرحی نظر حوزه و مراجع تقلید را جویا شود.

وی تأکید کرد: طرحی که حوزه برای اصلاح نظام بانکداری مطرح کرده، اکثراً اساتید دانشگاه مفید عضو این کارگروه هستند که نه اقتصاددان کامل هستند و نه فقیه کامل و عمر حضرت نوح می‌خواهد که یک فرد بتواند فقه و اقتصاد اسلامی را کاملاً آموزش ببیند.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از ایکنا، تاریخ انتشار: ۲۷ بهمن ۱۴۰۰، کد خبر:iqna.ir/۴۰۳۶۷۶۹