شعار سال: اقتصاد ایران بر اساس آمار صندوق بین المللی پول به عنوان بیست و یکمین اقتصاد بزرگ جهان در سال ۲۰۲۲ بوده و ۱۷۱ کشور دنیا در این سال اقتصاد کوچکتری نسبت به ایران دارند. صندوق بین المللی پول در جدیدترین گزارش خود میزان تولید ناخالص داخلی ۱۹۲ کشور جهان از جمله ایران در سال ۲۰۲۲ را پیش بینی کرده است. 
این نهاد بین المللی انتظار دارد تولید ناخالص داخلی ایران بر اساس شاخص قدرت خرید در این سال به یک هزار و ۵۹۹ میلیارد دلار برسد که این رقم ۱۵۰ میلیارد دلار نسبت به سال قبل افزایش خواهد یافت(شعار سال: این رقم 150 میلیارد دلار بشدت عجیب است و احتمالا بر اساس سناریوی توافق در برجام و افزایش فروش نفت تدوین شده است).

ایران درآمار‌های صندوق بین المللی پول با اقتصاد یک‌هزار و ۵۹۹ میلیارد دلاری خود در سال ۲۰۲۲ به عنوان بیست و یکمین قدرت بزرگ اقتصادی جهان در این سال شناخته شده است. بر این اساس اقتصاد ایران از اقتصاد‌های ۱۷۱ کشور دیگر دنیا بزرگتر بوده و فقط ۲۰ کشور تولید ناخالص داخلی بیشتری نسبت به ایران در این سال خواهند داشت. رتبه ۲۱ اقتصاد ایران در میان ۱۹۲ کشور جهان در حالی است که ایران در معرض شدیدترین تحریم‌های وضع شده علیه اقتصاد یک کشور در طول تاریخ قرار دارد.

*اقتصاد ایران دو برابر اقتصاد‌های سوئیس، سوئد، اتریش و ایرلند

از جمله کشور‌هایی که اقتصاد کوچکتری نسبت به ایران در سال جاری میلادی دارند عبارتند از: لهستان، تایلند، پاکستان، هلند، آرژانتین، آفریقای جنوبی، امارات، سوئیس، بلژیک، سوئد، اتریش، نروژ، پرتغال، یونان، فنلاند و بلاروس. اقتصاد سوئیس، بلژیک، سوئد، اتریش و ایرلند نزدیک به نصف اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۲ محاسبه شده است. صندوق بین المللی پول تولید ناخالص داخلی سوئیس را ۷۳۷ میلیارد دلار، بلژیک ۷۲۳ میلیارد دلار، سوئد ۶۸۴ میلیارد دلار، اتریش ۵۹۹ میلیارد دلار و ایرلند ۶۶۶ میلیارد دلار پیش بینی کرده است. حجم اقتصاد فرانسه نیز حدود دو برابر اقتصاد ایران است. تولید ناخالص داخلی فرانسه بر اساس شاخص قدرت خرید در سال ۲۰۲۲ افزون بر سه‌هزار و ۶۸۸ میلیارد دلار پیش بینی شده است. ایران با تولید ناخالص داخلی یک‌هزار و ۴۴۹ میلیارد دلاری بر اساس شاخص قدرت خرید در سال ۲۰۲۱ نیز در رتبه ۲۱ جهان در میان بزرگترین اقتصاد‌های دنیا قرار گرفته بود.

*چین بزرگترین اقتصاد دنیا با تولید ناخالص داخلی ۳۰ تریلیون دلاری

صندوق بین المللی پول، اقتصاد چین با تولید ناخالص داخلی ۳۰ هزار و ۷۴ میلیارد دلاری را به عنوان بزرگترین اقتصاد دنیا در سال ۲۰۲۲ معرفی کرده است. آمریکا با اقتصاد ۲۵ هزار و ۳۵ میلیارد دلاری در رتبه دوم و هند با ۱۱ هزار و ۶۶۵ میلیارد دلار در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته اند.

کشور‌های ژاپن، آلمان، روسیه، اندونزی، برزیل، انگلیس، فرانسه، ترکیه، ایتالیا، مکزیک، کره جنوبی، کانادا، اسپانیا، عربستان، تایوان، مصر و استرالیا نیز به ترتیب در رتبه‌های چهارم تا بیستم از این نظر قرار گرفته اند. کشور کوچک «توالو» با تولید ناخالص داخلی ۶۳ میلیون دلاری بر اساس شاخص قدرت خرید به عنوان کوچکترین اقتصاد دنیا شناخته شده است.

