شعار سال: در مرحله نخست
طرح کاهش که از فاز طراحی تا اجرا سه سال طول کشید، دو بخش مغفول جدی وجود داشت که
میتوانست به هدف اصلی طرح یعنی مقابله با دامنه وسیع آلودگی هوا صدمه جدی وارد کند.
موتورسیکلتها و وسایل نقلیه دیزلی آزادانه در شهر تردد میکردند اما تردد خودروها
بهشدت زیر ذرهبین دوربینها و پلیس قرار داشت. خودروها البته عامل دو درصد ذرات
معلق و 49درصد گازهای آلاینده هستند و تردد آنها فقط در مرکز شهر محدود به اخذ
معاینه فنی شده بود. اما دیزلیها (کامیونها و اتوبوسها) 53درصد ذرات معلق و چهار
درصد گازهای آلاینده را تولید میکردند.
در مرحله اول طرح کاهش، حتی تاکسیها هم از دامنه طرح دور نماندند و
برخی از آنان با جریمه میلیونی نقرهداغ شدند تا به صرافت معاینه فنی بیفتند اما در
مرحله دوم طرح، موتورسیکلتها، کامیونهای فرسوده و اتوبوسهای شرکت واحد باید
کنترل میشدند. اما موتورسیکلتها هنوز از نگاه برخی نهادها وسیله امرار معاش گروههای
آسیب پذیر محسوب میشوند و باید آزادانه تردد کنند و با آلوده کردن هوا، روزگار
شهر را سیاه کنند. پس نوبت به کامیونها و اتوبوسها رسید. کامیونها اکثرا
فرسودهاند و حتی در جادههای کشور جایی ندارند و شبانه در شهر تردد دارند، اما
اتوبوسها هر روز صدها کیلومتر در شهر تردد میکنند و دود آنها بیشتر به چشم میآید.
بدینترتیب معاون شهردار تهران در بخشنامهای اعلام کرد تا اول مهر و یکماه قبل
از آغاز طرح کاهش همه اتوبوسهای شرکت واحد باید معاینه فنی بگیرند و آلایندهها
از چرخه شهر حذف شوند.
هشت اتوبوس معاینه فنیدار دودزا!
طی دو روز اخیر گروهی از کارشناسان ستاد معاینه فنی و مأموران پلیس
راهور بهصورت سرزده از ۳۴ دستگاه اتوبوس
شرکت واحد در سه پایانه بازدید کردند اما با اتوبوسهایی مواجه شدند که معاینه فنی
داشتند ولی دودزا بودند. علی پیرحسینلو، مشاور معاون شهردار تهران در اینباره به
همشهری گفت: از ۳۴دستگاه اتوبوس
مورد بازدید، هفت اتوبوس
آلایندگی بیش از حد استاندارد داشتند یا دودزا بودند که جریمه شدند. یک اتوبوس هم
پس از فک پلاک به تعمیرگاه اعزام شد تا مشکل فنی آن برطرف و میزان آلایندگی آن
استاندارد شود. دیگر اتوبوسها نیز ملزم به رفع اشکال و اخذ معاینه فنی مجدد شدند. بنابر اعلام مسئولان شهری، این
بازرسیها بهزودی درخصوص اتوبوسهای سرویس ادارات، ارگانها، صنایع و کارخانجات و
همچنین کامیونهایی که در سطح شهر تهران تردد دارند نیز انجام خواهد شد. حتی شماره
تماس ۱۸۸۸هم برای نظارت مردمی بر اتوبوسهای
دودزا اعلام شده است.
دود بدهد، فقط کدر نباشد!
معاینه فنی اتوبوسهای تهران توسط وزارت راه انجام میشود. سیدنواب حسینیمنش،
مدیرعامل ستاد معاینه فنی تهران که در بازدید سرزده هم حضور داشت، در گفتوگو با
همشهری اعلام کرد: دو مرکز معاینه فنی خودروهای سنگین تهران یعنی جنتآباد و بسیج در
اختیار شرکت واحد اتوبوسرانی تهران هستند و معاینه فنی خود را آنجا دریافت میکنند.
البته برخلاف خودروهای سواری که سیستم آنها سیمفاست و بهصورت یکپارچه توسط پلیس،
شهرداری و وزارت کشور نظارت میشوند، اتوبوسهای شهری توسط وزارت راه کنترل میشوند.
طبق استعلامی که از وزارت راه صورت گرفته، از 6200اتوبوس تهران، 4900دستگاه معاینه
فنی دارند که 80درصد را تشکیل میدهند و سایر ناوگان هم در حال اورهال شدن هستند
یا ناوگان پشتیبان محسوب میشوند؛ بنابراین همه اتوبوسهای فعال تهران معاینه فنی
دارند. البته موضوع به آنجا باز میگردد که معاینه فنی را همه میگیرند اما سیستم
موتوری اتوبوسهای تهران آنقدر فرسوده است که در انتهای خط معاینه فنی هم با گرفتن
تأییدیه، باز هم دود میکنند و از خط خارج میشوند. تشکیل گروههای پلیس و ستاد
معاینه فنی با دستور معاون شهردار هم برای بررسی همین موضوع بوده است. آزمون
آلایندگی اتوبوسهای شرکت واحد تهران آزمون کدری(opacimeter) است که دود اگزوزشان کدر نباشد؛ البته از
اگزوز این ناوگان فرسوده دود سالم بیرون نمیآید مگر با نصب فیلتر دوده روی ناوگان
میانسال.
راهحل چیست؟
اگرچه اتوبوسهای دودزای تهران با جریمه روبهرو میشوند و سختگیریهایی
در مورد آنها اعمال میشود اما در شرایط فعلی اقتصادی نمیتوان آنها را از چرخه
معابر شهری حذف کرد. هماکنون تهران 3800اتوبوس فرسوده بالای هشت سال دارد که
65درصد ناوگان را تشکیل میدهند. 2500دستگاه از این فهرست اتوبوسهایی هستند که میتوانند
با اضافه شدن فیلتر دوده در شهر تردد کنند. هر فیلتر دوده هماکنون هفت هزار یورو قیمت دارد که
عددی نزدیک به 140میلیون تومان میشود. این عدد البته برای مدیریت شهری زیاد است
اما دو نکته را نباید فراموش کرد؛ نخست مقایسه 350میلیارد تومان هزینه نصب فیلتر
دوده روی همه ناوگان شهری است که در مقایسه با هزینههای سلامت(25هزار میلیارد
تومان در یک سال مطابق آمار بانک جهانی) بسیار ناچیز است. در بخش دوم نیز نباید فراموش
کرد که نوسازی همه این
2500اتوبوس تا سالهای سال محقق نخواهد شد؛ بهویژه آنکه بدانیم قیمت هر دستگاه
اتوبوس نو در تهران 1.4میلیارد تومان است و برای نوسازی همه 2500اتوبوس دیزلی این
شهر باید 3.5هزار میلیارد تومان خرج کرد.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری، تاریخ انتشار 9 مهر97، شماره: 32364
خیلی خوب شد مکه بالاخره به این فکر افتادن که به وضعیت اتوبوس ها رسیدگی کنن
ح.ن76