تحلیل انتقادی این آمار پیش بینی و برداشت درست از آن :

یکی از اصلی ترین شاخص های اقتصادی، شاخص تولید ناخالص داخلی بوده که بیانگر ارزش محصولات تولید شده در یک دوره مالی در یک کشور بر مبنای پول رایج آن کشور است. با این حال در مقام مقایسه بین اقتصادها، اگر به تعریف فوق بسنده کنیم، طبیعی است که برای اقتصادهای مختلف، اعداد با واحدهای پولی مختلفی به دست می آید. برای ایجاد امکان مقایسه، یک راه، تبدیل تولید ناخالص داخلی کشورها با واحدهای پولی متفاوت به یک ارز جهانی مثلاً دلار است. با این حال، این اشکال وجود دارد که تولید ناخالص داخلی کشورها به دلایلی از جمله یارانه های پنهانی که کشورها بابت تولید کالاها و خدمات می پردازند، قدرت خرید یکسان نداشته باشند. مثلاً اگر کل تولید ناخالص داخلی کشور «الف» را 10 دلار و کل تولید ناخالص داخلی کشور «ب» را 20 دلار در نظر بگیریم، ممکن است مردم کشور «الف» حتی کالاهای بیشتری را با 10 دلار، نسبت به 20 دلار کشور «ب» از درون اقتصاد خود خریداری کنند. برای رفع این اشکال، از روشی به نام برابری قدرت خرید استفاده می شود. به طور خلاصه در این روش، ارزش یک سبد واحد کالا در دو کشور، بر اساس میزان پول محلی که برای هر یک باید پرداخت شود، سنجیده می شود. در گام بعدی، ارزش نسبی دو پول ملی نسبت به هم تعیین خواهد شد، به طور مثال اگر ارزش یک سبد مشخص کالا در کشور ایران، 10 هزار تومان و در آمریکا یک دلار باشد، در نتیجه هر دلار آمریکا برابر 10 هزار تومان تعیین خواهد شد (فارغ از این که در بازار ارز ایران، دلار چند تومان باشد) و برای تعیین تولید ناخالص داخلی ایران به روش برابری قدرت خرید، ارزش ریالی تولید ناخالص داخلی بر نرخ دلاری که به روش فوق محاسبه شده، تقسیم می شود. به این ترتیب با تعدیل تولید ناخالص داخلی کشورها به این روش واقع گرایانه می توان مبنایی برای مقایسه اقتصادهای مختلف به دست آورد.
بررسی پیشینه رده بندی تولید ناخالص داخلی کشورمان به روش برابری قدرت خرید با استفاده از داده های صندوق بین المللی پول نشان می دهد که در پیش بینی سال جاری این صندوق (که در ابتدا به آن اشاره شد) رتبه ایران نسبت به سال گذشته بدون تغییر مانده است. اگر دامنه بررسی را از سال 2015 تاکنون در نظر بگیریم، مشاهده می شود که رتبه ایران در بین اقتصادهای برتر دنیا از منظر شاخص یاد شده، بین هجدهم تا بیست و دوم در نوسان بوده است، به طوری که در سال های 2015 تا 2017 رتبه ایران در بین اقتصادهای دنیا هجدهم بوده، اما در دو سال 2018 و 2019 به ترتیب به 19 و 22 رسیده و بدتر شده است. در سال 2020، رتبه ایران به 20 کاهش یافته و در دو سال بعد اقتصاد ایران به طور ثابت در رده 21 دنیا ایستاده است. با این حال، داده های صندوق بین المللی پول، اندازه کیک اقتصاد ایران بر مبنای شاخص برابری قدرت خرید را در سال های گذشته «به طور کلی» صعودی نشان می دهد. هر چند این روند صعودی نسبت به کل کشورهای آسیای غربی شیب کندتری داشته است.
آیا قدرت خرید هر ایرانی هم در دنیا هجدهم است؟ پاسخ به این سوال منفی است. در واقع تولید ناخالص داخلی به روش برابری قدرت خرید، صرفاً اندازه کیک اقتصاد را از منظر خودش نشان می دهد. با این حال رفاه ایرانیان به این بستگی دارد که هر ایرانی چه میزان از این کیک نصیب می برد. بالطبع هر چه تعداد جمعیت کمتر باشد، به هر ایرانی، سهم بیشتری می رسد. با این توضیح خلاصه، داده های صندوق بین المللی پول نشان می دهد که با توجه به جمعیت بیش از 84 میلیونی کشور ما، رتبه ایران در تولید ناخالص داخلی «سرانه» به روش برابری قدرت خرید در دنیا در سال 2022، 85 است. این به معنی رفاه کمتر هر ایرانی از منظر قدرت خرید نسبت به 84 کشور قبل از خود است. البته درخور تاکید است که رتبه هشتاد و دوم ایران در شاخص تولید ناخالص داخلی سرانه به روش برابری قدرت خرید، آن هم با توجه به جمعیتی بیش از 84 میلیون نفر اصلاً به معنای زیاد بودن جمعیت کنونی کشور نیست، بلکه به عکس نشان دهنده این است که از ظرفیت جمعیت کشور در فرایند خلق ارزش افزوده اقتصاد آن طور که باید، استفاده نشده است. وجود جمعیت بیکار و حتی دارای درآمد بدون کار، بخشی از این معضل اقتصاد ایران را تشکیل می دهد.

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از اتاق ایران آنلاین. منتشره در 27 مهرماه 1401. کد خبر:  44201 . https://otaghiranonline.ir ./ شفقنا 28 مهر 1401 در خبر 1464054 / سایر منابع.